11
Kinh tế -
Thứ Tư23-1-2019
Người kinh doanh còn vướng
các thủ tục vô lý
Công chức tiếp xúc doanh nghiệp sẽ gây khó khăn, nhũng nhiễu, phiền hà, thamnhũng.
Họ đã nói
CHÂNLUẬN
D
oanh nghiệp (DN) và cơ
quan chuyên môn kêu
ca rất nhiều về thông tư
làm khó và gây rất nhiều tốn
kém cho người kinh doanh.
Bộ Công Thương hứa sẽ bỏ
nhưng đến nay vẫn chưa bỏ.
Trên đây làmột trong những
nội dung đáng chú ý được nêu
ra tại hội thảo tổng kết năm
năm thực hiện Nghị quyết
19 và giới thiệu Nghị quyết
02 của Chính phủ sáng 22-1.
Quy định cũ tốn 1 tỉ,
quy định mới tốn 3 tỉ
Phát biểu tại hội thảo, bà
TrịnhTúAnh, GiámđốcCông
tyAnĐô, đánhgiánhờcóNghị
quyết 19 về nâng cao năng
lực cạnh tranh quốc gia, cải
thiện môi trường kinh doanh
mà các DN được hưởng lợi
nhiều. Tuy vậy, bà Tú Anh
cho rằng việc cắt giảm, đơn
giản hóa các điều kiện kinh
doanh, thủ tục kiểm tra chuyên
ngành vẫn rất chậm và chưa
đồng bộ.
“Giờ đã thực hiện hải
quan điện tử rồi mà chúng
tôi vẫn phải nộp hồ sơ giấy
rất nhiều. Có khi thủ tục đã
hủy trên hệ thống nhưng cán
Thanh tra, kiểm tra
là ra “quà”
Vấn đề thanh tra, kiểm tra
cũng được các chuyên gia đề
cập. ÔngĐậuAnhTuấnnói ông
vẫn thấy các DN lớn bị thanh
tra, kiểmtra thườngxuyên.“DN
phảnánhvẫnbị kiểmtra, thanh
tranhiều.Kiểmtranhiềukhichả
có gì đâu nhưng có “quà”. DN
nàocàng tocàngđón thanh tra,
kiểm tra nhiều. Điều này tăng
chi phí cho DN”- ôngTuấn nói.
Thực tế những chỗ
hay tiếp xúc là hay
xảy ra đút lót, tham
nhũng vặt; là chỗ
để công chức cố tình
gây phiền hà, khó
khăn và vòi tiền DN.
Bà Nguyễn Minh Thảo, Trưởng ban Môi
trường kinh doanh và Năng lực cạnh tranh,
ViệnCIEM, cho rằng: Saunămnăm,môi trường
kinh doanh được cải thiện cả về điểm số và
thứ hạng. So với năm2015, thứ hạng củaViệt
Nam đã tăng 21 bậc.
Có sáu chỉ số tăng hạng, bao gồm: tiếp
cận điện năng, tăng 108 bậc, lên thứ 37; nộp
thuế và bảo hiểm, tăng 42 bậc, lên thứ 131;
bảo vệ nhà đầu tư, tăng 28 bậc, lên thứ 89;
khởi sự kinh doanh, tăng 21 bậc, lên thứ 104;
tiếp cận tín dụng, tăng bốn bậc, lên thứ 32 và
cấp phép xây dựng, tăngmột bậc, lên thứ 21.
Tuy nhiên, thứ hạng các chỉ số môi trường
kinh doanh của Việt Nam rất thấp.“Việt Nam
hiện đứng thứ 69 thế giới và đứng thứ năm
trong ASEAN. Con số này cách xa so với
Singapore (đứng thứ hai), Malaysia (thứ 15)
vàThái Lan (thứ 27), thậmchí còn kémBrunei
(thứ 55) 14 bậc” - bà Thảo cho hay.
Môi trường kinh doanh còn kém nhiều nước
ÔngNguyễnĐình Cung cho hay Bộ Công Thương đã hứa
sẽ bỏ Thông tư 21/2017 nhưng không giữ lời.
bộ vẫn bắt nộp hồ sơ giấy.
Ngay cả thủ tục hoàn thuế
đã điện tử hóa, DN đưa lên
mạng hết rồi nhưng họ vẫn
bắt nộp hồ sơ” - bà Tú Anh
dẫn chứng.
Bà Tú Anh nói tiếp: “Tôi
làmhoàn thuế ở Hải quan Hải
Phòng, bốn lần nộp hồ sơ để
được áp mã, điều chỉnh thuế
từ 2017 mà mãi mới đây mới
được hoàn thuế. Dĩ nhiên là
phải “có tác động” mới được
hoàn thuế”.
Nhưng điều mà bà TúAnh
đề cập sâu nhất là chi phí kiểm
tra hàm lượng formaldehyde
được quy định tại Thông tư
21/2017 củaBộCôngThương.
“Trước đây khi Bộ bãi bỏ
Thông tư 37, cộng đồng DN
rất vui. Nhưng niềm vui ngắn
chẳng tày gang vì ngay sau
đó Bộ lại ban hành Thông tư
21/2017. Thông tư này còn
gây nhiêu khê, tốn kém hơn
cả Thông tư 37. Trước chỉ
tốn 1 tỉ thì giờ phải 3 tỉ. Khi
cộng đồng DN kêu quá, Bộ
ra thông tư tạm dừng thực
hiện từ 1-5-2018 nhưng thực
tế đến nay các DN vẫn đang
phải thực hiện Thông tư 21.
Do đó, Bộ Công Thương cần
cải cách thủ tục để đừng gây
tốn kém cho DN” - bà TúAnh
trình bày.
Ông Nguyễn Đình Cung,
Viện trưởngViện Nghiên cứu
quản lý kinh tế Trung ương
(CIEM), thành viên Tổ tư
vấn kinh tế của Thủ tướng,
một trong những người được
giao soạn thảo Nghị quyết 02,
giải thích: Thực ra Bộ Công
Thương đã thấy Thông tư 21
là vô lý. Hồi soạn Nghị quyết
02, bộ này đề nghị ban soạn
thảo không ghi đề nghị “bỏ
Thông tư 21” vào nghị quyết,
để bộ này tự bỏ.
“Chúng tôi thấy cũng nhân
văn nên đồng ý để họ tự bỏ.
Nhưng nếu đúng là Thông tư
21 vẫn đang thực hiện thì Bộ
Công Thương đã không giữ
lời hứa. Chúng tôi đã quá tin
họ” - ông Cung nói.
Tránh tiếp xúc
trực tiếp để giảm
tham nhũng vặt
ÔngĐậuAnhTuấn, Trưởng
ban Pháp chế, Phòng Thương
mại và Công nghiệpViệt Nam
(VCCI), nhận định: Tuy việc
cắt giảm và đơn giản hóa giấy
phép con có nhiều tín hiệu tích
cực nhưng thực tế xu hướng
đang nặng về đơn giản hóa,
còn cắt giảm thực chất chỉ
mới khoảng 10% như nhận
định của CIEM.
“Điều tra của VCCI cho
thấy hiện vẫn có 58% DN
đang phải xin giấy phép kinh
doanh có điều kiện; 42%DN
trong số đó cho biết họ gặp
khó khăn khi xin giấy phép”
- ông Tuấn dẫn số liệu.
Theo ông Tuấn, hiện nay
việc cắt giảm điều kiện kinh
doanh nảy sinh vấn đề chưa
thống nhất về tiêu chí xác
định quy định nào cắt bỏ hay
giữ lại. “Có nghị định bỏ các
điều kiện kinh doanh yêu
cầu kinh nghiệm hoặc bằng
cấp của nhân lực nhưng lại
có nghị định khác vẫn duy
trì. Có nơi sử dụng tiêu chí
về lịch sử tuân thủ của một
loại hàng hóa để giữ lại, loại
bỏ trong danh mục hàng hóa
kiểm tra chuyên ngành trong
khi nơi khác lại không sử
dụng biện pháp này” - ông
Tuấn nêu và đề nghị Chính
phủ cần có nghị định về công
bố và kiểm soát điều kiện
kinh doanh.
Báo cáo của CIEM cho
hay hải quan, thuế… đã có
những bước tiến mới về thực
hiện thủ tục điện tử nhưng
cũng thực hiện thủ tục bằng
giấy song song. “Nhiều chỗ
không muốn bỏ giấy tờ, cố
gắng yêu cầu có giấy tờ để
làm khó DN” - Viện trưởng
CIEM Nguyễn Đình Cung
nói và đề nghị phải nhất
quyết chuyển những thủ
tục hành chính sang điện tử
và thanh toán không dùng
tiền mặt.
Bởi theo ông Cung, trực
tuyến và thanh toán không
dùng tiền mặt sẽ giảm tối đa
tiếp xúc giữa người dân và
công chức. “Thực tế những
chỗ hay tiếp xúc là hay xảy
ra đút lót, tham nhũng vặt;
là chỗ để công chức cố tình
gây phiền hà, khó khăn và
vòi tiền DN” - ông Cung
nói thẳng.•
Để bộđừngquên lời hứa
Nguồn cơn nằm ở đâu?
Theo lời TS Nguyễn Đình
Cung, Viện trưởng Viện
Nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ương (CIEM), thành viên
Tổ tư vấn về kinh tế của Thủ tướng, thì giữa năm 2018, khi
cuộc chiến cắt giảm điều kiện kinh doanh đang vào cao trào,
Thông tư 21/2017 của Bộ Công Thương là một đối tượng
được nhắm đến vì nhiều quy định làm khó người kinh doanh.
Khi đó, chính Bộ Công Thương cam kết rằng “để bộ này tự
bỏ”. Trước đó, Bộ trưởng Trần Tuấn Anh cũng đã ký Thông
tư 07/2018 dừng thực hiện Thông tư 21/2017 nhưng rồi các
doanh nghiệp đến giờ vẫn đang phải tiếp tục khốn đốn với
Thông tư 21.
Công bằng mà nói, Bộ Công Thương chính là cơ quan đã đi
đầu trong việc cắt giảm điều kiện kinh doanh. Điển hình như
vào tháng 9-2017, Bộ trưởng Trần Tuấn Anh tuyên bố cắt giảm
675 điều kiện thuộc thẩm quyền của bộ này. Đến cuối năm
2018, việc cắt giảm lại tiếp tục được tuyên bố sẽ tiến hành. Dù
còn nhiều băn khoăn nhưng nhiều chuyên gia cũng thấy rõ
ràng: Bộ Công Thương có vẻ đã rất biết cách tiến hành việc cắt
giảm điều kiện kinh doanh.
Việc không bãi bỏ Thông tư 21 về công bố hợp quy, trong
đó có giới hạn về hàm lượng formaldehyde dấy lên những
nghi ngại. Phải chăng Bộ Công Thương chỉ cắt bỏ những
điều kiện kinh doanh ít tác động nhất đến quyền lợi cốt lõi,
cục bộ của mình? Băn khoăn này không phải là không có lý
khi nhiều doanh nghiệp đến nay vẫn chưa thoát khỏi vòng
kiềm tỏa của quy định về dán nhãn năng lượng, dù được Bộ
Công Thương công bố là đã đơn giản hóa nhiều.
Báo cáo “Dòng chảy pháp luật kinh doanh” được Phòng
Thương mại và Công nghiệp Việt Nam công bố mới đây cho
thấy việc cắt giảm điều kiện kinh doanh là một cuộc chiến
cam go, rất khó khăn cho cải cách.
“Con số chỉ là con số” - báo cáo nói trên đã nhận định
“chua chát” như vậy. Bởi mục tiêu của Chính phủ là phải cắt
giảm, đơn giản hóa ít nhất 50% điều kiện kinh doanh và bộ
nào cũng tuyên bố vượt chỉ tiêu trên. Tuy nhiên, khi phân
tích sâu thì nhiều trường hợp cắt giảm chỉ mang tính hình
thức, bảo đảm được yêu cầu về số lượng nhưng ít ý nghĩa
thực tế.
Người ta vẫn thấy những quy định về bằng cấp trong
ngành in, những quy định chung chung trong giáo dục, hay
các chứng chỉ đào tạo trong các ngành nghề khác. Đáng nói,
những quy định hay điều kiện kinh doanh này nằm rải rác ở
hầu hết các bộ và nó là nguồn cơn để các thủ tục hành chính,
chuyên ngành tiếp tục sinh sôi, nảy nở. Thậm chí có cả tình
trạng bộ này bỏ ra thì bộ kia nhặt vào, bỏ quy định cũ nhưng
ban hành thêm quy định mới khó hơn.
Nghĩ lại thời cố Thủ tướng Phan Văn Khải, sau một đêm Thủ
tướng quyết định cắt phăng hàng trăm giấy phép con, mở
đường cho phát triển. Liệu bây giờ có cần những quyết định
“sắt đá” như thế để các bộ không còn hứa rồi “quên” nữa hay
không?
CHÂN LUẬN
(Tiếp theo trang 1)
Bà Trịnh TúAnh cho rằng Thông tư 21/2017 nhiêu khê,
gây tốn kémcho doanh nghiệp. Ảnh: CHÂN LUẬN
