7
Pháp luật
&
cuộc sống -
Thứ Bảy26-1-2019
Nguyên đơn là họa sĩ Lê Linh và đại diện bị đơn
(đứng)
tại tòa.
Ảnh: CHUNGVƯƠNG
Ai là tác giả bộ truyện
Thần đồng đất Việt?
Cả nguyên đơn và bị đơn đưa ra nhiều chứng cứ và lập luận
để cho rằngmình có quyền sở hữu bộ truyện tranh này.
M.VƯƠNG-M.CHUNG
N
gày 25-1, TAND quận 1
(TP.HCM) tiếp tục phiên xử
vụ tranh chấp quyền sở hữu
trí tuệ liên quan đến bộ truyện
tranh Thần đồng đất Việt. Nguyên
đơn là ông Lê Phong Linh, bị đơn
là Công ty TNHH TM-DV-KT và
Phát triển tin học Phan Thị (Công
ty Phan Thị) và bà Phan Thị Mỹ
Hạnh, Giám đốc Công ty Phan Thị.
Ai là tác giả thực sự?
Theo đó, bộ truyện tranh này
từng được nhiều người yêu thích ra
đời từ sự hợp tác giữa ông Linh và
Công ty Phan Thị. Khi hai bên xảy
ra mâu thuẫn, ông Linh khởi kiện
yêu cầu xác định ông là tác giả duy
nhất của các hình tượng nhân vật
Tí, Sửu, Dần, Mẹo trong bộ truyện
từ tập 1 đến 78; yêu cầu Công ty
Phan Thị không được làm các biến
thể của các nhân vật từ các tập tiếp
theo và đề nghị bà Hạnh phải xin lỗi
công khai ông và độc giả...
Phía bị đơn thì cho rằng ông
Linh không phải là tác giả các tập
truyện mà là bà Hạnh hình dung ra
các nhân vật nhưng do bà vẽ không
đẹp nên mới thuê ông Linh vẽ cho
đúng hình ảnh nhân vật. Nếu không
phải ông Linh thì người khác cũng
có thể vẽ khi được bà Hạnh đồng ý.
Tại tòa, trả lời về việc trong tập
24 của bộ truyện có ghi tên tác giả
là Công ty Phan Thị, ông Linh xác
nhận khi phát hiện ra điều này ông
đã không đồng ý. Vì thế những tập
sau này ông cũng chú ý đến vấn đề
về tác quyền để xây dựng hình ảnh
với công chúng. Đặc biệt trong tập
37, ông Linh được giới thiệu là tác
giả sáng tác truyện này.
Sau đó ông Linh cũng cung cấp
cho HĐXX những bản vẽ phác họa
ban đầu về hình tượng bốn nhân vật
trong bộ truyện. Ông nói ai là người
trực tiếp sáng tạo ra tác phẩm thì
người đó mới là tác giả, bà Hạnh
không tham gia bất kỳ công đoạn
nào của quá trình sáng tác.
Để chứng minh Công ty Phan Thị
là tác giả hợp pháp của tập truyện,
ông Nguyễn Vân Nam (đại diện bị
đơn) khẳng định bà Hạnh là người
đã trực tiếp “cầm tay chỉ cho ông
Linh vẽ”. Ông Nam đã đưa ra một
tập tài liệu để chứng minh ý tưởng
ban đầu cho hình tượng các nhân
vật nêu trên. Ngoài ra, theo biên bản
hòa giải ngày 16-8-2010, bà Hạnh
là người nêu ý tưởng về nhân vật
và thuê ông Linh để vẽ ra đúng như
yêu cầu của bà Hạnh.
Cũng theo ông Nam, trong văn
bản ngày 29-3-2002 gửi Cục Bản
Tại tòa đại diện bị đơn
khẳng định bà Hạnh là
người đã trực tiếp “cầm
tay chỉ cho ông Linh vẽ”
những hình tượng nhân
vật trong bộ truyện.
HĐXX phải lưu ý nhắc nhở nhiều lần
Tại tòa đại diện của bị đơn đặt ra liên tiếp nhiều câu hỏi cho ông Linh
nhưng hầu hết ông Linh không trả lời mà để LS của mình trả lời thay. Tuy
nhiên, đại diện của bị đơn đã đặt nhiều câu hỏi không đúng trọng tâm
nên bị chủ tọa nhắc nhở nhiều lần. Sau khi nhắc nhở, vị chủ tọa yêu cầu:
“Đề nghị LS tôn trọng HĐXX”.
Thậm chí trong phần hỏi tại tòa, đại diện bị đơn còn nhờ HĐXX trả lời
câu hỏi giúpmình. Chủ tọa phiên tòa lại phải lưu ý đại diện của bị đơn tôn
trọngHĐXX và khẳngđịnhHĐXX không có nghĩa vụ trả lời câu hỏi của ông.
quyền tác giả để đăng ký bản quyền,
không có nội dung nào cho thấy ông
Linh xác nhận bà Hạnh là đồng tác
giả mà chỉ đề cập toàn bộ quyền sở
hữu thuộc về Công ty Phan Thị.
Tranh luận căng thẳng
Tranh luận tại tòa, luật sư (LS)
của ông Linh cho rằng theo Nghị
định số 22/2018 của Chính phủ thì
tác giả là người trực tiếp sáng tạo
ra một phần hoặc toàn bộ tác phẩm
văn học, nghệ thuật. Mọi tổ chức,
cá nhân làm công việc hỗ trợ, góp
ý kiến hoặc cung cấp tài liệu cho
người khác sáng tạo ra tác phẩm thì
không được công nhận là tác giả.
“Họa sĩ Lê Linh là người đã trực
tiếp sáng tạo ra bốn hình tượng
nhân vật nói trên từ lúc phác họa
đến khi hoàn thiện để rồi đi đăng
ký giấy chứng nhận bản quyền tác
giả” - LS nói.
Cũng theo phía nguyên đơn, nếu
vẽ nhái lại hình tượng nhân vật
mẫu thành các biến thể mà không
được phép của ông Linh (ngay cả
khi ông Linh là đồng tác giả) sẽ bị
coi là xâm phạm quyền bảo vệ sự
toàn vẹn của tác phẩm theo Luật Sở
hữu trí tuệ. Mặt khác, chủ sở hữu
cũng phải tôn trọng những quyền
khác như quyền nhân thân đối với
hình ảnh cá nhân, quyền bảo vệ sự
toàn vẹn tác phẩm.
Tranh luận lại, ông Nam nói:
“Xin hỏi như thế nào là biến đổi
xâm phạm đến quyền nhân thân?”.
Ông Linh trả lời: “Sử dụng mà
không hỏi tác giả thì đó là xúc
phạm đến quyền nhân thân”. Ông
Linh cũng cho biết ông chỉ chuyển
quyền sở hữu chứ không chuyển
quyền tác giả.
Tình tiết đáng chú ý tại tòa là
ông Linh đã bật khóc nói: “Mong
HĐXX xem xét đưa ra phán quyết
công bằng vì tôi đã theo vụ kiện
này 12 năm, vụ việc này cực kỳ
quan trọng vì nó liên quan đến gia
đình, mạng sống của tôi…”.
HĐXX tuyên bố tạm ngưng,
phiên tòa sẽ tiếp tục vào ngày 1-2
(tức 27 Tết nguyên đán) với phần
phát biểu quan điểm của VKS, sau
đó HĐXX nghị án và tuyên án.•
Giảmbồi thường từ13 tỉ
xuống3 tỉ vụ28năm
ánoangiết chồng
Sau buổi thương lượng với TAND tỉnh, cụNga (80
tuổi) bức xúc và đổ bệnh nên đã phải nhập viện.
Ngày 25-1, luật sư (LS) Vũ Thị Nga (Đoàn LS tỉnh Quảng Ninh)
cho biết vừa cùng gia đình cụ bà Đặng Thị Nga (80 tuổi, trú thị trấn
Tuần Giáo, Điện Biên) có buổi thương lượng bồi thường oan lần thứ
ba với đại diện TAND tỉnh này.
Cụ Nga cùng hai con trai Trịnh Công Hiến (đã mất) và Trịnh
Huy Dương (49 tuổi) chính là ba mẹ con mang án oan giết cha, giết
chồng suốt 28 năm, mới được minh oan và được xin lỗi công khai
vào tháng 10-2017.
Theo LS
Nga, tại buổi
thương lượng,
số tiền bồi
thường oan sai
mà đại diện
TAND tỉnh
Điện Biên đưa
ra bất ngờ thấp
hơn rất nhiều
so với trước đó.
Cụ thể, ở lần
thương lượng
thứ hai, tòa
tạm thống nhất
bồi thường số
tiền hơn 13
tỉ đồng, thế
nhưng lần này
giảm xuống
chỉ còn hơn 3 tỉ
đồng. Đó là bồi
thường hơn 1,8
tỉ đồng cho cụ
Nga vì tổn hại
sức khỏe trong
28 năm, thiệt
hại tinh thần,
chi phí thuê
LS, chi phí
khiếu nại và chi phí thăm nuôi. Ông Hiến được đề nghị bồi thường
gần 400 triệu đồng và ông Dương gần 900 triệu đồng.
Như vậy, so với lần thương lượng thứ hai, nhiều khoản yêu cầu
bồi thường đã không được chấp nhận hoặc bị giảm đi rất nhiều.
Chẳng hạn như tòa không chấp nhận bồi thường thiệt hại do thu
nhập thực tế bị mất của cụ Nga; bồi thường thiệt hại tinh thần đối
với ba người con còn lại của cụ Nga...
Theo LS Nga, do bức xúc và không đồng ý với thương lượng của
TAND tỉnh, ngay sau buổi làm việc, cụ Nga đã phải nhập viện.
Trao đổi với
Pháp Luật TP.HCM
, ông Dương cho biết hiện sức
khỏe của cụ Nga còn rất yếu. Sau buổi thương lượng với TAND
tỉnh, gia đình ông đều có chung cảm xúc vô cùng thất vọng. “Những
lần thương lượng trước, họ đã thống nhất các khoản bồi thường rồi,
đều có chữ ký của đại diện TAND tỉnh, vậy mà bây giờ lại thay đổi.
Bồi thường oan chứ không phải chuyện mua bán mà lại mặc cả lên
xuống…” - ông Dương bức xúc.
Cũng theo ông Dương, hiện kinh tế của gia đình rất khó khăn,
mỗi lần đi lại để thương lượng khá tốn kém. Hơn thế cụ Nga hiện
sức khỏe đã yếu, không biết có thể chờ được đến ngày nhận tiền bồi
thường hay không.
Trước đó, trong đơn yêu cầu bồi thường oan, cụ Nga nhắc lại
những ngày tháng đau khổ đến cùng cực khi phải mang tội giết
chồng, hai con trai mang tội giết cha. Lúc cụ và hai con trai bị bắt thì
ba người con còn lại vẫn thơ dại, chưa đến tuổi thành niên.
Cụ Nga viết trong đơn: “Vụ án xảy ra với tôi và gia đình tôi là
một mất mát vô cùng lớn không gì bù đắp nổi. Việc cả gia đình bao
gồm tất cả người trưởng thành và chưa trưởng thành đều bị điều tra,
truy tố, xét xử
oan sai đã ảnh
hưởng nghiêm
trọng đến danh
dự, uy tín cả gia
đình, họ tộc...”.
TUYẾN PHAN
CụĐặng Thị Nga
cùng con trai là
ông TrịnhHuy
Dương. Ảnh: TP
Ba mẹ con mang tiếng
giết chồng, giết cha
Theo hồ sơ năm 1989, thi thể ông Trịnh Huy
Tùng (chồng cụ Nga) được tìm thấy dưới giếng.
Cơ quan Công an huyện Tuần Giáo đã khởi tố,
bắt giam ba mẹ con cụ Nga để điều tra về tội
giết người. Năm 1990, tòa sơ thẩmTAND tỉnh Lai
Châu cũ (nay là Điện Biên) phạt cụ Nga 36 tháng
tù treo về tội che giấu tội phạm. Ông Hiến và ông
Dương bị buộc tội giết cha, lần lượt 18 và 12 năm
tù. “Được”hưởng án treo, cụ lặn lội đến khắp các
cơ quan trung ương kêu oan chomình và hai con.
Sau đó, tòa phúc thẩm TAND Tối cao tuyên hủy
bản án sơ thẩm để điều tra lại.
Tháng 1-1992, VKSND tỉnh Lai Châu cũ cho ông
Hiến và ông Dương tại ngoại sau 28 tháng tạm
giam. Cũng kể từ đó, vụ án bị treo lơ lửng gần
30 năm. Tháng 9-2017, Chánh án TAND Tối cao
Nguyễn Hòa Bình đề nghị sớm giải quyết vụ án.
Tháng 10-2017, cơ quan tố tụng liên ngành quyết
định đình chỉ bị can, tuyên bố cụ Nga và hai con
trai không phạm tội.
Tuy nhiên, ông Hiến đã qua đời trước khi được
minh oan. Theo lời kể gia đình, khi còn trong trại
giam, ông xăm lên mình ba chữ“đời oan trái”, nói
khi nàođượcminh oan sẽ tự tay xóa đi.Thế nhưng
vì áp lực từ tiếng xấu của kẻ giết cha, ông suy sụp,
có lần tự sát rồi qua đời vào năm 2004.
