6
Pháp luật
&
cuộc sống -
ThứBảy 1-6-2019
Tính hiệu quả của cơ chế phòng, chống
rửa tiền
PhóThống đốc NHNNViệt NamNguyễn KimAnh cũng cho hay dưới sự
chỉ đạo của Thủ tướng, NHNN đang phối hợp chặt chẽ với các bộ, ngành
và đơn vị liên quan tích cực chuẩn bị cho đợt đánh giá đa phương của
nhóm châu Á - Thái Bình Dương về chống rửa tiền sẽ vào Việt Nam vào
tháng 11-2019.
“Khuôn khổ pháp lý để điều tra, truy tố, xét xử tội rửa tiền đóngmột vai
trò quan trọng trong chứngminh tính hiệu quả của cơ chế phòng, chống
rửa tiền tại Việt Nam” - ông Kim Anh nói.
Ông Kim Anh cho rằng nghị quyết này là cơ sở để chứng minh được
tính tuân thủ kỹ thuật của pháp luật Việt Nam trong quá trình xử lý loại
hình tội phạm này.
Trong vụ đánh bạc ngàn tỉ, TAND tỉnh Phú Thọ từng xử Phan SàoNam (trái, cựu tổng giámđốc
Công ty VTCOnline) ba nămtù về tội rửa tiền; Nguyễn VănDương (cựu chủ tịchHĐQT Công ty
CNC) nămnămtù về tội này. Ảnh: Đ.MINH
Với tội rửa tiền,
tham nhũng sẽ
bị xử triệt để
Chỉ cần người nào biết nguồn tiền do phạm tội mà có
nhưng vẫn sử dụng là có thể phạm tội rửa tiền và bị xử
rất nặng.
CHÂNLUẬN
N
gày 31-5, TAND Tối cao và
Ngân hàngNhà nước (NHNN)
ViệtNamtổ chức côngbốNghị
quyết hướng dẫn áp dụng Điều 324
BLHS 2015 về tội rửa tiền. Đây là
nghị quyết đem đến khả năng có thể
xử lý triệt để các vụ án tham nhũng,
cũng như các vụ án hình sự khác khi
rửa tiền được xử lý đồng thời với tội
phạm nguồn.
Tội phạm nguồn đều
dính đến rửa tiền
Tại buổi côngbốnghị quyết, Chánh
ánTANDTối caoNguyễnHòa Bình
cho biết rửa tiền là vấn đề khôngmới
trên thế giới. Thế giới đã có kinh
nghiệm điều tra, truy tố, xét xử về
tội này và khoa học pháp lý về rửa
tiền cũng đã hoàn chỉnh. “Nhưng với
chúng ta đây là vấn đề mới nên cần
có nghị quyết hướng dẫn” - Chánh
án Nguyễn Hòa Bình nói.
TheoChánh ánNguyễnHòa Bình,
tội rửa tiền liên quan hầu hết đến tội
phạm nguồn ở các lĩnh vực khác
nhau, nhất là ma túy, lừa đảo, tham
nhũng…Phần lớn các loại tội phạm
xét cho đến cùng đều hướng đếnmục
đích lợi nhuận. Một người phạm tội
“Nghị quyết 03/2019/
NQ-HĐTP cho phép các
cơ quan tố tụng sau khi
truy tố tội phạm nguồn
thì còn truy tố tiếp hành
vi rửa tiền để xử lý triệt
để tội phạm.”
Chánh án TAND Tối cao
Nguyễn Hòa Bình
Nghị quyết 03/2019/NQ-HĐTP của Hội đồng Thẩm
phán TAND Tối cao (gồm sáu điều) hướng dẫn áp dụng
Điều 324 BLHS 2015 về tội rửa tiền đã làm rõ khái niệm
“biết hay có cơ sở để biết là do người khác phạm tội mà
có”. Có bốn trường hợp được giải thích cụ thể như người
phạm tội trực tiếp biết tiền, tài sản do người khác phạm tội
mà có; biết qua các phương tiện thông tin đại chúng về tội
phạm nguồn; bằng nhận thức thông thường và theo quy
định của pháp luật phải biết được nguồn gốc tiền do phạm
tội mà có.
Nghị quyết nêu rõ: Việc truy cứu trách nhiệm hình sự về
tội rửa tiền có thể được tiến hành đồng thời với việc truy
cứu trách nhiệm hình sự về tội phạm nguồn và không loại
trừ việc truy cứu trách nhiệm hình sự tội phạm nguồn.
Về một số tình tiết định tội, nghị quyết liệt kê rất nhiều
nhưng tựu trung lại là năm tình tiết lớn gồm:
1. Hành vi tham gia trực tiếp hoặc gián tiếp vào các
giao dịch tài chính, ngân hàng quy định tại điểm a khoản 1
Điều 324 BLHS 2015 là thực hiện, hỗ trợ thực hiện hoặc
thông qua người khác để thực hiện, hỗ trợ thực hiện các
hành vi nhằm che giấu nguồn gốc bất hợp pháp của tiền,
tài sản do mình phạm tội mà có hoặc có cơ sở để biết là do
người khác phạm tội mà có;
2. Hành vi tham gia trực tiếp hoặc gián tiếp vào các giao
Một sốnội dungnghị quyết hướngdẫnápdụng tội rửa tiền
dịch khác quy định tại điểm a khoản 1 Điều 324 BLHS
2015 là thực hiện, hỗ trợ thực hiện hoặc thông qua người
khác để thực hiện, hỗ trợ thực hiện các hành vi nhằm che
giấu nguồn gốc bất hợp pháp của tiền, tài sản do mình
phạm tội mà có hoặc có cơ sở để biết là do người khác
phạm tội mà có;
3. Hành vi sử dụng tiền, tài sản do mình phạm tội mà có
hoặc biết hay có cơ sở để biết là do người khác thực hiện
hành vi phạm tội mà có vào việc tiến hành các hoạt động
kinh doanh quy định tại điểm b khoản 1 Điều 324 BLHS
là hành vi dùng tiền, tài sản thực hiện một, một số hoặc
tất cả công đoạn của quá trình đầu tư từ sản xuất đến tiêu
thụ sản phẩm hoặc cung ứng dịch vụ trên thị trường nhằm
mục đích sinh lợi.
4. Hành vi sử dụng tiền, tài sản do phạm tội mà có hoặc
biết hay có cơ sở để biết là do người khác thực hiện hành
vi phạm tội mà có vào việc tiến hành các hoạt động khác
quy định tại điểm b khoản 1 Điều 324 BLHS là hành vi
dùng tiền, tài sản để làm dịch vụ, xây dựng trường học,
bệnh viện hoặc sử dụng dưới danh nghĩa tài trợ, từ thiện,
viện trợ nhân đạo hoặc các hoạt động khác.
5. Hành vi cản trở việc xác minh thông tin về nguồn
gốc, bản chất tài sản tại điểm c khoản 1 Điều 324 BLHS là
hành vi cố ý gây khó khăn, trở ngại cho việc làm rõ nguồn
gốc, bản chất thực sự, vị trí, quá trình di chuyển hoặc
quyền sở hữu đối với tiền, tài sản (ví dụ như cung cấp tài
liệu, thông tin giả; không cung cấp, cung cấp không đầy
đủ; hủy bỏ, tiêu hủy, sửa chữa, tẩy xóa tài liệu, chứng
cứ…).
Tương tự, có năm tình tiết định khung hình phạt gồm:
Lợi dụng chức vụ, quyền hạn; phạm tội hai lần trở lên, có
tính chất chuyên nghiệp, dùng thủ đoạn tinh vi, xảo quyệt
và cuối cùng là gây ảnh hưởng xấu đến an toàn hệ thống
tài chính, tiền tệ quốc gia.
Trong vụGiang
KimĐạt (bị tuyên
án tử hình về tội
thamô tài sản),
TANDCấp cao tại
HàNội còn tuyên
y án támnămtù
về tội rửa tiền đối
với ôngGiang Văn
Hiển, cha củaĐạt.
Ảnh: Đ.MINH
nếu muốn dùng được đồng tiền, tài
sản sau khi phạm tội thì phải xóa dấu
vết, làmcho tiền xa dần với tội phạm
nguồn, dùng các biện pháp khác để
hợp pháp hóa nguồn tiền, tài sản. Đó
chính là hành vi rửa tiền.
Chánh án Nguyễn Hòa Bình cho
hay nghị quyết này quy định rõ hơn
tội phạm nguồn liên quan đến tội
rửa tiền; mở rộng địa hạt của loại
tội phạm này ra ngoài lãnh thổ Việt
Nam. “Nghị quyết này cho phép
các cơ quan tố tụng sau khi truy tố
tội phạm nguồn thì còn truy tố tiếp
hành vi rửa tiền để xử lý triệt để tội
phạm” - ông Bình nói.
Trongtươngquanvớiquốctế,Chánh
án Nguyễn Hòa Bình cho rằng việc
ban hành nghị quyết này là thể hiện
cam kết của Việt Nam đối với việc
thực thi các công ước quốc tế, trong
đó có công ước về chống tội phạm
có tổ chức, ma túy, tham nhũng và
rửa tiền.
“Thế giới đang quan sát chúng
ta nội luật hóa các cam kết quốc tế
như thế nào. Nghị quyết này thể hiện
việc chúng ta tuân thủ các cam kết
ấy” - ông Bình nói. Đồng thời, ông
cho hay trong quá trình thực thi nghị
quyết, các chế định tài chính quốc tế
sẽ căn cứ vào việc chống rửa tiền để
xếp hạng tín nhiệmtài chính quốc gia.
“Vì vậy, nghị quyết nàycòncóýnghĩa
đối với việc nâng chỉ số xếp hạng tín
nhiệm tài chính Việt Nam” - Chánh
án Nguyễn Hòa Bình khẳng định.
Vụ đánh bạc ngàn tỉ đã
xử lý tội rửa tiền
Trả lời báo chí, Phó Chánh án
TAND Tối cao Nguyễn Trí Tuệ
cho rằng việc ban hành nghị quyết
này là rất kịp thời. Bởi tội rửa tiền
trong BLHS 2015 có nhiều từ ngữ
chưa được rõ, định tính, dẫn đến
các cơ quan tố tụng có cách hiểu
khác nhau.
Tuy vậy, gần đây việc xử lý tội
rửa tiền đã được các cơ quan tố
tụng quan tâm. “Chẳng hạn vụ án
đánh bạc ngàn tỉ ở Phú Thọ đã xử
lý được tội rửa tiền. Nhưng nhận
thức chung là phải gắn tội rửa tiền
với tội phạm nguồn” - ông Tuệ nói.
Ông Tuệ cũng cho hay việc xử lý
tội rửa tiền gắn với tội phạm nguồn
bảo đảm nguyên tắc “một hành vi
không bị xử lý hai lần”. Bởi đối
với hình sự, cứ đủ yếu tố cấu thành
tội danh thì sẽ điều tra, truy tố và
xét xử. Tội phạm nguồn như tham
nhũng, giết người, ma túy, cướp…
và tội rửa tiền là hai tội khác nhau.
“Việc ban hành nghị quyết sẽ giúp
cho các cơ quan tố tụng nhận thức
đúng đắn, thống nhất, giúp cho
nhân dân, các tổ chức kiên quyết
đấu tranh với loại tội phạm rửa tiền
này” - ông Tuệ cho hay.
Các loại tội phạm, chẳng hạn như
tham nhũng, ông Tuệ đồng tình với
Chánh án TAND Tối cao Nguyễn
Hòa Bình rằng mục đích là để lấy
tiền. Báo chí đặt câu hỏi về việc nghị
quyết này có ngăn chặn được việc
chuyển tiền, tài sản ra nước ngoài
hay không. ÔngTuệ nói: “Chắc chắn
sẽ hạn chế và xử lý được. Nếu một
cá nhân chuyển tiền tham nhũng ra
nước ngoài, chuyển hóa thành tiền
sạch hay các loại tài sản khác thì
sẽ bị xét xử tội rửa tiền”.
ÔngTuệ cũng hy vọng trong tương
lai gần, Bộ Công an và VKSND
Tối cao sẽ phát hiện nhiều vụ rửa
tiền gắn với những tội phạm nguồn.
“Khi đó, TAND sẽ nhanh chóng đưa
ra xét xử nghiêm minh các vụ án
này” - ông Tuệ khẳng định.•
