7
Pháp luật
&
cuộc sống -
ThứBa13-8-2019
NGÂNNGA
C
hiều 12-8, TAND tỉnh Kon
Tum đã tuyên năm bị cáo trong
vụ cưa gỗ khô phạm tội trộm
cắp tài sản. Như vậy, trong vòng
ba năm, qua ba lần xử phúc thẩm
TAND tỉnh này đã cho ra ba kết quả
khác nhau: Một lần hủy án, một lần
tuyên cả năm bị cáo không phạm
tội và một lần kết tội và giảm án.
Không phải rừng tự nhiên
thuần túy?
Dù xét xử công khai nhưng ngay
thời điểm trước khi TAND tỉnh Kon
Tum chuẩn bị tuyên án thì tất cả cửa
bên hông phòng xử đã bị khóa chặt.
Cảnh sát được huy động để lập hàng
rào chắn ngay cửa ra vào, không
cho những người có mặt vào bên
trong nghe tuyên án, nhiều người
đã phản ứng về việc này.
Theo HĐXX, năm 2016, UBND
tỉnh Kon Tum có đầu tư hơn 27 tỉ
đồng từ ngân sách địa phương để
xâydựnghàng rào
bảo vệ rừng đặc
dụngĐăkUy.Như
vậy rừngđặc dụng
Đăk Uy là rừng
tự nhiên nhưng
khác biệt cơ bản
làkhôngphải rừng
tự nhiên thuần túy do cây rừng tự
phát triển mà do Nhà nước thành
lập trên sự phát triển của rừng tự
nhiên để phục vụ mục đích bảo tồn
nguồn gen quý hiếm.
Sau khi thành lập rừng đặc dụng,
UBND tỉnh đã đầu tư nhiều kinh phí
để chăm sóc và bảo vệ. Rừng đặc
dụng Đăk Uy là rừng duy nhất ở
Tây Nguyên và cả nước nói chung
có quần thể gỗ trắc quý hiếm có vai
trò trong bảo tồn, có giá trị kinh tế
cao. Do tính chất đặc thù của rừng
đặc dụng Đăk Uy, UBND tỉnh đã
thành lập và giao ban quản lý rừng
đại diện cho Nhà nước quản lý, bảo
vệ và phát triển rừng.
Trong đó, ban quản lý có chức
năng là chủ rừng,
phục hồi rừng,
hằng năm ban
quản lý được đầu
tư kinh phí để
bảo vệ, phát triển
rừng trồng dặm,
cây con, chăm
sóc, bổ sung. Lâm sản trong rừng
đặc dụng chính là tài sản. Nếu Nhà
nước không đầu tư phát triển, bảo
vệ nghiêm ngặt thì không còn cây
gỗ trắc hiện nay. Cây gỗ trắc chết
khô mà các bị cáo cưa trộm là tài
sản do Nhà nước làm chủ sở hữu.
Hành vi chiếm đoạt khúc gỗ trắc
trị giá hơn 19 triệu đồng của các
bị cáo đã xâm phạm khách thể là
tài sản thuộc sở hữu của Nhà nước.
Vì thế TAND cấp sơ thẩm xử các
bị cáo tội trộm cắp tài sản là đúng
người, đúng tội, không oan. Bởi
Nhà nước đã đầu tư nhiều tiền, công
sức bảo vệ chặt chẽ và nghiêm cấm
mọi hình thức xâm hại.
Cũng theo HĐXX, ý kiến của luật
sư (LS) cho rằng rừng đặc dụng Đăk
Uy là rừng tự nhiên, khách thể bị
xâm hại là tài nguyên rừng, không
phải là tài sản là chưa đánh giá đúng.
Bởi sự khác biệt của rừng đặc dụng
Đăk Uy là có chủ rừng được bảo vệ
nghiêm ngặt, được đầu tư chăm sóc
như đã phân tích ở trên. Nó khác
với rừng tự nhiên thuần túy do cây
rừng tự phát triển, không có sự đầu
tư chăm sóc, bảo vệ của con người.
Các LS cho rằng khách thể bị xâm
phạm không phải là tài sản là không
chính xác. Các LS cho rằng hành vi
các bị cáo không phạm tội trộm cắp
tài sản, đề nghị hủy bản án sơ thẩm,
đình chỉ vụ án là không có căn cứ.
Chỉ được giảm án
Từ đó HĐXX giữ nguyên tội
danh trộm cắp tài sản đối với năm
bị cáo nhưng có xem xét giảm
Khó hiểu tòa kết tội năm người
cưa gỗ khô
Sau khi tòa tuyên án, nhiều người dân, người thân và các bị cáo đã ômnhau khóc nức nở do bị ức chế mạnh.
Người thân ômbị cáo Phan TiếnDũng
(phải)
khóc nức nở. Ảnh: NGÂNNGA
nhẹ hình phạt so với cấp sơ thẩm.
Cụ thể, tòa phạt bị cáo Lê Quốc
Khánh 12 tháng tù, Phan Tiến Dũng
10 tháng tù, ba bị cáo còn lại là
Nguyễn Văn Bảy, Nguyễn Văn
Thụ, Nguyễn Ngọc Bình mỗi bị
cáo 6-8 tháng tù nhưng cho hưởng
án treo. Kết thúc phiên tòa, nhiều
người thân và các bị cáo đã ôm
nhau khóc nức nở.
Sau phiên tòa, bị cáo Phan Tiến
Dũng nói: “Tôi là kiểm lâm của
rừng đặc dụng Đăk Uy bảy nămnay.
Hằng năm chưa bao giờ tôi thấy có
ai vào chăm sóc cây rừng cả mà chỉ
có phát thực bì (cây bụi, dây leo)
dưới tán rừng để cho thoáng, nhìn
rõ cây trắc để lâm tặc khỏi vào. Bởi
nguyên tắc của rừng đặc dụng là con
người không được tác động vào mà
để phát triển tự nhiên.
Thời gian gần đây tôi có thấy
Công đoàn Chi cục Kiểm lâm và
Công đoàn ban quản lý rừng phát
động phong trào góp tiền đểmua cây
trồng nhằm hưởng ứng ngày Môi
trường thế giới. Tất nhiên vẫn có
trồng thêm cây con ở diện tích đất
trống. Nhưng tòa dựa vào việc có
trồng thêm cây con để kết tội chúng
tôi thì sai với bản chất”.
Bào chữa tại tòa, năm LS Lê Văn
Hoan,NguyễnThịKimVinh,Nguyễn
Thành Công, Vũ Phi Long (cùng
Đoàn LS TP.HCM) và LS Trần Cao
Đại Kỳ Quân (Đoàn LS tỉnh Đồng
Nai) đều khẳng định theo Thông
tư 19/2007 và Nghị định 157/2013
thì rừng đặc dụng Đăk Uy là rừng
tự nhiên, không phải rừng trồng,
rừng khoanh nuôi tái sinh nên chỉ
có thể xử phạt hành chính. Các LS
còn dẫn chứng nhiều bản án tương
tự nhưng không địa phương nào
xử tội trộm cắp tài sản. Ban quản
lý rừng đặc dụng Đăk Uy cũng chỉ
xử phạt hành chính đối với các đối
tượng vào chặt gỗ có giá trị cao hơn
trong vụ án này.
Đối đáp lại, đại diện VKS khẳng
định không áp dụng Thông tư liên
tịch số 19 và Nghị định 157 mà chỉ
áp dụng Điều 138 BLHS 1999 (tội
trộm cắp tài sản). Từ đó VKS đề
nghị giữ nguyên tội danh với các
bị cáo, chỉ xem xét giảm án.
LS Vũ Phi Long phản bác:
“Chúng tôi không bao giờ nói rằng
hành vi của các bị cáo là đúng.
Nhưng để xử lý thì phải căn cứ
vào việc xâm phạm khách thể nào
thì xử lý ở tội đó. Đại diện VKS
nói rằng không áp dụng Thông tư
liên tịch số 19, xin thưa thông tư
là do những người đứng đầu các
cơ quan ban, ngành soạn thảo ra
hướng dẫn thực hiện luật và có
cả viện trưởng VKSND Tối cao
tham gia nhưng giờ VKS lại bảo
không áp dụng là sao?”.•
Như vậy trong vòng ba
năm, qua ba lần xử phúc
thẩm TAND tỉnh Kon
Tum đã cho ra ba kết
quả khác nhau.
Sẽ kêu oan đến cùng
Trao đổi với
Pháp Luật TP.HCM
ngay sau phiên tòa, LS Lê Văn Hoan nói:
“Tòa án xét xử các bị cáo về tội trộmcắp tài sản là trái vớiThông tư liên tịch
số 19. Với tư cách là người bào chữa, chúng tôi sẽ tiếp tục khiếu nại bản
án này đến các cấp có thẩm quyền để xem xét thủ tục giám đốc thẩm”.
Bị cáo Dũng và bốn bị cáo còn lại đều khẳng định họ sẽ làm đơn yêu
cầu xem xét giám đốc thẩm bản án này để kêu oan đến cùng. Bị cáo
Nguyễn Văn Bảy nói: “Nếu xử chúng tôi ở tội trộm cắp thì tôi mong tòa
và VKS hãy có văn bản kiến nghị TAND Tối cao kháng nghị tất cả bản án
trước kia các tòa từng xử về tội khai thác trái phép”.
Lý giải cho quyết định
của mình, TAND tỉnh này
cho rằng mặc dù rừng đặc
dụng Đăk Uy là rừng tự nhiên nhưng Nhà nước có bỏ tiền
để đầu tư trồng thêm cây…
Trước đó, trong phần tranh luận, đại diện VKS khẳng
định các cơ quan tố tụng của địa phương không áp dụng
thông tư liên tịch và nghị định hướng dẫn mà chỉ áp dụng
Điều 138 BLHS 1999 (tội trộm cắp tài sản). Mục đích là
để bảo vệ lợi ích lớn lao cao cả hơn, đó là bảo vệ rừng đặc
dụng.
“
Chúng tôi tự tin về điều này vì hai cấp Tòa Tối cao
và Cấp cao thừa nhận là phải xử tội trộm cắp
”
- vị này nói.
Phải khẳng định ngay điều này: Hành vi chặt phá rừng
trái phép của các bị cáo là hành vi vi phạm pháp luật, bị
Luật Bảo vệ và phát triển rừng nghiêm cấm. Vấn đề là
phải xử lý hành vi vi phạm này sao cho đúng pháp luật chứ
không phải vì họ làm sai mà muốn xử kiểu nào cũng được.
Để quy định của BLHS được thực hiện dễ dàng, các bộ
NN&PTNT, Tư pháp, Công an, VKSND Tối cao, TAND
Tối cao đã cùng nhau ban hành thông tư liên tịch. Chính
phủ cũng đã xem xét để ra nghị định hướng dẫn.
Tại sao các vụ xâm hại rừng khác đều dựa theo các
quy định đó để xử lý thống nhất, công bằng, còn vụ cưa
gỗ khô lại chỉ dựa mỗi BLHS để xử nặng hơn? Hai cấp
TAND Tối cao và Cấp cao đã xét xử đúng pháp luật ở chỗ
nào mà VKSND tỉnh (hay TAND tỉnh) đòi lấy làm căn cứ?
Thông tư liên tịch số 19/2007 chỉ rõ: Nếu là rừng đặc
dụng do các ban quản lý rừng làm chủ rừng thì hành vi
khai thác trái phép cây rừng bị xử tội vi phạm các quy
định về khai thác và bảo vệ rừng. Riêng rừng trồng, rừng
khoanh nuôi tái sinh mà tổ chức, cá nhân đã bỏ vốn đầu
tư trồng rừng, chăm sóc, bảo vệ thì hành vi khai thác
trái phép cây rừng mới có thể xử tội trộm cắp tài sản nếu
người vi phạm không phải là chủ rừng.
Còn theo Nghị định 157/2013, hành vi khai thác rừng
đặc dụng trái phép đối với gỗ thuộc loài nguy cấp, quý
hiếm nhóm IIA có khối lượng dưới 0,3 m
3
(như ở trường
hợp của năm người trên) bị phạt 2-8 triệu đồng. Việc xử
lý hình sự tội vi phạm các quy định về khai thác và bảo
vệ rừng được áp dụng nếu khối lượng gỗ là 5 m
3
(hoặc về
tội hủy hoại rừng nếu mục đích chặt phá là để cây rừng bị
chết nhằm lấy đất làm rẫy, làm nương…).
Như vậy, ngay cả khi rừng đặc dụng Đăk Uy có được
trồng thêm rừng thì cũng không thể vì thế mà hành vi vi
phạm các quy định về khai thác và bảo vệ rừng bị biến
thành hành vi trộm cắp tài sản để xử tội bằng được. Việc
xét đến yếu tố tài sản của Nhà nước trong những vụ xâm
hại rừng như thế chỉ để làm cơ sở tịch thu tang vật chứ
không thể để tùy nghi định tội danh.
Đành rằng án phúc thẩm là chung thẩm, có hiệu lực
thi hành. Thế nhưng khi có việc xét xử không đúng, có
thể gây ra oan sai thì dẫu có sự đồng ý của TAND Tối
cao thì án đó cũng không thể nào là dấu chấm hết. Dư
luận sẽ tiếp tục chờ một cái kết mới khách quan, đúng
đắn hơn thông qua công tác giám sát chặt chẽ của các
cơ quan chuyên trách của Quốc hội.
THU TÂM
Vụgỗkhô: Ánphúc thẩmđãxử lệch chuẩnrồi!
