6
Pháp luật
&
cuộc sống -
Thứ Tư14-8-2019
Bị cáo Phan Tiến
Dũng
(ảnh trên)
cùng vợ chồng
bị cáoNguyễn
Văn Thụ
(ảnh
dưới)
rơi nước
mắt sau bản án
phúc thẩm.
Ảnh: NGÂNNGA
Dù có đầu tư chi phí chăm sóc, bảo vệ nhưng
về bản chất, rừng đặc dụng Đăk Uy vẫn là
rừng tự nhiên.
Vụ cưa gỗ khô:
Xử vậy là gây
nhiễu loạn
BLHS!
MINHCHUNG-NGÂNNGA
N
hư đã phản ánh, chiều 12-8,
trong phiên xử phúc thẩm lần
thứ ba, TAND tỉnh Kon Tum
đã kết án năm bị cáo trong vụ cưa
cây gỗ khô về tội trộm cắp tài sản.
Báo
Pháp Luật TP.HCM
đã thể hiện
rõ quan điểm rằng tòa phúc thẩm
xét xử không đúng, đã áp dụng quy
định lệch chuẩn. Đành rằng án phúc
thẩm là chung thẩm, có hiệu lực thi
hành nhưng nếu tòa xét xử không
đúng, gây oan sai thì vụ án vẫn còn
cơ chế xem xét lại.
Bản chất vẫn là
rừng tự nhiên
TAND tỉnh Kon Tum cho rằng
rừng đặc dụng Đăk Uy là rừng tự
nhiên nhưng khác biệt cơ bản là
không phải rừng tự nhiên thuần túy
do cây rừng tự phát triển mà do Nhà
nước thành lập trên sự phát triển của
rừng tự nhiên để phục vụ mục đích
bảo tồn nguồn gen quý hiếm.
UBND tỉnh Kon Tum đã đầu tư
nhiều kinh phí để chăm sóc và bảo
vệ, đã thành lập và giao ban quản lý
rừng đại diện cho Nhà nước quản
lý, bảo vệ và phát triển rừng. Hằng
năm ban quản lý được đầu tư kinh
phí để trồng dặm cây con, chăm sóc,
bổ sung nên lâm sản trong rừng đặc
dụng là tài sản. Cây gỗ trắc chết khô
mà các bị cáo cưa là tài sản do Nhà
nước làm chủ sở hữu nên đã xâm
phạm khách thể là tài sản thuộc sở
hữu củaNhà nước. Vì thếTANDcấp
sơ thẩm xử các bị cáo tội trộm cắp
tài sản là đúng, không oan... Ý kiến
của luật sư cho rằng rừng đặc dụng
Đăk Uy là rừng tự nhiên, khách thể
bị xâmhại là tài nguyên rừng, không
phải là tài sản là chưa đúng.
ThSVõ Văn Tài (Phó khoa Kiểm
sát hình sự, Trường Đào tạo, bồi
dưỡng nghiệp vụ kiểm sát TP.HCM)
cho rằng lập luận của HĐXX là sai.
Bởi hành vi khai thác trái phép rừng
hay hủy hoại rừng là xâm phạm trật
tự quản lý của Nhà nước về quản
lý, phát triển và bảo vệ rừng. Năm
bị cáo cưa gỗ trong rừng tự nhiên
không thể phạm tội trộm cắp tài sản.
“Nhận định của tòa phúc
thẩmkhông có cơ sở, kéo
theo làmột bản án vừa sai
luật vừa không có tình, số
phận của năm công dân
nhưmột trò đùa.”
Giám đốc thẩm có quyền đình chỉ vụ án
Rừng tự nhiên là tài nguyên của
quốc gia, do Nhà nước thống nhất
quản lý, mọi hoạt động liên quan
đến loại tài nguyên này phải tuân
theo quy định của Nhà nước. Trong
quá trình quản lý, Nhà nước phải có
nguồn kinh phí để đầu tư, bảo vệ,
phát triển rừng (như nhận định của
HĐXX). Việc đầu tư này có làm cho
rừng Đăk Uy tăng sự đa dạng sinh
học hay giữ nguyên hiện trạng thì
bản chất rừng này vẫn là tài nguyên
quốc gia. Khi đã là tài nguyên quốc
gia thì hành vi xâm hại cần xử lý
dựa trên các quy định về quản lý,
khai thác và bảo vệ tài nguyên rừng.
Theo ThS Tài, hành vi cưa cây gỗ
trắc khô (lén lút hay công khai) vì
mục đích, động cơ vụ lợi đều mang
bản chất như nhau là khai thác trái
phép rừng. Khách thể mà hành vi
trên trực tiếp xâm hại là trật tự quản
lý, bảo vệ rừng. Đối tượng của hành
vi là tài nguyên rừng, là cây rừng, nó
khác rất xa với cái gọi là tài sản cụ
thể của cơ quan, tổ chức, cá nhân.
Cho nên HĐXX không thể cho rằng
có quan hệ sở hữu tài sản bị xâmhại.
Ngay cả khi rừng đặc dụng Đăk
Uy có được trồng thêm cây con thì
cũng không thể từ hành vi vi phạm
các quy định về khai thác và bảo vệ
rừng bị biến thành hành vi trộm cắp
tài sản. Yếu tố tài sản của Nhà nước
trong những vụ xâm hại rừng chỉ là
yếu tố để làm cơ sở tịch thu tang
vật chứ không thể để định tội danh.
“Từ kháng nghị giám đốc thẩm
(GĐT), quyết định GĐT và kết quả
của phiên tòa ngày 12-8 đã gây nên
một sự nhiễu loạn về lý luận cơ bản
của BLHS và đảo lộn kết quả xử
lý của nhiều địa phương từ trước
đến nay. Nhận định của HĐXX là
không có cơ sở, kéo theo là một bản
án vừa sai luật vừa không có tình,
số phận của năm công dân như một
trò đùa” - ông Tài nói.
Tòa hiểu sai quy định
Theo một lãnh đạo cơ quan kiểm
lâm thuộc một tỉnh ở Tây Nguyên
(xin giấu tên), khoản 2 Điều 4 Luật
Bảo vệ và phát triển rừng năm 2004
quy định: Rừng đặc dụng được sử
dụng chủ yếu để bảo tồn thiên nhiên,
mẫu chuẩn hệ sinh thái rừng của quốc
gia, nguồn gen sinh vật rừng; nghiên
cứu khoa học; bảo vệ di tích lịch sử,
văn hóa, danh lam thắng cảnh; phục
vụ nghỉ ngơi, du lịch, kết hợp phòng
hộ, góp phần bảo vệ môi trường.
Điều 36 (về quản lý tài chính
trong khu rừng đặc dụng) Nghị định
117/2010 của Chính phủ quy định:
Ban quản lý khu rừng đặc dụng
do UBND cấp tỉnh thành lập xây
dựng dự toán ngân sách báo cáo Sở
NN&PTNTthẩmđịnh tổnghợp, trình
UBND cấp tỉnh phê duyệt. Bộ Tài
chính phối hợp với Bộ NN&PTNT
hướng dẫn việc xây dựng và thực
hiện dự toán hằng năm đối với các
khu rừng đặc dụng.
Cạnh đó, Điều 37 (Đầu tư và các
đảm bảo cho bảo vệ, bảo tồn rừng
đặc dụng) Nghị định 117 nêu trên
quy định ngân sách địa phương
đầu tư và đảm bảo tài chính cho
các hoạt động của các khu rừng
đặc dụng do địa phương quản lý.
Toàn bộ hệ thống rừng đặc dụng
hiện nay đều do Nhà nước đầu
tư để bảo vệ và phát triển rừng,
trong đó có cả việc trồng rừng,
bảo vệ rừng, xây dựng các công
trình bảo vệ và phòng cháy, chữa
cháy rừng, nghiên cứu khoa học…
Theo vị này, luật hiện nay cũng
chưa có khái niệm hay định nghĩa
nào là “rừng tự nhiên thuần túy”.
Tất cả lâm sản trong rừng do Nhà
nước quản lý, cũng như các tài
nguyên khác đều là tài sản của
Nhà nước. Do đó, TAND tỉnh
lập luận rằng: “UBND tỉnh có
đầu tư kinh phí để chăm sóc và
bảo vệ rừng đặc dụng Đăk Uy.
Rừng đặc dụng Đăk Uy là rừng
tự nhiên nhưng khác biệt cơ bản
là không phải rừng tự nhiên thuần
túy…” là hiểu sai quy định như
đã phân tích ở trên. Bản án này
cần được người có thẩm quyền
kháng nghị GĐT.
“Việc kết tội các bị cáo trộm
cắp tài sản sẽ thành tiền lệ nguy
hiểm, vì những hành vi xâm hại
lâm sản sẽ bị xử lý theo Điều 138
BLHS. Luật quy định chúng tôi
có thẩm quyền khởi tố những vụ
án xâm hại đến khai thác, bảo vệ
và quản lý lâm sản tại Điều 175
BLHS 1999 (nay là Điều 232 BLHS
2015). Nhưng nếu xử về tội trộm
cắp thì vô hình trung ngành kiểm
lâm chúng tôi sẽ không có thẩm
quyền khởi tố vụ án liên quan tới
lâm luật nữa” - vị lãnh đạo chia sẻ.•
Điều 371 BLTTHS 2015 quy định khi tòa án có sai lầm
nghiêmtrọngtrongviệcápdụngphápluậtthìsẽlàcăncứ
đểkhángnghịGĐT.ThẩmquyềnkhángnghịGĐTtrongvụ
nàytheoĐiều373làchánhánTANDvàviệntrưởngVKSND
Cấp cao tại Đà Nẵng. Chánh ánTAND, viện trưởngVKSND
Tối cao ngoài kháng nghị bản án của TAND Cấp cao còn
có quyền kháng nghị bản án của tòa án khác khi xét thấy
cần thiết. Như vậy, dù thẩm quyền kháng nghị theo lãnh
thổ là thuộcVKSNDCấpcaovàTANDCấpcao tại ĐàNẵng
nhưng chánh ánTAND và viện trưởngVKSNDTối cao vẫn
có thể kháng nghị GĐT bản án của TAND tỉnh KonTum.
Vụ án này, tháng 7-2018, TAND Tối cao từng kháng
nghị GĐT bản án phúc thẩm lần hai của TAND tỉnh Kon
Tum theo hướng phải xử các bị cáo tội trộm cắp tài sản.
Gầnmột nămsau,TANDCấp cao tại Đà Nẵng chấp nhận
kháng nghị này, tuyên hủy bản án phúc thẩm đã tuyên
năm bị cáo vô tội. Như vậy, chỉ còn VKSND Tối cao và
VKSND Cấp cao tại Đà Nẵng là có khả năng cao trong
việc kháng nghị GĐT.
Theo Điều 382, Ủy banThẩmphán (hội đồng ba thẩm
phán)TANDCấp cao tại ĐàNẵng có thẩmquyền xét GĐT.
Nếuhộiđồngnàykhôngthốngnhấtkhibiểuquyếtthông
qua quyết định về việc giải quyết vụ án thì hội đồng toàn
thể Ủy ban Thẩm phán TAND Cấp cao này sẽ họp lại để
xem xét GĐT.
Vấnđề nữa là nếu vụ ánnày có khángnghị GĐT thì hội
đồngxét GĐT cónhữngquyềngì?TheoĐiều388BLTTHS
2015, hội đồng này có quyền không chấp nhận kháng
nghị và giữ nguyên bản án bi khang nghi; hủy bản án có
hiệu lực và giữ nguyênbản án đúngpháp luật của tòa sơ
thẩm hoặc phúc thẩm; sửa hoặc hủy bản án có hiệu lực
để điều tra lại hoặc xét xử lại; sửa bản án đã có hiệu lực
pháp luật; đình chỉ xét xử GĐT.
Đặc biệt, hội đồng này còn có quyền hủy bản án đã có
hiệu lực và đình chỉ vụ án nếu có một trong tám căn cứ
quy định tại Điều 157 bộ luật này (như không có sự việc
phạm tội, hành vi không cấu thành tội phạm…). Ngoài
ra, theoĐiều 387, hội đồngGĐT phải xemxét toàn bộ vụ
án mà không hạn chế trong nội dung của kháng nghị.
THANHTÙNG
