16
Quốc tế -
ThứBảy21-9-2019
TrungQuốc có ý đồ tạo “thói quen
xâm phạm” biển Đông
ĐỖTHIỆN
T
rong cuộc họp báo ngày
18-9, người phát ngôn
Bộ Ngoại giao Trung
Quốc (TQ) Cảnh Sảng
ngang ngược nói rằng TQ
có chủ quyền tại quần đảo
Trường Sa và quyền chủ
quyền, quyền tài phán tại
khu vực Bãi Tư Chính ở
gần đó (nguyên văn phía
TQ gọi là quần đảo Nam Sa
và bãi Wan’an Tan - PV).
Đồng thời Cảnh Sảng khẳng
định lập trường này của TQ
có cơ sở vững chắc về lịch
sử và pháp lý, theo website
Bộ Ngoại giao TQ.
Phản ứng của TQ diễn
ra sau khi người phát ngôn
Bộ Ngoại giao Lê Thị Thu
Hằng lên tiếng: “Việt Nam
kiên quyết phản đối việc
nhóm tàu khảo sát Địa chất
hải dương 8 của TQ tiếp
tục các hành động vi phạm
nghiêm trọng quyền chủ
quyền, quyền tài phán của
Việt Nam trên vùng biển của
mình được xác định phù hợp
với các quy định của Công
ước của Liên Hiệp Quốc
về Luật Biển (UNCLOS)
năm 1982”.
Hành vi ngày càng
nguy hiểm
Nhận định về cách hành
xử hung hăng kéo dài từ đầu
năm đến nay của TQ ở biển
Đông, TS Ngô Hữu Phước,
Phó Trưởng khoa Luật quốc
tế, Trưởng bộmôn Công pháp
quốc tế, ĐH Luật TP.HCM,
nhận định: “TQ lặp đi lặp
lại luận điệu sai lệch nhằm
ngoan cố theo đuổi ý đồ
độc chiếm biển Đông, vốn
đã kéo dài nhiều thập niên
qua. Mở đầu chính là việc
TQ khoanh vùng, đưa yêu
sách đường chín đoạn (đã bị
Tòa Trọng tài bác vào năm
2016). Tiếp đó, Bắc Kinh đẩy
mạnh chiếm, bồi lấp, cải tạo
các đảo nhân tạo phi pháp từ
năm 2013. “Đó là những bàn
đạp, tạo ra cơ sở về hậu cần,
kỹ thuật cho các hoạt động
của tàu thuyền, máy bay
của TQ chiếm biển” - ông
Phước nói.
Điểm đáng chú ý là càng
về sau này TQ càng mở rộng
phạm vi, mức độ hành vi sai
phạm. Bằng chứng là những
gì xảy ra trên thực địa từ
nhiều tháng qua: TQ không
chỉ có phát ngôn mà còn cử
tàu chiến, tàu cảnh sát biển,
tàu dân quân biển, tàu khảo
sát địa chất… để gây hấn
với hàng loạt nước khu vực
biển Đông như Malaysia,
Philippines, Việt Nam. Thậm
chí TQ không ngại đe dọa,
cản trở bên thứ ba như Mỹ,
Úc, Anh tiếp cận khu vực.
“Trước đây TQ muốn biến
các vùng biển của nước khác
thành vùng biển có tranh
chấp. Còn bây giờ Bắc Kinh
ngang ngược khẳng định đó
là biển của mình, không có
tranh chấp với ai cả. Thế nên
khi gặp phản ứng mạnh, ví
dụ sự cương quyết từ phía
Việt Nam, Bắc Kinh vẫn
đeo bám và không rút tàu.
Họ muốn nói rằng đó là biển
của họ, họ thích đến thì đến
chứ không ai được quyền
cản” - chuyên gia Ngô Hữu
Phước nhấn mạnh.
Bêncạnhđó,theoôngPhước,
trước đây TQ tập trung bảo
vệ khu vực 12 hải lý xung
quanh các đảo nhân tạo trái
phép, còn bây giờ TQ lại đẩy
mạnh lập trường đảo nhân tạo
do họ xây được hưởng quy
chế vùng đặc quyền kinh tế
(EEZ) và thềm lục địa. Điều
đó là vô lý khi tham chiếu luật
quốc tế, cụ thể là UNCLOS,
nhưng TQ vẫn cứ làm. Ý đồ
của họ là “cái sai nói mãi, làm
mãi sẽ trở thành cái đúng”.
“Các chuyển biến về mặt
chiến thuật nói trên đều nằm
trong tính toán của TQ. Tôi
nghĩ bản thân họ biết rằng
hành xử của họ là sai nhưng
họ lấy cái sai này để đè lên
cái sai khác. Mà sự sai trái
của TQ ngày càng nguy hiểm
hơn, đáng báo động hơn” -
ông Phước nói.
Muốn các nước
mệt mỏi và từ bỏ
Về thông tin phát ngôn viên
Cảnh Sảng của BộNgoại giao
TQ cáo buộc Việt Nam vi
phạmTuyên bố về ứng xử các
bên ở biển Đông (DOC) và
UNCLOS, ThS Hoàng Việt,
chuyên gia nghiên cứu biển
Đông, ĐH Luật TP.HCM,
Nhận định về đối sách của Việt Nam, TS Ngô Hữu Phước
cho rằng lập trường, cách tiếp cận trên cả phương diện
ngoại giao, thực địa cho đến nay là hợp lý. “Thứ nhất, Việt
Nam hành xử phù hợp với xu thế giải quyết tranh chấp
một cách hòa bình, đảm bảo an ninh và tự do hàng hải.
Thứ hai, hành xử của Việt Nam phù hợp UNCLOS” - ông
Phước giải thích.
Tuy nhiên, ông Phước lưu ý: “Cần phải duy trì sự cương
quyết đối với các hoạt động hợp pháp của Việt Nam ở biển
Đông, nhất là những nơi bị TQ đe dọa. TQ chờ đợi chúng ta
sợ hãi và chùn bước, vậy nên tuyệt đối không để sập bẫy
TQ”. Để làm điều này, cần động viên ngư dân đeo bám biển,
đồng thời duy trì các hoạt động khai thác tài nguyên. Thậm
chí phải đẩy mạnh các hoạt động này bằng cách kêu gọi các
nước khác cùng tham gia hợp tác trên cơ sở luật pháp quốc
tế. “Càng nhiều nước hiện diện thì tiếng nói quốc tế càng
mạnh, dư luận quốc tế càng chú ý thì TQ càng khó hành xử
vô lý” - ông Phước phân tích.
Trong khi đó, chuyên gia Hoàng Việt khẳng định hành
động hiện nay của các nước chưa đủ để khiến TQ ngừng
bước. Thứ nhất, cần phải có một mối liên kết mạch lạc hơn
trong ASEAN, đặc biệt là Malaysia, Philippines và Việt Nam,
để đối trọng tham vọng TQ.
Bên cạnh đó, các giải pháp về pháp lý rất cần thiết được
triển khai. “Nhiều người nói phán quyết của tòa năm 2016
không có cơ chế thực thi nên không làm gì được TQ và Bắc
Kinh không lo ngại. Hiểu như vậy là sai. TQ đã triển khai
nhiều biện pháp, trong đó bao gồm cả một báo cáo hơn
500 trang để chống lại phán quyết của tòa. TQ còn đe dọa
các nước để họ không ủng hộ phán quyết. Thậm chí gần
đây TQ bàn giải pháp khai thác chung với Philippines thay
vì tuyên bố chiếm hết vùng biển này như trước đây. Điều
đó cũng cho thấy Bắc Kinh dù không công nhận nhưng rất
ngại phán quyết này” - ông Việt lý giải.
Họ đã nói
Trung Quốc “rất ngại”
dư luận quốc tế
Bắc Kinh nói họ không
ngại dư luận nhưng thực tế
thì ngược lại. Bằng chứng là
nước này luôn tìmcách lôi kéo
dư luận quốc tế đứng về phía
họ, dù thực tế ý đồ này không
phải dễ dàng khi họ vi phạm
các nguyên tắc cơ bản luật
pháp quốc tế. Vì vậy, phải đẩy
mạnh công tác truyền thông
để dư luận quốc tế can dự vào
biển Đông.
ThS
HOÀNG VIỆT
,
chuyên gia
nghiên cứu biển Đông,
ĐH Luật TP.HCM
Liên tục tuyên truyền
rộng rãi về hành vi,
ý đồ của Trung Quốc
Báo chí và truyền thông
Việt Nam cần đẩy mạnh tuyên
truyền về hành vi, ý đồ của TQ
liên tục, lâu dài. Hiện nay, tôi
thấyđasốcơquantuyêntruyền
chỉ làm theo thời vụ, tức là khi
TQ có hành động thì mới viết.
Trong khi đó, TQ họ nói ra rả,
nói trên nhiều phương tiện,
nhiều ngôn ngữ. Luận điệu
không đổi nhưng nói hoài
người khác có thể sẽ tin. Vậy
nên, dù có sự kiện hay không
cũng hay kiên trì, sáng tạo đưa
thông tin: Lập trườngViệtNam,
cái sai của TQ, quan điểm hợp
pháp của bên thứ ba.
TS
NGÔ HỮU PHƯỚC
,
Phó Trưởng
khoa Luật quốc tế, ĐH Luật TP.HCM
“TQ lặp đi lặp lại
luận điệu sai lệch
nhằm ngoan cố theo
đuổi ý đồ độc chiếm
biển Đông, vốn đã
kéo dài nhiều thập
niên qua.”
khẳng định: “TQ cố ý diễn
giải sai lệch luật pháp quốc
tế để tiến hành các hành vi
sai trái”.
Theo ôngViệt, TQ cho rằng
các hoạt động dầu khí củaViệt
Namlàm“phức tạp tình hình”,
qua đó vi phạm DOC. “Lập
luận này của Bắc Kinh là cách
suy diễn hoàn toàn lệch lạc.
Khái niệm “hành vi làm phức
tạp tình hình” chỉ áp dụng cho
các vùng biển có tranh chấp.
Hoạt động khai thác dầu khí
của Việt Nam hoàn toàn nằm
trong EEZ và thềm lục địa của
ViệtNamchiếu theoUNCLOS
năm1982màTQcũng là thành
viên. TQmuốn biến các vùng
biểnViệtNamthànhvùngbiển
tranh chấp nên viện dẫn rất vô
lý đến quy định DOC” - ông
Việt khẳng định.
Từ việc diễn dịch sai, TQ
tiến hành các hành vi sai như
thời gian qua. Theo ông Việt,
Bắc Kinh muốn tái diễn kịch
bản bãi cạn Scarborough mà
nước này chiếm từ Philippines
năm 2012. “Một mặt TQ né
tránh chiến tranh vũ trang,
giữ “vùng xám” nhưng mặt
khác nước này đe dọa chiến
tranh với các nước trong khu
vực” - ông Việt nói.
Chuyên gia này nói thêm:
TQ có hai mục tiêu khi tiến
hành các hành động gây hấn,
đe dọa, xâm phạm biển các
nước một cách trái phép từ
đầu năm đến nay. Một là TQ
muốn dư luận quốc tế nói
chung và dư luận ASEAN
nói riêng quen dần với việc bị
tàu TQ xâm phạm. Hai là TQ
hy vọng các nước trong khu
vực sẽ mệt mỏi khi phải đối
phó lâu dài với sự hiện diện
ngày càng nhiều và phức tạp
của các đội tàu TQ.•
So với trước đây, Bắc Kinh đã có sự điều chỉnh về chiến thuật, thể hiện sự ngang ngược ngày càng lớn và
mức độ nguy hiểmngày càng cao ở biểnĐông.
Người dân Philippines phản đối hành vi của TrungQuốc ở biểnĐông. Ảnh: AFP
Không để Bắc Kinh hù dọa
TSNgôHữu Phước.
Chuyên giaHoàng Việt.
