11
Kinh tế -
ThứBa24-9-2019
Quản lý doanh nghiệp nhà nước
theo tiêu chí nào?
CHÂNLUẬN
N
gày 23-9, Viện Nghiên
cứuquản lýkinh tế trung
ương (CIEM) phối hợp
với Chương trình Úc hỗ trợ
cải cách kinh tế Việt Nam tổ
chức hội thảo “Kiến nghị quan
điểm, phương hướng cơ cấu
lại doanh nghiệp nhà nước
(DNNN) đến năm 2030, kế
hoạch 2021-2025”.
Bị “nổi tiếng”
theo cách không
mong muốn
Là đại diện duy nhất của
DNNN phát biểu, ông Tạ
Ngọc Nam, Phó Trưởng ban
Kế hoạch và Chiến lược Tập
đoàn MobiFone, chia sẻ:
Trong mấy năm vừa qua, có
hai xu hướng trong cổ phần
hóa các DNNN. Một nhóm
DNNN thì 3-4 năm cũng
không cổ phần hóa xong. Một
nhóm khác chỉ 12-18 tháng
đã cổ phần hóa xong nhưng
khi hoàn thành lại phát sinh
những rủi ro.
“MobiFone là DNNN
đượcThủtướngChínhphủgiao
nhiệm vụ triển khai cổ phần
hóaxongvàonăm2020.Người
lao động của MobiFone cũng
rất mong quá trình cổ phần
hóa diễn ra suôn sẻ, trông đợi
những kết quả tốt đẹp để vượt
qua những khó khăn trong vài
ba năm vừa rồi vì MobiFone
chúng tôi “bị nổi tiếng” theo
cách chúng tôi không mong
muốn” - ông Nam bộc bạch.
Từ k i nh ngh i ệm c ủ a
MobiFone, ông Nam cho
rằng: Cách thức triển khai
cổ phần hóa DNNN hiện
nay đang có vấn đề. Theo
quy định sẽ có một ban chỉ
đạo cổ phần hóa bao gồm
đại diện các bộ, ban, ngành
và đại diện DNNN để triển
khai cổ phần hóa. “Như thế
rất thiếu chuyên nghiệp. Bởi
như các cán bộ trong DN
chúng tôi nếu có thamgia triển
khai cổ phần hóa thì chỉ tham
gia tốt ở các góc độ chiến
lược phát triển DN, xử lý
các vấn đề của DN; đề xuất
các tiêu chí với đối tác chiến
lược để đảm bảo phù hợp
với mục tiêu phát triển của
DN” - ông Nam nói.
Một vấn đề khác được ông
Namđề cập là quản trị DNNN.
Báo cáo của CIEM tại hội
thảo cũng đề cập và khuyến
nghị phải áp dụng hệ thống
quản trị hiện đại cho DNNN.
Nhưng ông Nam nói thực tế
hiện nay thì DNNN áp dụng
rất nhiều hệ thống quản trị,
từ của các bộ, ngành đến các
địa phương.
“Trong chiến lược phát triển
MobiFone, chúng tôi mong
muốn sẽ áp dụng và tiến tới
chuẩn của DN IPO (lần đầu
phát hành cổ phiếu ra công
chúng) trên thị trường chứng
khoán quốc tế. Tôi nghĩ các
cơ quan quản lý nhà nước nên
định ra một bộ quy chuẩn để
quản lý DNNN” - ông Nam
kiến nghị.
Bởi theo ông, các quy
chuẩn hiện nay có một số vấn
đề tưởng chừng như hợp lý
nhưng lại bất hợp lý. “Chẳng
hạn có chỉ tiêu doanh thu
năm nay phải cao hơn năm
trước. Một công ty đã tăng
30% năm trước thì tăng tiếp
cũng khó; tương tự như thế
với chỉ tiêu tỉ suất lợi nhuận
của chúng tôi đã rất cao rồi
mà vẫn bị áp năm sau cao hơn
năm trước là không ổn” - ông
Nam nói như phân trần.
Ông Nam cũng đề xuất
phải đánh giá DNNN theo
các nhóm. Cụ thể, đánh giá
người quản lý DN trên cơ
sở các chỉ tiêu hiệu quả hoạt
động của DN, việc thực hiện
điều hành DN đúng quy định
pháp luật; đánh giá đóng góp
của người lao động trong DN
thì chỉ đánh giá trên cơ sở kết
quả, hiệu quả hoạt động của
DN. Việc triển khai đánh giá
như trên sẽ phản ánh đúng kết
quả với nhiệm vụ được giao.
Theo ông, những năm qua
MobiFone có“sựcố” liênquan
đến AVG và dù kinh doanh
hiệu quả thì vẫn bị xếp loại B.
“Điều này khiến tiền thưởng
cho người lao động cũng bị
ảnh hưởng…Bởi vậy, các hệ
chuẩn đánh giá nên chi tiết
hơn” - ông Nam kiến nghị.
DNNN cũng chỉ nên…
kinh doanh!
TS Nguyễn Đình Cung
nói rằng cần phải xem xét lại
chức năng, vai trò và nhiệm
vụ của DNNN trong nền kinh
tế. “Chẳng hạn nói DNNN
có vai trò ổn định kinh tế vĩ
mô là chưa hợp lý. Vì nó chỉ
làm cho thị trường trở nên
méo mó, DNNN trở nên kém
năng động” - TS Cung khẳng
định và đề nghị bỏ chức năng
công cụ ổn định kinh tế vĩ mô
của DNNN.
Trích dẫn ý kiến của Bộ
Đã là doanh nghiệp thì phải kinh doanh
TS Nguyễn Đức Trung, Trưởng ban Cải cách và phát triển
DN thuộc CIEM, cho rằng tronggiai đoạn tới, không cần thiết
phải xác định DNNN là“lực lượng vật chất chủ yếu của kinh
tế nhà nước” cũng như sử dụng DNNN làm công cụ điều
tiết kinh tế, ổn định kinh tế vĩ mô và ổn định thị trường. Đã
là DN thì DNNN phải có chức năng kinh doanh, tập trung
vào nhiệm vụ kinh tế.
DNNN tập trung vào bốn nhóm ngành, lĩnh vực theo
Luật Quản lý vốn nhà nước và thoái vốn nhà nước khỏi các
ngành, lĩnh vực khác. Tiếp tục chuyển khoảng 90% của 103
DN 100% vốn nhà nước thành công ty cổ phần. Chỉ nên giữ
lại hình thức DN 100% vốn nhà nước đối với một số đơn vị
như các nhà xuất bản, nhà máy in tiền quốc gia, bảo hiểm
tiền gửi Việt Nam, Ngân hàng Phát triển Việt Nam, Ngân
hàng Chính sách xã hội, trung tâm lưu ký chứng khoán.
Du khách Trung Quốc đến Việt Nam
sụt giảm
Báo cáo tổng quan thị trường du lịch châu Á-Thái Bình
Dương nửa đầu năm 2019 của Công ty nghiên cứu thị
trường Savills vừa công bố cho thấy hoạt động kinh doanh
khách sạn không có nhiều tín hiệu tích cực khi phần lớn
các quốc gia trong khu vực đều báo cáo kết quả hoạt động
không khả quan. Toàn khu vực chứng kiến sự sụt giảm về
cả công suất và giá phòng, lần lượt là 1,3% và 5% so với
cùng kỳ năm trước. Một trong những nguyên nhân dẫn
đến kết quả này có thể kể đến sự sụt giảm của lượng du
khách Trung Quốc.
Việt Nam cũng không phải là ngoại lệ khi thị trường
khách sạn ghi nhận mức giảm 3% tổng lượt khách Trung
Quốc và 10% hệ số doanh thu trên phòng trong nửa đầu
năm 2019. Lượng khách Trung Quốc sụt giảm có thể giải
thích bởi nhiều yếu tố, trong đó bao gồm sự giảm giá của
đồng nhân dân tệ, sự suy giảm kinh tế cũng như sự sụt
giảm của chỉ số niềm tin người tiêu dùng.
Mặc dù kết quả kinh doanh không mấy khả quan, ngành
du lịch Việt Nam vẫn có nhiều triển vọng khi lượt khách
quốc tế đến trong nửa đầu năm 2019 đạt khoảng 8,5 triệu
lượt, tăng 7,5% so với cùng kỳ năm trước.
TU
Mỗi ngày người Việt Nam mua khoảng
0,4 triệu đôi giày, dép
Công ty TNHH MTV Global Fashion (gọi tắt là GF) với
thương hiệu Vascara vừa chính thức sáp nhập vào công
ty bán lẻ thời trang Nhật Bản là Stripe International. Ông
Harigae Tsutomu, Chủ tịch HĐQT Stripe Saigon, đánh
giá cao tiềm năng của thị trường thời trang Việt, đặc biệt
là ngành giày dép, túi xách. “Chúng tôi sẽ đồng hành và
hỗ trợ Vascara phát triển tăng tốc, mở rộng hệ thống cửa
hàng và phục vụ được hàng triệu người tiêu dùng Việt” -
ông cho biết.
Hiệp hội Da giày túi xách Việt Nam cho biết ngành da,
giày Việt Nam đạt mức tăng trưởng bình quân 9,7%/năm.
Hiện nay có đến 90% sản phẩm giày dép của Việt Nam
được xuất khẩu, số còn lại được tiêu thụ tại thị trường nội
địa. Số lượng giày dép bán ra trong tháng tương đương
12,5 triệu đôi/tháng, tính trung bình mỗi ngày thị trường
Việt Nam tiêu dùng khoảng 0,4 triệu đôi.
MINH LONG
trưởng Bộ TT&TT Nguyễn
Mạnh Hùng, TS Cung nói:
“Hãy giao cho DNNN những
nhiệm vụ đủ cao để chỉ người
tài mới làm được. Đừng giao
những nhiệm vụ đủ thấp để ai
cũng có thể hoàn thành. Bởi
chỉ giao những nhiệm vụ đủ
thấp thì chỉ có con ông cháu
cha mới vào được DNNN
thôi. Và chúng ta đã nhìn
thấy thực trạng ấy”.
Đồng tình, TS Lê Xuân Bá,
nguyên Viện trưởng CIEM,
nói thực chất DNNNchưa bao
giờ kinh doanh theo cơ chế thị
trường. “Nếu tới đây, chúng ta
buộc tất cả DNNN phải hoạt
động, kinh doanh theo cơ chế
thị trường thì tất cả các vấn đề
đều được giải quyết”.
Ông Nguyễn Ngọc Anh,
Kinh tế trưởng của Trung
tâm Nghiên cứu chính sách
và phát triển thì nhấn mạnh
việc sắp xếp lại DNNN là
điều chắc chắn phải làm. Tuy
nhiên, ông đặt câu hỏi liệu
thoái vốn có phải là phương
thức duy nhất. Bởi tại một số
nước đã có sự phân chia rất
rõ ràng về DNNN, trong đó
loại hình nào, lĩnh vực nào
đóng vai trò độc quyền và
cách thức quản lý.
“Tại Phần Lan có những
công ty hoàn toàn là DNNN
nhưng mục tiêu của nó là chỉ
tạo doanh số cho ngân sách.
Tức lãi sẽ được đổ về ngân
sách” - ông nói và cho rằng
không phải cứ đập đi xây
lại sẽ giải quyết được vấn
đề. Bởi DNNN ngoài việc
được chia thành hai nhóm
chiến lược và không chiến
lược thì còn một chiều nữa
là nhóm nào đang kinh doanh
hiệu quả, có lãi.
“Như vậy, nếu với một
DNNN dạy chiến lược, có
lãi thì có nên bán không. Ví
dụ như Vinamilk, với vị trí
của DN này thì bán đi để làm
gì? - ông đặt vấn đề.•
Cần phải bỏ đi chức năng công cụ ổn định kinh tế vĩ mô của doanh nghiệp nhà nước,
buộc các doanh nghiệp phải hoạt động, kinh doanh theo cơ chế thị trường.
ÔngNguyễnĐức Trung
(trái)
: “DNNN chưa được bảo đảmquyền tự chủ, tự chịu trách nhiệmtheo cơ
chế thị trường”. Ông TạNgọc Nam: “Cần thành lập những “team” chuyên nghiệp đi cổ phần hóa ở cả
trung ương và địa phương”. Ảnh: CHÂN LUẬN
Đừng giao những
nhiệm vụ đủ thấp
để ai cũng có thể
hoàn thành. Bởi chỉ
giao những nhiệm
vụ đủ thấp thì chỉ
có con ông cháu
cha mới vào được
DNNN thôi.
