16
VĨ CƯỜNG
S
au khi phỏng vấn hàng
loạt quan chức cấp cao
Mỹ, đài
CNBC
hôm 6-1
tiết lộ quyết định không kích
Iraq là một động thái gây
ngạc nhiên ngay cả đối với
những người trong cuộc. Cụ
thể, trong lúc đang tận hưởng
kỳ nghỉ lễ ở bang Florida
hồi tháng 12-2019, Tổng
thống Donald Trump đã bất
ngờ triệu tập một cuộc họp
với các cố vấn an ninh cấp
cao nhất.
Lời cảnh báo của
ông Trump
Cuộc họp xoay quanh các
giải pháp trả đũa một cuộc
tấn công bằng tên lửa do một
nhóm vũ trang được Iran hậu
thuẫn nhằm vào một căn cứ
quân sự ở Iraq hôm 27-12-
2019. Vụ tấn công khiến một
nhà thầu Mỹ thiệt mạng và
nhiều người khác bị thương.
Trong những lựa chọn đáp
trả đưa ra cho ông Trump lựa
chọn, biện pháp mạnh nhất là
tiêu diệt Thiếu tướng Qassem
Soleimani - người đứng đầu
đơn vị đặc nhiệmQuds thuộc
lực lượngVệ binh Cáchmạng
Iran, đồng thời là nhân vật bị
Mỹ cho là đứng sau cái chết
của hàng trăm binh sĩ Mỹ ở
Trung Đông những năm qua.
Đây là một quyết định mà
các tổng thống tiền nhiệm
đã tránh đưa ra do có khả
năng thổi bùng căng thẳng
giữaWashington với Tehran.
Chính vì độ rủi ro quá lớn,
trong vài ngày sau đó, ông
Trump cùng Ngoại trưởng
MỹMike Pompeo, Bộ trưởng
Quốc phòng Mark Esper và
Cố vấn An ninh quốc gia
Robert O’Brien đã bàn thêm
về các lựa chọn khác, bao
gồm đánh bom căn cứ của
nhóm du kích gây ra vụ tấn
công khiến nhà thầu Mỹ thiệt
mạng. Dù vậy, ông Trump
vẫn tập trung vào phương
“tàn độc và sắp xảy đến” nhắm
vào công dân Mỹ. Điều này
càng làm gia tăng nghi vấn,
đòi hỏi một lý do chính đáng
và hợp pháp để một quốc gia
có thể tấn công và giết hại
một vị tướng quyền lực của
quốc gia khác trong bối cảnh
hai nước đang không ở trong
tình trạng chiến tranh.
Thanh sát viên đặc biệt
của Liên Hiệp Quốc Agnes
Callamard cho rằng phía
Mỹ không hề nêu chi tiết về
âm mưu cụ thể nào của ông
Soleimani. Bà cho biết theo
luật nhân quyền quốc tế, một
nước trong trường hợp tự vệ
có thể thực hiện cuộc tấn
công giết chết người nhưng
phải trong điều kiện đó là lựa
chọn duy nhất để ngăn ngừa
một cuộc tấn công sắp xảy ra.
Ngoài ra, bà Callamard
cũng lưu ý rằng thông báo
của Bộ Quốc phòng Mỹ sau
cuộc không kích không hề
nhắc đến những người mất
mạng ngoài ông Soleimani,
gồm tài xế và cận vệ. Theo
bà, cái chết của những người
này có thể bị coi là “thiệt hại
phụ liên quan” nhưng điều
đó hoàn toàn trái luật pháp
quốc tế.
GSluậtMaryEllenO’Connell
thuộc ĐH Notre Dame (Mỹ)
nhận xét sự phản đối của chính
quyền Iraq đối với cuộc tấn
công đồng nghĩa hành động
của Mỹ đã vi phạm luật quốc
tế. “Chúng ta đã thực hiện
cuộc tấn công trên lãnh thổ
của một nước rõ ràng không
cho phép chúng ta làm điều
đó. Cuộc tấn công là trái phép
và vụ ám sát này không thể
bào chữa được” - đài
NBC
News
dẫn lời bà O’Connell
khẳng định.
Trong khi đó, GS Bobby
Chesney thuộc ĐH Texas
(Mỹ) lập luậnWashington và
Tehran dù không trong tình
trạng chiến tranh nhưng có
thể coi là đang có xung đột
vũ trang, đồng nghĩa cuộc
không kích khiếnmột chỉ huy
quân sự thiệt mạng là hoàn
toàn hợp pháp. Mặt khác,
dù Iraq chưa cho phép tấn
công nhưng Mỹ có thể biện
hộ rằng một khi đã được cho
phép ở lại nước này thì quân
đội Mỹ có quyền tự vệ trước
các mối đe dọa.•
Thế giới 24 giờ
Quốc tế -
ThứBa7-1-2020
án tiêu diệt tướng Soleimani.
CNBC
cho rằng điều này
nhiều khả năng khiến các cố
vấncấpcaocủaôngngạcnhiên
bởi ông Trump từ trước đến
nay vốn không muốn gia tăng
sự dính líu quân sự của Mỹ
ở nước ngoài. Đến hôm 2-1
(một ngày trước khi vụ không
kích diễn ra), giới chứcMỹ tin
rằng họ có đủ thông tin tình
báo cho thấy ông Soleimani
đang âm mưu tổ chức các
cuộc tấn công nhằm vào các
mục tiêu Mỹ. Ngay lập tức
ông Trump chốt phương án
tấn công vị tướng này.
Việc quyết định đơn phương
không thông qua Quốc hội
kiểu ông Trump không phải
là chưa từng có tiền lệ khi
các đời tổng thống trước như
George W. Bush hay Barack
Obama cũng từng làm như
thế. Tuy nhiên, khi so sánh
với vụ tiêu diệt trùm khủng
bố Osama Bin Laden năm
2011 hay vụ tiêu diệt chỉ huy
của lực lượng Hezbollah vào
năm 2008, vụ tấn công tướng
QassemSoleimani mangmàu
sắc khác vì ông này có vị thế
quan trọng, là một quan chức
cấp cao của một quốc gia có
chủ quyền.
Chínhvì vị thếcủaSoleimani
mà chính quyền Iraq lập tức
lên án Mỹ sau vụ ám sát để
không gây phật lòng với Iran.
Baghdad cáobuộcWashington
vi phạm thỏa thuận đồn trú
quân sự vàQuốc hội nước này
yêu cầu trục xuất hết línhMỹ.
Dù vậy, ông Trump được
cho là đã nói với nội các rằng
ông muốn gửi đi một lời cảnh
báo tới Iran rằng nước này
không nên xem thường các
tài sản của Mỹ bằng cách tổ
chức các vụ tấn công vũ lực
nhằmvào línhMỹ.ÔngTrump
muốn chứng tỏ sức mạnh của
Mỹ trên toàn cầu và củng cố
lại thông điệp đã gửi đi vào
năm ngoái qua cuộc đột kích
trùm khủng bố Abu Bakr al-
Baghdadi: Nước Mỹ sẽ tìm
bằng được kẻ thù ở bất kỳ
nơi đâu trên thế giới.
Mậpmờ tínhhợppháp
Cho đến nay chính quyền
Washington vẫn chưa đưa ra
bằng chứng cụ thể nào về cáo
buộc tướng Soleimani đang
chuẩn bị các cuộc tấn công
LínhMỹ lập hàng phòng thủ xung quanhĐại sứ quánMỹ ở Iraq trong vụ tấn công ngày 31-12-2019.
Ảnh: GETTY
• Venezuela
: Ngày 5-1, Quốc hội
Venezuela đã bầu nghị sĩ thuộc đảng
Công lý trước tiên (PJ) Luis Parra
làm chủ tịch, thay cho tổng thống
lâm thời tự xưng Juan Guaido,
hãng tin
Reuters
cho biết. Tổng
thống Nicolas Maduro đã lên tiếng
hoan nghênh tân chủ tịch Quốc hội.
Trong khi đó, ông Guaido và đồng
minh khẳng định đây là động thái
nhằm loại bỏ phe đối lập của các
đảng thân ông Maduro và sẽ không
công nhận quyết định của Quốc hội.
• Triều Tiên
: Hãng tin
Yonhap
ngày 6-1 đưa tin hàng trăm ngàn
người đã diễu hành tại thủ đô Bình
Nhưỡng nhằm thể hiện sự đoàn kết
trong bối cảnh gia tăng căng thẳng
với Mỹ. Những người tham gia
khẳng định sẽ đem lại cho đất nước
một năm đầy thành công sau khi bị
“các thế lực thù địch” tiếp tục áp
đặt các lệnh trừng phạt. Được biết
Triều Tiên thường tổ chức duyệt
binh, diễu hành mỗi khi quan hệ với
Mỹ diễn biến xấu.
PHẠM KỲ
Điểm lại diễn biến căng thẳngMỹ-Iran
27-12-2019: Một vụ tấn công bằng tên lửa nhằm vào
căn cứ quân sự Iraq ở TP Kirkuk làmmột nhà thầu Mỹ thiệt
mạng và nhiều người bị thương. Mỹ cáo buộc nhómKataib
Hezbollah do Iran hậu thuẫn đứng sau vụ việc.
29-12-2019: Mỹ tấn công các khu vực do KataibHezbollah
khiến ít nhất 25 tay súng thiệt mạng, trong đó có bốn chỉ
huy nhóm này và 55 người bị thương. Iran chỉ trích kịch liệt
động thái của Mỹ.
31-12-2019: Hàng trăm người ủng hộ Kataib Hezbollah
đã bao vây và tấn công Đại sứ quán Mỹ ở Iraq. Ông Trump
tuyên bố Iran ngầm hỗ trợ vụ vây hãm và cảnh báo sẽ có
hậu quả. Đại sứ quán Mỹ được giải vây vào ngày 1-1-2020.
2-1-2020: Bộ trưởngMark Esper cảnh báo nhiều khả năng
Iran đang lên kế hoạch tấn công nhiềumục tiêuMỹ ởTrung
Đông và khẳng định Mỹ sẽ tấn công phủ đầu để tự vệ.
3-1-2020: Mỹ tiến hành không kích sân bay quốc tế
Baghdad của Iraq, giết hại Thiếu tướng Qassem Soleimani.
4-1-2020: Tổng thống Donald Trump tuyên bố sẽ tấn
công 52 mục tiêu của Iran nếu nước này tấn công người
Mỹ ở Trung Đông.
5-1-2020: Quốc hội Iraq ra nghị quyết yêu cầuMỹ rút toàn
bộ lực lượng đang đồn trú về nước.
Mỹ vừa mới chi 2.000 tỉ USD
vào thiết bị quân sự. Chúng tôi
là cường quốc quân sự và đến
nay đang thiện chiến nhất thế
giới. Nếu Iran tấn công căn cứ
quânsựMỹhayngườiMỹ,chúng
tôi sẽ cho họ nếm một số loại
thiết bị vừa đẹp vừa mới… và
sẽ không do dự đâu.
Tổng thống
DONALD TRUMP
tuyên bố trên Twitter hôm 5-1
Họ đã nói
Ông Trump muốn
chứng tỏ sức mạnh
của Mỹ trên toàn
cầu và củng cố lại
thông điệp đã gửi đi
vào năm ngoái qua
cuộc đột kích trùm
khủng bố Abu Bakr
al-Baghdadi: Nước
Mỹ sẽ tìm bằng được
kẻ thù ở bất kỳ nơi
đâu trên thế giới.
1,4
triệu người tử vong hằng năm do các căn bệnh có thể
phòng tránh được trong khi các điều kiện môi trường
khắc nghiệt gây ra gần 25% các ca dịch bệnh và tử vong
trên toàn thế giới, đài
CNN
dẫn báo cáo triển vọng môi
trường toàn cầu (GEO) do 250 nhà khoa học từ 70 quốc
gia thực hiện trong sáu nămcôngbố hôm6-1.
PHẠMKỲ
Pháp lý trong nước cờ giết tướng
Iran của ông Trump
Quyếtđịnhámsát tướngQassemSoleimani củaTổngthốngDonaldTrumpđãgâykinhngạckhôngchỉ với Iran
mà cả với những quan chức kề cận ông. Nhiều ý kiến cho rằng cần xemxét lại tính pháp lý của hành động này.
