5
Thời sự -
ThứHai 4-5-2020
ĐỖTHIỆN
thực hiện
N
gày 4-9-1958, Chính
phủ nước Cộng hòa
Nhân dân Trung Hoa
(gọi chung làTrungQuốc, viết
tắt là TQ) ban hành bản tuyên
bố về hải phận. 10 ngày sau,
Thủ tướng Phạm Văn Đồng
gửi một công hàm, thể hiện
sự ủng hộ của Chính phủ
Việt NamDân chủ Cộng hòa
(VNDCCH) đối với tuyên bố
hải phận 12 hải lý của TQ.
Đây là một dữ kiện lịch sử,
pháp lý mà TQ đã và đang sử
dụng để khẳng định không có
quốc gia nào phản đối yêu
sách củaTQở biểnĐông. Tuy
nhiên, sự thật của lịch sử chưa
bao giờ giống như những gì
Bắc Kinh tuyên truyền.
Bản tuyên bố
đơn phương của TQ
. Phóng viên:
Xin ông tóm
tắt nhữngđiểmchính liênquan
đến tuyên bố của phía TQ vào
năm 1958 liên quan đến chủ
quyền biển Đông?
+
PGS-TS
Vũ Thanh Ca
:
Bản tuyên bố củaTQbao gồm
bốn điều. Thứ nhất, bề rộng
hải phận của TQ là 12 hải lý.
Điều này áp dụng cho những
nơi mà nước này gọi là:
“Lãnh
thổ TQ trên đất liền và các hải
đảo duyên hải, Ðài Loan (tách
biệt khỏi đất liềnvàcáchải đảo
khác bởi biển cả) cùng các đảo
phụ cận, quần đảo Bành Hồ,
quần đảo Ðông Sa, quần đảo
Tây Sa, quần đảo Trung Sa,
quần đảo Nam Sa, và các đảo
khác thuộc TQ”.
Thứ hai, TQ xác định các
đường cơ sở của hải phận dọc
theo đất liền TQ và các đảo
ngoài khơi được xác định bởi
“
các đường thẳng nối liềnmỗi
điểm cơ sở của bờ biển trên
đất liền và các đảo ngoại biên
ngoài khơi. Phần biển 12 hải
lý tính ra từ các đường cơ sở
là hải phận của TQ...
”.
Thứba,TQyêucầucácnước
không được tự ý xâmnhập hải
phận và vùng trời phía trên hải
phận nước này. Cuối cùng, TQ
tuyên bố điều (2) và (3) kể trên
cũng áp dụng cho các điểmmà
hải tới 12 hải lý. Kết quả, công
ước về lãnh hải và vùng tiếp
giáp lãnh hải 1958 chưa quy
định được chiều rộng lãnh hải.
. Được biết, TQkhông được
mời dự hội nghị về Luật Biển
LHQ lần thứ nhất năm 1958.
Có phải vì vậy mà họ đơn
phương ra tuyên bố về chủ
quyền biển, trong đó có yêu
cầu về chiều rộng hải phận
của TQ là 12 hải lý?
+Vào thời kỳ đó, có những
vấn đề rất cấp bách ở TQ liên
quan tới quy định về chiều
rộng lãnh hải của họ. Trong
giai đoạn chiến tranh Triều
Tiên (1950-1953), vùng lãnh
thổ Đài Loan có nguy cơ bị
TQ tấn công. Để bảo vệ Đài
Loan, Mỹ đã điều Hạm đội 7
vào eo biển Đài Loan và TQ
đãmạnhmẽ phản đối việc này.
Sau khủng hoảng eo biển
Đài Loan lần thứ nhất (tháng
9-1954), khủng hoảng lần
hai tiếp tục xảy ra vào tháng
8-1958. TQ tái diễn nã pháo
Biển Đông: Hiểu đúng ý nghĩa
công hàm PhạmVăn Đồng
TQgọi là: Ðài Loan và các đảo
phụ cận, quần đảo Bành Hồ,
quần đảo Ðông Sa, quần đảo
Tây Sa, quần đảo Trung Sa,
quần đảo Nam Sa…
Vì sao TQ ra tuyên
bố về chủ quyền?
. Động lực nào khiến TQ ra
tuyên bố chủ quyền vào năm
1958 như nêu trên, thưa ông?
+ Cho tới đầu thế kỷ XX,
lãnh hải (hải phận) của quốc
gia ven biển được quy định
là ba hải lý tính từ đường cơ
sở. Đến đầu thế kỷ XX, một
số quốc gia muốn mở rộng
giới hạn chủ quyền quốc gia
ven biển cũng như giới hạn
về quyền sở hữu và khai thác
tài nguyên trong vùng biển
ven bờ của quốc gia. Từ cuối
những năm 1940 của thế kỷ
XX, một số nước đã mở rộng
lãnh hải tới 12 hải lý.
Hội nghị về Luật Biển Liên
Hiệp Quốc (LHQ) lần thứ
nhất (UNCLOS I) tổ chức ở
Geneva, Thụy Sĩ từ ngày 24-2
đến 27-4-1958. Hội nghị này
xuất hiệnmâu thuẫn trong quá
trình đàm phán: Một số nước
như Mỹ, Anh có quan điểm
giữ nguyên quy định chiều
rộng lãnh hải ba hải lý. Trái lại,
nhiềunướckhác, đặcbiệt là các
nước xã hội chủ nghĩa và các
nước đang phát triển khác, đề
nghị mở rộng chiều rộng lãnh
vào đảo KimMôn. Theo hiệp
địnhphòng thủchungvới chính
quyền Đài Loan, Mỹ điều hai
tàuchiếnđếneobiểnĐài Loan.
Hai tàu này đã hộ tống các tàu
Đài Loan tới khoảng cách ba
hải lý tính từ bờ của đảo Kim
Môn.TQcho rằngMỹvi phạm
chủ quyền củamình, trong khi
Mỹ cho rằngMỹ chỉ hoạt động
trong khu vực ngoài lãnh hải
của TQ và tuân thủ luật pháp
quốc tế. Một phần vì hội nghị
về Luật Biển LHQ lần thứ
nhất khôngmời TQ, phần nữa
vì muốn ngăn chặn các nước
tiếp cận gần bờ biển của mình
(trong phạm vi 12 hải lý), TQ
ra tuyên bố về lãnh hải.
Công hàm Phạm Văn
Đồng chỉ là ngoại giao
. Sau tuyên bố của TQ vào
Tháng 8-1958, TQ
tái diễn nã pháo vào
đảo KimMôn. Theo
hiệp định phòng
thủ chung với chính
quyền Đài Loan, Mỹ
điều hai tàu chiến
đến eo biển Đài Loan.
Công hàmThủ tướng PhạmVănĐồng năm1958 không có ý nghĩa công nhận chủ quyền
mà Trung Quốc tuyên bố không có cơ sở ở Trường Sa, Hoàng Sa.
tháng 9-1958, Chính phủ
VNDCCH phản ứng ra sao?
+ Ngày 14-9-1958, Thủ
tướng PhạmVănĐồng đã gửi
một công hàm đến Thủ tướng
ChuÂnLai củaHội đồngNhà
nướcTQđể khẳng định sựủng
hộ của Chính phủ Việt Nam
đối với tuyên bố hải phận 12
hải lý của TQ.
Theo đó, Thủ tướng Phạm
Văn Đồng viết: “Chính phủ
nước VNDCCH ghi nhận và
tán thành bản tuyên bố, ngày
4-9-1958, củaChính phủ nước
CộnghòaNhândânTrungHoa,
quyết địnhvề hải phận củaTQ.
Chính phủ nước VNDCCH
tôn trọng quyết định ấy và sẽ
chỉ thị cho các cơ quan Nhà
nước có trách nhiệm triệt để
tôn trọng hải phận 12 hải lý
của TQ trong mọi quan hệ
với nước Cộng hòa Nhân dân
Trung Hoa trên mặt bể”.
. Trong bối cảnh lịch sử
như ông đã trình bày, có thể
hiểu nội dung công hàm của
Thủ tướng Phạm Văn Đồng
như thế nào?
+ Thủ tướng Phạm Văn
Đồng gửi công hàm với mục
đích ngoại giao, thể hiện sự
đoàn kết về mặt chính trị và
ủng hộ lập trường hải phận 12
hải lý của TQ. Các quốc gia
trong phe xã hội chủ nghĩa như
Liên Xô cũng làm như vậy.
Đây là động thái hoàn toàn
bình thường của các nước xã
hội chủ nghĩa trong hoàn cảnh
chiến tranh lạnh, đối đầu với
phe tư bản chủ nghĩa do Mỹ
đứng đầu.
Như vậy, bản chất công hàm
Phạm Văn Đồng là một văn
kiện ngoại giao đơn phương
với mục đích rất đơn giản: Thể
hiện sự đoàn kết với TQchống
lại Mỹ và các nước thuộc phe
tư bản chủ nghĩa.
Tóm lại, hiểu được bối cảnh
quốc tế khi ra đời của tuyên
bố từ phía TQ về hải phận và
công hàmPhạmVănĐồng thì
mới có đủ cơ sở để đánh giá ý
định củaThủ tướng PhạmVăn
ĐồngvàChínhphủVNDCCH
khi ban hành công hàm này.
Từ đó mới có thể đánh giá
giá trị pháp lý của công hàm
và ảnh hưởng của nó tới chủ
quyền Việt Nam (mà tôi sẽ
nói rõ hơn ở bài sau).
. Xin cám ơn ông.•
Kỳ 2:
Công hàm
Phạm Văn Đồng dưới
ánh sáng luật quốc tế
TQ cố ý suy diễn sai lệch nội dung công hàm
PhạmVănĐồngvớiýđồkhẳngđịnhyêusách
trái phép tại vùng biển này.
Ảnh: FACEBOOK
LTS:
Ngày 17-4-2020, Trung Quốc
(TQ) gửi công hàm lên Liên Hiệp Quốc
để khẳng định chủ quyền với quần đảo
Hoàng Sa và Trường Sa (thuộc chủ
quyền của Việt Nam). Trong đó, TQ
khẳng định chính phủ Việt Nam cũng
đã công nhận điều này thông qua công
hàm 1958 của Thủ tướng Phạm Văn
Đồng. Để độc giả hiểu rõ về sự kiện
công hàm của Thủ tướng Phạm Văn
Đồng và mưu đồ của TQ ở biển Đông,
Pháp Luật TP.HCM
thực hiện loạt bài:
“
Bẻ gãy luận điệu của Trung Quốc ở
Liên Hiệp Quốc
”.
Bài viết dựa vào cuộc phỏng vấn
PGS-TS Vũ Thanh Ca, chuyên gia
về Luật Biển quốc tế ĐH Tài nguyên
và Môi trường Hà Nội, nguyên Vụ
trưởng Vụ Hợp tác quốc tế và khoa
học công nghệ, Tổng cục Biển và hải
đảo Việt Nam.
Bẻ gãy
luậnđiệucủa
Trung Quốc
ở Liên Hiệp
Quốc - Bài 1
Chiều 23-4, tại họp báo thường kỳ Bộ Ngoại
giao, phó phát ngôn Bộ Ngoại giao Việt Nam
NgôToànThắngnói với báochí:ViệtNamphản
đốicácnộidungtrongcônghàmngày17-4của
TQ gửi LHQ cũng như các công hàm trước đó
nêu các yêu sách chủ quyền ở biểnĐông. Ông
Thắng khẳng định các công hàm chứa đựng
những yêu sách chủ quyền phi lý của TQ đối
với HoàngSavàTrườngSakhôngphùhợp luật
pháp quốc tế, trái với quy định của UNCLOS.
Ngày30-3-2020,ViệtNamđã lưuhànhcông
hàmtạiLHQđểbácbỏcácyêusáchcủaTQ,như
đã được nêu trong nhiều văn bản gửi LHQ và
các cơ quan quốc tế liên quan. Việt Namcũng
đã giao thiệp với TQ để khẳng định mạnh mẽ
lập trường nhất quán của Việt Nam, bác bỏ
quanđiểmsai trái củaTQ. Ngày10-4-2020,Việt
Nam lưu hành công hàm để khẳng định lập
trườngtrongvấnđềbiểnĐôngvớicácnướcliên
quan khác. Ông NgôToànThắng khẳng định:
Là quốc gia ven biển, Việt Nam được hưởng
đầy đủ các vùng biển tại biển Đông được xác
lập trên cơ sở UNCLOS; mọi yêu sách biển trái
với quy định UNCLOS, xâm phạm chủ quyền,
quyền chủ quyền, quyền tài phán đối với các
vùng biển của Việt Nam là không có giá trị.
Công hàm TQ gửi lên LHQ không phù hợp luật pháp quốc tế
Chiến sĩ đảoNúi Le (thuộc quần đảo Trường Sa) nâng cao cảnh giác, vững vàng tay súng
bảo vệ chủ quyền biển, đảo Tổ quốc. Ảnh: TTXVN
