16
Thế giới 24 giờ
Quốc tế -
Thứ Tư 17-6-2020
Nga đi bước rắn, Mỹ sẽ làm gì?
Thách thức với Mỹ lúc này là xử lý quan hệ với Nga thế nào để bớt đi màu sắc đối đầu và không đẩyMoscow
gần thêmvới Trung Quốc.
ĐĂNGKHOA
M
ột năm trước, Tổng
thống Nga Vladimir
Putin nhận định quan
hệ Nga, Mỹ sẽ ngày càng tệ
hơn. Ông Putin đã đúng. Một
năm qua, quan hệ hai nước
luôn trì trệ, căng thẳng và
gần đây lại có diễn biến xấu
hơn khi phía Nga liên tục có
nhiều động thái rắn.
Nga rắn với Mỹ,
thân với Trung Quốc
Ngày 14-6, Nga tuyên án
một cựu binh Mỹ 16 năm tù
vì tội do thám. Trả lời phỏng
vấn đài
Rossiya 1
cùng ngày,
Tổng thống Putin nói làn
sóng biểu tình chống phân
biệt chủng tộc và tình hình
COVID-19 tại Mỹ là “các
cuộc khủng hoảng nội tại”
của nước này. Đồng thời, ông
cũng chê bai khả năng lãnh
đạo và quyền lực của Tổng
thống Mỹ Donald Trump.
Theo ông Putin, tạiMỹ, “lợi
ích nhóm, lợi ích đảng phái
được đặt cao hơn lợi ích của
toàn xã hội và của người dân
Mỹ”. Thêm nữa, ông Putin
cho rằng quyền lực của ông
Trump bị ảnh hưởng lớn vì
bị chia sẻ với các thống đốc
bang, không giống quyền lực
tập trung của tổng thống Nga.
Theo ông Putin, trong khi Nga
đang từng bước thoát khỏi
dịch COVID-19 với “tổn thất
thấp nhất” thì “ở Mỹ không
diễn ra như vậy”.
Rắn với Mỹ nhưng với
Trung Quốc (TQ) - nước
đang có quan hệ cực kỳ
nhạy cảm với Mỹ - thì Nga
lại khác. Tháng trước, Ngoại
trưởng Mỹ Mike Pompeo
nói có chứng cứ cho thấy
virus gây dịch COVID-19
xuất phát từ một phòng
thí nghiệm ở Vũ Hán, tỉnh
Hồ Bắc (TQ). Tổng thống
Trump nói ông tin đại dịch
xảy ra là do “lỗi lầm khủng
khiếp” ở TQ. Tình báo Mỹ
xác định virus không phải
do con người tạo ra, có thể
bị rò rỉ từ phòng thí nghiệm
ở Vũ Hán do tai nạn.
Trước các động thái này,
phía Nga lên tiếng rằng Mỹ
sai lầm khi đổ trách nhiệm
cho TQ về đại dịch. Người
phát ngôn điện Kremlin, ông
Dmitry Peskov, nói với kênh
CNBC
rằng các cáo buộc từ
phía Mỹ “rất, rất nghiêm
trọng”, cảnh cáo Mỹ không
được tấn công nước khác theo
cung cách phi ngoại giao khi
không cung cấp bằng chứng
rõ ràng.
ÔngPeskovkhẳngđịnhNga
trân trọng giá trị của quan hệ
với TQ. Theo
CNBC
, chẳng
những nảy nở về quan hệ
ngoại giao mà cả đầu tư và
thương mại giữa Nga và TQ
cũng phát triển mạnh trong
những năm qua.
Mỹ giải bài toán
thế nào?
Trongmột bài viết trên trang
web của Viện Chính sách
Brookings (Mỹ), chuyên gia
chính sách đối ngoại Angela
Stent nhận định quan hệ giữa
Mỹ và Nga đang ở mức thấp
nhất trong 35 nămqua. Nguồn
cơn để dẫn tới tình trạng này
là chuyện Nga sáp nhập lãnh
thổ Crimea, bất đồng ở Syria
và Venezuela, cáo buộc Nga
can thiệp bầu cử tổng thống
Mỹ năm 2016 và có thể cả
cuộc bầu cử tới.
Ông Trump chủ trương cải
Đại dịch
COVID-19 có
thể làmột cơ
hội để Tổng
thống Trump
(trái)
tăng
hợp tác với
Tổng thống
Putin
(phải)
nhưng không
chắcMỹ có
thể khai thác
tốt cơ hội này.
Ảnh: GETTY
IMAGES/CNN
Ngày 16-6, ít nhất ba lính Ấn Độ cùng một số lính Trung Quốc (TQ)
thiệt mạng sau khi quân đội hai bên đụng độ dữ dội ở khu vực thung
lũng Galwan, phía đông vùng Ladakh tranh chấp, tờ
The Times of India
đưa tin. Nguồn tin nội bộ cho hay một trong ba người tử vong là một sĩ
quan mang quân hàm đại tá - chỉ huy một tiểu đoàn bộ binh Ấn Độ.
Hiện chưa rõ nguyên nhân vụ việc. Theo
The Times of India
, lính
TQ lao lên tấn công lính Ấn Độ đang thi công một số cung đường
chiến lược gần hồ Pangong Tso nằm giữa Ladakh. Trong khi đó,
Hoàn Cầu Thời Báo
dẫn lời Bộ trưởng Ngoại giao TQ Vương Nghị
khẳng định quân đội nước này tự vệ do lính Ấn Độ đã hai lần xâm
phạm biên giới và “tấn công khiêu khích”.
Vụ việc diễn ra trong bối cảnh lãnh đạo Trung, Ấn đang tiến hành
nhiều nỗ lực xuống thang căng thẳng, giải quyết các tranh chấp chủ
quyền bằng biện pháp hòa bình. Hôm 15-6, Bộ trưởng Quốc phòng
Ấn Độ Rajnath Singh cho biết hai bên đã đạt được nhiều bước tiến
đáng kể trên bàn đàm phán.
PHẠM KỲ
Đụng độ ở biên giới Ấn - Trung,
nhiều binh lính hai bên thiệt mạng
Họ đã nói
Thời điểm tốt nhất,
quan hệ Mỹ, Nga
mang màu sắc hợp
tác lẫn cạnh tranh.
Ở thời điểm cụ thể
này, màu sắc chủ
đạo là đối đầu.
106
ca nhiễm COVID-19
đã được phát hiện ở
thủđôBắcKinhTrung
Quốcliênquanổdịch
khu chợ đầumối Tân
Phát Địa, tính đến
ngày 16-6, đài
CNN
dẫn nguồn Ủy ban Y
tế Bắc Kinh cho hay.
Ít nhất 11 khu dân
cư đã bị phong tỏa
với hơn 30.000 nhà
hàng, quán ăn được
khử trùng.
PHẠMKỲ
thiện quan hệ với Nga nhưng
điều này không dễ thực hiện
khi cả phần còn lại của bộ
phận hành pháp và Quốc
hội Mỹ đều theo đuổi các
chính sách chống lại Nga.
Chiến lược an ninh quốc gia
Mỹ xác định Nga (cùng với
TQ) là các mối đe dọa hàng
đầu của Mỹ. Vào thời điểm
tốt nhất, quan hệ Mỹ, Nga
mang màu sắc hợp tác lẫn
cạnh tranh. Tuy nhiên, ở thời
điểm cụ thể này, màu sắc chủ
đạo là đối đầu.
Thách thức với Mỹ lúc
này là xử lý quan hệ với
Nga thế nào để bớt đi màu
sắc đối đầu hai bên. Thách
thức này đặc biệt lớn trong
bối cảnh Nga ngày càng thân
thiết với TQ.
Theo chuyên gia Stent,
không có nhiều cách Mỹ có
thể làm để kéo Nga ra xa TQ
nhưng ít nhất Mỹ không nên
theo đuổi các chính sách có
thể đưa hai nước này sát thêm
lại với nhau. Các chính sách
cần tránh này có thể kể đến
như trừng phạt Nga và tiếp
tục thương chiến với TQ.
Nga đang chịu đựng nhiều
lệnh trừng phạt của Mỹ liên
quan chuyện can thiệp bầu
cử, sáp nhập Crimea, vụ cha
con cựu điệp viên Nga bị đầu
độc ởAnh và gần nhất là liên
quan dự án đường ống dẫn
khí Nord Stream 2 từ Nga
sang Đức.
Các lệnh trừng phạt tác
động nặng đến kinh tế Nga
nhưng sẽ không làmNga bớt
rắn hơn trong hành động với
Ukraine hay thôi can thiệp
vào nội bộ Mỹ, theo bà Stent.
Thêm nữa, trừng phạt nhắm
vào dự án Nord Stream 2 ảnh
hưởng mạnh đến các đồng
minh Mỹ trong khi Nga thì
không đáng kể.
Theo chuyên gia Stent,
Mỹ cần cân nhắc lại công
cụ trừng phạt vì có thể thấy
biện pháp này đã không buộc
được Nga suy nghĩ lại chính
sách của mình. Khi đưa ra
dự báo quan hệ hai nước
“sẽ ngày càng tệ hơn” năm
trước, ông Putin có nhắc đến
chuyện Mỹ trừng phạt Nga
như một lý do làm quan hệ
hai bên tệ đi.•
Sau chiến tranh lạnh, chính
sách Mỹ với Nga cứ tuần hoàn
và xấu thêm khi từng chính
phủ Mỹ đến và đi… Điều tốt
nhất chúng ta có thể hy vọng
là quan hệ hai nước sẽ không
xấu thêm nữa.
TS
DMITRI TRENIN
,
Giám đốc
Trung tâm Carnegie ở Moscow thuộc
tổ chức chính sách đối ngoại Carnegie
Endowment for International Peace
Thời gianquaMỹ từbỏnhiềuhiệpước kiểm
soát vũ khí với Nga. Mỹ rút khỏi Hiệp ước các
lực lượng hạt nhân tầm trung (INF) từ giữa
năm 2019, gần đây thông báo sẽ rút khỏi
Hiệp ước Bầu trời mở. Hiệp ước kiểm soát vũ
khí duy nhất còn tồn tại giữa hai nước là Hiệp
ước Cắt giảm vũ khí chiến lược (New START).
Nga liên tục kêu gọi Mỹ bàn chuyện gia hạn
trước khi hiệp ước hết hạn vào tháng 2-2021
nhưng Mỹ chần chừ vì muốn thay thế bằng
một hiệp ước ba bên có cả TQ.
Theo thông tin từ đài
CNN
thì cuối tháng
này, đặc phái viênMỹ phụ trách kiểm soát vũ
khí - Marshall Billingslea vàThứ trưởngNgoại
giao Nga Sergei Ryabkov sẽ gặp nhau. Ngày
14-6, ông Billingslea nói TQ được mời đến
cuộc gặp giữa ông với phía Nga nhưng chưa
biết Bắc Kinh có thái độ thế nào.
Trung Quốc được mời tham gia cuộc gặp Mỹ, Nga
• Triều Tiên:
Hãng thông tấn
Yonhap
cho biết ngày 16-6 Triều Tiên đã cho phá
hủy văn phòng liên lạc liên Triều đặt tại
thị trấn biên giới Kaesong. Thông tấn xã
trung ương Triều Tiên
(KCNA)
sau đó ra
tuyên bố khẳng định động thái nhằm thể
hiện “ý chí căm thù” của người dân trước
việc Seoul bao che cho những người đào
tẩu rải truyền đơn chống Bình Nhưỡng.
Bộ Quốc phòng Hàn Quốc cảnh báo sẵn
sàng đáp trả mọi hành động khiêu khích
của Triều Tiên.
• Mỹ:
Trong cuộc điện đàm với Ngoại
trưởng Mỹ Mike Pompeo ngày 15-6,
đại diện cấp cao về an ninh và chính
sách đối ngoại Liên minh châu Âu (EU)
Josep Borrell đề nghị hai bên nên lập
kênh đối thoại riêng về Trung Quốc, tờ
South China Morning Post
đưa tin. Ý
tưởng này khiến nhiều nhà quan sát ngạc
nhiên vì ông Borrell một ngày trước
từng khẳng định EU sẽ không chọn phe
trong đối đầu Mỹ - Trung.
• Hong Kong:
Họp nội các ngày 16-
6, Trưởng đặc khu Carrie Lam tuyên bố
những người chống luật an ninh Hong
Kong là “kẻ thù nhân dân”, hãng tin
Reuters
cho biết. Nhà lãnh đạo này lập
luận phe phản đối đang đi ngược lại
nguyện vọng và lợi ích của người dân,
vốn chỉ muốn khôi phục sự ổn định và
an toàn. Nhiều nguồn tin cho biết luật
sẽ được chính phủ đại lục ban hành
trong tháng 6.
PHẠM KỲ
