16
Quốc tế -
ThứSáu20-11-2020
Tiêu điểm
Hệ thống đại cử tri Mỹ hoạt động
ra sao?
Khi người dân Mỹ bỏ phiếu bầu vào ngày 3-11 vừa qua thì
họ không phải bầu trực tiếp cho ông Biden hoặc ông Trump
mà là bỏphiếubầu chomột nhómngười được hai đảngCộng
hòa và đảng Dân chủ chỉ định từ trước, gọi là các đại cử tri.
Số đại cử tri tương ứng với số thượng nghị sĩ và hạ nghị sĩ
đại diện mỗi bang trong Quốc hội.
Khi một ứng viên tổng thống có nhiều phiếu bầu phổ
thông ở một bang bất kỳ hơn đối thủ thì toàn bộ đại cử tri
ở bang đó sẽ bỏ phiếu cho người đó (trừ hai bang Maine và
Nebraska không theo nguyên tắc này). Ví dụ, ông Biden hiện
đang dẫn trước ông Trump ở bang Georgia, vốn có 16 phiếu
đại cử tri (mỗi đại cử tri được bỏmột phiếu), nếu kết thúc quá
trình kiểmphiếumà kết quả vẫn như cũ thì toàn bộ 16 đại cử
tri này đến ngày 14-12 sẽ họp lại và bầu hết cho ông Biden.
Ông Trump có thể tận dụng các lỗ hổng pháp lý nhằmgiành thêmphiếu đại cử tri,
tuy nhiên khả năng này có thể thành hiện thực hay không lại làmột vấn đề khác.
3 kịch bản chiến thắng của
ông Trump
PHẠMKỲ
T
ính đến ngày 19-11 (giờ
Việt Nam) là còn khoảng
30ngàynữaôngJoeBiden
nhậm chức và trở thành tổng
thống thứ 46 củaMỹ, thể theo
kết quả bầu cử tại các bang
đến lúc này. Tuy nhiên, con
đường từ đây đến ngày đó
của ông Biden sẽ không dễ
dàng trong bối cảnh đương
kim Tổng thống Donald
Trump vẫn chưa từ bỏ các nỗ
lực pháp lý nhằm đảo ngược
kết quả bỏ phiếu. Đáng lo
ngại hơn, hiện chính trường
Mỹ đang bước vào một giai
đoạn khác cũng nhạy cảm
và nhiêu khê không kém, là
tổng hợp, xác thực các phiếu
bầu đại cử tri, tiến tới chính
thức hóa kết quả cuối cùng
của cuộc bầu cử tổng thống
năm 2020. Nếu ông Trump
cùng đội ngũ quyết dốc toàn
bộ sức lực cho mục tiêu tái
đắc cử thì đây là cơ hội cuối
cùng của ông.
Như đã đề cập ở trên, quy
trình tổng hợp và xác thực các
phiếu đại cử tri khá phức tạp
và mất nhiều thời gian do có
sự tham gia của hàng loạt cơ
quan khác nhau từ cấp liên
bang đến tiểu bang nên hoàn
toàn có thể xuất hiện các lỗ
hổng pháp lý mà ông Trump
có thể tận dụng.
Can thiệp vào số đại
cử tri các bang
Với kịch bản đầu tiên, ông
Trump sẽ tìm cách buộc cơ
quan lập pháp các bang phải
can thiệp vào số đại cử tri nói
trên nhằm tranh thủ sự ủng
hộ ở những bang mà đảng
Cộng hòa đang chiếm ưu thế
lập pháp.
Cụ thể, theo các quy định
về bầu cử thì thống đốc bang
sẽ là người kiểm lại và xác
nhận lần cuối cả kết quả bầu
cử và kết quả bầu đại cử tri
Tờ
The Wall Street Journal
dẫn thông báo của hãng
dược Pfizer (Mỹ) hôm 18-11 khẳng định vaccine ngừa
COVID-19
(ảnh)
của hãng phối hợp cùng đối tác là công
ty công nghệ sinh học BioNTech (Đức) phát triển đã cho
hiệu quả tới 95% trong đợt thử nghiệm giai đoạn cuối
cùng, tức đủ an toàn theo tiêu chuẩn của Cục Quản lý thực
phẩm và dược phẩm Mỹ (FDA). Đặc biệt, vaccine của
hãng khi đem sử dụng cho các nhóm tuổi, giới tính, chủng
tộc khác nhau vẫn giữ được mức độ hiệu quả như ban đầu.
Hãng dự kiến sẽ lên kế hoạch xin FDA cấp phép sử
dụng khẩn cấp vaccine này trong vòng vài ngày tới với
mục tiêu đưa được vaccine tới tay người dân, đặc biệt
những nhóm dễ tổn thương nhất như người già và trẻ nhỏ,
vào cuối năm nay.
Pfizer dự kiến sẽ sản xuất khoảng 50 triệu liều vaccine
trong năm 2020 và sau đó sản xuất đến 1,3 tỉ liều vào cuối
năm 2021.
Trong một diễn biến có liên quan, hãng dược Moderna
(Mỹ) tuần này cũng vừa tuyên bố vaccine thử nghiệm của
hãng cho hiệu quả đến 94,5%. Với các diễn biến tích cực
này, Mỹ có thể sẽ có tới hai loại vaccine tiềm năng được
cấp phép để sử dụng khẩn cấp vào tháng 12 tới khi không
khí lạnh đang tràn về, điều kiện tốt cho dịch lây lan nặng
hơn.
VĨ CƯỜNG
VaccineCOVID-19Pfizerhiệuquả95%sắp cómặt ởMỹ
Tổng thốngDonald Trump trongmột cuộc vận động tranh cử ở bangMaine (Mỹ) ngày 26-10.
Ảnh: REUTERS
Quy trình tổng hợp
và xác thực các
phiếu đại cử tri khá
phức tạp và hoàn
toàn có thể xuất hiện
các lỗ hổng pháp lý
mà ông Trump
có thể tận dụng.
Trong trường hợp Hạ viện
khôngchọnrađượctổngthống
trướctháng1-2021thìphótổng
thống sẽ lên nắm quyền tạm
thời. Trường hợp không bầu
được cả tổng thống lẫn phó
tổng thống thì lần lượt chủ
tịch Hạ viện, chủ tịch Thượng
viện hoặc một thành viên nội
các sẽ lên nắm quyền cho đến
khi bầu được tổng thống hoặc
phó tổng thống.
của bang sau khi hoàn tất quy
trình xác thực rồi gửi qua cho
cơ quan lập pháp bang. Tuy
nhiên, nếu cơ quan lập pháp
bang cho rằng cuộc bầu cử
vừa qua không chọn ra được
đại cử tri phù hợp thì cơ quan
này được quyền chỉ định đại
cử tri khác thay thế. Do đó,
nếu từ nay đến hết tháng 12
mà kết quả bầu cử vẫn chưa
ngã ngũ thì các cơ quan lập
pháp bang mà đảng Cộng
hòa đang kiểm soát có thể
sẽ nhân đó chỉ định các đại
cử tri ủng hộ ông Trump. Có
thể thấy nếu đi theo kịch bản
này thì dường như những vụ
kiện vừa qua của ông Trump
thực chất không nhằm mục
đích yêu cầu kiểm phiếu lại
mà là tạo điều kiện để cơ quan
lập pháp bang có cớ tuyên bố
cuộc bầu cử đã thất bại.
Dù vậy, theo tạp chí
Time
,
hầu hết giới chuyên gia đều
cho rằng khả năng kịch bản
trên thành hiện thực là gần
như bằng không bởi đây là
điều chưa từng có tiền lệ trong
lịch sử và ông Trump đến nay
vẫn chưa đưa ra được bất kỳ
bằng chứng nào chứng minh
đảng Dân chủ gian lận bầu
cử. Nếu đảng Cộng hòa đơn
phương chỉ định đại cử tri
khác thay thế thì danh tiếng
chắc chắn sẽ bị ảnh hưởng,
trở thành một chính đảng sẵn
sàng “giẫm lên công lý” để
tranh giành quyền lực. Hơn
nữa, trả lời phỏng vấn hãng
tin
AP
ngày 14-11, một loạt
thành viên phe Cộng hòa ở
các cơ quan lập pháp bốn
bang Arizona, Michigan,
Pennsylvania và Wisconsin,
vốn là những bang then chốt
nếu ông Trump muốn tái đắc
cử, đều khẳng định sẽ không
tham gia bất kỳ kế hoạch can
thiệp số đại cử tri nào vì lo
ngại sẽ đi ngược lại với ý
nguyện của người dân.
Cần đại cử tri bầu cho
ứng viên đảng đối lập
Kịch bản thứ hai, xảy ra vào
lúc các đại cử tri nhómhọp vào
ngày 14-12 để bỏ phiếu chính
thức, là khả năng có những đại
cử tri sẵn sàng phản lại đảng
đã chỉ định mình và bầu cho
ứng viên đảng đối lập, ở đây là
những đại cử tri do đảng Dân
chủ chỉ định qua bỏ phiếu cho
ông Trump. Trong số 50 bang
củaMỹ, chỉ cókhoảng30bang
là có quy định bắt buộc đại cử
tri phải bỏphiếuđúngứngviên
của đảng mà mình được chỉ
định, những bang còn lại thì
đại cử tri được tùy chọn ứng
viên mình sẽ bỏ phiếu. Theo
FairVote - một tổ chức kêu gọi
cải cách hệ thống bầu cửMỹ,
kể từ khi hệ thống đại cử tri ra
đời, đã có 82 đại cử tri thay đổi
lá phiếu của mình theo quan
điểm cá nhân, phản bội đảng
của mình. Thậm chí vào năm
2004, một cử tri cam kết bỏ
phiếu choứng viên JohnKerry
của đảng Dân chủ nhưng lại
nhầmlẫnvàbỏphiếuchongười
khác. Do đó, ông Trump chỉ
cần ít nhất 38 đại cử tri như
vậy chuyển sang bầu cho ông
là có thể giành chiến thắng.
Tuy nhiên, cũng theo giới
chuyên gia thì kịch bản này
lại một lần nữa không có khả
năng xảy ra vì đơn giản nó yêu
cầu phải có lượng đại cử tri
phản đảng quá lớn. Nếu thật
là có đại cử tri Dân chủ sẵn
sàng bỏ phiếu cho ông Trump
thì số lượng cũng không đủ để
giúp ông tái đắc cử bởi cách
biệt số phiếu đại cử tri giữa
ông và ông Biden hiện quá
lớn, lên tới 58 phiếu.
Can thiệp tại
Quốc hội
Kịch bản thứ ba diễn ra sau
khi đại cử tri các bang đã bỏ
phiếu xong và chuyển phiếu
lên Quốc hội. Vào ngày 6-1
năm sau, Quốc hội mới sẽ
nhóm họp và bắt đầu kiểm
phiếu đại cử tri. Trong quá
trình này, nếu xuất hiện thư
phản đối từ ít nhất một thành
viên thuộc Thượng viện hoặc
Hạ viện thì hai viện phải tạm
ngưng kiểm phiếu và tổ chức
họp riêng để giải quyết. Và
nếu những thư phản đối này
dẫn đến việc cả hai ứng viên
không ai giành đủ 270 phiếu
đại cử tri để giành chiến thắng
(có thể là do phiếu bầu bị cho
là không hợp lệ) thì Hạ viện
mới sẽ tổ chức chọn ra tổng
thống từ ba ứng viên có số
phiếu đại cử tri cao nhất. Đoàn
hạ nghị sĩ đại diện mỗi bang
sẽ được traomột phiếu bầu và
một ứng viên cần ít nhất 26
phiếu để giành chiến thắng.
Trong số ba kịch bản cho
ông Trump thì đây là kịch bản
khó xảy ra nhất bởi đảngCộng
hòa năm nay chỉ giành được
duy nhất Thượng viện trong
khi Hạ viện về tay đảng Dân
chủ. Bên cạnh đó, dù Thượng
viện cómuốn giúp ông Trump
thì cũng không giúp được vì
không có bằng chứng để bác
các phiếu bầu cho ông Biden,
quyvềvấnđềmuôn thuở làông
Trump không có bằng chứng.•
