2
Thời sự -
ThứHai 23-11-2020
CHÂU YẾN -MINH CHUNG
T
heo PGS-TS Nguyễn Thị
HồngNhung,TrưởngKhoa
luật Trường ĐH Kinh tế -
Luật TP.HCM, hiện nay ngành
TAND và VKSND được tổ
chức theo bốn cấp. Cụ thể, là
TAND Tối cao, VKSND Tối
cao (cấp trung ương); TAND
Cấpcao,VKSNDCấpcao (cấp
vùng);TANDcấptỉnh,VKSND
cấp tỉnh và TAND cấp huyện,
VKSND cấp huyện.
Sáp nhập cơ học hay
cần cơ chế riêng?
Đối với cơ quan điều tra
(CQĐT) hình sự, TS Hồng
Nhung cho biết gồm cơ quan
an ninh điều tra (Bộ Công an
và cấp tỉnh) và cơ quan CSĐT
(Bộ Công an, cấp tỉnh, cấp
huyện). Cơ quan thi hành án
(THA) hiện có hai cấp là cấp
tỉnh và cấp huyện.
Nếubaquận2, 9vàThủĐức
hợp lại thànhTPThủĐức (cấp
huyện)trựcthuộcTP.HCM(cấp
tỉnh) thì hệ thống các cơ quan
tố tụng của ba quận phải được
gomthànhmột.Theođó, sẽ chỉ
có một TAND, một VKSND,
một cơ quan CSĐT và một cơ
quan THATPThủ Đức. Điều
này phù hợp với các quy định
hiện hành.
Tuy nhiên, khi nhập lại, số
lượng án mà các cơ quan này
phải giải quyết là khá lớn vì là
số lượng của ba quận gộp lại
(theo thống kê khoảng 8.000
án/năm - PV). Việc này có thể
gây ra việc tồn đọng án kéo
dài, dẫn đến vi phạm thủ tục tố
tụng, ảnh hưởng đến quyền lợi
của người dân, đến chất lượng
xét xử và THA.
Do vậy, theo PGS-TSHồng
Nhung, cần một cơ chế riêng
cho cơ quan tố tụng tại TPThủ
Đức.Chẳnghạn, luật hiệnhành
cho phépTAND cấp huyện có
thể thành lập tòa chuyên trách.
Nhưvậy, có thể thành lậpnhiều
tòa chuyên trách trực thuộc
TANDTPThủĐức, gồm: Tòa
Hình sự, Tòa Dân sự, Tòa Gia
đình và người chưa thành niên.
Mỗi tòa chuyên trách sẽ
Gópýmôhình tố tụng c
Có người cho rằng cơ quan tố tụng
TPThủĐức chỉ cần tương đương
cấp huyện nhưng có ý kiến nói cần
tăng thẩmquyền thì mới tương
xứng với tầmvóc và quymô của
một TP đặc biệt.
Đề xuất thay đổi cơ cấu của cơ quan VKS
Mỗi tòa chuyên
trách sẽ được bố trí ở
các vị trí địa lý khác
nhau trong TP Thủ
Đức, với nhân sự
tương ứng thay vì
gom lại một nơi một
cách máy móc.
LTS: Quốc hội vừa thông qua nghị quyết
về chính quyền đô thị TP.HCMvà Ủy ban
Pháp luật của Quốc hội đã thẩm tra đề án
thành lập TPThủĐức thuộc TP.HCM. Đây
được coi làmô hình TP trong TP đầu tiên ở
Việt Namvới những đặc điểmriêng biệt,
đặc thù.
Ngoài việc tổ chức bộmáy chính quyền
địa phươngmang tính đặc thù, mô hình
tố tụng ở TPThủĐức cũng được rất nhiều
được bố trí ở các vị trí địa lý
khác nhau trong TPThủ Đức,
với nhân sự tương ứng thay
vì gom lại một nơi. Đứng đầu
các tòa chuyên trách vẫn là các
chánh tòa và mọi hoạt động
được báo cáo về cho lãnh đạo
TAND TP Thủ Đức ở trụ sở
chính. VKSNDvà các CQĐT,
cơ quan THA cũng có thể bố
trí theo từng lĩnh vực tương
ứng với các tòa chuyên trách
và nằm cạnh các tòa chuyên
trách. Nếu tổ chức theo cách
này, các quy định hiện tại
không bị xáo trộn mà vẫn giải
quyết được tình trạng quá tải
công việc.
Tuy nhiên, theo luật sư
Vũ Phi Long, nguyên Phó
Chánh Tòa Hình sự TAND
TP.HCM, việc sáp nhập ba
quận thành TP Thủ Đức là
mở rộng quy mô về mặt lãnh
thổ và dân số của một đơn
vị hành chính cấp quận. Có
thể có quy chế riêng biệt cho
hoạt động quản lý cấp này
nhưng bản chất thật sự cũng
chỉ là cấp huyện theo phân
cấp hệ thống quản lý nhà
nước. Do vậy, ba cơ quan
CQĐT, VKS, tòa án cũng
là hệ thống tư pháp ngang
cấp với quận, huyện.
“Sắp tới, ba cơ quan tư
pháp hiện nay của các quận
2, 9 và Thủ Đức sẽ phải giải
tán và thành lập cơ quan mới
mang tên TP Thủ Đức. Về
thẩm quyền thì vẫn theo lãnh
thổ là cấp huyện nhưng khâu
nhân sự thì sẽ phải được sắp
xếp lại” - LS Long nói.
Thay đổi bộ máy
tổ chức?
TSDươngKimThếNguyên,
Trưởng Khoa luật Trường
ĐH Kinh tế TP.HCM, nói:
“
Về cơ bản thẩm quyền của
các cơ quan tố tụng trong TP
Thủ Đức sẽ không thay đổi.
Tuy vậy, về tổ chức bộ máy
cần có sự thay đổi nhất định
về cấu trúc quản trị nội bộ”.
Bởi nếu không thay đổi sẽ
làm cho người lãnh đạo các
cơ quan này vô cùng áp lực
vì quy mô tổ chức nhân sự và
khối lượng công việc sẽ tăng
rất nhiều so với trước. Theo
đó, họ phải được trao quyền
để phân quyền đến cấp trung
gian và phối hợp công việc
hiệu quả.
Ngoài ra là chuyện quá tải
công việc, trước khi sáp nhập
các cơ quan tư pháp ở từng
quận đã là quá tải. Khi TP
Thủ Đức hình thành, việc quá
tải có thể tăng lên rất nhiều.
Do vậy, các cơ quan này cần
có sự sắp xếp để phân tầng
quản lý để bảo đảm đầy đủ
sự giám sát hiệu quả và giải
quyết tốt các vụ án.
Một người đang làm trong
ngành tòa án tại quận 9,
TP.HCM cho rằng khi sáp
nhập, nếumở rộng thẩmquyền
cho các cơ quan tố tụng của
TP Thủ Đức sẽ kéo theo sửa
đổi hàng loạt luật liên quan
như Luật Tổ chức TAND,
Luật Tổ chức chính quyền
địa phương…
Do đó, trước hết cứ giữ
nguyên quy mô, sau khi sáp
nhập và vận hành nếu thấy
phát sinh những vấn đề mới
thì mới có thể sửa đổi, bổ
sung cho phù hợp.
Khi đó số lượng án của TP
ThủĐức sẽ lớn nhất trong cấp
quận tại TP.HCM và trong cả
nước. Vì vậy, để quản lý và
giải quyết tốt công việc, cần
bố trí những cán bộ có năng
lực, có trình độ cao.
Nên có tòa án
khu vực?
Một cán bộ trong ngành tòa
án (xin giấu tên) cho rằng cần
phải có cơ chế đặc thù. Bởi
nếu thành lập TPThủ Đức mà
giữ nguyên cơ chế, mô hình
của hệ thống các cơ quan tư
pháp cấp huyện thì không giải
quyết được vấn đề.
Thực tế nhân sự ngành tòa
án ởTP.HCMđang thiếu, nếu
nhập ba tòa thànhmột thì nhân
sự này có thể bị giảm đi nữa,
trong khi số lượng án của ba
đơn vị khá lớn (gần 8.000 vụ/
năm). “Tôi nghĩ mô hình tòa
ánTPThủ Đức phải có cơ chế
đặc biệt như một tòa khu vực.
Cùng với tòa, các cơ quan
VKS, CQĐT và THA cũng
phải ngang tầm như thế. Phải
có mô hình riêng thì mới có
thể thoát ra khỏi chiếc áo cũ
để đáp ứng yêu cầu và phát
triển được” - vị này nói.
Việc xây dựng mô hình tòa
án cho TP Thủ Đức như nói
trên vẫn nằm trong tầm kiểm
TANDquận ThủĐức, TP.HCMxét xử bị cáo Bùi Văn Sáng về tội vi phạmquy định an toàn thực phẩmkhi rửa 3.000 kg củ cải bằng
hóa chất vào tháng 11-2019. Ảnh: MINHVƯƠNG
Tôi chưa tiếp cận cụ thể chi tiết đề án
của TP Thủ Đức nhưng tôi ủng hộ về mặt
chủ trương vì phù hợp với quy định pháp
luật hiệnhành. Nhưvậy, sắp tới đâyTP.HCM
khác với các TP trực thuộc trung ương ở
chỗ là có TP trong TP. Tôi được hiểu đây là
cấp chính quyền địa phương nên thẩm
quyền vẫn đầy đủ.
Khi tổ chứcbộmáy chínhquyền củaTPThủĐức trongTP.HCM
thì bộ máy cơ quan tư pháp của TP Thủ Đức về bản chất vẫn là
cấphuyện, thẩmquyềnkhông tăng lên, tức khôngcógì thayđổi.
Tuy nhiên, do phải sáp nhập các quận 2, 9 vàThủĐức thànhTP
Thủ Đức nên phạm vi địa bàn hoạt động rộng lớn hơn. Mặc dù
nhiệm vụ, quyền hạn vẫn không thay đổi, chẳng hạn như các cơ
quan tố tụngvẫn chỉ có thể xử lý các vụán cókhunghìnhphạt lên
đến 15 năm tù nhưng khối lượng công việc lớn hơn rất nhiều. Do
đó,ngànhdọccủacáccơquantốtụngởtrungươngphảitínhtoán
đảmbảođượctổngbiênchếđểđảmđươngđượctronggiảiquyết
côngviệc.SắptớiđâyQuốchộisẽbanhànhnghịquyếtchoTP.HCM.
ĐBQH
NGUYỄNBÁSƠN
,
PhóTrưởngđoànchuyêntrách
ĐoànĐBQHTPĐàNẵng
NGÂN NGA
ghi
Nếu cơ quan hành chính TP Thủ Đức vẫn tương đương với
cấp huyện thì cơ quan tố tụng sẽ không có gì thay đổi. Có
thể quy mô khối lượng công việc lớn do địa bàn rộng nhưng
tính chất và thẩm quyền thì vẫn như cũ.
Riêng với ngành kiểm sát nên giữ nguyên nhân sự của ba
quận hiện tại nhưng cần tăng về số lượng lãnh đạo. Theo
quy định, VKS quận có không quá ba phó viện trưởng VKS
nhưng ở TP Thủ Đức thì có thể tăng lên từ bốn đến năm
cấp phó. Đồng thời, cũng nên thành lập các phòng, ban
chuyên trách về hình sự, hành chính, thi hành án. Muốn
vậy cần sửa đổi quy định của ngành về cơ cấu quản lý và
hoạt động.
Ngoài ra theo quy định, VKS cấp huyện nếu có số lượng
án lớn sẽ được thành lập ba phòng là Văn phòng tổng hợp,
Phòng thực hành quyền công tố và kiểm sát hoạt động tư
pháp trong lĩnh vực hình sự và Phòng kiểm sát hoạt động
tư pháp trong lĩnh vực dân sự, hành chính. Đến nay chưa có
VKS cấp huyện nào trong cả nước đủ điều kiện thành lập ba
phòng này, do đó tại TP Thủ Đức có thể áp dụng thực hiện.
Một cán bộ trong ngành kiểm sát tại TP.HCM
Tăng biên chế mới đảm đương được công việc
