3
Thời sự -
Thứ Tư 25-11-2020
CHÂNLUẬN
H
ội thảo “Nâng cao hiệu
quả cổ phần hóa tại
doanh nghiệp nhà nước
và vai trò của Kiểm toán Nhà
nước” ngày 24-11 là dịp để
các chuyên gia nhìn lại quá
trình cổ phần hóa (CPH),
thoái vốn tại doanh nghiệp
nhà nước (DNNN) giai đoạn
2016-2020.
Đến nay, kế hoạch CPH đã
được Thủ tướng phê duyệt
đến năm 2020 mới chỉ đạt
được 28,3% và rất khó có
thể hoàn thành.
“Đất chỉ chuyển
từ ông này sang
ông khác”
Sau phát biểu dẫn đề của
Phó Tổng KTNN Đào Xuân
Tiên, các chuyên gia và đại
diện một số cơ quan trình bày
các tham luận xoay quanh các
nội dung trên.
Phát biểu tại hội thảo, chuyên
gia kinh tế, TS Vũ Đình Ánh
đưa ra các số liệu, kế hoạch
CPH và khẳng định: Đúng
là CPH, thoái vốn không
thực hiện được thật. Ngoài
giai đoạn đầu phải thiết lập
thể chế, chính sách CPH, TS
Ánh nói ngay việc xác định
quỹ đất trong CPH, tuân thủ
quy định về CPH DNNN đã
rất khó khăn. “Riêng chỗ xác
định giá đất thôi mà cũng loay
hoay 20 năm rồi chưa xong.
Vậy thì khi phát sinh các quy
định khác về đất đai thì xử lý
thế nào?” - ông nêu.
Ông thừa nhận quan điểm
“đất không mất đi đâu cả mà
chỉ chuyển từ ông này sang
ông khác” nhưng ông hỏi: “Ai
hưởng lợi từ đất thì lại là một
câu chuyện khác”.
Ông cho là không ít trường
hợp CPH chỉ vì đất. “Đây là
một thực tế khiến mục tiêu
CPH không đạt được... Có
thứ trưởng đã phải bỏ trốn
chỉ vì một mảnh đất nào đó
sau CPH” - ông nói.
Ông cũng cho là các đại
gia bất động sản luôn nhắm
vào đất đai của các DNNN vì
quỹ đất của các DN này trải
dài “khắp cả nước”. Đất này
không phải giải phóng mặt
bằng, không tốn thời gian và
“quan hệ”. Khi các đại gia đã
thâu tóm được đất đai ở Hà
Nội, TP.HCM thì họ sẽ lan
sang các tỉnh lân cận. Mặt
khác, tâm lý của các lãnh
đạo DNNN thường là không
0 đồng. Đáng nói là đơn vị
ở trên đã duyệt phương án
đó. Giá trị 50 năm của Phim
truyệnViệt Nam cũng chỉ là 0
đồng, nhà đầu tư đâu cần biết
giá trị đó” - TS Phong nói.
Các kẽ hở khác có thể kể
đến như: Chuyển đổimục đích
sử dụng đất sai phép, không
nộp tiền sử dụng đất, trả tiền
thuê đất một lần trọn đời dự
án nên giá rất rẻ. Thậm chí,
có việc ưu tiên áp giá đất sai
đối tượng, thậm chí là trái
luật để tính giá trị quyền sử
dụng đất.
nhà đất, phê duyệt phương
án sử dụng đất của DN thực
hiệnCPHgặp nhiều khó khăn,
nhiều quy trình, thủ tục, mất
nhiều thời gian do lịch sử,
pháp lý đất đai phức tạp. Bộ
Tài chính, cơ quan đại diện
chủ sở hữu, địa phương phê
duyệt, cho ý kiến chậm…”.
Phó Tổng KTNN Đoàn
Xuân Tiên cho hay từ năm
2017, KTNN đã thực hiện
kiểm toán kết quả tư vấn định
giá và xử lý các vấn đề tài
chính trước khi chính thức
công bố giá trị DN CPH giai
đoạn 2016-2020 của 16 DN.
Kết quả kiểm toán cho
thấy vẫn còn nhiều tồn tại,
hạn chế, làm ảnh hưởng đến
giá trị phần vốn của Nhà
nước, đặc biệt là những sai
sót trong xác định chi phí
thương hiệu, lợi thế kinh
doanh, hàng tồn kho, định
giá tài sản cố định, dự án,
công trình đã hoàn thành
chưa quyết toán, chi phí
trả trước dài hạn, giá trị các
khoản đầu tư tài chính, giá
trị quyền sử dụng đất...
KTNN đã xác định giá trị
thực tế vốn nhà nước theo
phương pháp tài sản tăng
15.447 tỉ đồng; ngoài ra, nếu
áp dụng phương pháp dòng
tiền chiết khấu đối với hai
công ty đủ điều kiện định
giá theo phương pháp dòng
tiền chiết khấu nhưng tổ chức
tư vấn định giá chỉ sử dụng
phương pháp tài sản, KTNN
xác định giá trị vốn nhà nước
tăng thêmso với phương pháp
tài sản 15.684 tỉ đồng.
Cũng trong thời gian này,
KTNN đã kiểm toán quyết
toán giá trị phần vốn nhà
nước tại thời điểm chính
thức chuyển thành công ty
cổ phần tại 45 DN.
“Hầu hết các đơn vị được
kiểm toán đối chiếu, xác
nhận công nợ phải thu, phải
trả chưa đầy đủ; một số đơn
vị chậm bàn giao tài sản, đất
đai theo phương án CPH; sử
dụng đất không đúng mục
đích; một số đơn vị xác định
nợ phải trả không chính xác;
UBND một số tỉnh, TP chưa
có ý kiến hoặc chậm có ý
kiến hoặc chưa phê duyệt
phương án sử dụng đất, giá
đất…” - ông Tiên nói.
Đặc biệt, theo ông Tiên,
việc lựa chọn phương pháp
định giá, xác định giá trị
thương hiệu, lợi thế kinh
doanh, giá trị các khoản đầu
tư tài chính, giá trị quyền sử
dụng đất, tài sản cố định, dự
án, công trình đã hoàn thành
chưa quyết toán... còn tồn tại
nhiều hạn chế.•
Các đại gia nhắm vào đất khi
cổ phần hóa doanh nghiệp
Các chuyên gia nhận định rất nhiều nơi, nhiều vụ việc cổ phần hóa đã làm thất thoát tài sản nhà nước,
nhất là đất đai.
muốn báo cáo đầy đủ vì đó
là lợi ích của họ.
“Chỉ có công khai, minh
bạch về đất đai, từ trị giá
đến vị trí đắc địa, tiến hành
kiểm toán chặt chẽ phương
án sử dụng đất thì mới có thể
chống được thất thoát” - ông
Ánh nói.
Dọa sa thải để
thu gom cổ phần
CònTSNguyễnMinhPhong,
Phó Ban tuyên truyền, lý luận
báo
Nhân Dân
, nói thẳng có
ba kẽ hở trong CPH làm thất
thoát đất đai. Chẳng hạn, thời
kỳ đầu người ta chỉ CPH nội
bộ, bán cổ phần cho người
lao động, thậm chí là biếu
không cổ phần như một cách
“đối ngoại”. “Điều này tạo
ra thất thoát trực tiếp” - ông
Phong nói.
Trong tham luận, TS Phong
chỉ ra: Theo ước tính, hàng
ngàn tỉ đồng đã và đang bị
thất thoát và thất thu từ nguồn
đất, mặt bằng kinh doanh, tài
sản công do chưa tính hoặc
không tính đúng, tính đủ giá
trị quyền sử dụng đất, quyền
thuê đất và các giá trị, lợi thế
kinh doanh vô hình khác.
Tình trạng “trốn thầu” hoặc
lỏng lẻo, hình thức trong triển
khai đấu thầu và chuyển đổi
mục đích sử dụng quỹ đất mà
DNNN nắm giữ khi CPH.
“Tiêu biểu là sự việc tháng
4-2018, Công tyTNHHMTV
Đầu tưvà xâydựngTânThuận
chuyển nhượng cho Công ty
CPQuốc Cường Gia Lai khu
đất hơn 30 ha tại xã Phước
Kiển, huyện Nhà Bè với giá
chỉ 419 tỉ đồng, trong khi
mặt bằng giá thị trường gấp
nhiều lần con số đó” - TS
Phong viết.
Còn tại Hà Nội, TS Phong
không ngại liệt kê ra các nơi
đã CPH nhưKemTràngTiền,
khách sạn Phú Gia, chợ Đồng
Xuân…Ông nói khi CPH đã
không có cách “bịt lỗ hổng”
dẫn đến việc lãnh đạo DNNN
có thể dùng quyền lực, dụ dỗ
cổ đông để thu gom cổ phiếu.
Có những kẽ hở như liên
doanh rồi để thua lỗ, lãnh đạo
DNNN giấu giếm quỹ đất,
CPH không tính đúng, tính
đủ giá trị và làm thất thoát.
“Hãng phim truyệnViệt Nam
khi CPH đã không tính cả
giá trị vô hình. Nhà đầu tư lý
luận hãng phim nợ tiền thuê
đất, mất luôn quyền giao đất
nên hơn 1.000 m
2
chỉ trị giá
“Ngay như Ciputra ở Hà
Nội áp giá thuê đất rất rẻ.
Không ít trường hợp CPH
đã hình thành nên “tư nhân
ngầm” - ông cho hay.
Phê duyệt phương án
sử dụng đất rất chậm
Ông Nguyễn Hồng Long,
Phó Trưởng Ban chỉ đạo
đổi mới và phát triển DN
dẫn ra các số liệu về CPH
DNNN chậm. Các DN lớn
như VNPT, Tập đoàn Hóa
chất Việt Nam, Tập đoàn
Than - Khoáng sản Việt
Nam, Tổng Công ty Lương
thực miền Bắc, MobiFone,
Agribank... hiện vẫn chưa
hoàn thành phê duyệt phương
án sử dụng đất để có thể tiến
hành xác định giá trị DN.
Thoái vốn cũng chậm khi
lẽ ra năm 2020 phải thoái vốn
ở 348 DN thì đến nay mới
chỉ thoái vốn được ở 92 DN.
Trong tham luận của mình,
ông Long chỉ ra: “Việc rà soát
phương án sắp xếp lại, xử lý
Còn phải chuyển
38.500 tỉ đồng
Trong giai đoạn 2016-2020,
nguồn thu từCPHnộp về ngân
sách nhà nước để phục vụ đầu
tư trung và dài hạn là 250.000
tỉ đồng.Theo đó, lũy kế từ năm
2016 đến tháng 6-2020, đã
chuyển 211.500 tỉ đồng từQuỹ
sắp xếp và phát triển DN. Năm
2020 cònphải chuyển 38.500 tỉ
đồng từ quỹ này về ngân sách
nhà nước.
Tiêu điểm
• Sau khi lãnhđạoCông tyTNHHMTVCông
nghiệp Tân Thuận (IPC) và Công ty cổ phần
Phát triển Nam Sài Gòn (công ty liên kết của
IPC) bị bắt, Thanh tra TP.HCM chỉ rõ nhiều sai
phạm nghiêm trọng trong việc CPH tại IPC
và các công ty có vốn góp của IPC. Trong đó
chỉ rõ: Công tác quản lý, vốn tài sản chính,
việc xác định giá bán nền đất, việc thực hiện
công tác CPH, góp vốn liên doanh liên kết,
việc thực hiện các dự án đầu tư chưa đúng
quy định của pháp luật.
• Trong vụ CPH cảng Quy Nhơn, Bộ GTVT
đề nghị cho phép Vinalines chuyển nhượng
hết 49% vốn điều lệ tại Công ty CP Cảng Quy
Nhơn. Sau nhiều thủ tục... thì cảngQuy Nhơn
có giá trị hàng ngàn tỉ đồng nhưng được CPH
100% với giá chỉ hơn 400 tỉ đồng.
•Trong dự án tại khu đất 2-4-6 Hai BàTrưng
(TP.HCM), bàHồThị KimThoa (cựu thứ trưởng
BộCôngThương), ôngVũHuyHoàng (cựu bộ
trưởng Bộ Công Thương) và Phan Chí Dũng
(cựu vụ trưởngVụ Công nghiệp nhẹ Bộ Công
Thương) đã lợi dụng việc sắp xếpnhà, đất của
DNNN để dần chuyển dịch quyền sử dụng
khu đất trên cho DN tư nhân. Hành vi của họ
gây thiệt hại cho ngân sách là đặc biệt lớn.
Hàng loạt đại án liên quan cổ phần hóa, thoái vốn
TSNguyễnMinh Phong, Phó Ban tuyên truyền, lý luận báo
Nhân Dân
, tại hội thảo. Ảnh: CHÂN LUẬN
“Chỉ có công khai,
minh bạch về đất
đai, từ trị giá đến
vị trí đắc địa, tiến
hành kiểm toán
chặt chẽ phương án
sử dụng đất thì mới
có thể chống được
thất thoát.”
TS
Vũ Đình Ánh
