5
Thời sự -
ThứHai 4-1-2021
Nhómngười có cơ hội, nguy cơ thamnhũng nhiều hơn, tới đây phải chịu sự kiểm soát tài sản chặt hơn.
ĐỨCMINH
V
ừa qua, Chính phủ đã ban
hành Nghị định 130/2020 về
kiểm soát tài sản, thu nhập của
người có chức vụ, quyền hạn trong
cơ quan, tổ chức, đơn vị.
TSĐinhVănMinh, Vụ trưởngVụ
Pháp chế, Thanh tra Chính phủ, cho
hay:“Đâylàmộtvănbảnrấtquantrọng
và cũng rất
phức tạp bởi
liên quan đến
quyền sở hữu
tài sản của cá
nhân”.Theoông
Minh,nghịđịnh
có hiệu lực
vào ngày 20-
12-2020 nhưng do tính chất phức tạp,
có nhiều điểmmới, số đối tượng phải
kê rất lớn nên việc kê khai tài sản
có thể sẽ bắt đầu từ ngày 1-1-2021
và hoàn thành trong quý I-2021.
105 vị trí phải kê khai
tài sản hằng năm
.
Phóng viên:
Nghị định 130/2020
có những quy định nào mới, đáng
chú ý so với các quy định trước
đây, thưa ông?
+
TS
Đinh Văn Minh:
Qua tổng
kết Luật Phòng, chống tham nhũng
(PCTN) năm 2005 cho thấy việc kê
khai tài sản được nhận định là “nặng
tính hình thức”. Có nghĩa là trình
tự, thủ tục rất đúng, mọi người kê
khai rất đầy đủ, đúng thời gian, năm
nào cũng 99%nhưng qua kê khai rất
ít khi phát hiện ra những dấu hiệu
bất thường để phát hiện ra những
bất minh, xử lý thu hồi tài sản.
Vìvậy,tớiLuậtPCTN2018vàNghị
định 130/2020 đều có rất nhiều điểm
mới để bảo đảm cho việc kiểm soát
tài sản, thu nhập thực chất hơn.
Điểm mới đầu tiên là đối tượng
kê khai tài sản vừa rộng vừa có
trọng tâm. Nếu trước kia đối tượng
kê khai chỉ là trưởng phòng cấp
huyện trở lên thì hiện nay tất cả cán
bộ, công chức phải kê khai, riêng
viên chức thì từ phó phòng.
Nghịđịnhquyđịnhbốnđốitượngkê
khai tài sản, gồm tất cả cán bộ, công
chức; phó phòng trong các đơn vị
sự nghiệp công lập và doanh nghiệp
nhà nước; sĩ quan công an, sĩ quan
quân đội, quân nhân quốc phòng
và những người ứng cử đại biểu
Quốc hội, đại biểu HĐND.
Như vậy, số lượng người phải kê
khai rất lớn nhưng khác căn bản
là trước kia năm nào cũng phải kê
khai. Còn bây giờ, tất cả cán bộ,
công chức chỉ kê khai lần đầu và chỉ
một lần như một hoạt động rất bình
thường trong hồ sơ cán bộ. Đối
tượng này chỉ kê khai bổ sung khi
tài sản tăng thêm 300 triệu đồng
(theo Điều 40 Luật PCTN 2018).
Tuy nhiên, cũng có những người
Tiêu điểm
Kê khai tài sản: Siết đối tượng dễ
có điều kiện tham nhũng
phải kê khai hằng năm. Đó chính là
đối tượng mà chúng ta gọi là “có cơ
hội tham nhũng”, “có nguy cơ tham
nhũng” nhiều hơn. Nhóm này cần
phải chịu sự kiểm soát nhiều hơn
và cũng thể hiện việc kiểm soát có
trọng tâm, trọng điểm.
Cụ thể là những người giữ vị trí
từ giám đốc sở trở lên; những người
làm công tác trong một số lĩnh vực
mà chúng ta coi là dễ xảy ra tham
nhũng như tổ chức cán bộ, công tác
quản lý và sử dụng tài sản công, tài
chính công; những người giải quyết
trực tiếp việc của công dân, cơ
quan, tổ chức như làm sổ đỏ, thủ
tục đăng ký kinh doanh…
Phụ lục của nghị định liệt kê 105
vị trí công việc, cán bộ, công chức
từ phó phòng trở lên phải kê khai
tài sản hằng năm.
Ngoài ra, người đại diện phần
vốn góp của Nhà nước tại doanh
nghiệpvà13ngạchcôngchứcđượccoi
là nắm giữ nhiều quyền lực và có cơ
hội để tham nhũng cần kiểm soát,
bao gồm thanh tra viên, kiểm sát
viên, kiểm tra viên hải quan, kiểm tra
viên của đảng, kiểm soát thị trường,
thẩm phán…
Có thể xác minh ngẫu
nhiên người kê khai tài sản
. Theo ông, việc xác minh tài sản,
thu nhập sẽ được thực hiện như thế
nào để thoát khỏi tính hình thức?
+ Xác minh tài sản, thu nhập
cũng là một trong những nội dung
có nhiều điểmmới. Cụ thể, cơ quan
kiểm soát tài sản, thu nhập có quyền
chủđộngxácminhdựavàotốcáo,thậm
chí khi có dấu hiệu rõ ràng như ông
cán bộ đi xe hơi xịn hay ở biệt thự
năm, bảy năm nhưng trong kê khai
không có thì cơ quan này có quyền
đặt câu hỏi và cần thiết sẽ quyết
định tiến hành xác minh.
Việc xác minh cũng được thực
hiện theo yêu cầu của các cơ quan
có thẩm quyền để phục vụ công
tác cán bộ.
Đặc biệt lần này có một hình thức
mới là xác minh ngẫu nhiên. Điều
này có nghĩa là ai cũng có thể bị
xác minh bất cứ lúc nào, không vì
lý do nào cả. Hình thức này là để
nhắc nhở, cảnh báo cho tất cả những
người kê khai tài sản là dù có che
giấu kỹ đến đâu thì bất kỳ lúc đó cũng
có thể nằm trong diện xác minh.
Việc này cũng nhằm để người kê
khai phải đề cao tính trách nhiệm,
tính trung thực mỗi khi đặt bút kê
khai tài sản.
Tuy nhiên, nói là ngẫu nhiên
không có nghĩa là tuyệt đối. Ngẫu
nhiên ở đây vẫn căn cứ vào các
kếhoạch. ChẳnghạnnămnayBanchỉ
đạoTrung ương PCTNxác địnhmột
số lĩnh vực nào đó nhiều sai phạm,
tham nhũng thì sẽ có sự chỉ đạo tăng
cường kiểm tra, giám sát những
cán bộ, công chức làm việc trong
lĩnh vực này.
Hằng năm, Thanh tra Chính phủ
sẽ có định hướng cho việc xây dựng
kế koạch xác minh và các bộ, ngành,
địa phương trên cơ sở đó xây dựng
kế hoạch xác minh của mình.
. Với số lượng kê khai rất lớn như
hiện nay, việc thực hiện xác minh
tài sản, thu nhập có thể sẽ được
tính toán như thế nào, thưa ông?
+ Hiện nay, chúng ta quyết tâm
rất lớn là hằng năm cố gắng chọn
20% số cơ quan thuộc diện mình
kiểm soát. Như Thanh tra Chính
phủ có 20 đầu mối thì mỗi năm
xác minh 20%, tức khoảng bốn cơ
quan trong các lĩnh vực được xác
định là “có nhiều vấn đề” đưa vào
kế hoạch xác minh.
Trong từng cơ quan lại cố gắng xác
minh được 10% số cán bộ, công
chức thuộc diện kê khai hằng năm.
Ví dụ, cơ quan có khoảng 50 người
thì năm người được xác minh.
Trong 10% này, dứt khoát phải có
một người đứng đầu hay cấp phó
của người đứng đầu cơ quan, tổ
chức, đơn vị đó. Lúc đấy mới bốc
thăm để tìm ra người ngẫu nhiên
vào diện xác minh chứ không phải
ngẫu nhiên ngay từ đầu.
Chính phủ sẽ nghiên cứu, sẽ hướng
dẫn việc này và làm sao bảo đảm
tính công khai, minh bạch. Trong
nghị định cũng nói rằng cơ quan
kiểm soát tài sản thu nhập sẽ mời
đại diện cơ quan kiểm tra Đảng,
Mặt trận Tổ quốc chứng kiến để
bảo đảm minh bạch, khách quan,
công bằng.
. Kết quả xác minh tài sản thu
nhập có ảnh hưởng thế nào đến
người kê khai tài sản?
+ Xác minh tài sản thu nhập có
mục đích quan trọng, nhất là đánh
giá người kê khai trung thực hay
không trung thực. Luật PCTN và
nghị định mới khá nghiêm khắc,
nếu người kê khai bị kết luận là
không trung thực thì có thể bị cảnh
cáo, chứ không có khiển trách. Việc
này khiến họ có thể bị hạ bậc lương,
giáng chức, cách chức, buộc thôi
việc. Nếu họ đang được quy hoạch
thì bị bỏ ra khỏi quy hoạch; đang
ứng cử thì bị gạch tên khỏi danh
sách ứng cử; đang được dự kiến bổ
nhiệm sẽ không được bổ nhiệm...
Tuy nhiên, nghị định cũng có quy
định là nếu người kê khai bị kết luận
không trung thực mà chủ động từ
chức thì sẽ không bị kỷ luật. Ở đây
không phải là xí xóa mà trong đấu
tranh PCTN cần làm sao cho hiệu
quả. Đối với người đang làm lãnh
đạo mà phải từ chức là một việc rất
nặng nề rồi…
. Xin cám ơn ông.•
3,5-4
triệu là sốcánbộ, côngchức kêkhai lần
đầu theo tính toán dự kiến. Còn hiện
nay chưa thống kê cụ thể vì ngay cả
việc xác định đó là những ai phải qua
thực tếmới nắmđược.Trongkhi đó, số
kê khai hằngnămsẽ giảmđi rất nhiều.
Tài sản người thân
mà có mối liên quan
cũng sẽ bị xử lý
. Nghị định 130/2020 xử lý câu
chuyệnkiểmsoáttàisảncủangười
nhà,ngườithânđểtránhviệcđứng
tênhộ,núpbóngthếnào,thưaông?
+ Hiện nay, việc kê khai tài
sản vẫn còn hạn chế là chỉ kiểm
soát được tài sản cán bộ, công
chức, dễdẫnđến tình trạng tài sản
đứng tênngười khác. Quốchội đã
bàn rất nhiều, nhiều ý kiến cũng
rấtmuốnmởrộngđốitượng,kiểm
soát cả tài sản của vợ, chồng, con,
cha mẹ, họ hàng. Nhưng về mặt
pháp lý, quyền tài sản là quyền
con người, quyền công dân mà
những người đủ tuổi thành niên
có quyền và tự chịu trách nhiệm.
Thêm nữa, quy định như vậy
cũng nằm ngoài khả năng của
người kê khai. Chẳng hạn, người
kê khai có con đã lập gia đình
riêng, làm ăn ở xa, thậm chí là
nước ngoài, họ cũng không có
khả năng buộc con mình cho
biết tài sản, thu nhập để kê khai
theo quy định.
Tuynhiên, nếu tài sảnmang tên
người khác nhưng có mối quan
hệ liên quan thì cũng bị xử lý.
Chẳnghạn, biệt thự tuymang tên
ôngbốnhưngcơquanchứcnăng
chứng minh được có nguồn gốc
từ tiền của người con thì chúng
ta hoàn toàn có thể xử lý được.
Luật PCTN hiện nay quan niệm
tài sản tham nhũng là tài sản có
nguồngốc từ thamnhũngnêncó
đủ cơ sở để xử lý, kể cả khi tài sản
đó mang tên người khác.
Vềlâudài,đểviệckiểmsoátthực
sự có hiệu quả, chúng ta phải mở
rộng việc kiểmsoát ra toàn xã hội
bằngcác côngcụ thuế, chống rửa
tiền, hạn chế chi tiêu tiền mặt....
Nếu người kê khai bị
kết luận là không trung
thực thì có thể bị cảnh
cáo chứ không có khiển
trách. Việc này khiến họ
có thể bị hạ bậc lương,
giáng chức, cách chức,
buộc thôi việc.
