16
Quốc tế -
Thứ Tư30-6-2021
Chạy đua nghiên cứu “siêu vaccine”
dứt điểm dịch COVID-19
VĨ CƯỜNG
T
heo tờ
The Guardian
,
biến thể Delta của virus
SARS-CoV-2 (lần đầu
được phát hiện ở Ấn Độ)
đã có mặt ở ít nhất 92 quốc
gia, vùng lãnh thổ và đang
được xem là biến thể nguy
hiểm nhất trong các biến thể
của virus SARS-CoV-2 với
khả năng chủ động nhắm
vào các nhóm đối tượng dễ
bị tổn thương ở những quốc
gia có tỉ lệ tiêm chủng thấp.
Một nghiên cứu mới đây của
giới chức y tế Úc cho thấy
biến thể Delta có thể lây ngay
cả khi đi cạnh người nhiễm
chưa đầy 5-10 giây.
“Siêu vaccine” trị mọi
biến thể
Trong bối cảnh nói trên,
nhiều chuyên gia cho rằng
các nước phải đẩy nhanh
chương trình tiêm chủng và
siết chặt các biện pháp phòng
ngừa nếu không muốn tốc độ
lây nhiễm của virus vượt mặt
tốc độ tiêm chủng, làm thất
bại mục tiêu xây dựng miễn
dịch cộng đồng. Dù vậy,
theo Giám đốc nghiên cứu
vaccine tại Liên minh Đổi
mới đối phó dịch bệnh Anh
(CEPI) Melanie Saville, có
lẽ đã đến lúc cần một cách
tiếp cận khác về các biến thể
nguy hiểm như Delta.
Bàđềxuấtgiớinghiêncứunên
tập trung bào chế các vaccine
đa trị có thể bảo vệ người tiêm
khỏimọi loại biến thể của virus
SARS-CoV-2 đang lây lan
hiện nay, thậm chí mọi chủng
virus họ Corona, kể cả những
chủng có thể lây từ động vật
sangngười trong tương lai.Bản
thân bà Saville hiện cũng đang
làmột trongnhữngngười đứng
đầuphụ tráchdựán chế tạo loại
vaccine như vậy, tờ
Financial
Times
cho hay.
“Tất cả chúng ta đang có hai
câu hỏi chính cần giải quyết.
Chúng ta cần làm gì để chấm
dứt đại dịchCOVID-19 lúcnày
và sau đó chúng ta phải làmthế
nào để ngăn đại dịch tiếp theo
khôngbùngphát?Tôi cho rằng
vaccine đa trị là câu trả lời” - bà
Saville khẳng
định.
Bà Saville
g i ả i t h í ch :
Hầu hết các
vaccine ngừa
COVID-19đang
lưu hành hiện
naychỉ tập trungvàoviệc tạo ra
khángthểđểvôhiệuhóaprotein
đột biếnmàvirusSARS-CoV-2
sử dụng để xâm nhập vào cơ
thể người. Ưu điểm của công
nghệ này là nó đã được nghiên
cứu và kiểm định chất lượng,
có độ an toàn rất kỹ lưỡng và
hầunhưhãngdượcnàocũngcó
đủ khả năng sản xuất số lượng
lớn. Song nhược điểm là con
người cũng phải mất thời gian
và công sức liên tục cập nhật,
cải tiến vaccine mỗi khi virus
SARS-CoV-2 đột biến ra biến
thể mới có khả năng vô hiệu
hóa phản ứng miễn dịch của
vaccine cũ.
Trong khi đó, các loại
vaccine đa trị đang được
nghiên cứu tập trung tấn
công và tiêu diệt các tế bào
lõi sâu bên trong virus, giúp
chặn đứng khả năng tránh
né phản ứng miễn dịch của
cơ thể. “Dù SARS-CoV-2 có
đột biến thêm nhiều biến thể
khác đi nữa thì những phần
tế bào lõi đó
cơ bản vẫn
giốngnhau.Do
đó, chúng ta
khôngcầnphải
cập nhật liên
tục vaccine
mà chỉ tiêm
một lần là đã có được mức
bảo vệ tối ưu” - bà Saville
giải thích.
Một bên khác cũng đang tập
trung bào chế vaccine đa trị là
hãng dược Valo Therapeutics
(Phần Lan). Giám đốc của
hãng - ông Paul Higham
chia sẻ: Vaccine của Valo
Therapeutics có khả năng
chống lại cả SARS-CoV-1,
SARS-CoV-2, Mers-CoV
và “hàng loạt chủng virus
họ Corona khác trong tương
lai”. Ông Higham kỳ vọng
Valo Therapeutics sẽ sớm chế
tạo thành công nguyên mẫu
siêu vaccine để tiến hành thử
nghiệm và có thể phân phối
vào khoảng năm 2022.
Khôngdễnhưngkhông
phải không thể
Theo TS Dennis Burton
thuộc Viện nghiên cứu sinh
học Scripps (Mỹ), việc tạo
ra vaccine đa trị nếu thành
công sẽ làmột điều thật sự phi
thường, bởi “các virus càng
khác nhau về thành phần thì
càng khó để tìm thấy kháng
thể chung có thể tạo phản ứng
miễn dịch chống lại tất cả”.
Bên cạnh đó, việc giới khoa
học đã loay hoay trong việc
bào chế vaccine ngừa HIV/
AIDS suốt hàng chục năm
qua mà không thành công là
minh chứng rõ nét cho những
khó khăn mà các nhà nghiên
cứu vaccine phải đối mặt.
Canhiễmbiến thểDelta tănggấpđôi
sau một tuần ở Pháp, Đức
Đài
France Info
ngày 29-6 dẫn lời Bộ trưởng Y tế Pháp
Olivier Veran rằng các ca bệnh do biến thể Delta đang
chiếmkhoảng 20% tổng số ca bệnh COVID-19, tăng gấp
đôi so với tỉ lệ 9%-10% vào tuần trước.
Theo ôngVeran, tuy tỉ lệ phần trămsố ca bệnh do biến
thể Delta gây ra ngày càng tăng nhưng tổng số ca bệnh
cả nước đang giảm. Nước Pháp ngày 28-6 chỉ ghi nhận
509 ca bệnh mới, số ca bệnh hằng ngày trung bình bảy
ngày qua cũng giảm còn 1.819, mức thấp nhất trong 10
tháng gần đây.
Cùng lúc đó, đài
Deutsche Welle
dẫn lời Chủ tịch Viện
Robert Koch (RKI) - ông Lothar Wieber cho hay biến thể
Delta cũng đang lan rộng ở nước này, chiếm hơn 50%
tổng số ca bệnh COVID-19 đang điều trị. Cụ thể, trong
tuần từ ngày 15 đến 20-6, biến thể Delta chiếm 36% số
ca bệnh, tăng 15% so với một tuần trước đó. Hiện nay,
con số này đã cao hơn 50%. “Lơ là trước biến thể Delta
sẽ là một sai lầmnghiêm trọng phải trả giá rất lớn”- ông
Koch nhấn mạnh.
Khoahọc khôngphải lúcnào
cũngđiđúngtheohướngchúng
tamuốnvà lúcnàonócũng liên
tục tiếnhóa theocách ta không
ngờ đến. Tuy nhiên, thú thật là
tôi cảmthấy kháphấnkhíchkhi
nghĩ tới việc trong hai năm tới,
mọi người dân trên thếgiới đều
có thể được tiêmvaccine đa trị.
Ông
JEFF BAXTER
,
Giám đốc
hãng dược VBI Vaccines
Tiêu điểm
Vaccine đa trị được
kỳ vọng sẽ không
cho virus tránh né
phản ứng miễn dịch
cơ thể.
Dù vậy, để góp phần giảm
thiểu những thách thức nói
trên, giámđốchãngdượcEntos
Pharmaceuticals (Canada)
cho biết công ty của ông đã
ứng dụng công nghệ máy học
(machine learning) để bào chế
vaccine đa trị.
Cụthể,EntosPharmaceuticals
hợp tácvớimột công tychuyên
về trí tuệ nhân tạo với chương
trình phần mềm dùng để thiết
lập “34 biểu mô khác nhau từ
các protein của những chủng
virus họ Corona khác nhau”.
Từ đây, các nhà khoa học sẽ
cô lập các protein nào có trong
nhiều chủng virus nhất rồi tập
trung xây dựng phản ứngmiễn
dịch chống lại protein đó.
OSE Immunotherapeutics,
một công ty công nghệ sinh
học của Pháp, cũng áp dụng
trí tuệ nhân tạo và máy học
để bào chế vaccine đa trị đối
với COVID-19. Loại công
nghệ này cũng từng được
OSE Immunotherapeutics
triển khai trước đó để chế tạo
vaccine ngừa một số loại ung
thư. Vaccine đa trị của OSE
Immunotherapeuticsđangđược
thử nghiệm trên người ở giai
đoạn đầu. Kết quả thử nghiệm
lâmsàng nhiều khả năng được
công bố vào tháng 9 tới.
VBIVaccines,mộthãngdược
có trụ sở tại Mỹ, lại chọn một
chiến lược khác. Tương tự các
vaccine ngừa COVID-19 hiện
tại, vaccine của VBI vẫn tập
trung vô hiệu hóa các protein
gai của virus SARS-CoV-2,
bên cạnh đó tìm cách củng cố
khả năng bảo vệ của hệ miễn
dịch của cơ thể.
“Hệ thống miễn dịch của
cơ thể người rất linh hoạt.
Chúng ta có thể dạy hệ miễn
dịch cách để ngăn chặn các
loại protein gai khác nhau của
virus và biến thể của nó. Càng
biết được nhiều loại thì phản
ứng miễn dịch càng rộng và
hiệu suất bảo vệ càng cao” -
chuyên gia nghiên cứu David
Anderson của VBI giải thích.
Dựkiếnvaccineđa trị của công
ty này nhiều khả năng sẽ được
các cơ quan y tế Mỹ xem xét,
thẩm định trong vòng 12 đến
14 tháng tới.•
Trong tuyên bố chung sau cuộc hội đàm trực tuyến ngày
28-6 (giờ địa phương), Tổng thống Nga Vladimir Putin
và Chủ tịch Trung Quốc (TQ) Tập Cận Bình đã nhất trí
gia hạn Hiệp ước láng giềng thân thiện và hợp tác hữu
nghị Nga - TQ
(ảnh)
, hãng tin
Reuters
cho biết.
Theo ông Tập, TQ và Nga
thời gian qua đã thổi “năng
lượng tích cực” vào cộng
đồng quốc tế và đã xây dựng
“kiểu mẫu cho quan hệ quốc
tế kiểu mới” thông qua quan
hệ hợp tác mật thiết giữa hai
nước. Nhà lãnh đạo TQ cho
rằng việc gia hạn hiệp ước trên là “thực tiễn sinh động về
việc xây dựng quan hệ quốc tế kiểu mới và cộng đồng với
vận mệnh chung cho nhân loại”.
“Tôi tin rằng theo tinh thần hiệp ước này, bất luận có
bao nhiêu chướng ngại vật
phải vượt qua trên con đường
phía trước, hai nước Trung
- Nga đều sẽ tiếp tục chung
sức, chung lòng, nhất định
tiến về phía trước” - ông Tập
cho hay.
Trong khi đó, ông Putin
nói rằng hiệp ước trên đã đưa
quan hệ Nga - Trung lên một
“tầm cao chưa từng có” và rằng hiệp ước sẽ tự động được
gia hạn thêm năm năm vào tháng 2-2022. Nhà lãnh đạo
Nga còn gọi hiệp ước trên là một “tài liệu pháp lý quốc tế
cơ bản” và rằng hợp tác Nga - Trung đã đóng “vai trò đảm
bảo ổn định trong các vấn đề toàn cầu”.
Đáng chú ý, động thái nói trên diễn ra chỉ ba ngày ngay
trước lễ kỷ niệm 100 năm ngày thành lập Đảng Cộng sản
TQ (ngày 1-7).
Tờ
South China Morning Post
dẫn lời PGS Artyom
Lukin tại ĐH Liên bang Viễn Đông (Nga) nhận định: Nếu
Mỹ tiếp tục chính sách ngăn chặn kép hiện tại của mình
đối với cả Nga và TQ thì sẽ không có giới hạn rõ ràng nào
về mức độ sâu rộng mà liên minh “bán thân” Trung - Nga
có thể phát triển trong tương lai.
PHẠM KỲ
Một chuyêngianghiên cứuvaccine tại phòng thí nghiệmcủahãngdược VBI Vaccines (Mỹ), ngày 20-6.
Ảnh: REUTERS
Nga - Trung gia hạn hiệp ước hữu nghị 20 năm
“Siêu vaccine” có khả năng đa trị được kỳ vọng là giải pháp để chấmdứt dịch COVID-19 và ngăn ngừa
bùng phát một đại dịch tương tự trong tương lai.
