16
Quốc tế -
ThứBa24-8-2021
Chuyên gia lý giải vì sao
Phó Tổng thống Mỹ Kamala Harris
đến Việt Nam
Mỹ và Việt Namngày càng có nhiều lợi ích chung ở khu vực ẤnĐộDương -Thái BìnhDương.
ĐỖTHIỆN
S
auchuyếnthămSingapore,
hôm nay (24-8), Phó
Tổng thốngMỹ Kamala
Harris dự kiến sẽ đến Việt
Nam. Trao đổi với
Pháp Luật
TP.HCM
, TS Nguyễn Thành
Trung, Giám đốc Trung tâm
Nghiên cứu quốc tế (SCIS),
ĐH KHXH&NV TP.HCM -
giảng viên thỉnh giảng ĐH
Fulbright, nhận xét so với
thời ông Trump, Mỹ dưới
thời Tổng thống Joe Biden
có cách tiếp cận Việt Nam
toàn diện hơn.
Vì sao bà Harris
thăm Việt Nam?
. Hôm nay, Phó Tổng thống
Mỹ Kamala Harris dự kiến
sẽ đến Việt Nam. Sự kiện này
khiến ông suy nghĩ như thế
nào về quan hệ Việt - Mỹ?
+TS
NguyễnThànhTrung
:
Mối quan hệ Việt Nam - Mỹ
trong thời gian qua vẫn tiến
triển tốt đẹp, mặc dù có sự
thay đổi về chính quyền Mỹ,
cũng như có các yếu tố ngoại
cảnh tác động như sự gia tăng
ảnh hưởng của Trung Quốc
trong khu vực hay đại dịch
COVID-19. Sự nồng ấm của
mốiquanhệsongphươngkhông
chỉ được thể hiện bằng các
chuyến thăm cấp cao gần đây,
mà còn là thực chất của mảng
quan hệ giữa hai nước nhưhợp
tác chống dịch COVID-19, y
tế dự phòng, kinh tế thương
mại, quốc phòng - an ninh,
giáo dục.
Mỹđãviện trợchoViệtNam
5 triệu liều vaccine Moderna
và nhiều thiết bị kỹ thuật, y tế
cũng như tài chính để chống
dịch COVID-19. Mỹ sẽ khai
trương Văn phòng Trung tâm
Dự phòng và kiểm soát bệnh
tật Mỹ (CDC) tại Hà Nội là
văn phòng chính cho toàn khu
vực Đông NamÁ. Mỹ vẫn là
thị trường xuất khẩu lớn nhất
của Việt Nam và tốc độ tăng
trưởng trung bình hằng nămở
hai chữ số. Điều này giúp ích
rất nhiều cho nền kinh tế dựa
vào xuất khẩu của Việt Nam.
Ngoài ra, năm nay, Mỹ cũng
đã bàn giao tặng tàu cảnh sát
biển thứ hai cho Việt Nam
trong nỗ lực hợp tác thúc đẩy
nhận thức hàng hải ở khu vực
Biển Đông giữa hai nước.
Chuyến thăm của bà Harris
nhằm tái xác nhận vai trò của
Việt Nam trong chính sách
đối ngoại của Mỹ, cũng như
thúc đẩy mối quan hệ song
phương Việt - Mỹ. Hai quốc
gia ngày càng có nhiều lợi ích
song trùng và có nhiều quan
điểm chung về một khu vực
Ấn Độ Dương - Thái Bình
Dương tự do và rộngmở. Việt
Nam hiện trở thành một đối
tác chính của Mỹ trong việc
ủng hộmột trật tự quốc tế dựa
trên luật lệ ở khu vực.
Ông Biden tiếp cận
Việt Nam toàn diện
hơn
. Còn quá sớm để đánh giá
quanhệViệt -Mỹkhi ôngBiden
mới chỉ bắt đầu nhiệmkỳ chưa
lâu nhưng ông nhận định như
thế nào về chính sách Mỹ với
Việt Nam thời gian tới?
+ Cách tiếp cận chính sách
của Tổng thống Biden đối với
Việt Nam nói theo một cách
nào đó thì toàn diện hơn dưới
thời tổng thống Trump. Tổng
thốngBidennhìnvấnđềthương
mại với Việt Nam theo hướng
hợp tác, có lợi cho cả Việt
Nam và Mỹ và giải quyết ổn
thỏa các cáo buộc Việt Nam
về thao túng tiền tệ vốn được
đặt ra dưới thời chính quyền
Tổng thốngTrump. Cách nhìn
về quan hệ thương mại của
chính quyền Trump đối với
Việt Nam theo góc nhìn của
những người theo chủ nghĩa
trọng thương, trò chơi có tổng
bằng không rằngViệt Nam có
lợi nhiều hơn Mỹ.
Tuy nhiên, chính quyền
Tổng thống Biden cũng sẽ
nêu ra nhiều hơn vấn đề quyền
con người. Nói chung, chính
quyềnTổng thốngBiden đang
tiếp cận Việt Nam với nhiều
thiện chí, thể hiện hình ảnh
một nướcMỹ tốt đẹp giúpViệt
Nam chống dịch COVID-19
và phục hồi sau dịch; Mỹ
là nước cung cấp hàng hóa
công đáng tin cậy bao gồm
các hỗ trợ y tế, phục hồi kinh
tế, duy trì hòa bình cho cộng
đồng quốc tế.
Vai trò của Mỹ
đối với Việt Nam
. Mỹ xem Việt Nam là một
đối tác rất quan trọng ở khu
vực, còn về phía Việt Nam thì
Mỹ đóng vai trò như thế nào
trong lĩnh vực kinh tế - thương
mại, an ninh - quốc phòng…?
+Mỹ hiện nay là thị trường
xuất khẩu lớn nhất của Việt
Nam. Các nhà đầu tư Mỹ vào
Việt Nam khá khiêm tốn so
với các nhà đầu tư Hàn Quốc,
Nhật Bản, Singapore hay Đài
Loan nhưng vốn của Mỹ vào
Việt Namthông qua các ngành
côngnghệcaonhưCôngtyIntel
ViệtNam.Ngoài ra, nhiềucông
ty Mỹ không đầu tư trực tiếp
vàoViệt Namnhưng họ đi qua
một công ty con hay thầu phụ
gia công cho sản phẩm của họ
ở Singapore, Hong Kong hay
Đài Loan. Do đó, thực chất
vốn đầu tư của Mỹ vào Việt
Namnhiều hơn trên các con số
báo cáo. Thị trường tiêu dùng
Mỹ, công nghệ và vốn từ Mỹ
đóng góp đáng kể đối với sự
phát triển của nền kinh tế Việt
Nam trong thời gian qua và cả
trong những năm sắp tới.
Hiện nay, chính quyềnTổng
thống Biden muốn tìm kiếm
các giải pháp dài hạn để tránh
tình trạng thiếu hụt, đứt gãy
chuỗi cung cứng khi họ không
muốn lệ thuộc vào Trung
Quốc trong thời gian sắp tới.
Trong thời gian gần đây, khi
các công ty chuyển dịch đầu
tư sản xuất từ Trung Quốc,
Việt Nam đang tận dụng sự
chuyển dịch này để đóng vai
trò quan trọng hơn trong chuỗi
cung ứng toàn cầu có nhiều
thay đổi do Mỹ đề xướng.
Vấn đề bảo đảm an toàn cho
chuỗi cungứng đặt ra càng cấp
thiết khi đại dịch COVID-19
làm đứt gãy chuỗi cung ứng
các ngành công nghiệp xe hơi,
công nghệ chế tạo và hàng tiêu
dùng trên thế giới.
Ngoài ra, Mỹ đang muốn
thúc đẩy một mạng lưới đa
phương với sự tham gia của
cả các quốc gia vừa và nhỏ
trong khu vực. Chính quyền
Tổng thống Bidenmuốn nhấn
mạnh chủ nghĩa đa phương
và tái tập trung vào mạng
lưới đồng minh và đối tác
toàn cầu của mình, thay vì
chủ nghĩa biệt lập và “nước
Mỹ trên hết” như dưới thời
Tổng thống Trump. Điều này
sẽ giúp trấn an và làm nhẹ
nhõm các quốc gia khác hay
bị Trung Quốc chèn ép. Việt
Nam có thể hưởng lợi từ việc
Mỹ lên tiếng mạnh mẽ hơn
trước các hành vi vi phạm
Nâng cấp quan hệ song phương:
Cần thời điểm thích hợp
Trong các cuộc gặp Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc
và Thủ tướng Phạm Minh Chính hồi cuối tháng 7, Bộ
trưởng Quốc phòng Mỹ Lloyd Austin đề nghị hai nước
nên nghiên cứu, nâng cấp quan hệ lên tầmđối tác chiến
lược trong tương lai.
Theo tôi, việc nâng tầmquanhệ từđối tác toàndiện lên
đối tác chiến lược làđiềunên làmđối với quanhệViệt -Mỹ.
Tuy nhiên, tôi nghĩ rằng việc này nên diễn ra vàomột thời
điểm thích hợp khi hai bên có một sự chuẩn bị kỹ lưỡng
cho việc này. Việc nâng tầm chiến lược không chỉ đến từ
tên gọi mà còn phải đi vào thực chất về nâng tầm quan
hệ khi hai bên đã có niềm tin chiến lược với nhau. Niềm
tin chiến lược được coi là chìa khóa cho các mối quan hệ
sâu sắc hơn khi hai bên thật sự coi nhau là bạn tốt.
Nếu xét theo các lĩnh vực quan hệ thì hiện nay tôi thấy
hai nước vẫn chưa phát triển đồng đều ở các mảng hợp
tác. Có mảng thì phát triển rất tốt như kinh tế, thương
mại hay y tế dự phòng nhưng lĩnh vực an ninh còn nhiều
thận trọng, dù có nhiều tiến bộ trong thời gian qua. Do
đó, hai nước vẫn còn nhiều dư địa để thúc đẩy hợp tác,
cũng như vạch ra các kế hoạch chi tiết cho việc nâng tầm
quan hệ. Tôi nghĩ rằng mối quan hệ Việt - Mỹ có thể đi
xa tới đâu chủ yếu xuất phát từ nỗ lực của chính quyền
hai bên và niềm tin hai bên dành cho nhau.
TS
NGUYỄNTHÀNHTRUNG
,
Giámđốc Trung tâmNghiên cứu
quốc tế (SCIS) - giảng viên thỉnhgiảngĐHFulbright
Hai quốc gia vẫn còn
rất nhiều tiềmnăng
để hợp tác trong các
lĩnhvực nhưy tế công
cộng, kinh tế - thương
mại vàanninh.
luật pháp quốc tế của Trung
Quốc ở khu vực Biển Đông.
Tiềm năng trong
tương lai
. Ông đánh giá như thế nào
về tiềm năng hợp tác song
phương trong tương lai?
+ Hai quốc gia vẫn còn
rất nhiều tiềm năng để hợp
tác trong lĩnh vực y tế công
cộng, kinh tế - thương mại và
an ninh. Do xuất phát điểm
thấp trong hệ thống y tế công
cộng nên Việt Nam được
hưởng lợi nhiều từ hợp tác
với phía Mỹ trong việc nâng
cao năng lực y tế và phòng
chống dịch bệnh. Trong thời
gian qua, Cơ quan Phát triển
quốc tếMỹ (USAID) và CDC
của Mỹ thường xuyên giúp
đỡ nhân lực, tài chính và các
thiết bị kỹ thuật y tế cho phía
Việt Nam, cũng như hỗ trợ
vaccine từ chính quyền Mỹ.
Lĩnh vực kinh tế - thương
mại vẫn còn nhiều dư địa
phát triển khi nền kinh tế
Việt Nam tăng trưởng nhanh,
đặc biệt trong ngành chế biến
chế tạo và giai cấp trung lưu
cũng tăng mạnh trong tổng
số dân gần 100 triệu là những
đặc trưng cho một thị trường
lớn cho hàng hóa từ Mỹ, bao
gồm tư liệu sản xuất đầu vào
cũng như hàng tiêu dùng.
Còn Việt Nam nhìn Mỹ như
là thị trường xuất khẩu lớn
nhất liên tục trong nhiều năm
qua và là nguồn động lực cho
sự phát triển của nền kinh tế
Việt Nam.
Lĩnh vực an ninh mặc dù
có nhiều cải thiện trong thời
gian qua nhưng đây là khía
cạnh mà hai nước có thể thúc
đẩy mạnh hơn trong thời gian
sắp tới. Khi chúng ta nhìn vào
khuynh hướng của chính sách
đối ngoại Trung Quốc từ năm
2012 đến nay cho thấy quốc
gia này ngày càng thực thi
nhiều chính sách mạnh bạo
ở Biển Đông và gây mất ổn
định ở khu vực này. Việt Nam
và Mỹ nên đẩy mạnh hợp tác
an ninh, trở thành các đối tác
quan trọng để đối phó với các
mối đe dọa trong tương lai.
Mặc dù hai nước đã đi được
một chặng đường dài so với
trước đây nhưng trước mắt
vẫn còn nhiều thách thức. Ví
dụ, các vấn đề quốc tế ngoại
cảnh tác động như đại dịch
COVID-19, sự phân tâm của
Mỹ tới các vấn đề khác nhau
trên thế giới cũng như vai trò
của Trung Quốc.
.
Xin cám ơn ông.•
Phó Tổng thốngMỹ KamalaHarris. Ảnh: REUTERS
