16
Quốc tế -
ThứHai 30-8-2021
Khả năng Mỹ quay lại Afghanistan
và hợp tác với Taliban
Vụ đánh bom tuần qua khiến kế hoạch di tản, rút quân khỏi Afghanistan củaMỹ chệch hướng hoàn toàn.
VĨ CƯỜNG
P
hát biểu trong cuộc họp
báo ngày 28-8 (giờ địa
phương), Tổng thống
Mỹ Joe Biden xác nhận Bộ
Quốc phòng đã ra lệnh tiến
hành không kích bằng máy
bay không người lái tiêu diệt
một loạt mục tiêu thuộc tổ
chức khủng bố ISIS-K đang
hoạt động ởAfghanistan, bao
gồm ít nhất hai tên là thủ lĩnh
cấp cao. Nhóm này trước
đó đã nhận trách nhiệm vụ
đánh bom ở sân bay Kabul
khiến ít nhất 90 dân thường
Afghanistan và 13 binh sĩ
Mỹ thiệt mạng hôm 26-8.
“Đây không phải là đợt
không kích cuối cùng ở
Afghanistan. Chúng tôi đã lựa
chọn thời điểm kỹ lưỡng và
chờ khi tất cả phụ nữ và trẻ
em rời khỏi khu vực sẽ tấn
công. Việc tiêu diệt các phần
tử khủng bố này là hoàn toàn
đúng đắn nhằm đảm bảo an
toàn cho các công dân Mỹ và
người Afghanistan đang di tản
ở thủ đô Kabul” - ông Biden
nhấn mạnh, theo đài
CNN
.
Hiện chiến dịch di tản của
Mỹ và đồngminh chỉ cònmột
ngày nữa là tới hạn kết thúc
nhưng số lượng người cần
được đưa khỏi Afghanistan
vẫn rất đông, làm gia tăng
nguy cơ xảy ra thêm một vụ
đánh bom khác.
Thế khó xử của ông
Biden về Afghanistan
Hiện câu hỏi được đặt
ra là liệu ông Biden có thể
hoàn thành lời hứa chấm dứt
hoàn toàn hiện diện quân sự
Mỹ khỏi quốc gia này hay
không trước tình hình bất ổn
an ninh mới.
Trong bài phát biểu ngày
26-8, ông Biden đã sử dụng
những ngôn từ mạnh bạo như
sẽ “săn lùng” các đối tượng
khủng bố, “bắt chúng phải trả
giá” và “chúng tôi sẽ không
bao giờ quên, không bao
giờ tha thứ”. Tuyên bố của
ông Biden dường như có nét
tương đồng với phát biểu của
người tiền nhiệm George W.
Bush sau vụ tấn công khủng
bố nhắm vào nước Mỹ ngày
11-9-2001 - bước ngoặt dẫn
tới việc Mỹ gửi quân vào
Afghanistan. Theo
CNN
, sự
tương đồng đó phản ánh sự
thật rằng tổng thống Mỹ vẫn
bị bóngma khủng bố bủa vây,
ngay cả khi Mỹ đang quyết
tâm rút khỏi vũng lầy.
Trên thực tế, vụ tấn công
đã cho thấy mục tiêu nhổ
tận gốc chủ nghĩa khủng bố
ở Afghanistan của Mỹ vẫn
chưa hoàn thành như ông
Biden tuyên bố khi thông báo
rút quân. ISIS-K thậm chí
không phải là nhóm khủng
bố duy nhất đang hoạt động
ở Afghanistan mà hàng loạt
tổ chức cực đoan khác cũng
đang trỗi dậy, một phần do
phe Taliban khi tiến quân tái
chiếmAfghanistan đã mở cửa
tù, phóng thích thành viên của
các tổ chức này.
Hơn nữa, năng lực tấn
công đáp trả của quân đội
Mỹ lúc này đang rất hạn chế
do không còn căn cứ quân sự
nào ở Afghanistan hay ở các
nước có đường biên giới liền
kề. Lựa chọn khả dĩ nhất là
sử dụng không quân để trấn
áp các mối đe dọa.
“Giai đoạn sắp tới sẽ là bài
kiểm tra thực tế đầu tiên về
năng lực tác chiến sử dụng sức
mạnh không quân hoặc máy
bay không người lái trang bị
tên lửa mà không có bộ binh
mặt đất xuất hiện trên chiến
trường của chính quyền ông
Biden” - chuyên gia quân sự
Stephen Collinson của
CNN
nhận định. Tuy nhiên, nếu
ông Biden chọn giải pháp sử
dụng không quân như trên thì
rõ ràng ông đã thừa nhận kế
hoạch rút khỏiAfghanistan và
sự can dự của Mỹ chỉ chuyển
từ dạng chiến tranh này sang
dạng chiến tranh khác.
Ông Collinson còn nhận
định thêm rằng việc Mỹ ở
lại hay rời đi cũng ảnh hưởng
tới chiến dịch di tản hiện tại.
Nếu rời đi thì Mỹ sẽ không
có nhân lực trên mặt đất để
hỗ trợ những người muốn di
tản khỏi Afghanistan trước
thời hạn 31-8 nhưng bị mắc
kẹt lại. Còn nếu ở lại thêm thì
có thể quân đội Mỹ và dân
thường lại phải chịu thêm
tổn thất từ các đợt tấn công
khủng bố mới.
Cơ hội để Mỹ -
Taliban hợp tác?
Theo tờ
The New York
Times
, các quan chức ngoại
giao, tình báo và quân sự của
Mỹ đang có các cuộc thảo
luận mang tính hợp tác với
Taliban, vì nhóm này đóng
vai trò là tuyến phòng thủ đầu
tiên của Mỹ ở sân bay Kabul,
chịu trách nhiệm kiểm tra
giấy tờ và cả vũ khí của hành
khách. Đây nhìn chung làmột
mối “quan hệ chiến trường”
không thể tránh khỏi bởi ban
đầu phía Mỹ muốn làm việc
với quân đội của chính quyền
Afghanistan nhưng lực lượng
Binh sĩ Mỹ chămsócmột bé gái Afghanistan ở sân bay Kabul ngay sau vụ đánh bomngày 26-8.
Ảnh: AP
Ngày 28-8 (giờ địa phương), Hội đồng
châu Âu (EC) ra thông báo sẽ tái áp đặt
lệnh cấm nhập cảnh vào Liên minh châu
Âu (EU) đối với những người đến từ
sáu nước và vùng lãnh thổ là Mỹ, Israel,
Kosovo, Lebanon, Montenegro và North
Macedonia
(ảnh:REUTERS).
Theo quyết định trên, các nước thành
viên EU được khuyến cáo thực hiện
cấm nhập cảnh với những người đến từ
sáu nước trên, tương tự việc bãi bỏ quy
định cho phép nhập cảnh không hạn chế
đối với những người có mục đích không
thiết yếu như du lịch hoặc kinh doanh.
Quy định sẽ bắt đầu có hiệu lực từ ngày
30-8 (giờ địa phương).
Đáng chú ý, những nước nói trên trước
đó từng nằm trong danh sách các nước
ngoài EU được đánh giá là an toàn của
khối này. Tuy nhiên, do tình hình của sáu
nước này thời gian gần đây diễn biến xấu,
số ca nhiễm mới tăng cao nên EU buộc
phải xem xét lại. Danh sách nước an toàn
sẽ được EC đánh giá lại mỗi ngày và các
nước thành viên không được cản trở việc
áp dụng danh sách.
PHẠM KỲ
COVID-19: EU cấm người từ Israel và Mỹ nhập cảnh
ISIS-K là ai?
Theo hãng tin
AP
, ISIS-K, hay còn gọi là Nhà nước Hồi
giáo Khorasan hoặc IS-K, là một nhánh của tổ chức Nhà
nước Hồi giáo (IS) tự xưng ở Afghanistan và là kẻ thù
không đội trời chung của lực lượng Taliban.
Trongnhữngnămgầnđây, ISIS-Kđã nhiều lần tấn công
thường dân ở Afghanistan. Chi nhánh IS ở Afghanistan
cực đoan hơn Taliban nhiều. ISIS-K từng công khai chặt
đầu các nhà báo nước ngoài và những người khác bị
nhóm này bắt giữ tại Iraq và Syria. Địa bàn hoạt động
chính của ISIS-K là các đô thị, gây khó khăn hơn cho các
nỗ lực tấn công củaMỹ nhắmvào nhómnày vì rủi ro gây
thương vong cho dân thường.
Theo một báo cáo công bố năm 2018 của Trung tâm
Nghiên cứu chiến lược và quốc tế Mỹ (CSIS), ISIS-K đặt
căn cứ chính tại hai tỉnh là Kunar ở phía đông Kabul và
Nangarhar gần biên giới Pakistan. Thời điểm đó, nhóm
này có khoảng 1.500-2.000 tay súng nhưng số lượng
hiện nay thì không rõ.
Hướng đi cụ thể nào cho
quan hệ Mỹ - Taliban vẫn còn
đang được xemxét. Nhưng dù
thế nào đi nữa, việc Mỹ can dự
sâu hơn với Taliban là điều cần
thiết bởi sự thật phe này đang
là thế lực kiểm soát gần như
toàn bộ Afghanistan và sẽ là
lực lượng quan trọng chống
lại các nhóm khủng bố lẻ tẻ.
THE NEW YORK TIMES
Tiêu điểm
Năng lực tấn công
đáp trả của quân
đội Mỹ lúc này
đang rất hạn chế
do không còn căn
cứ quân sự nào ở
Afghanistan.
này sụp đổ quá nhanh khiến
Mỹ phải thay đổi ý định.
Sau vụ đánh bom ngày
26-8, người đứng đầu Bộ chỉ
huy trung tâm Mỹ - tướng
Kenneth F. McKenzie đã cho
biết quân đội Mỹ đã yêu cầu
Taliban điều chỉnh các hàng
rào an ninh và đóng một số
tuyến đường cụ thể mà Mỹ
đã xác định là nguồn đe dọa.
“Chúng tôi đang làmmọi thứ
có thể để chuẩn bị cho những
cuộc tấn công có thể xảy ra.
Điều đó bao gồm việc tiếp
cận Taliban. Chúng tôi sẽ vẫn
phối hợp với họ chừng nào
lực lượng này còn tiếp tục
công việc hiện nay” - tướng
McKenzie khẳng định.
Mặt khác, cũng trong ngày
26-8, các lực lượng Mỹ đã
đánh sập căn cứ Eagle ở ngoại
ô Kabul - từng được tình báo
Mỹ sử dụng làm nơi huấn
luyện các lực lượng chống
khủng bốAfghanistan, nhằm
ngăn chặn khả năng căn cứ
này rơi vào tay Taliban. Đây
là một ví dụ điển hình cho
thấy mối quan hệ phức tạp
giữa Mỹ và Taliban.
Nhìn chung,
The New York
Times
nhận định các quan
chức Mỹ đến giờ vẫn có thể
tin tưởng rằng họ có thể dựa
vào Taliban để ngăn chặn
các cuộc tấn công từ các tổ
chức khủng bố như ISIS-K.
Nhómnày và Taliban cũng đã
từng nhiều lần đối đầu nhau
ở Afghanistan.
Dù vậy, việc Taliban phóng
thích hàng loạt tù nhân trước
khi xảy ra vụ đánh bom ở sân
bayKabul vẫn làmột dấu hiệu
rõ ràng cho thấy lực lượng
này sẽ hành động theo những
cách không đáng tin cậy, từ
đó dẫn đến những diễn biến
có thể gây nguy hiểmchoMỹ.
Kịch bản khả dĩ nhất là khi
quá trình di tản hoàn tất, phần
lớn công tác liên lạc thường
xuyên với Taliban có thể do
Cục Tình báo trung ương Mỹ
(CIA) thực hiện. Chuyến thăm
Kabul hôm23-8 củaGiámđốc
CIAWilliam J. Burns có thể
là sự khởi đầu cho các phiên
làm việc chung giữa hai bên
những năm tới.
Tuy nhiên, việc CIA đàm
phán và hợp tác với Taliban
ở mức độ nào có thể sẽ phụ
thuộc vào hành vi của nhóm
này. NếuTaliban cho phépMỹ
tiến hành các cuộc tấn công
nhắm vào các mục tiêu của
ISIS-K và al-Qaeda cũng như
cung cấp thông tin về các phần
tử khủng bố tại Afghanistan
thì chính phủ Mỹ nhiều khả
năng vẫn sẽ hợp tác với họ.•
