16
Quốc tế -
ThứBa14-9-2021
Tranh cãi quanh việc ôngBidenđặt
nghĩa vụ tiêmvaccine ngừa COVID-19
Sắc lệnh hành pháp của ông Biden quy định việc tiêmvaccine ngừa COVID-19 là nghĩa vụ
đang bị phía đảng Cộng hòa phản ứngmạnh và dọa kiện.
THIÊNÂN
T
ương tự châu Á và châu
Âu, Delta cũng là biến
thể chính trong các ca
nhiễm COVID-19 ở Mỹ từ
giữa tháng 7 đến nay. Số ca
nhiễm và nhập viện ở Mỹ
tăng mạnh trong nhiều tuần
gần đây, cao gấp 10 lần so
với mức hồi tháng 6. Mỗi
ngày Mỹ ghi nhận khoảng
1.500 người chết, phần lớn
là người chưa tiêm vaccine.
Ông Biden mạnh tay
Hiện tại, tỉ lệ người Mỹ
trưởng thành tiêm một mũi
vaccine là 75%, hai mũi là
54%. Tốc độ tiêm vaccine ở
Mỹ chậm lại từ giữa tháng
8. Báo
New York Times
dẫn
số liệu từ chuyên gia cho
thấy Mỹ còn tới 37% dân số
chưa tiêm mũi vaccine nào,
trong số này có 29% là người
trưởng thành (83% những
người này nói họ không có
kế hoạch tiêm). Trong khi
đó các chuyên gia đánh giá
để đạt miễn dịch cộng đồng
trong bối cảnh biến thể Delta
hoành hành thì phần trăm dân
số tiêm đầy đủ phải từ 70%,
thậm chí đến 90%.
Để thúc đẩy tốc độ tiêm
chủng, theo trang web của
Nhà Trắng, ngày 9-9, Tổng
thống Mỹ Joe Biden công
bố một sắc lệnh hành pháp
quy định việc tiêm vaccine
ngừa COVID-19 là nghĩa vụ
“nhằm đảm bảo sức khỏe và
sự an toàn của lực lượng lao
động liên bang và hiệu quả
của dịch vụ dân sự”.
Sắc lệnh mới ảnh hưởng
đến hơn 17 triệu nhân viên y
tế tại hơn 50.000 bệnh viện
và cơ sở y tế ở Mỹ, đồng thời
ảnh hưởng đến hơn 80 triệu
người lao động các ngành
nghề doanh nghiệp, trừ một
số ít ngoại lệ theo luật (cơ thể
không thể tiếp nhận vaccine,
vì lý do tôn giáo…). Người
thuộc ngoại lệ này hằng tuần
phải trình giấy xác nhận xét
nghiệm âm tính với virus.
Ông Biden chỉ đạo toàn bộ
cơ sở y tế nhận hỗ trợ từ các
chương trình Medicaid (bảo
hiểm y tế dành cho người có
thu nhập thấp) và Medicare
(bảo hiểmy tế dành cho người
lớn tuổi) phải tiêm vaccine
cho nhân viên, mà không
được thay bằng phương án xét
nghiệm. Ông Biden cũng chỉ
đạo Bộ Lao động ra quy định
buộc các công ty có trên 100
nhân viên phải có nghĩa vụ
tiêm vaccine cho nhân viên.
Nhữngai thuộcdiệncónghĩa
vụ tiêm mà không thực hiện
có thể phải chịu phạt hoặc
một số hậu quả, kể cả bị chấm
dứt hợp đồng lao động. Các
công ty sẽ phải chịu đóng phạt
13.600 USD cho mỗi trường
hợp vi phạm, nếu bị phát hiện
tái phạm, khoản phạt sẽ tăng
lên gấp 10 lần.
Phe Cộng hòa
dọa kiện
Kênh
CNBC
nhận định đây
là bước đi mới nhất và là nỗ
lực quyết liệt nhất của chính
phủ ông Biden nhằm kiểm
soát đại dịch. Ông Biden nói
chính phủ đang thiếu dần kiên
nhẫn khi vẫn còn hàng chục
triệu người không chịu đi tiêm
dù vaccine đã được Cơ quan
Quản lý thực phẩm và dược
phẩm Mỹ (FDA) phê duyệt
và được tiêm miễn phí.
Tuy nhiên, một số thống
đốc các bang Cộng hòa cáo
buộc ông Biden lạm dụng
quyền lực, chỉ trích sắc lệnh
là vi hiến và tuyên bố sẽ kiện
để ngăn lại. Thống đốc bang
Georgia - ông Brian Kemp
cũng cho rằng động thái này
là “hoàn toàn trái pháp luật
và Georgia sẽ không ủng hộ”.
Thống đốc bang Florida - ông
Ron DeSantis chỉ trích rằng
ông Biden “đã tuyên chiến
với chính quyền hợp hiến,
với pháp quyền, với công ăn
việc làm và sinh kế của hàng
triệu người dân Mỹ”. Thống
đốc bang Texas - ông Greg
Abbott gọi đây là “đòn tấn
công vào các doanh nghiệp
tư nhân”. Thống đốc bang
South Carolina - ông Henry
McMaster tuyên bố sẽ chiến
đấu đến cùng để “bảo vệ sự tự
do và sinh kế của mỗi người
dân South Carolina”. Ủy ban
Quốc gia đảngCộng hòa cũng
tuyên bố sẽ kiện chính phủ để
“bảo vệ người dân Mỹ và tự
do của họ”.
Các phản ứng này không
nằm ngoài dự đoán của nhiều
trợ lý hàng đầu của ôngBiden.
Nhiều quan chức Nhà Trắng
Tổng thốngMỹ Joe Biden thămTrường THCS Brookland ở thủ đôWashingtonD.C. ngày 10-8
để nói với học sinh về cách bảo vệmình trong dịch COVID-19. Ảnh: AFP/GETTY IMAGES
Một số cơ quan truyền thông như mạng lưới truyền hình
France24
, hãng tin
AFP
cuối tháng 6 từng đưa tin Tổng
thống Nga Vladimir Putin nói ông phản đối việc xem tiêm
vaccine ngừa COVID-19 là nghĩa vụ.
Tuy nhiên, theo một số hãng truyền thông Mỹ, ở Nga
nhiều tháng qua có một thực tế là nhiều chính quyền địa
phương và khu vực áp dụng chính sách xem tiêm vaccine là
nghĩa vụ và ông Putin không có động thái ngăn điều này.
Hồi tháng 7, báo
Washington Post
đưa tin căn cứ vào
các mệnh lệnh từ chính phủ, người lao động ở Nga có thể
bị ngưng hợp đồng nếu không đi tiêm vaccine. Theo tờ
báo, chủ trương này được áp dụng đặc biệt nghiêm ngặt
với người lao động ở các doanh nghiệp bán lẻ và dịch vụ,
như dịch vụ giao thông hay nhà hàng.
Hãng tin
AP
cũng từng đưa tin hồi tháng 6 rằng có 18 khu
vực ở Nga ra chính sách tiêm vaccine là nghĩa vụ với người
lao động ở một số lĩnh vực nhất định, như ở các văn phòng
chính quyền, bán lẻ, y tế, giáo dục, nhà hàng và một số ngành
công nghiệp dịch vụ. Cũng theo
AP
, nhà chức trách Moscow
nói các công ty có thể ngừng việc mà không cần trả lương
nếu người lao động không đồng ý đi tiêm vaccine.
Cũng trong tháng 6, hãng tin
Reuters
đưa tin rằng nhà
chức trách Moscow ra chỉ thị tiêm vaccine là nghĩa vụ với
toàn bộ người lao động làm các công việc có tiếp xúc với
công chúng - tương đương 2 triệu người trong TP, như thợ
cắt tóc, nhân viên bán lẻ, tài xế taxi, nhân viên ngân hàng,
giáo viên, người làm trong ngành biểu diễn. Các công ty
có một tháng để bảo đảm ít nhất 60% nhân viên có mũi
tiêm đầu tiên hoặc phải chịu phạt, hoặc tạm đóng cửa.
ĐĂNG KHOA
Chuyện đặt nghĩa vụ tiêm vaccine ngừa COVID-19 ở Nga
Nghĩa vụ tiêm vaccine sẽ giúp
đưa đất nước trở lại bình thường
Nhiều nhà nghiên cứu cho rằng về dài hạn, sắc lệnh
của ông Biden xemviệc tiêmvaccine là nghĩa vụ sẽ giúp
chặn được đà lây và đưa nước Mỹ trở lại trạng thái bình
thường.TheoTSAshish Jha, Hiệu trưởngTrườngY tế công
cộng tại ĐH Brown, sắc lệnh “chính xác là những gì cần
thiết lúc này”và“về cơ bản nó sẽ thay đổi vòng cung gia
tăng (ca nhiễm) hiện tại”. Số ca nhiễm và nhập viện khả
năng sẽ còn tăng vào mùa thu và đông, khi người dân
có xu hướng tập trung trong nhà tránh thời tiết lạnh.
Nhà thống kê sinh học Natalie Dean tại ĐH Emory cho
rằng sắc lệnh sẽ bảo vệ thêm hàng triệu người, đặc biệt
ngăn nguy cơ bệnh nặng, giảm áp lực cho hệ thống y tế
và“cũng sẽ tạo tiền lệ cho các tổ chức khác đưa ra quyết
định tương tự”.
Tuy nhiên, cũng cómột số chuyên gia thận trọng rằng
kết quả của kế hoạch quyết liệt này sẽ phải mất nhiều
tuần mới dần thấy được. Tiêm chủng không phải một
tiến trình ngắn - cần ít nhất sáu tuần để tiêm đủ hai mũi
vaccine và thêm vài tuần nữa để cơ thể phát triển miễn
dịch. Ngoài ra, nhà bệnh dịch học Bill Hanage tại ĐH
Harvard nói ông bi quan rằng sắc lệnh có thể sẽ không
thành công với hàng triệu người lớn tuổi lâu nay đã xác
định sẽ không tiêm vaccine và họ cũng không thuộc
các diện bị sắc lệnh điều chỉnh (như không còn đi làm).
62%
người Mỹ ủng hộ sắc lệnh đặt
nghĩa vụ tiêmvaccinemàTổng
thống Biden vừa ban hành.
(Theo kết quả thăm dò của
báo
USA Today
/Công ty Ipsos)
Tiêu điểm
“Kiện đi” - ông
Biden đáp gọn khi
một số thống đốc
Cộng hòa tuyên bố
sẽ kiện sắc lệnh xem
việc tiêm vaccine
ngừa COVID-19 là
nghĩa vụ.
tin rằng ông Biden có thẩm
quyền rõ ràng để buộc các
nhân viên liên bang phải
tiêm vaccine như một điều
kiện để họ được làm việc
trong chính quyền. Các quan
chức cũng cho rằng việc yêu
cầu các bệnh viện bảo đảm
nhân viên củamình được tiêm
vaccine là điều kiện hợp lý
để đổi lấy các khoản hỗ trợ
y tế liên bang.
Cũng theo nhiều chuyên
gia pháp lý, ông Biden đã dựa
vào quyền lực hiến định của
chính phủ liên bang để điều
chỉnh hoạt động thương mại
và vào đạo luật 51 năm tuổi
thành lập Cơ quan Quản lý
an toàn và sức khỏe nghề
nghiệp (OSHA) để yêu cầu
các công ty bảo đảm an toàn
cho nơi làm việc thông qua
tiêm chủng.
Trong bài viết trên
NewYork
Times
, nhà báo Ian Millhiser
chuyên viết về hiến pháp, về
tòa án tối cao cũng khẳng định
sắc lệnh không hề vi hiến.
Các bang cũng thường xuyên
yêu cầu gần như toàn bộ trẻ
em trong độ tuổi đến trường
phải hoàn tất một danh sách
dài các mũi vaccine. Chẳng
hạn, tại Georgia, gần như toàn
bộ trẻ em phải tiêm vaccine
ngừa hàng loạt loại bệnh như
bại liệt, viêm gan B, sởi, quai
bị, rubella, varicella, uốn ván,
bạch hầu, ho gà, viêm màng
não, nhiễm trùng huyết.
Trao đổi với hãng tin
AP,
GS luật Sachin Pandya tại
ĐH Connecticut khẳng định
sắc lệnh của ông Biden có
nền tảng pháp lý vững vàng.
Nền tảng pháp lý này nằm ở
các chứng cứ rõ ràng cho thấy
các cá nhân không tiêmchủng
mang lại rủi ro không chỉ cho
họ mà cho cả người khác.
Có lẽ nhờ các nền tảng pháp
lý vững vàng này mà khi bị
phía đảng Cộng hòa đòi kiện,
ông Biden đã tự tin đáp gọn:
“Kiện đi”.•
