16
VĨ CƯỜNG
T
ờ
South China Morning
Post
cho hay Chủ tịch
Trung Quốc (TQ) Tập
Cận Bình dự kiến sẽ có cuộc
điện đàm với Chủ tịch Hội
đồng châu Âu thuộc Liên
minh châu Âu (EU) - ông
Charles Michel vào ngày
15-10. Nội dung trao đổi
chưa được công bố, song
nhiều khả năng vẫn sẽ xoay
quanh các vấn đề trong quan
hệ hai bên và hướng đi mới
trong thời gian tới.
Đáng chú ý, sự kiện này
diễn ra sau khi 27 lãnh đạo
EU vừa họp ở Lithuania hôm
5-10 và nhất trí cần phải làm
rõ lập trường của EU trong bối
cảnh căng thẳng Mỹ - Trung
gia tăng.
EU chật vật khẳng
định vị thế
Trong bài viết mới đây trên
tờ
TheWall Street Journal
, cựu
tổng thư kýTổ chức Hiệp ước
Bắc Đại Tây Dương (NATO)
Anders FoghRasmussen nhận
định đã đến lúc EU phải chấp
nhận và thích nghi với một
trật tự toàn cầu mới, nơi nước
Mỹ đã trở lại làm cường quốc
hàng đầu bên cạnh những thay
đổi nền tảng về các mối đe
dọa an ninh của EU.
Nga tới lúc này vẫn là mối
đe dọa lớn nhất ở châu Âu
nhưng một TQ với tiềm lực
kinh tế - quốc phòngmạnhmẽ
cũng đuổi sát theo sau. Bên
cạnh duy trì đối phó với Nga,
Mỹ lúc này tập trung lượng lớn
nguồn lực quân sự và ngoại
giao để đối kháng TQ, thông
qua các kế hoạch triển khai
tàu chiến đến khu vực Ấn Độ
Dương - Thái Bình Dương
(AĐD-TBD) cũng như siết
chặt mạng lưới đồng minh,
đối tác ở đây thông qua các
cơ chế AUKUS (liên minh
an ninh Mỹ - Anh - Úc) hay
vũ khí để tấn công các nước
khác và EU không sớm thì
muộn sẽ bước thẳng vào một
cái bẫy của Bắc Kinh nếu cứ
tiếp tục ưu tiên lợi ích kinh
tế với TQ” - ông Rasmussen
cảnh báo.
Không phải tất cả các nước
EU đều có cùng lập trường về
TQ. Hồi tháng 5, Lithuania
quyết định rút khỏi sáng kiến
17+1 của TQ - một thỏa thuận
nhằmmở rộng việc đầu tư của
Bắc Kinh tại Trung và Đông
Âu. Một số nhà quan sát cho
rằng động cơ của TQ đằng
sau sáng kiến trên là nhằm
gia tăng ảnh hưởng và chia rẽ
sự đoàn kết của châu Âu. Sự
kiên định của Lithuania, một
quốc gia chưa tới 3 triệu dân,
cho thấy EUnếu quyết tâmvà
đồng thuận cũng có thể hành
động và nói không với TQ.
Về phía quan hệ với Mỹ,
ông Rasmussen thừa nhận
vụ thỏa thuận AUKUS lẽ ra
Mỹ và đồng minh châu Âu
nên trao đổi trước một cách
cụ thể về bản chất và nhiệm
vụ cốt lõi của liên minh mới
này, thay vì chỉ được thông
báo vài phút trước khi thỏa
thuậnđượccôngbố.Tuynhiên,
khi những lời giải thích được
đưa ra và bất đồng dần hóa
giải, các lãnh đạo EU, nhất
là Pháp - nước bị ảnh hưởng
nhiều nhất vì các điều khoản
về công nghệ tàu ngầm hạt
nhân trongAUKUS, sẽ phải tự
đặt ra câu hỏi liệu họ có thực
sự có được lợi ích hay không
khi leo thang căng thẳng với
Mỹ và chia rẽ nỗ lực của đồng
minh ởAĐD-TBD. Còn Đức
sau cuộc bầu cử vừa kết thúc
cũng có thể sẽ củng cố lập
trường cứng rắn với TQ với
sự tham gia của đảng Xanh
và đảng Dân chủ Tự do vào
chính phủ mới.
Theo khảo sát của tổ chức
Hội đồng Đối ngoại châu Âu
được công bố hồi cuối tháng
9, gần 75% người dân các
nước EU tham gia khảo sát
tin rằng một cuộc chiến tranh
lạnh mới đang nhen nhóm
giữa Mỹ và TQ. 31% ý kiến
cũng cho rằng EU hiện đang
mâu thuẫn với TQ.
TheoôngRasmussen, những
nhận định này dù có thể cảm
tính theo chiều diễn biến toàn
cầu song vẫn phản ánh một
thực trạng khá rõ là TQ đang
rất không được lòng Mỹ, EU
và các đồng minh khác và sự
cạnh tranh giữa các bên đang
ngày càng gay gắt hơn. Trong
tình thế như vậy, EU không
thể đứng ngoài nữa mà đã đến
lúc chủ động gia nhập cuộc
chơi, sát cánh cùng Mỹ trước
mối đe dọa chung TQ.•
Quốc tế -
ThứTư13-10-2021
QUAD (nhóm Bộ tứ: Mỹ,
Nhật, Ấn Độ, Úc).
Tuy nhiên, trong trường hợp
Mỹ mất đi ưu thế và tầm ảnh
hưởng hiện có ở AĐD-TBD
thì điều này sẽ gây nên một
cú sốc về sự cân bằng quyền
lực toàn cầu và sẽ ảnh hưởng
không nhỏ đến EU.
Cho tới nay, EUvẫn cố gắng
giữ thế cân bằng giữa Mỹ và
TQ. Dù không còn quá cả tin
vào những toan tính của TQ
và một phần do sức ép từ phía
Mỹ, chính sách của EU vẫn
bị các lợi ích kinh tế và chủ
nghĩa trọng thương chi phối
mạnh, điển hình là sự vội
vàng của Pháp và Đức khi
thúc đẩy các thành viên còn
lại ký kết thỏa thuận đầu tư
với TQ hồi cuối năm 2020.
Vào thời điểm đó, Cố vấn
An ninh quốc gia Mỹ Jake
Sullivan đã đề nghị trì hoãn
thỏa thuận này cho tới khi
chính quyền Tổng thống
Joe Biden điều phối được
một kế hoạch chung với EU
nhưng bất thành, một lượng
lớn thành viên EU đã đồng ý
ký thỏa thuận này bằng mọi
giá. Tuy nhiên, EU sau đó
gần như phải cho đình chỉ vô
thời hạn thỏa thuận với TQ
do Bắc Kinh áp trừng phạt
lên một loạt đại sứ EU, thành
viên Nghị viện châu Âu cùng
một số quan chức và tổ chức
ở châu Âu liên quan tới vấn
đề Tân Cương.
“EU đang dần hiểu ra rằng
không dễ để tìm kiếm sự cân
bằng hiệu quả trong quan hệ
với TQ và Mỹ. EU cũng từng
cố gắng áp dụng lập trường
trung lập trong quan hệ với
Nga nhưng điều này cũng
không hiệu quả. Trong cuộc
cạnh tranh gay gắt giữa Mỹ
và TQ, vốn là cuộc cạnh tranh
giữa hai hệ thống chính trị
khác nhau, thật sự không có
chỗ để EU chần chừ và lập lờ
quan điểm” - ông Rasmussen
khẳng định.
EU và áp lực
phải chọn phe
Theo ông Rasmussen, nguy
cơ lớn nhất trong cách tiếp
cận của EU với TQ hiện tại
là có thể đẩy khối này vào
con đường lệ thuộc kinh tế.
Bắc Kinh từng lợi dụng cuộc
khủng hoảng nợ công châuÂu
thời gian 2009-2010 để thâu
tóm thị trường các nước EU
thuộc khu vực ĐôngÂu, bằng
cách nhanh chóng ký các thỏa
thuận đầu tư chiến lược và các
khoản vay ưu đãi, gần giống
những gì nước này đang làm
với sáng kiến Vành đai - con
đường hiện tại.
“TQ đã cho thấy nước này
không ngần ngại sử dụng
tiềm lực kinh tế như một thứ
Chủ tịch TrungQuốc Tập Cận Bình
(trên, trái)
với Chủ tịchHội đồng châuÂu CharlesMichel
(trên, phải)
vàmột số lãnh đạo EU trong buổi lễ ký kết trực tuyến thỏa thuận đầu tư toàn diện
giữa EU với TQngày 30-12-2020. Ảnh: EU
Tờ
South China Morning Post
ngày 12-10 đưa tin các nhà
khoa học Trung Quốc đã thử nghiệm một thiết bị giám sát
ở Biển Đông có thể cải thiện khả năng phát hiện các dòng
sóng nội. Cụ thể, trong một bài báo đăng trên tạp chí
Earth
Science Frontiers
mới đây, các nhà nghiên cứu cho biết thiết
bị cảm biến nặng 1,4 tấn có thể hoạt động dưới đáy biển
trong nhiều tuần và trên bề mặt biển để phản ứng với tín
hiệu từ tàu mẹ. Bộ cảm biến sẽ giúp giới khoa học Trung
Quốc thu thập lượng lớn dữ liệu cần thiết cho việc phát hiện
thêm cơ chế của các sóng nội riêng biệt ở đáy biển.
Các nhà nghiên cứu cũng cho biết thêm là đã tiến hành
hai cuộc thử nghiệm thực địa thiết bị này ở Biển Đông
vào năm 2020 khi thả thiết bị này xuống đáy biển ở độ sâu
khoảng 600 m và 1.400 m.
Theo
South China Morning Post
, những dòng chảy dưới
nước được xem như sóng nội là mối nguy hiểm nghiêm
trọng ở Biển Đông. Một số cơn sóng có thể trải dài hơn
100 km và nhanh chóng kéo tàu ngầm xuống độ sâu có
thể khiến tàu bị vỡ.
Hồi tháng 4, một tàu ngầm của hải quân Indonesia đã
gặp nạn khi đang huấn luyện ở vùng biển bắc Bali, khiến
hơn 50 thành viên thủy thủ đoàn thiệt mạng. Mặc dù sự cố
vẫn đang được điều tra, các quan chức hải quân Indonesia
nghi vấn thảm họa có thể do sóng nội gây ra.
PHẠM KỲ
EU kháng cự ảnh hưởng kinh tế từ TQ
Hồi giữa tháng 9, EU đã cho công bố sáng kiến Cánh
cổng toàn cầu, mà mục đích lớn nhất là để cạnh tranh với
sáng kiến Vành đai - con đường của TQ. Sau nhiều năm bị
động, các nước EU dường như đã đi tới nhận thức chung
rằng để cạnh tranh với tầmảnh hưởng ngày càng tăng của
TQ thì không chỉ dùng lời nói mà còn phải hành động. Rất
nhiều nước đang phát triển coi các đề nghị từ TQ là một
cơ hội lớn về kinh tế, một phần cũng vì không có lựa chọn
khác thay thế.
Nếu triển khai tốt, Cánh cổng toàn cầu sẽ phối hợp nhịp
nhàng với kế hoạch Xây dựng lại thế giới tốt đẹp hơn mà
nhóm G7 (Mỹ, Nhật, Úc, Anh, Pháp, Đức, Canada, Ý) công
bố hồi tháng 6. Hai dự án sẽ bao phủ số lượng lớn quốc gia
ở châu Á, châu Phi trên một loạt lĩnh vực từ cơ sở hạ tầng,
viễn thông, năng lượng và quản trị công.
TrướcmộtnướcMỹngàycàng
chủ động và một TQ đầy tham
vọng, châuÂunhận thức rõcần
phải thayđổi, trởnênmạnhmẽ
và quyết đoán hơn, độc lập, tự
chủ hơn về đối ngoại để có thể
cạnh tranh với cả hai cường
quốcnày. Nếuchậmchân, cuộc
đối đầu Mỹ - Trung gay gắt sẽ
khiến châu Âu bị kẹt giữa và
chịu nhiều tổn thất.
TS
JORDAN BENSON
,
ĐH Oxford (Anh)
Tiêu điểm
TQ đang rất không
được lòng Mỹ, EU và
các đồng minh khác.
Thiết bị giámsát ở BiểnĐông có thể cải thiện khả năng phát hiện
các dòng sóng nội. Ảnh: EARTHSCIENCE FRONTIERS
EU không còn nhiều thời gian
đứng giữa Mỹ và Trung Quốc
EU không còn nhiều thời gian để giữ lập trường trung lập khi cạnh tranhMỹ - Trung diễn biến
ngày càng gay gắt và được kêu gọi phải nhanh chóng đứng về phíaWashington.
Trung Quốc thử nghiệm thiết bị phát hiện sóng nội ở Biển Đông
