4
Thời sự -
ThứNăm17-2-2022
ĐỖTHIỆN
H
ơn bốn thập niên trước
(ngày 17-2-1979), Trung
Quốc (TQ) đã xua hàng
trăm ngàn quân tấn công Việt
Nam trên toàn tuyến biên giới
phía Bắc.
Trao đổi với
Pháp Luật
TP.HCM
nhân 43 năm sự
kiện này, ThS Hoàng Việt,
chuyên gia luật quốc tế (ĐH
Luật TP.HCM), nhận xét:
Tính phi nghĩa của TQ vẫn
còn kéo dài, điển hình là các
hành động phi pháp của họ ở
khu vực Biển Đông.
Từ chiến tranh
phi nghĩa 1979…
.
Phóng viên
:
Đối chiếu với
luật pháp quốc tế giai đoạn
1979 thì hành vi phát động
và tiến hành chiến tranh của
TQ nhằm vào Việt Nam vào
ngày 17-2-1979 đã vi phạm
tinh thần và quy định luật
pháp quốc tế như thế nào?
+
ThS
Hoàng Việt
: Trước
đây, thế giới trải qua nhiều
cuộc chiến tranh để giải
quyết mâu thuẫn. Sau các
cuộc chiến đầy chết chóc,
mất mát, thậm chí có cuộc
chiến kéo dài (đỉnh điểm là
hai cuộc thế chiến thứ nhất
và thứ hai), khiến hầu hết các
nước đều rút ra bài học rằng:
Chiến tranh chỉ có thể gây ra
hủy diệt và thế giới sẽ không
bao giờ có thể tồn tại, phát
triển được. Vì thế, các quốc
gia lập ra tổ chức lớn nhất
hành tinh - Liên Hợp Quốc
(LHQ) vào năm 1945. Một
trong những mục tiêu quan
trọng là ngăn chặn việc sử
không phải là lần duy nhất
TQ có hành vi trái với các
nguyên tắc chung của luật
pháp quốc tế, thưa ông?
+ Nói đến Biển Đông thì
ngoài Hiến chương LHQ,
chúng ta phải nhấn mạnh
đến vai trò rất quan trọng
của Công ước LHQ về Luật
Biển (UNCLOS) được ký vào
năm 1982. UNCLOS được ví
là hiến pháp về biển và đại
dương trên toàn thế giới. Sức
mạnh và tầm bao quát của
công ước này chỉ đứng sau
Hiến chương LHQ.
Đến nay, có hơn 165 nước
là thành viên của công ước
này, bao gồm cả Việt Nam,
TQ và các nước khu vực Biển
Đông. Theo đó, mỗi quốc gia
thành viên đều phải có nghĩa
vụ tuân thủ quy định này. Tuy
nhiên, TQ lại thiếu tinh thần
thượng tôn pháp luật trong
việc thực thi UNCLOS.
mại… có thể thấy TQ cố ý
bóp méo sự thật bằng cách
giải thích pháp lý theo hướng
chỉ có lợi cho mình.
Trung Quốc đang
phải trả giá
. Như vậy, tính phi nghĩa
của TQ đã kéo dài từ sự kiện
năm 1979 đến nay, nhất là
qua các sự kiện ở Biển Đông.
Họ có phải trả giá cho những
hành vi phi pháp của mình?
+ Đúng là luật pháp quốc
tế dù quy định rất chặt chẽ
và những sai phạm của TQ
là rất rõ nhưng luật quốc tế
vẫn chưa có lực lượng chế
tài các hành vi ấy. Tuy nhiên,
TQ vẫn phải trả giá. Nhất là
hình ảnh, uy tín của TQ bị
suy giảm.
Đã có nhiều quốc gia phản
ứng chống lại TQ. Gần nhất,
Mỹ công bố chiến lượcẤnĐộ
- Thái Bình Dương, trong đó
cho thấyýđịnhcủaWashington
trong việc huy động sứcmạnh
tập thể, buộc TQ phải theo
trật tự quốc tế dựa trên luật
pháp. Không chỉ Mỹ mà Úc,
Anh - Pháp - Mỹ… tương lai
còn nhiều quốc gia nữa sẽ
quay lưng với TQ.
TQ muốn trở thành siêu
cường lãnh đạo thế giới thì
không chỉ dựa vào sức mạnh
kinh tế, ngoại giao mà còn
phải thuyết phục được “trái
tim”, tình cảm, sự ủng hộ của
dư luận, cộng đồng các nước.
Cho đến nay, vì hành xử phi
nghĩa nên TQ chưa làm được
điều này, trái lại ngày càng
bị xa lánh.
. Xin cám ơn ông.•
Lực lượng công an vũ trang dũng cảmchiến đấu tại khu vực Pháo đài ĐồngĐăng, tỉnh Lạng Sơn.
Ảnh: TTXVN
dụng bạo lực phi nghĩa, tức
là ngăn chặn tình trạng vô
chính phủ có thể xảy ra trên
phạm vi toàn cầu.
LHQ đã ban hành Hiến
chương LHQ, quy định rõ
rằng:
“Tất cả các quốc gia
là thành viên LHQ từ bỏ đe
dọa bằng vũ lực hoặc sử dụng
vũ lực trong quan hệ quốc tế
nhằmchống lại sựbất khả xâm
phạm về lãnh thổ hay nền độc
lập chính trị của bất kỳ quốc
gia nào cũng như bằng cách
khác trái với những mục đích
của LHQ”.
Như vậy, việc TQ sử dụng
vũ lực vô cớ tấn công sáu
tỉnh biên giới phía Bắc của
Việt Nam cho thấy nước này
vi phạm nghiêm trọng luật
pháp quốc tế.
Đến hành xử phi pháp
ở Biển Đông
. Sự kiện ngày 17-2-1979
Theo đó, TQ luôn mập mờ
và vô lý khi áp dụng cái gọi
là “quyền lịch sử” với vùng
biển rộng trên 90%BiểnĐông
(hay còn gọi là đường lưỡi
bò). Họ dùng các lực lượng
“bán quân sự” hay dân quân
biển được vũ trang để thực thi
chiến lược “vùng xám”, tức
dùng vũ lực để đe dọa ngư
dân, hoạt động dầu khí…của
các nước xung quanh.
Vụ Philippines kiện TQ đã
kết thúc khi Tòa Trọng tài
thành lập theo phụ lục VII
của UNCLOS tuyên bố các
yêu sách của TQ là vô lý thì
Bắc Kinh ngang nhiên tấn
công lại hội đồng Tòa Trọng
tài, đồng thời gọi bản án năm
2016 là “tờ giấy lộn, không
có giá trị”. Cùng với nhiều sự
kiện liên quan đến việc giải
thích và áp dụng luật pháp
quốc tế khác về tranh chấp
chủ quyền, kinh tế - thương
Luật pháp vẫn là điểm yếu
của Trung Quốc
Mặc dù TQ có sức mạnh nhưng họ không phải hoàn toàn
không lo sợ luật pháp quốc tế. Với vụ kiện của Philippines,
chúngtacóthểthấydùTQtuyênbốmạnhmiệng“đólàtờgiấy
lộn”, không thamgia vụkiệnnhưngBắcKinhđãphải rất vất vả
để giải quyết, tốn nhiều công sức, nguồn lực để tuyên truyền.
Vì vậy, các quốc gia trên thế giới, đặc biệt ở khu vực Biển
Đông, phải hiểuđược điểmyếu và điểmmạnh của luật pháp
quốc tế. Một mặt tự trang bị sức mạnh quốc phòng để bảo
vệ đất nước, một mặt cần nêu cao ngọn cờ chính nghĩa, tập
hợp cộng đồng quốc tế cùng lên tiếng trước hành vi sai trái
của TQ. Nếu các quốc gia trên thế giới cùng đồng lòng lên
tiếng, chắc chắn TQ sẽ phải dè chừng. Tuy nhiên, hiện tại
sự lên tiếng của cộng đồng quốc tế còn mờ nhạt nên chưa
đủ đểTQ thấy cần phải dừng bước trước những hành động
sai trái của mình. ThS
HOÀNG VIỆT
Việc TQ sử dụng vũ
lực vô cớ tấn công
sáu tỉnh biên giới
phía Bắc của Việt
Nam cho thấy nước
này vi phạm nghiêm
trọng luật pháp
quốc tế.
Phi nghĩa ở chỗ một
quốc gia là thành viên
của Hội đồng Bảo an Liên
Hợp Quốc (LHQ) lại vô
cớ nổ súng tấn công nước
khác. Phi nghĩa ở chỗ Hiến
chương LHQ do chính TQ
góp phần xây dựng, thừa
nhận nguyên tắc “phi bạo lực” thì bị chính TQ làm lơ.
Những thập niên sau sự kiện năm 1979, TQ bắt đầu
tiến hành chiến lược mà họ gọi là “trỗi dậy hòa bình”
để thực hiện “giấc mơ Trung Hoa” (còn gọi là “Trung
Hoa mộng”). Trong thời buổi toàn cầu hóa, sự phát triển
vượt bậc của TQ về kinh tế, khoa học - công nghệ… đã
từng được những người lạc quan tin rằng: TQ phát triển,
trỗi dậy thì thế giới có lợi. Nước nào cũng muốn có mối
quan hệ kinh tế, thương mại, được nhận hỗ trợ và tạo
điều kiện để phát triển từ các cường quốc. Và TQ cũng
từng là đối tác đầy tiềm năng trong “cuộc chơi chung”
toàn cầu.
Tiếc thay, bài học từ thất bại năm 1979 vẫn chưa
giúp TQ thức tỉnh và từ bỏ những hành vi phi pháp, phi
nghĩa, phi lý. Biển Đông trong hàng thập niên qua tiếp
tục dậy sóng trước hàng loạt động thái của Bắc Kinh.
Đầu năm 1988, TQ dùng vũ lực chiếm đóng trái phép
bãi đá thuộc quần đảo Trường Sa của Việt Nam. Cũng
trong năm đó, TQ nổ súng chiếm Gạc Ma khiến 64 chiến
sĩ hải quân Việt Nam hy sinh. TQ tiếp tục hàng loạt hành
vi phi pháp với các thực thể do họ chiếm trái phép, như
bồi lấp, xây đảo nhân tạo, dân sự hóa, quân sự hóa khu
vực. Họ dùng nhiều biện pháp, với lực lượng hải cảnh,
dân quân biển làm trọng tâm để va đâm tàu, quấy rối
hoạt động kinh tế, xâm phạm chủ quyền các nước trong
khu vực Biển Đông. Tất cả những hành vi ấy trái hoàn
toàn với Công ước LHQ về Luật Biển (UNCLOS) mà
chính họ đặt bút ký để trở thành thành viên.
TQ vẫn là cường quốc theo định nghĩa về tiền bạc và
quân sự nhưng “giấc mơ Trung Hoa” theo cái nghĩa “TQ
lãnh đạo thế giới” thì nước này vẫn thiếu một điều kiện
quan trọng: Trách nhiệm! Một nước giàu mạnh muốn lãnh
đạo các nước khác thì phải có trách nhiệm với thế giới
xung quanh, bởi trách nhiệm tạo nên sự tin tưởng và ủng
hộ tuyệt đối. Trách nhiệm đó không phải được định hình
bằng việc tự xưng hay hô hào khẩu hiệu mà trách nhiệm
được ràng buộc bởi một trật tự dựa trên pháp luật, bằng
cách cư xử thượng tôn pháp luật.
Bao giờ TQ từ bỏ đường lưỡi bò cùng những động thái
lạm dụng sức mạnh “cơ bắp” ở Biển Đông, tôn trọng
UNCLOS và những quy định pháp lý khác được thế giới
thừa nhận rộng rãi thì khi đó họ là cường quốc có trách
nhiệm và được ủng hộ.
ĐỖ THIỆN
43 NĂM CUỘC CHIẾN ĐẤU BẢO VỆ BIÊN GIỚI PHÍA BẮC (17-2-1979 – 17-2-2022)
TrungQuốcphinghĩatừchiếntranh
biên giới 1979 đến Biển Đông
Từ sau sự kiện 17-2-1979, Trung Quốc vẫn tiếp tục cách hành xử phi pháp, trái với tinh thần
và quy định luật pháp quốc tế nên ngày càng có nhiều nước quay lưng.
TrungQuốc nên là cườngquốc có tráchnhiệm!
(Tiếp theo trang 1)
