13
thứBảy
10-5-2014
DUYKHANG
N
gày8-5 (giờđịaphương),nghị sĩEniFaleomavaega,
thànhviêncấpcaocủaTiểubanchâuÁ-TháiBình
Dương thuộcỦybanĐối ngoạiHạ việnMỹ, đã ra
thông cáobáo chí lên ánmạnhmẽTrungQuốc xâmphạm
chủ quyềnViệt Nam ở biểnĐông.
Đedọahòabìnhv anninhởbiểnĐông
Thôngcáocủanghị sĩEniFaleomavaegacóđoạn
:“Ngày
2-5, TrungQuốc đặt giàn khoanHD-981 ở vùng biển Việt
Nam và triển khai hàng chục tàu hải quân để bảo vệ hành
động khiêu khích củamình. Ngày 3-5 và 5-5, TrungQuốc
ra thông báo cấm tàu thuyền vào khu vực và khẳng định
giàn khoanHD-981 sẽ tiến hành khoan thăm dò dầu khí”.
Nghị sĩ Eni Faleomavaeganhắcđếnhàng loạt hànhđộng
khiêukhíchcủaTrungQuốcnhằm leo thangýđồđedọahòa
bình và an ninh biển ở biểnĐông như tuyên bố về đường
chín đoạn ở biểnĐông từ năm 2009, cắt cáp các tàuBình
Minh II vàViking II củaViệt Nam vào tháng 5 và 6-2011,
thành lập cái gọi làTPTamSa hồi tháng6-2012, thực hiện
các biện pháp thực thi Luật Ngư nghiệp có hiệu lực tháng
1-2014, đẩymạnh thăm dò dầu khí ở các vùng tranh chấp,
tấn công các tàu cáViệtNam, tổ chức tuần travà tập trậnở
biểnĐông để phô diễn sứcmạnh.
Nghị sĩ nhận định chính phủ Mỹ đã phản ứng không
đáng kể đối với hành động kể trên củaTrungQuốc và bày
tỏ thất vọng trướcphảnứngcònyếucủaBộNgoại giaoMỹ
về vụgiànkhoanHD-981. Ôngkêugọi BộNgoại giaoMỹ
phải ra tuyênbốdứt khoát, rõ rànghơnvà phải khẳngđịnh
các tuyên bố chủ quyền không có căn cứ của TrungQuốc
ở biển Đông đồng thời kêu gọi Trung Quốc có biện pháp
giảmngay căng thẳng.
TrungQuốc thách thức trật tựquốc t
Trả lời đài phát thanhvà truyềnhìnhĐứcDeutscheWelle
ngày 8-5 (giờ địa phương), chuyên gia Gregory Poling ở
Trung tâmNghiêncứuchiến lượcvàquốc tế tạiWashington
(Mỹ) khẳng địnhTrungQuốc đang âmmưu thay đổi hiện
trạng trên biểnĐông.
.
Vì saovị trí đặt giànkhoanHD-981củaTrungQuốc lại
gây ra tranh cãi?
+Vị trí TrungQuốc đặt giàn khoan thuộc lãnh hải Việt
Nam. Theo các bằng chứngxác thực hiện có thì hànhđộng
đơn phương củaTrungQuốc đã vi phạm các cam kết quốc
tế nhưCông ước LHQ về Luật Biển (UNCLOS) vàTuyên
bố về ứng xử của các bênở biểnĐông.
.Đâu là ýnghĩa của sự cốnày, đặcbiệt sự cốdiễn ra chỉ
vài ngày sau chuyến thăm châuÁ củaTổng thốngObama?
+
Sự cố này cho thấy thái độ cứng rắn liên tiếp từ lập
trường củaTrungQuốc đối với vấnđề tranh chấp lãnhhải.
Đối vớiMỹ, động thái củaTrungQuốc là tínhiệu cho thấy
BắcKinhkhông tinWashingtonđủ tiềnđể thựchiệncácbiện
pháp cần thiết nhằmbảovệđối tác trongkhuvực cũngnhư
ngăn chặn Trung Quốc. Đối với cộng đồng quốc tế, hành
động củaTrungQuốc đã thách thức trật tự thế giới, cả đối
với UNCLOS và luật pháp quốc tế.
. TrungQuốcmuốn gửi thông điệp gì cho các nước láng
giềng?
+Cùngvớicácđộng tháihồiđầunămnay tạibãicạnJames
và bãi CỏMây, TrungQuốcmuốn gửi thông điệp rõ ràng
rằngBắcKinhquyết tâm thayđổi hiện trạng trênbiểnĐông
bất chấpphảnứnghoặchànhđộngnào, kểcảnỗ lựcđưavấn
đề lên tòaán trọng tài quốc tếhay thái độcan thiệpcủaMỹ.
. Sự cốnày ảnh hưởng đến các nướcASEAN thế nào?
+Tôi cho rằng động thái của TrungQuốc càng làm gia
tăng tinh thầnđoànkết vànhận thứcvềmối đedọa từTrung
Quốc đối vớiASEAN.
. Vai trò củaMỹ trong sự cố này?
+Mỹdùcó rất ít biệnphápnhưngcần tậphợpcộngđồng
quốc tế lênánnỗ lựcđơnphương thayđổiLuậtBiểncủaBắc
Kinh. Mỹ cần sử dụngmọi kênh có thể để hối thúc Trung
Quốc vàViệt Nam kiềm chế.
. Sự cốnàyảnhhưởng thếnàođối với quanhệViệtNam-
TrungQuốc?
+Quanhệhainướcđangởmức thấpnhất trongnhiềunăm
qua.ViệtNamđangquyết tâmbằngmọigiáđứngvững trước
hành động gây hấn của TrungQuốc. Việt Nam đã có kinh
nghiệmnhiều nămđối phóvới sự cố như thế này.
. Theoông, liệuTrungQuốccó rút lui trongvài ngàyhay
vài tuần tới?
+Điều này phụ thuộc vàomức độ ủng hộ từ cộng đồng
quốc tế cũng như các nước láng giềng đối với Việt Nam.
Cáchduynhất khiếnBắcKinh rút lui là giữ thể diện. Cách
tốtnhất làphốihợpáp lựckhuvựcvàquốc tếđểbuộcTrung
Quốc rút giàn khoan trước tháng 8 bởi BắcKinh tuyên bố
đến tháng 8giàn khoan này sẽ chấm dứt hoạt động.
ViệtNamđã ti nh nh sáucuộchọp
songphương
Trên trang tinRappler (Philippines) ngày 9-5, Giám đốc
Trung tâmNghiêncứuAnninhquốcgia(ViệnNghiêncứuhòa
bình, bạo lựcvàkhủngbốPhilippines)RommelC.Banlaoi
nhận xét giàn khoanHD-981 của TrungQuốc đã vi phạm
rõ ràng chủ quyền củaViệtNamvàUNCLOS.
Ông ghi nhậnViệt Nam và TrungQuốc từng có lịch sử
giao tranh tại quầnđảoHoàngSa năm1974. Giao tranhđã
làm thiệtmạng50binh sĩViệtNamCộnghòavà20binh sĩ
TrungQuốc. Đến nay, Việt Nam chưa bao giờ từ bỏ tuyên
bố chủ quyền đối với quầnđảoHoàngSa.
Từ khi TrungQuốc khởi động giàn khoanHD-981 hôm
1-5, Việt Nam đã tiến hành sáu cuộc họp song phương với
TrungQuốcởnhiềucấpđộkhácnhau tạiHàNộivàBắcKinh.
ÔngRommel C. Banlaoi ghi nhận sự cốgiànkhoanHD-
981 đang hủy hoại niềm tin chiến lược giữaViệt Nam và
TrungQuốc. Hai nước sẽ phải xây dựng lại niềm tin chiến
lượcnếumuốnduy trì quanhệchính trị tốt đẹp.Nếukhông,
tình hình suy thoái quan hệ chính trị sẽ thúc đẩyViệt Nam
vào tình thế buộc phải kiệnTrungQuốc ra tòa án trọng tài
quốc tế nhưPhilippines đã làm.
Hành động khiêu khích củaTrungQuốc cũng sẽ tạo tiền
đề cho các nướcĐôngNamÁ gấp rút hoàn tất BộQuy tắc
ứng xử ở biển Đông, đặc biệt trong bối cảnh Trung Quốc
đang nhăm nhe chiếm bãi cạn James, bãi CỏMây và lấn
sangkhuvực quầnđảoNatuna.
s
Âmmưuthay
đổihiệntrạng
củaTrungQuốc
HànhđộngkhiêukhíchcủaTrungQuốcsẽtạotiềnđềcho
ASEANđoànkếthơn,nhậnthứchơnnữamốiđedọaTrung
QuốcvàgấprúthoàntấtBộquytắcứngxửởbiểnĐông.
Phong su-Chuyen de
Các tàubảovệcủaTrungQuốcdùngvòi rồngcócôngsuất lớnphunnướcvàocác tàuViệtNam.
Ảnh:CẢNHSÁTBIỂNVIỆTNAM
l
Báo
Asahi Shimbun
(Nhật) ngày 9-5 đăng bài
xã luận kêugọi TrungQuốc phải ngưng khoan thăm
dòdầuởvùngbiểnViệtNam. Báoghi nhận tìnhhình
căng thẳng trênbiểnĐôngđang rấtnghiêm trọngkhi
tàuTrungQuốcđâmvàdùngvòi rồngphunnướcvào
các tàuViệtNamgầnkhuvựcđặtgiànkhoanHD-981
trong vùngđặc quyền kinh tế củaViệt Nam. Sự kiện
nàyđánhdấumộtchươngmới trong lịchsửtranhchấp
phức tạpởbiểnĐông.
Báo
Asahi Shimbun
khẳngđịnh cách hành xử của
TrungQuốc là không thể chấpnhận vàTrungQuốc
khôngcóquyềnđơnphươngtiếnhànhhoạtđộngkinh
tếởvùngbiển tranh chấp. Năm2002, TrungQuốc và
ASEANđã kýTuyênbố vềứng xử của cácbênởbiển
Đông, trongđóđặt ra các nguyên tắc giải quyết hòa
bìnhcác tranhchấp. Hànhđộng trên củaTrungQuốc
đãgiẫmđạpcácnguyêntắcđãnhấttrí.Báonhấnmạnh
TrungQuốcphảichịutráchnhiệmchocăngthẳngđang
diễnraởkhuvựcđặtgiànkhoanHD-981vàTrungQuốc
phải rút lui trước.
l
Báo
NewYorkTimes
(Mỹ)đãđăngbàiviếtvớinhan
đề
“TrungQuốcphôdiễnsứcmạnhtrongtranhchấpvới
ViệtNam”.
Báonêungày8-5, lầnđầu tiênTrungQuốc
thừanhậncáctàuTrungQuốcđãdùngvòi rồngxịtvào
các tàuViệtNamgầngiànkhoanHD-981.Hànhđộng
này cho thấy lập trường“cơbắp”ngày cànggia tăng
củaTrungQuốcđối với cácnước lánggiềngchâuÁ.
Báodẫn lời học giảOrville Schell, GiámđốcTrung
tâmquanhệMỹ-TrungởHội châuÁ (Mỹ), nhậnđịnh
tìnhhìnhcăngthẳnggiữaTrungQuốcvàcácnước láng
giềng rấtđángbáođộng, trongđóđộng tháiđưagiàn
khoanHD-981đếnvùngbiểntranhchấpchothấyTrung
Quốckhông trỗi dậyhòabìnhnhưquảngbá.
HọcgiảOrvilleSchellcho rằngTrungQuốcđã tạo ra
bầukhôngkhíkhiếnnướcnàyrấtkhóchungsốnghữu
nghịvớicácnước lánggiềng.GSDennisC.McCornacở
ĐHLoyalaUniversityMaryland (Mỹ)nhậnđịnh tháiđộ
hunghăngcủaTrungQuốctrongtranhchấpbiểnmột
phầnnhằmthỏamãnchủnghĩadântộccủangườidân
trongnước.ÔngnhậnđịnhBắcKinhkhógâychiếnvới
ViệtNamvìhainướccónhiều lợi íchkinhtếràngbuộc.
LÊLINH
