14
THỨNĂM
8-3-2018
Hồ sơ - Ph ng sự
Traođổi điệpviênkiểu
Chi n tranh lạnh
Vụ traođổi đi pviêngi aAnh-Mỹv Ngav onăm2010
đư c truyền thôngphươngTâymô t l khôngkh cg m t
cu c traođổi con tin… thời Chi n tranh l nh.
Trư c khi vụ traođổi diễn ra, FBI đ ph t hi nđư cm t
chươngtr nhc icắmgi nđi pcủaNgatrên l nhthổMỹ.C c
m t vụNgađư c xâydựng l pvỏbọc r t kỹ lưỡng, t p ch
Time
chobi t. Họ s ngởc khuvựcngo i ôbnh l ng, l m
nh ng công vi c vănphòngbnh thường, cũng c nh ng
c i tênđ m ch t Anh v cũng cổ vũ th thaoMỹ nhưbao
người.M ts th mch đ l pgiađnh,sinhcont iMỹ.Trong
s c cđi p viênng mn y, nổi ti ngnh t c lẽ l côAnna
Kuschenko, cong i củam t nh ngo i giaoNga. N đi p
viênn y l mvi c t iNgânh ngBarclay, s ngởNewYorkv
th mch c h chi uAnh saukhi cư i ôngAlexChapman.
Ch v i ti ng sau khi c c b c on y thừanh n trư c tòa
họ l đi pviênnư cngo i,nh mđi pviênđư cđưa thẳng
đ nViennađ t nhb oAnhv Mỹđổi l yb n tùnhânNga,
trongđ c Skripal. Theođ i
BBC
, vụ traođổi diễn rangay
trên sânbay đ c c đi p viên không chnh thức đ t chân
lên l nh thổÁo.M ybayhaiphađ us tnhauv c u thang
đư c trùmkn.
TRUNGNHÂN
N
gày4-3vừaqua,BVSalisbury,Anhđã tiếpnhậnhai
nạnnhân trong tình trạngnguykịch saukhi “nghi bị
phơi nhiễmvớimột hóachất chưa r danh tính”.Một
tronghai cánhânnày từng làmột cựuđiệpviênngườiNga
nhưnghoạtđộnghaimangchoAnh, bịMoscowkết tộiphản
quốc và bị tống giam trong năm năm trời. Truyền thông
Anh và quốc tế xác nhận nhân vật này là Sergei Skripal,
là đối tượng có giá trị cao trong vụ trao đổi điệp viên năm
2010 giữaAnh,Mỹ và phíaNga.
Nghi án ám sát
Trướcđó, vào trưa4-3, theo thông tincủavănphòngcảnh
sát vùngWiltshire, một người đàn ông tầm 60 tuổi vàmột
phụnữ tầm30 tuổi đãđược tìm thấybất t nh trênmột băng
ghế nằm trong trung tâm thươngmạiMalting ở Salisbury.
Đại diện của cơ quan này cho biết bước đầu nhận thấy hai
nạnnhânnàycóquenbiết nhauvàđềuđang trong tình trạng
nguy kịch.
Tờ
Los Angeles Times
dẫn lời các quan chức chính phủ
Anh chobiết người phụnữđang trong tình trạngnguykịch
nói trên chính là con gái của ông Skripal. Một thông báo
củacảnh sátAnhngày6-3 sauđóchobiết cácđơnvị chống
khủngbốđã tiếpnhận lãnhđạođiều travì “tínhchấtbấtbình
thường” của vụ án đòi hỏi chuyênmôn đặc biệt.
Tuy nhiên, vụ án cho đến nay vẫn chưa được chính thức
xem làmột sựkiệnkhủngbố.KierPritchard, đại diệnchính
quyền vùngWiltshire, cho biết: “Đây làmột vụ điều tra có
tính chất diễnbiếnnhanh.Mục tiêu tập trung của ch ng tôi
là tìmhiểunguyêndokhiếncácnạnnhân lâmvào tình trạng
sứckhỏenguykịch, cũngnhư liệucóhànhđộngphạmpháp
nàohaykhông”.Có thông tincho rằng“chất lạ”màSkripal
vàcongái ôngđã tiếpx c là fentanyl,một chất giảmđaucó
khảnănggâynghiệnvớidược tốmạnhgấpnhiều lầnheroin.
Theo tờ
TheGuardian
, chất fentanyl có khả năng gây chết
người ch vớimột liều lượng nhỏ.
Sựkiệnđãlàmdấylênnhững
nghi ngờ đây là một vụ trừ
khử điệp viên phản bội của
Nga, đặcbiệt trongbối cảnh
Skripal từng bị chính quyền
Moscow kết tội phản quốc.
Khôngch vậy, cũng từngcó
cựuđiệpviênNgabị ám sát tạiAnh.Năm2006,Alexander
Litvinenko, cựu nhân viên tình báo của FSB, đã bị ám sát
bằngmột tách trà pha chất phóng xạ vào năm 2006. Hung
thủ được cơ quan chức năng xác định làAndrei Lugovoi,
một cựu nhân viên cục tình báoNgaFSB.
Sergei Skripal l ai?
Nhưđãnóiở trên, trung tâmcủavụánđang làmchấnđộng
cộngđồng tìnhbáoAnh làmột cựuđiệpviênNgamang tên
SergeiSkripal, 66 tuổi.Vàonăm2010, đểđổi lấySkripal và
ba người Nga khác, chính phủAnh đã đồng trao lại cho
Nga đến 10 điệp viên ngầm củaMoscow cài c m trên đất
Mỹbị CụcĐiều tra liên bang (FBI) b t giữ.
Tờ
TheGuardian
chobiếtSkripal từng làmột đại tá trong
TổngcụcTìnhbáo,BộTổng thammưuquânđộiNga (GRU)
chuyên trách tìnhbáonướcngoài.Ông sauđó làmviệccho
BộNgoại giaoNga rồi đổi sang l nh vực kinh doanh, hãng
tin
AP
cho biết. Báo chí phươngTây nhận địnhGRU là cơ
quan bí n và quyền lực nhất trong số ba cơ quan tình báo
củanướcnày.Tháng8-2006, tòa ánNga tuyênông13năm
tùgiamvì làmđiệpviênchonướcAnh,bịkết tội “phảnquốc
nghiêm trọngdưới hình thứchoạt động tìnhbáo”.Cáccông
tốviênNga chobiết Skripal đã cung cấp choCụcTìnhbáo
AnhMI6danh tínhcủanhiềuđiệpviênNgađanghoạt động
ngầm tại châuÂu từ những năm 1990. Đổi lại,MI6 đã trả
choSkripal 72.000bảngAnh (gần100.000USD), cáccông
tốviênNga khi đó cho biết.
Sau khi được cấp quyền tị nạn chính trị tạiAnh, Skripal
sống một cuộc sống khá yên t nh tại vùngWiltshire chứ
không tham gia cac hoạt động giảng dạy và bình luận về
chính trịNga nhưnhững cựuđiệpviênkhác tị nạnphương
Tây. Có thông tin cho rằng để giữ an toàn cho “tài sản tình
báo”, cơ quan chức năng tạiAnh đã cấp cho ông danh tính
mới, một ngôi nhàmới và chế độ hưu trí tốt. Căn nhàmà
ông sống cùng gia đình đượcmua ch một năm sau vụ trao
đổiđiệpviên, trịgiá260.000bảngAnh (hơn360.000USD).
Thế nhưng bi kịch vẫn không buông tha cuộc sống của
Skripal.Ngườivợcủaông làLiudmilavàonăm2012đãqua
đời vì cănbệnhung thưquái ác.Năm2017vừa qua, người
con trai duy nhất của ông cũng đã qua đời tại Nga vì một
cănbệnhbí n.CôcongáiYulia làngười thâncuối cùngcủa
ôngSkripal và hiện cũngđang trong tình trạngnguy kịch.
Căng thẳngngoại giao
Sựkiện tạiSalisburyđangcónguycơ leo thang thànhcăng
thẳng ngoại giao. Chính phủAnh lần này đã mạnh tay đe
dọa t ychayWorldCup2018 tạiNgavàáp lệnh trừngphạt
nếu phát hiệnMoscow dính líu tới nghi án đầu độc Sergei
Skripal.Ngoại trưởngAnhBoris Johnsonchobiết nướcnày
sẽdùng tới bất cứbiệnphápnàođượccho làcần thiết. “Nếu
xuất hiện các bằng chứng cho thấy chính phủNga có liên
đới, chínhphủAnh sẽ cóhànhđộngphảnứng thíchhợpvà
mạnhmẽ. Hành động cướp đi tínhmạng của người vô tội
trên đấtAnh sẽ không thể được cho quamà không chịu sự
trừngphạthoặc trừng trị” -Ngoại trưởngJohnsonkhẳngđịnh.
Phát biểu trước Hạ viện, ông Johnson cũng nh c lại vụ
ám sátLitvinenko tháng11-2006ngaygiữa thủđôLondon.
ỦybanĐiều tracủaAnhvàonăm2016đãkết luậncơquan
tìnhbáoNgaFSBđứng sauvụ ám sát. Tuynhiên, đếnnay
hai côngdânNga bị chínhphủAnh cáobuộc thực hiệnvụ
ám sát là cựu điệp viên FSBAndrei Lugovoi và cựu quân
nhân LiênXôDmitryKovtun vẫn không được dẫn độ về
Anh. Tờ
The Guardian
cho biết ông Lugovoi hiện đang
làm việc trongDuma quốc giaNga.
Trong khi đó, người phát ngôn của BộNgoại giaoNga
Maria Zakharova nói trên đài phát thanh rằng những phát
biểu của ngoại trưởngAnh là “độc ác”. CònĐại sứ quán
Nga tại London cho rằng thay vì yêu cầu làm r vụ việc
“một cách chính thứcvàđ ngđ n” thìBộ trưởng Johnson
lại đe dọa trả thù. “Ngài ngoại trưởng nói như thể công tác
điều trađãhoàn tất vàNgaphải chịu tráchnhiệmchonhững
gì xảy ra ở Salisbury” - theo thông cáo của Đại sứ quán
Nga.Hiện các thông tinnh mvàoNgaxoayquanh sựkiện
tại Salisburyvẫn ch nằmởmức độphỏngđoán của truyền
thôngphươngTây.Trongkhi đó,Nga thậm chí đã có tuyên
bố bày tỏ thiện chí s n sàng hợp tác gi p chính phủAnh
điều tra vụ việc.
n
B ncựuđiệpviênNga
bịđ uđ c tạiAnh
Sựki ncựuđi pviênNgab
đ uđộct iSalisburyđang
c nguycơleothangth nh
căngthẳngngo igiao.
Đâyl lầnthứhaim tcựuđi pviênNgag p“sực ”v sứckhỏe
khiđangt nạntạiAnh.
ÔngSergeiSkripal t i t a n
Ngav onăm2006.Ảnh:AP
CôYuliaSkripalcùngchamnhhi nđangtrongt nhtr ngnguyk chsaukhi
ti pxúcchất l .Ảnh:BBC
Hnh nhđư ccho l haichaconôngSkripalđư c
cameraanninhquay20phúttrư c lúchaingư i
bấttỉnh.Ảnh:GETTY
