7
THỨBẢY
17-3-2018
Pháp luật
&
Cuộc sống
HOÀNGYẾN
N
gày 16-3, phiên tòa vụ cố ý
làm trái quy định của Nhà
nước về quản lý kinh tế gây
hậu quả nghiêm trọng xảy ra tại
Ngân hàng Thương mại Cổ phần
NamViệt (Navibank) bước vào
ngày tranh luận cuối. Các luật sư
(LS) và bị cáo tiếp tục cho rằng
VKS kết án dựa trên những bản
án trước đó để truy tố trong vụ án
này là chưa có căn cứ rõ ràng và
chưa khách quan.
Đối đáp lại, đại diệnVKSkhẳng
định bảo lưu ý kiến và không
tranh luận gì thêm. “Nếu có xung
đột giữa các bị cáo, LS với VKS
về số tiền này (200 tỉ đồng thiệt
hại - PV) thì sẽ do HĐXX quyết
định” -VKS nói.
Cũng theo kiểm sát viên, với
những vấn đề đối đáp trong phiên
tòa,VKSđã trả lời rất đầyđủcảvề
chủ thể và khách thể các nội dung
liênquanđến tội cốý làm trái.Mặt
khác, phần đối đáp của các bị cáo
vàLSđều lặp lại các vấnđề cũ.
Trongkhi cácLS cho rằngVKS
đãbỏquanhiềuchứngcứcũngnhư
khôngxemxét kỹ lời trìnhbàycủa
người liênquan tạiphiên tòa.Riêng
bị ánHuyềnNhư lặpđi lặp lại điệp
khúckhôngnhớ,khôngbiết,còncác
bị cáo đa phần khẳng định không
biếtHuyềnNhư là ai và chưa từng
tiếpxúcvớiHuyềnNhư.Tuynhiên,
khẳngđịnhnày lại bịVKSbỏqua.
Một LSnóimuốn tranh luận thêm
vì chưa giải quyết được khúcmắc
của LS và các bị cáo khiến thấy
không thoảimái…
Trước khi kết thúc phần tranh
luận và cho các bị cáo nói lời sau
cùng, chủ tọacho rằng từngày28-2
đếnnay, phiên tòahoàn tất cácnội
dung mà HĐXX đặt ra. Về diễn
biếnphiên tòa, nổi lênmấyvấnđề.
Cụ thể, quan điểm của các LS
và bị cáo đều cho rằng các bị cáo
không vi phạm Thông tư 02 của
NgânhàngNhànướcvì không chi
phốivớingườihuyđộngvốn,không
vi phạmĐiều 94Luật Tổ chức tín
dụng. Quá trình nghiệp vụ có thể
sainhưngkhôngphảinguyênnhân
dẫnđếnhậuquảvì số tiềnđượcgiải
ngântheohợpđồngvay,đemgửitiền
vàoVietinBankChinhánhNhàBè.
Theobản saokêđượccungcấp, đã
cóviệcVietinBankChi nhánhNhà
Bè trích trả lãi trên hệ thống. Liên
quan đến sao kê, đang có khoản
tiềngần300 triệuđồng chưa được
làm rõ và các LS cho rằng con số
thiệt hạimàbảnán trướcđóđềcập
là200 tỉ đồng có chínhxáckhông,
cầnđiều tra làm rõ…
Cũng theochủ tọa, tại tòađạidiện
VKS cho rằng các bị cáo vi phạm
Thông tư02vì làvănbản chi phối
tấtcảđơnvịkinhdoanh tiền tệ.Hậu
quả vụ án từhai bản ánđã cóhiệu
lực, đãxácđịnhsố tiềnchiếmđoạt,
người chịu tráchnhiệmvàgiớihạn
củaphạmvi truy tố,xétxử làxétxử
hành vi cố ý làm trái. VKS khẳng
địnhviệckhôngđưahaibảnánnày
vào hồ sơ là thiếu sót. Vụ án này
đượckhởi tố từviệc táchvụánnên
chuyển hồ sơ có thiếu sót. HĐXX
có yêu cầu thu thập thêm sao kê
nhưngVKS cho rằng hậu quả vụ
án đã được chứng minh trong vụ
án trướcđó, cóhiệu lựcnênkhông
thuộc phạmvi xem xét…
Cuốicùng,chủ tọa thôngbáo:Tòa
sẽ nghị án và đưa vào quyết định
vào lúc 15giờ ngày 19-3.■
Ngày19-3, tòatuyên
ánvụNavibank
Từđầuđếncuốiphiêntòa,cácbịcáokêuoan,luậtsưthìmuốntranh
luậnthêmtrongkhiđạidiệnVKSkhẳngđịnhcáotrạngtruytốđúng.
Cácbịcáotại tòa.Ảnh:HY
(PL)-Chiều 15-3, TAND huyệnCẩmXuyên (HàTĩnh)
đã xử sơ thẩm, tuyênphạt LêQuangHùng nămnăm sáu
tháng tùvề tội cố ýgây thương tích.
Theo cáo trạng, chiều 25-7-2017, trong lúc cùngngồi
uốngbia tại quán ven đường, dokhông đồngquan điểm
nên giữaHùng và ôngTrầnDuyThương (trú cùngxã) xảy
ramâu thuẫn và thách thức đánhnhau.
Khi đóHùng đứng dậyvà dùng tayphải đấmmột đấm
về phía ôngThương nhưngmột người bạn đã nhanh
tay gạt ra.Mặc dù cú đấm củaHùngkhông trúng người
nhưng theophản xạ tránh, ôngThương nhổm người dậy
khỏi ghế và giơhai tay ra phía trướcmặt để chống đỡ thì
bị ngã ngửa về phía sau, đập đầu xuống nền bê tông bất
tỉnh.
Hùng cùng người dânđưa nạn nhânđi cấp cứu nhưng
dovết thươngởđầuquá nặng nênôngThươngđã tử vong
với lýdo chấn thương sọnão.
Tại phiên xử, bị cáoHùng thành khẩnkhai báo, tỏ ra ăn
nănhối hận. Khi được nói lời sau cùng trước khi tòa nghị
án, bị cáoHùng đã quayđầuxin lỗi gia đìnhnạn nhânvà
xinđược tha thứ.
PHÚVINH
Đểtriệttiêuhẳnviệcbứccung,
nhụchình
Định hướng cải cách tư pháp xét cho cùng cũng nhắm đến
một mục tiêu là oan, sai vắng bóng, công bằng được thực thi
và tòa án trở thành “biểu tượng của niềm tin và công lý”. Đích
thânChánh ánTANDTối caoNguyễnHòa Bình khi tuyên thệ
nhậm chức đã đề cập đếnmục tiêu này trong bài phát biểu ngắn
gọn sau đó.
Có lẽ cũngvì thếmà ngay saukhi tuyên thệ nhậm chức, Chánh
ánNguyễnHòaBìnhđã chủ trì nhiều cuộc họpquan trọngđể cuối
cùng ôngTrầnVănThêmởBắcNinh sau47năm chịu tiếng “giết
người” đượcminhoan.Một sốbị can, bị cáoởnhiều nơi sau đó
cũng được các cơquan tố tụng xin lỗi và đang trongquá trìnhgiải
quyết việc bồi thường.
Đếnnay cải cách tư phápđang thực sự sôi động chứ không
phải chỉ là địnhhướng “vô thưởngvôphạt” im lìm trong các nghị
quyết.
Đa số trong các vụ ánoanđều cómột điểm chung là các bị cáo
khai rằngmìnhbị bức cung, bị dùngnhục hình trongquá trìnhđiều
tra. Có thể niềm tin nội tâm của những người tiếnhành tố tụng
đều cảm nhậnđược tính chân thực trongnhững lời khai ấy. Nhưng
khôngphải vì vậymà lời khai về bức cung, nhục hình được làm
sáng tỏdù các bị cáo khai thời điểm cụ thể, liênquan đếnnhững
cánbộ cụ thể.
Nhưng rất tiếc, nguyên tắc “lời khai chỉ trở thành chứng cứ khi
phù hợpvới các chứng cứkhách quankhác” đã khiến các bị cáo
chỉ biết ngậm ngùi. Nguyên tắc ấyhẳn nhiên là hợp hiến, không
trái với các quy tắc tố tụng.Và điềuquan trọngnhất, đó là không
cónhững bằng chứng, chứng cứ khác phùhợpvới các lời khai về
bức cung, nhục hình.
Bởi vậy, việc quy địnhbắt buộc phải có ghi âm, ghi hìnhkhi hỏi
cung bị can, lấy lời khai người đại diện theopháp luật của pháp
nhân thươngmại trongquá trình điều tra, truy tố, xét xử có thể
trở thành “khắc tinh” của bức cung, nhục hình. Chẳng những vậy,
Thông tư liên tịch số 03/2018 củaBộCông an,VKSNDTối cao,
TANDTối caovàBộQuốc phòngvề vấn đề này (có hiệu lực từ
ngày 18-3) còn quy định dứt khoát, ngắngọn:Khôngbố trí được
thiết bị ghi âmhoặc ghi hình có âm thanh thì khôngđược tiến hành
hỏi cung, lấy lời khai…
Nếuđiềunàyđược tuân thủ nghiêmminh thì tình trạng các bị
cáokhai trước tòa về việc bị bức cung, dùngnhục hình sẽ bị hạn
chế. Quá trìnhhỏi cung, lấy lời khai có lẽ sẽ trở nênvănminh hơn,
tôn trọngquyền con người hơn theo đúng tinh thầnxây dựng nền
tưpháp tiến bộ.
Dĩ nhiên việc ghi âm, ghi hìnhbắt buộc trongquá trình hỏi cung,
lấy lời khai làmột biệnpháphữu hiệuđể đảmbảo chomột quá
trình tố tụngminhbạch, côngkhai. Nhưng ai cũng biết rằngghi
âm, ghi hình cũng chỉ làmột biện phápkỹ thuật. Bởi thực tế là nếu
xem xét các quyđịnh về tố tụng trước đây, tuyệt đối không hề có
quy định nào cho phépquá trình điều tra được bức cung, nhục hình
nhưng điềuđóvẫnxảy ra.
Xét cho cùng, ghi âm, ghi hình có thể là “khắc tinh” của
nhục hình, bức cung nhưngmọi phương tiện kỹ thuật đều
do con người chế tạo và chi phối. Chẳng ai có thể dám chắc
rằng: Ghi âm, ghi hình trong hỏi cung, lấy lời khai sẽ triệt tiêu
được tình trạng này trong điều tra, truy tố…Bởi gốc rễ vấn đề
nằm ở ý thức và tâm thế tôn trọng quyền con người mà người
tiến hành tố tụng, cơ quan tiến hành tố tụng hiểu và thực thi
nghiêm như thế nào.
Khi tinh thần tôn trọng quyền con người đã được hiến định
thấm đẫm vào từng cán bộ tố tụng; khi thành tích không phải là
một căn bệnh trong tố tụng… thì lúc này chắc chắn bức cung,
nhục hình sẽ cómột “khắc tinh”mạnh hơn là biện pháp kỹ thuật
ghi âm, ghi hình.
Vì thế, dù rất hyvọngghi âm, ghi hình sẽ hạn chế được nhục
hình, bức cung nhưng từng cánbộ tố tụngđều thấmnhuần tinh
thần cải cách tưpháp, thực sự tôn trọngquyền con ngườimới là
lời giải bềnvững chonhữngvấnnạn của nền tưpháp.
CHÂNLUẬN
Đấmhụt nhưngbạnnhậuvẫn tửvongvì ngã
Cácbị cáonói lời gì saucùng?
Bị cáoLêQuangTrí (nguyên tổnggiámđốcNavibank)nói:“Tôiđã theo
đuổi vụ ánhai nămđể tìm lại côngbằng chomình. Tôimongmuốn tại
phiên tòa hômnay có cơhội được trìnhbày để tựbào chữa chomình,
được tranh tụng thẳng thắnvớiđạidiệnVKSđể làm rõsự thật.Chúng tôi
cógâyhậuquảkhông, quanhệgì giữahànhvi vàhậuquảkhông?Cảm
ơnchủ tọaphiên tòađã tạođiềukiệnđểchúng tôi đưa ra luậncứ, LSđã
tốnnhiều công sứcđểđưa ra chứng cứ vàquanđiểmbào chữa. Chúng
tôi đã thức đến 2, 3giờ sángđể chuẩnbị phần tranh tụng, hy vọng có
phiên tranh tụng rõ ràngđểHĐXX có cơhội xem xét kháchquan, công
tâm, đưa raphánquyết chínhxác.
MongHĐXX công tâm, kháchquan. Tôi vàmột vài anh em thực sự là
đãbỏnhiều công sức, tâmhuyết từnhữngngàyNavibank khởi đầu, từ
vănphòngsơsài.Tháng6-2013,Navibankđã làhệthốngvớihơn60điểm
giaodịch, với 2.000 nhân viên. Quãngđời sung sức nhất chúng tôi đã
dành choNavibank, tiếc rằng trongnhữngnăm cuối cùng lại có tai nạn
này. MongHĐXXhãy công tâm, kháchquan và cómột phán xét chính
xácvàcôngbằng”.
BịcáoPhạmThịThuHiền (trưởngphòngPhápchếNavibank,ngườimời
13LSbàochữa)nói:“Tôi lànguời làmpháp luật, tôi thậtsựhiểu rằngphải
tuân thủpháp luật, không làm trái quyđịnhnhànước. Tôi khôngngừng
tìm ra câuhỏi vì sao tôi lại bị oan, tôi có liênquanđếnhậuquả làmmất
số tiền200 tỉ đồng không?Tôi vẫn chưa tìmđược câu trả lời đó. Chúng
tôi làm với cái tâm trong sáng, tinh thần tráchnhiệm cao, không tư lợi,
không lấy tờgiấy, cụcgôm củangânhàng... XinHĐXX cóphán xử công
tâm, kháchquan, nhânái…”.
Luật và đời
