261-2019 - page 16

16
Quốc tế -
ThứBa12-11-2019
Biển Đông: Giải mã chiến lược mới
của Mỹ trị Trung Quốc
Cách “tiếp cận toàn chính phủ” vốn đã được Bắc Kinh áp dụng từ lâu để hòng ngang ngược chiếmưu thế
cả trên đất liền lẫn thực địa biểnĐông.
ĐỖTHIỆN
B
áo cáo mới nhất về
“Ấn Độ Dương - Thái
Bình Dương tự do và
mở” của Mỹ được công bố
hôm 3-11 có một điểm mới
rất đáng chú ý: Lần đầu tiên
Mỹ đưa khái niệm “tiếp cận
toàn chính phủ” vào kế hoạch
thúc đẩy chiến lược của cường
quốc này tại khu vực.
Trước đó, Bộ trưởng Hải
quân Mỹ Richard Spencer,
trong bài phát biểu hôm
23-10 tại Viện Brookings,
cho rằng Trung Quốc (TQ)
đã và đang tiến hành các
hoạt động bành trướng ở
khu vực, đặc biệt tại biển
Đông, thông qua cách “tiếp
cận toàn chính phủ”. Từ đó
ông Spencer đề xuất Mỹ cần
có chiến lược tương tự: Huy
động nguồn lực toàn chính
phủ, gồm tất cả bộ ngành
để đối phó TQ.
Nhận diện
chiến lược TQ
“Theo tôi, nhận định trên
của ông Spencer là chính
xác, thể hiện qua cách TQ
huy động nhiều thành phần
khác nhau trong xã hội cùng
tham gia thúc đẩy các yêu
sách, lập trường của TQ về
biển Đông, trong nhiều lĩnh
vực khác nhau” - TS Lê Hồng
Hiệp, Viện Nghiên cứu Đông
Nam Á (Singapore), trao đổi
với
Pháp Luật TP.HCM
.
Theo đó, ông Hiệp chỉ ra
TQ tiến hành những nỗ lực
với cách “tiếp cận toàn chính
phủ”, trong đó bao gồm: Huy
động lực lượng tàu thuyền
của quân đội và các cơ quan
chấp pháp quấy nhiễu vùng
biển của các nước khác, sử
dụng các dịch vụ du lịch,
hàng không, vận tải biển…
của các doanh nghiệp cả
quốc doanh lẫn tư nhân để
đưa người ra khai thác, sử
dụng, tham quan các đảo
mà họ chiếm đóng phi pháp
ở biển Đông.
Trên đất liền, TQ in yêu
sách “đường lưỡi bò” lên hộ
chiếu, yêu cầu các nhà xuất
bản chèn “đường lưỡi bò”
vào các ấn phẩmvăn hóa, tiêu
thụ không chỉ ở TQ mà còn
nước ngoài. Bắc Kinh còn tác
động để các nhà sản xuất đưa
hình ảnh “đường lưỡi bò” vào
các bộ phim, tác phẩm nghệ
thuật. Thủ đoạn này của TQ
rất tinh vi và nguy hiểm vì nó
do nhiều chủ thể cùng tham
gia thực hiện, trong nhiều lĩnh
vực nên rất khó phát hiện và
ngăn chặn.
GS Nguyễn Mạnh Hùng,
chuyên gia quan hệ quốc
tế từ ĐH George Mason
(Mỹ), nhận định Bộ trưởng
Spencer đã phần nào đúng
khi đề cập đến cách “tiếp
cận toàn chính phủ” của TQ
trong việc cạnh tranh vị thế
bá chủ thế giới và khu vực.
Tuy nhiên, để đối phó với
chính sách tổng quát của
TQ, Bộ trưởng Spencer
chỉ nhấn mạnh đến nhu
cầu phối hợp giữa “quân
sự và dân sự” và giữa các
bộ và cơ quan trong chính
quyền liên bang Mỹ, chứ
không nhắc đến viêc phối
hợp từ chính quyền trung
ương đến chính quyền địa
phương, từ khu vực công
đến tư nhân.
“Lý do là vì điều này rất
khó thực hiện trong chế độ
địa phương phân quyền của
Mỹ và quyền hành động khá
tự do của người dân Mỹ.
Đối với cơ chế quản lý của
TQ thì khác. Có những điều
TQ làm được nhưng Mỹ thì
không” - GS Nguyễn Mạnh
Hùng nói.
Và sách lược dài hạn
Về giải pháp, GS Nguyễn
Mạnh Hùng nhận định cho
tới nay, đại đa số các tuyên
bố cứng r ắn nhằm vào
hành vi ngang ngược của
TQ ở biển Đông đều xuất
phát từ các tướng Mỹ chứ
không phải từ Tổng thống
Trump. Muốn đối phó hữu
hiệu với TQ, lãnh đạo Mỹ
trước hết phải đặt quyền
lợi chiến lược của Mỹ lên
trên khuynh hướng thích
dàn xếp (making deals), đổi
chác thương mại và nhu cầu
tranh cử tổng thống.
“Gần đây, một số quan
chức dân sự như Phó Tổng
thống Mike Pence và Ngoại
trưởngMike Pompeo cũng đã
lên tiếng chỉ trích và có thái
độ tương đối cứng rắn hơn
đối với TQ. Trong đó, ông
Pompeo tuyên bố Mỹ không
chống TQ và mong muốn TQ
phát triển hòa bình nhưng
đồng thời cũng phân biệt rõ
ràng giữa nhân dân TQ và
chính quyền Bắc Kinh trong
cách tiếp cận chính sách của
Washington. Ông Pompeo
cảnh báo chính quyền Bắc
Kinh đang tìm cách thống trị
thế giới và thù địch với giá
trị của Mỹ. Người đứng đầu
Bộ Ngoại giao khuyến cáo
Mỹ và các đồng minh phải
đối đầu trực diện với thách
thức từ TQ” - GS Nguyễn
Mạnh Hùng chia sẻ.
Chuyên gia này nói thêm:
Áp lực đương đầu với TQ
ngày càng gia tăng ở Mỹ,
hướng vào nhiều cơ quan
ban ngành, kể cả Quốc hội
Mỹ. Tuy nhiên, người quyết
định quan trọng nhất vẫn
là Tổng thống Trump. Ông
Trump gần đây khen Chủ
tịch Tập Cận Bình hành
động “có trách nhiệm” đối
với biểu tình Hong Kong,
đồng thời đang tìm cách
thương lượng một hiệp
định thương mại toàn diện
và quan trọng với TQ. Vì
Lần đầu tiên tàu hải quânMỹ, Nhật, ẤnĐộ và Philippines tập trận chung ở biểnĐông tháng 5-2019.
Ảnh: USEMBASSY
Bắc Kinh tiếp cận biển Đông
bằng mọi cách
Theo TS Lê Vĩnh Trương, chuyên gia thuộc Quỹ Nghiên
cứu biển Đông, tác giả sách
Bàn về Trung Quốc trỗi dậy
, TQ
tiếp cận biển Đông theo mọi mặt: Từ trên xuống dưới, từ
trung ương đến địa phương, từ trong nước ra quốc tế, trên
trục không gian và trên cả trục thời gian. Họ đang xúc tiến
các chiến lược để dành cho thế hệ TQmai sau qua việc tiến
hànhquảngbá sáng kiếnMột vànhđai, Một conđường (BRI),
"đường lưỡi bò" và nguy hiểm nhất là xây dựng đảo, chuỗi
ngọc trai trái phép ở tất cả các nước BRI đi qua.
Từ năm 1974 đến nay, TQ tận dụng các liên kết lỏng lẻo
nhất của các nước (Mỹ, Đài, Nga, Campuchia, Lào) để chiếm
dần, lấn dần, vu vạ, dựng chứng cứ, dùng tam chủng chiến
pháp phối hợpmua chuộc, đe dọa và phỉnh phờ nhiều nước
để củng cố những vùng họ đã lấn, chiếmđược ở biểnĐông.
Họ tạo ra hoặc tham gia và khuynh đảo tất cả diễn đàn từ
SCO, ASEAN++, Shang gri La, Hương Sơn, Langcan, MRC.
Mỹ vẫn còn nhiều hạn chế
GS
NGUYỄN MẠNH HÙNG
,
ĐH George Mason (Mỹ):
Số hoạt động tuần tra bảo vệ tự do
hàng hải dưới thời ôngTrump gia tăng
hẳn so với thời ôngObama.Tuy nhiên,
trong khi chính quyền Obama không
cản được việc TQ xây dựng đảo nhân
tạo thì chínhquyềnTrumpbất lực trước
việc TQ quân sự hóa các đảo ấy và gia
tăng sức mạnh quân sự của họ ở vùng
này. Tư lệnh Lực lượng Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương của
Mỹ, Đô đốc Philip Davidson, phải cảnh báo rằng TQ hiện có
khả năng “kiểm soát” biển Đông “trong mọi tình huống”, trừ
khi chiến tranh với Mỹ.
Ngoài ra, chính quyềnTrump còn có những hành động làm
suy yếu vị thế tương đối của Mỹ, tạo cơ hội cho TQ gia tăng
thế lực của mình ở vùng này, đặc biệt là quyết định rút khỏi
Hiệp ước hợp tác chiến lược xuyên Thái Bình Dương (TPP),
một mũi dùi kinh tế để tranh giành ảnh hưởng với TQ.
Biển Đông thành “chiến trường” Mỹ-Trung
TS
LÊ HỒNG HIỆP
,
Viện Nghiên cứu
Đông Nam Á (Singapore):
Thời gianqua chínhquyềnTrumpđã
tích cực can dự vào vấn đề biển Đông,
thậmchí có thể coiWashingtonđãbiến
biển Đông thành một trong những
“chiến trường” của cuộc chiến tranh
lạnh mới với TQ. Điều này không chỉ
thể hiện qua việc chính quyền Trump
nhấnmạnhvấnđềbiểnĐông trongcác
văn bản chính sách về quốc phòng, chiến lược, ngoại giao…
mà còn cả trên thực địa, cả trong các diễn đàn quốc tế cũng
như các mối quan hệ song phương.
Tuy nhiên, điểm hạn chế là Mỹ khó có thể có hành động
hiệu quả trên thực tế để ngăn chặn các hành vi của TQ trên
biển Đông nếu không muốn xảy ra xung động nóng. Đây
cũng là thách thức không chỉ củaMỹmà còn của cả các nước
khác, trong đó có Việt Nam: Làm thế nào để ngăn chặn được
sự bành trướng, hung hăng của TQ trên biển Đông, vừa giữ
được hòa bình và ổn định khu vực.
Họ đã nói
Lần đầu tiên Mỹ
đưa khái niệm “tiếp
cận toàn chính phủ”
vào kế hoạch thúc
đẩy chiến lược của
cường quốc này tại
khu vực.
vậy, phải chờ xem ý định và
quyết tâm của ông Trump
trong việc chống TQ thực
hiện các hành động bắt nạt,
vi phạm luật pháp quốc tế,
đe dọa hoạt động khai thác
kinh tế, dầu khí của các
nước ở biển Đông.
TS Lê Hồng Hiệp cũng
cho rằng việc đối đầu trực
tiếp với TQ và kiềm chế
hành vi của họ trên biển
Đông rất khó nếu không
muốn xảy r a xung độ t
vũ trang. Vì vậy, Mỹ nên
tăng cường sức ép lên TQ
trên biển Đông trong luận
điệu, chính sách cũng như
trên thực địa, trong đó có
việc áp dụng cách tiếp cận
“toàn chính phủ” như ông
Spencer đề xuất.
“Song song đó, Mỹ cũng
cần tiếp tục “kiềm chế”
TQ ở tầm cao, làm TQ suy
yếu thông qua nhiều biện
pháp khác nhau như chính
quyền Trump đã làm trong
thời gian qua. Một khi tổng
thể TQ suy yếu, TQ có khả
năng sẽ phải bớt hung hăng,
phải “lơi tay” ít nhiều trong
các vấn đề như biển Đông.
Ngoài ra, Mỹ cũng có thể
cần phải gắn vấn đề biển
Đông với các vấn đề khác
trong các cuộc đàm phán
chiến lược với TQ” - TS Lê
Hồng Hiệp nói.
Tuy nhiên, vị chuyên gia
đang làm việc tại Singapore
cũng lưu ý rằng những
biện pháp này sẽ không hề
dễ dàng, đồng thời cũng
chứa đựng những rủi ro
nhất định.•
1...,6,7,8,9,10,11,12,13,14,15 16
Powered by FlippingBook