7
Pháp luật
&
cuộc sống -
Thứ Tư10-6-2020
Các cơ quan tố tụng ở Phú Yên
và trung ương cùng Cục Bồi
thường nhà nước và các chuyên
gia pháp luật có quan điểm
khác nhau trong việc xác định
cơ quan phải bồi thường oan
cho bàNguyễnHồngNgọc Anh.
LTS:
Liênquanđếntráchnhiệm
bồithườngoanchobàNguyễn
HồngNgọcAnh, trêncácsốbáo
vừaqua,
PhápLuậtTP.HCM
đã
giớithiệucácquanđiểmkhácnhau
củacáccơquantốtụngtrungương,
CụcBồithườngnhànước(BộTư
pháp),cơquantốtụngtỉnhPhú
Yênvàchuyêngiaphápluật.
Chúngtôixintạmdừngdiễnđàn
nàybằngbàiviết củaTSPhan
AnhTuấn(TrưởngbộmônLuật
hìnhsự,ĐHLuậtTP.HCM)vàsẽ
đềcậpđếnvấnđềnày trongthời
giansớmnhất.
Điều tra
dấuhiệu
bỏ lọt tội
phạmliên
quanĐường
“nhuệ”
Ngày 9-6, cơ quan điều
tra (CQĐT) VKSND Tối cao
cho biết cơ quan này đang làm
rõ dấu hiệu bỏ lọt tội phạm,
không truy cứu trách nhiệm
hình sự người có tội xảy ra tại
một số cơ quan tiến hành tố
tụng thuộc tỉnh Thái Bình.
Theo đó, CQĐT VKSND
Tối cao xác định khoảng
tháng 4-2018, Bùi Mạnh Tiến
(tức Tiến “trắng”, con nuôi
của Nguyễn Xuân Đường, tức
Đường “nhuệ”) và Phạm Văn
Sáng đến nhà anh Trần Ngọc
Hoàng (tài xế ô tô khách chín
chỗ tuyến Vũ Thư, Thái Bình
- Hà Nội).
Các đối tượng này yêu
cầu anh Hoàng mỗi tháng
phải đưa 3 triệu đồng và đón
khách sau 15 giờ hằng ngày
nhưng anh Hoàng không
đồng ý.
Khoảng 19 giờ 30 ngày 22-
5-2018, Sáng và Tiến, Hoàng
Văn Phi, Nguyễn Tuấn Long
đến nhà anh Hoàng. Sáng
dùng dao chém nhiều nhát
làm anh Hoàng bị đứt cơ, gân
hai tay và hai chân.
Sau khi sự việc xảy ra,
Đường đến nhà anh Hoàng
đưa ra mức bồi thường 130
triệu đồng và yêu cầu anh
không đi giám định để không
xử lý hình sự.
Vì lo sợ, anh Hoàng đã có
đơn đề nghị không đi giám
định. Tiếp đó, CQĐT Công
an huyện Vũ Thư ra quyết
định không khởi tố vụ án
hình sự.
Sau khi kiểm tra, CQĐT
VKSND Tối cao trưng cầu
giám định thương tích của
anh Hoàng, kết luận giám
định xác định tỉ lệ tổn hại sức
khỏe là 44%.
Nhận thấy có dấu hiệu
bỏ lọt tội phạm, CQĐT
VKSND Tối cao đã yêu cầu
viện trưởng VKSND tỉnh
Thái Bình hủy bỏ quyết định
không khởi tố vụ án hình sự,
đồng thời ra quyết định khởi
tố vụ án cố ý gây thương tích.
Ngày 5-6-2020, VKSND
Tối cao quyết định chuyển
vụ án trên đến CQĐT Công
an tỉnh Thái Bình để điều tra
theo thẩm quyền và yêu cầu
làm rõ dấu hiệu của tội cưỡng
đoạt tài sản để xử lý theo
pháp luật.
Hiện tại, CQĐT VKSND
Tối cao đang tiếp tục làm rõ
trách nhiệm của những người
có liên quan trong việc bỏ
lọt tội phạm, không truy cứu
trách nhiệm hình sự người có
tội để điều tra, xử lý theo quy
định pháp luật.
TUYẾN PHAN
ViệnKiểmsát TPTuyHòa có
tráchnhiệmbồi thườngoan
Căn cứ vào diễn biến tố tụng của vụ án oan đối với bà NguyễnHồng Ngọc Anh,
đối chiếu quy định pháp luật thì VKSNDTP Tuy Hòa (Phú Yên) có trách nhiệm
giải quyết bồi thường.
TSPHANANHTUẤN
V
ề nguyên tắc, theo Luật Trách
nhiệm bồi thường của Nhà
nước 2017 (Luật TNBTCNN)
thì cơ quan tiến hành tố tụng chịu
trách nhiệm bồi thường là cơ quan
truy cứu trách nhiệm hình sự oan
cuối cùng, gây thiệt hại cho người
bị buộc tội trong hoạt động tố tụng
hình sự (TTHS).
Tinh thầnnàyđược cụ thểhóa thành
các trường hợp mà cơ quan điều tra
(CQĐT),VKS, tòa án phải giải quyết
bồi thường trong hoạt động TTHS
theo quy định tại các điều 34, 35 và
36 của Luật TNBTCNN.
Tòa không có trách nhiệm
phải bồi thường
Ngày 25-3-2014, TAND TP Tuy
Hòaxửsơ thẩm, tuyênphạt bàNguyễn
Hồng Ngọc Anh bảy năm tù. Ngày
16-9-2014, TAND tỉnh Phú Yên xử
phúc thẩmđã hủy bản án sơ thẩmđối
với bà Anh để điều tra lại.
Sau khi điều tra lại, CQĐT Công
an TP Tuy Hòa có kết luận điều tra
(KLĐT)tiếptụcđềnghịtruytốbàAnh.
Như vậy, ngay từ khi CQĐTCông
anTPTuyHòa raKLĐT(lần hai) tiếp
tục đề nghị truy tố bàAnh thì TAND
TPTuyHòa không phải là người cuối
cùng gây thiệt hại cho người bị buộc
tội là bà Anh. Do đó, tòa này không
phải là cơ quan giải quyết bồi thường
trong vụ án này.
CQĐT và VKS cùng gây
thiệt hại cho bà Anh
Sau khi TAND tỉnh Phú Yên xử
phúc thẩmđã hủy bản án sơ thẩmđối
với bị cáoAnh để điều tra lại, CQĐT
Công an TP Tuy Hòa có KLĐT tiếp
tục đề nghị truy tố bà Anh.
Qua nghiên cứu hồ sơ, VKSND
TP Tuy Hòa phát hiện có dấu hiệu
điều tra viên thêm những nội dung
có tính chất buộc tội bị cáo này. Từ
tháng 12-2017 đến tháng 5-2018,
VKSND TP Tuy Hòa đã ba lần ra
quyết định trả hồ sơ cho CQĐT để
điều tra bổ sung, yêu cầu giám định
chữ viết của điều tra viên.
Tuy nhiên, CQĐT Công an TP
Tuy Hòa ba lần ra KLĐT bổ sung
và chuyển hồ sơ vụ án đến VKS đề
nghị truy tố bàAnh về tội danh trên.
CQĐT cũng không tiến hành trưng
cầu giám định chữ viết của điều tra
viên theo yêu cầu của VKS.
Ngày 31-5-2019, CQĐT Công
an TP Tuy Hòa ra bản KLĐT quyết
“Nếu cơ quan nào đình
chỉ không truy cứu trách
nhiệmhình sự thì cơ
quan khác phải giải quyết
bồi thường trong hoạt
động tố tụng hình sự.”
TS
Phan Anh Tuấn
Quan điểm của các cơ quan và chuyên gia
định đình chỉ điều tra vụ án hình sự
đối với bàAnh. VKS thống nhất việc
đình chỉ của CQĐT.
Với các hoạt động nêu trên, sau khi
TAND tỉnhPhúYên xửphúc thẩmđã
hủy bản án sơ thẩm đối với bà Anh
để điều tra lại. Khi đó, chỉ có CQĐT
Công an TP Tuy Hòa có hoạt động
truy cứu trách nhiệm hình sự đối với
bàAnh (được thể hiện qua bảnKLĐT
tiếp tục đề nghị truy tố bà Anh).
Tuy nhiên, trong vụ án này, VKS
đã phê chuẩn quyết định khởi tố, lệnh
tạmgiamcủa CQĐTđối với bàAnh.
Với các hoạt động này, VKS đã gây
thiệt hại cho người bị buộc tội là bà
Anh. Bởi với chức năng kiểmsát hoạt
động tư pháp, việc phê chuẩn các
quyết định nêu trên của VKS đã xác
định vai trò buộc tội củamình đối với
bà Anh, qua đó gây thiệt hại cho bà.
Như vậy, sau khi TAND tỉnh Phú
Yên xử phúc thẩm (đã hủy bản án sơ
thẩm đối với bà Anh) để điều tra lại
thì có hai chủ thể gây thiệt hại cho
bà Anh là CQĐT Công an TP Tuy
Hòa và VKSND TP Tuy Hòa. Giải
quyết tranh chấp bồi thường này dựa
vào quy định tại khoản 3 Điều 34 và
khoản2Điều35củaLuậtTNBTCNN.
VKSND TP Tuy Hòa
bồi thường mới đúng luật
Khoản 3Điều 34Luật TNBTCNN
xác định CQĐT phải giải quyết bồi
thường trong trường hợp sau: “VKS
quyết định trả hồ sơ vụ án để điều tra
bổ sung, CQĐT ra KLĐT bổ sung
hoặc KLĐT mới đề nghị truy tố
nhưng VKS ra quyết định đình chỉ
vụ án đối với bị can vì không có sự
việc phạm tội hoặc hành vi không
cấu thành tội phạm”.
Cạnh đó, khoản 2 Điều 35 Luật
TNBTCNN xác định VKS phải
giải quyết bồi thường trong trường
hợp sau: “Đã phê chuẩn quyết
định khởi tố bị can, lệnh tạm giam
của CQĐT hoặc đã ra quyết định
khởi tố bị can, lệnh tạm giam, quyết
định gia hạn tạm giammà sau đó có
quyết định của cơ quan, người có
thẩm quyền xác định không có sự
việc phạmtội hoặc hành vi không cấu
thành tội phạm hoặc đã hết thời hạn
điều tra vụ ánmà không chứngminh
được bị can đã thực hiện tội phạm, trừ
trường hợp quy định tại khoản 3Điều
34 của luật này; đã quyết định trả hồ
sơvụánđểđiều trabổ sungnhưngcăn
cứ kết quả điều tra bổ sung, CQĐT ra
quyết định đình chỉ điều tra đối với
bị can vì không có sự việc phạm tội
hoặc hành vi không cấu thành tội
phạmhoặc đã hết thời hạn điều tra vụ
ánmà không chứngminh được bị can
đã thực hiện tội phạm”.
Điểm khác nhau trong trường hợp
VKS quyết định trả hồ sơ vụ án để
điều tra bổ sung, CQĐT ra KLĐTbổ
sung hoặc KLĐT mới đề nghị truy
tố ở quy định tại khoản 3 Điều 34 và
khoản 2Điều 35Luật TNBTCNN là:
NếuVKS ra quyết định đình chỉ vụ
án đối với bị can vì không có sự việc
phạmtội hoặchànhvi khôngcấu thành
tội phạm thì trách nhiệm bồi thường
thuộc CQĐT (khoản 3 Điều 34).
Nếu căn cứ kết quả điều tra bổ
sung, CQĐT ra quyết định đình chỉ
điều tra đối với bị can vì không có sự
việc phạmtội hoặc hành vi không cấu
thành tội phạm hoặc đã hết thời hạn
điều tra vụ án mà không chứng minh
được bị can đã thực hiện tội phạm thì
trách nhiệm bồi thường thuộc VKS
(khoản 2 Điều 35).
Nóicáchkhác, nếucơquannàođình
chỉ không truy cứu trách nhiệm hình
sự thì cơ quan khác phải giải quyết
bồi thường.
Trong vụ án này, ngày 31-5-2019,
CQĐT Công an TP Tuy Hòa ra bản
KLĐT quyết định đình chỉ điều tra
vụ án hình sự đối với bị canAnh. Do
đó, VKSND TP Tuy Hòa phải là cơ
quancónghĩavụgiải quyết bồi thường
cho bàAnh.
Tóm lại, việc bồi thường của VKS
trong trường hợp này là đúng luật.
Bởi lẽ với chức năng kiểm sát hoạt
động tư pháp, VKS đã phê chuẩn
quyết định khởi tố bị can, lệnh tạm
giamcủaCQĐT... thì hoạt động buộc
tội của VKS có giá trị pháp lý. Trong
vụ việc ở TPTuy Hòa, VKS phải bồi
thường là hợp lý, đúng quy định của
pháp luật.•
TAND
TPTuyHòa
bồi thường
VKSND
TP Tuy Hòa
bồi thường
CQĐTCôngan
TPTuyHòa
bồithường
VKSND
TPTuyHòa…
TANDTối cao,
Cục Bồi thường nhà nước
(BộTư pháp), TANDTPTuy
Hòa, TS Phan AnhTuấn…
VKSNDTốicao,
VKSNDPhúYên,
PGS-TSĐỗVănĐại
…
