16
THIÊNÂN
V
ì tầm quan trọng chiến
lược của Belarus đối
với cả Nga và NATO,
chính phủ Tổng thống Mỹ
Donald Trump thời gian
qua đã nỗ lực nối lại quan
hệ với Tổng thống Belarus
Alexander Lukashenko để
lôi kéo nước này khỏi quỹ
đạo của Nga.
Tuy nhiên, diễn biến biểu
tình sau bầu cử ở Belarus và
việc Tổng thống Lukashenko
ứng xử bạo lực với người
biểu tình đã khiến Mỹ lúng
túng trong việc tìm bước đi
phù hợp với Belarus.
Nỗ lực làm ấm
quan hệ với Belarus
Có thể nói thời gian qua
Mỹ và Tổng thống Trump
đã nỗ lực để lập lại quan
hệ ngoại giao hữu nghị với
Tổng thống Lukashenko.
Hồi tháng 2, Ngoại trưởng
Pompeo đã thăm Minsk -
chuyến thăm mà nhiều nhà
quan sát cho rằng Tổng thống
Lukashenkomuốn vin vào đó
để cho thấy mình có thái độ
cứngrắnvớiNga.ÔngPompeo
là quan chức cấp cao nhất của
Mỹ đếnMinsk sau nhiều năm.
Trong các cuộc gặp ở Minsk,
trong đó có gặp Tổng thống
Lukashenko, ông Pompeo
đều bày tỏ sự lạc quan rằng
chuyến đi của ông là “một
bước đi chắc chắn đầu tiên
tiến tới cải thiện quan hệ”.
Tháng 4 vừa rồi, Nhà
Trắng thông báo đã đề cử
vị trí đại sứ ở Belarus - bà
Julie Firher. Nếu được phê
chuẩn, bà Fisher sẽ là đại
sứ Mỹ đầu tiên tại Minsk
kể từ năm 2008, khi chính
phủ Belarus trục xuất đại
sứ Mỹ và 30/35 nhà ngoại
giao Washington.
Trước mắt, có thể thấy tiến
trình phê chuẩn đại sứ Mỹ ở
Belarus bị kẹt lại ở Thượng
viện vì nhiều nghị sĩ Mỹ đề
nghị ngưng lại sau khi biểu
tình nổ ra ở Belarus. Lý do
theo Thượng nghị sĩ Chris
Murphy, nếu tiếp tục thời
điểm này thì sẽ là một sai lầm
lớn, vì nó sẽ giống như “tán
thành sự trấn áp (người biểu
tình) của ông Lukashenko”.
Theo hãng tin
Tass
, ngày
24-8, Thứ trưởng Ngoại giao
Mỹ Stephen Biegun Biegun
đã có cuộc gặp với ứng viên
tổng thống đối lập Belarus -
bà Svetlana Tikhanovskaya
ở Lithuania. Tại cuộc gặp
này, ông Biegun tái khẳng
định cam kết của Mỹ với
chủ quyền và toàn vẹn lãnh
thổ của Belarus cũng như
quyền chủ quyền của người
dân nước này trong lựa chọn
lãnh đạo và quyết định tương
lai của họ. Ông Biegun cũng
gặp các lãnh đạo ngoại giao,
quốc phòng Lithuania bàn về
Belarus và cách đối phó Nga.
Tuy nhiên, đến ngày 25-8,
ông Biegun sang Moscow.
Trong nhiều vấn đề ông
Pompeo bàn với Ngoại
trưởng Nga Sergey Lavrov
và Thứ trưởng Ngoại giao
Nga Sergey Ryabkov có
khủng hoảng Belarus, cũng
theo
Tass.
Các động thái trên đây là
biểu hiện mới nhất cho sự
lúng túng của Mỹ trong việc
tìm kiếm bước đi với Belarus
trước những gì đã và đang
xảy ra ở Minsk.
Theo chuyên gia cấp cao
Heather Conley tại Trung tâm
Nghiên cứu chiến lược và
quốc tế (CSIS - Mỹ), không
rõ liệu chính phủ ông Trump
có điều chỉnh lại chính sách
với Belarus và sẽ điều chỉnh
thế nào và liệu chính sách
này có phù hợp với chính
sách của Liên minh châu Âu
hay không.•
Quốc tế -
ThứNăm27-8-2020
Có thể thấy Mỹ thời gian
qua đã rất nỗ lực lôi kéo
Belarus khỏi ảnh hưởng
của Nga. Hồi tháng 5, Mỹ
đưa một lô dầu lớn sang
Belarus để nước này giảm
bớt phụ thuộc năng lượng
vào Nga. Tới thời điểm này,
Mỹ vẫn duy trì trừng phạt
với Belarus nhưng quy mô
đã giảm nhiều so với trước.
Lúng túng tiến hay lùi
Theo tạp chí
Defense One
(Mỹ), tất cả nỗ lực của Mỹ
đã bị hủy hoại nghiêm trọng
với diễn biến biểu tình sau
bầu cử ở Belarus và việc ông
Lukashenko ứng xử bạo lực
với người biểu tình.
Không lâu sau khi kết quả
bầu cử tổng thống Belarus
được công bố và biểu tình
xuất hiện, Ngoại trưởng
Pompeo đã lên tiếng quan
ngại rằng cuộc bầu cử này
“không tự do và công bằng”.
Ông Pompeo đề nghị chính
phủ Belarus tôn trọng quyền
biểu tình hòa bình của người
dân, kiềm chế bạo lực. Ông
George Kent, Phó trợ lý
Ngoại trưởng Mỹ phụ trách
khu vực châu Âu và Á Âu,
nói Mỹ cực kỳ quan ngại về
những gì xảy ra ở Belarus.
Ngày 24-8, Đại sứ Mỹ tại
Nga John Sullivan nói Mỹ
quan ngại sâu sắc về cuộc
bầu cử ngày 9-8 ở Belarus
và việc nhà chức trách nước
này đàn áp biểu tình sau đó.
Cùng ngày, ứng viên tổng
thống Mỹ bên đảng Dân
chủ - ông Joe Biden ra tuyên
bố ủng hộ những người đang
kêu gọi minh bạch bầu cử,
thả tù nhân chính trị, đồng
thời kêu gọi ông Lukashenko
tôn trọng quyền biểu tình
hòa bình, kiềm chế bạo lực.
Từ việc Mỹ đứng cùng
phía các đồng minh châu Âu
nghi ngờ kết quả bầu cử tổng
thống Belarus, phản đối chính
phủ Tổng thống Lukashenko
đối xử bạo lực với người
biểu tình, nhiều chuyên gia
nói với
CNN
rằng họ không
rõ con đường của Mỹ nhằm
lập lại quan hệ hữu nghị với
Belarus rồi sẽ thế nào.
Đã có hàng trăm người bị
thương và hàng ngàn người
bị bắt tại Belarus. Theo
CNN
,
thương vong từ cuộc biểu tình
này có thể sẽ ảnh hưởng đến
chủ trương cải thiện quan hệ
với Belarus của Mỹ.
Biểu tình trên đường phố thủ đôMinsk (Belarus) ngày 25-8 phản đối kết quả bầu cử tổng thống.
Ảnh: AP
Ngày 26-8, điện Kremlin nói rằng Nga hy vọng quan
hệ giữa nước này với phương Tây sẽ không bị tổn hại vì
chuyện bệnh tình của chính trị gia đối lập Alexei Navalny,
theo hãng tin
Reuters
.
Cụ thể, người phát ngôn điện Kremlin - ông Dmitry
Peskov khẳng định Nga không hề muốn điều này và ông
cũng không thấy có lý do gì để các nước phương Tây làm
tổn hại quan hệ với Nga.
Tối 25-8, Bộ Ngoại giao Nga ra tuyên bố bác bỏ nghi
ngờ chính phủ nước này đầu độc ông Navalny. Tuyên bố
khẳng định việc này chẳng lợi lộc gì với Moscow, đồng
thời chỉ trích truyền thông và các nước phương Tây đã vội
vàng cáo buộc Nga.
Nhiều nước phương Tây, trong đó có Đức, Mỹ kêu gọi
Nga điều tra bối cảnh dẫn đến việc ông Navalny bị bệnh.
Ngày 24-8, các bác sĩ Đức nói kết quả xét nghiệm cho
thấy ông Navalny bị đầu độc bằng một chất thuộc nhóm
chất cấm cholinesterase. Loại chất cấm này được cho là
cũng được sử dụng trong nghi án đầu độc cha con cựu
điệp viên Sergei Skripal ở Anh.
Điện Kremlin nói Nga cũng rất nóng lòng làm rõ tại sao
ông Navalny bị bệnh. Tuy nhiên, ngày 25-8, ông Peskov
nói rõ chuyện mở cuộc điều tra là còn sớm, vì “phải có lý
do” mà “thời điểm này, tất cả những gì các bạn và tôi nhìn
thấy là bệnh nhân đang hôn mê”. Nga cũng khẳng định
không hề có hành động “che đậy sự thật” nào với các bác
sĩ Nga điều trị ban đầu cho ông Navalny. Hiện một ủy ban
an ninh tại Quốc hội Nga đã bắt đầu điều tra khả năng có
sự liên quan của nước ngoài trong việc gây hại cho sức
khỏe của ông Navalny.
Ông Ivan Zhdanov - một đồng minh của ông Navalny
nói chỉ có Tổng thống Nga Vladimir Putin mới có đủ thẩm
quyền chỉ đạo đầu độc nhà lãnh đạo đối lập này. Song ông
Peskov cho rằng bất kỳ đồn đoán nào rằng Tổng thống Putin
có liên quan đến tình trạng ông Navalny đều là rỗng tuếch.
Bản thân ông Navalny từng nói cái chết của ông không có
lợi gì cho ông Putin, theo
Reuters
.
Theo các bác sĩ Đức, tình trạng ông Navalny hiện vẫn
nặng nhưng không nguy hiểm tính mạng.
ĐĂNG KHOA
Belarus quan trọng thế nào với Nga?
Các vấn đề của Belarus rất quan trọng với Tổng thống
Nga Vladimir Putin, theo tạp chí
Defense One
. Về vị trí
địa lý, Belarus nằm về phía tây của Nga và chỉ cách vùng
Kaliningrad của Nga 65 km. Không những giáp Nga (phía
đông bắc đất nước), Belarus còn giáp Ukraine về phía nam,
Ba Lan về phía tây và Lithuania cùng Latvia ở tây bắc. Nga
và Belarus ngăn cách bằng một dải biên giới hẹp (104
km) - nửa Ba Lan, nửa Lithuania, được biết đến với cái tên
Hành lang Suwalki.
Phong tỏa Hành lang Suwalki thì có thể xem như phong
tỏa cácnước thànhviênNATOởvùngBaltic (Latvia, Lithuania,
Estonia) với Ba Lan và các nước NATO còn lại. Chính NATO
năm 2017 cũng thừa nhận lỗ hổng phòng vệ này một khi
Nga tấn công. ChuyệnMỹ dẫn đầu cuộc tập trận Người bảo
vệ 2020 không phải ngẫu nhiên, mà để tăng khả năng bảo
vệ Hành lang Suwalki.
Về quân sự, theo một báo cáo năm 2018 của Trung tâm
Phân tích chính sách châu Âu (CEPA - Mỹ), “Belarus có sự
phối hợp chặt với lực lượng vũ trang Nga”. Hiện Nga không
có căn cứ quân sự ở Belarus nhưng ông Putin đã thực hiện
nhiều biện pháp để đảm bảo khả năng đưa lực lượng sang
Belarus nhằm tăng cường phòng thủ khu vực cũng như
thách thức NATO.
Các diễn biến những ngày
qua cho thấy chiến lược củaMỹ
(với Belarus - PV) đã sụp đổ và
Mỹ cần có cách tiếp cận khác.
Chuyên gia cấp cao
HEATHER CONLEY
tại Trung tâm Nghiên cứu
chiến lược và quốc tế (CSIS - Mỹ)
Họ đã nói
Tất cả nỗ lực của
Mỹ đã bị hủy hoại
nghiêm trọng với
diễn biến biểu
tình sau bầu cử ở
Belarus và ứng xử
bạo lực của ông
Lukashenko.
Mỹ lúng túng tìm bước đi
với Belarus
Đã rất nỗ lực tiếp cận để kéo Belarus khỏi quỹ đạo của Nga nhưng diễn biến biểu tình gần đây ởMinsk
khiếnMỹ lúng túng trong việc tìmbước đi phù hợp với Belarus.
Ngahy vọngvụôngNavalny không tổnhại quanhệ với phươngTây
