16
Quốc tế -
ThứHai 11-4-2022
Tiêu điểm
Sau khi Nga bị phương Tây trừng phạt vì phát động chiến
dịch quân sự ở Ukraine, tại Nga xuất hiện lo ngại xảy ra tình
trạng thiếu lương thực và thuốc men.
Truyền thông phương Tây đưa tin rằng Nga đang phải đối
mặt với cuộc khủng hoảng kinh tế nặng nề nhất kể từ khi Liên
Xô sụp đổ năm 1991 và trên mạng xã hội xuất hiện nhiều video
quay cảnh người dân Nga tranh giành hàng tạp hóa và các kệ
hàng trống trong siêu thị. Những mặt hàng thiếu nghiêm trọng là
đường, muối, gạo, mì ống, lúa mạch…
Tuy nhiên, theo hãng tin
Reuters
, Phó Thủ tướng Nga
ViktoriaAbramchenko giữa tháng 3 khẳng định không có nguy
cơ thiếu lương thực trên thị trường nội địa và đề nghị người tiêu
dùng không nên đổ xô mua dự trữ hàng hóa.
Theo
Reuters
, sau khi bị phương Tây trừng phạt, Nga đã thực
hiện nhiều bước để bảo vệ thị trường thực phẩm của mình.
Hãng tin
AFP
dẫn thông tin từ Bộ Thương mại và Công
nghiệp Nga rằng từ đầu tháng 3, nước này đã chỉ đạo cho các
nhà bán lẻ hạn chế bán các loại thực phẩm thiết yếu để hạn chế
đầu cơ chợ đen.
Bộ Thương mại và Công nghiệp cho biết đã có trường hợp
thực phẩm thiết yếu được mua “với số lượng rõ ràng là lớn hơn
mức cần thiết cho tiêu dùng cá nhân (lên đến vài tấn) để bán lại
sau đó”.
Cácmặt hàng thiết yếu, có giá cả chịu sự kiểm soát của nhà
nước, bao gồmbánhmì, gạo, bột mì, trứng và các loại thịt được
chọn và các sản phẩm từ sữa cùng những loại khác.
Giữa tháng 3, Thủ tướng Nga Mikhail Mishustin ký lệnh cấm
xuất khẩu đường trắng và đường thô cho đến ngày 31-8, cấm
xuất khẩu lúa mì, lúa mạch đen, lúa mạch và ngô sang các nước
láng giềng của Liên minh Kinh tế Á - Âu cho đến ngày 30-6.
Tổng thống Nga Vladimir Putin trấn an người dân rằng
không có gì Nga không thể giải quyết và cuộc khủng hoảng
hiện nay sẽ khiến đất nước trở nên mạnh mẽ hơn.
ĐĂNG KHOA
/
Nguy cơ xảy ra khủng hoảng lương thực toàn cầu, liên quan tới xung đột Nga - Ukraine và chuyện
phương Tây trừng phạt Nga đang ngày càng báo động.
Xung đột Nga-Ukraine và nguy cơ
khủng hoảng lương thực toàn cầu
THIÊNÂN
H
ệ lụy từ việc phát động
chiến dịch quân sự đặc
biệt ở Ukraine là Nga
phải hứng hàng loạt lệnh trừng
phạt khắc nghiệt chưa từng có
từ phương Tây. Từ thời điểm
đó, nhiều chuyên gia về ngành
nông nghiệp cảnh báo về tình
trạng thiếu lương thực, nguy
cơ xảy ra khủng hoảng lương
thực toàn cầu liên quan tới
xung đột Nga - Ukraine và
chuyện phương Tây trừng
phạt Nga, càng gần đây nguy
cơ này càng báo động, theo
hãng tin
Reuters
.
Cú đánh “đúp” với
lương thực toàn cầu
Nguy cơkhủnghoảng lương
thực toàn cầu được các đại
diện Mỹ, Pháp và cả Nga đề
cập tại cuộc họp của Hội đồng
Bảo anLiênHợpQuốc (LHQ)
ngày 29-3, theo hãng tin
AFP
.
Trước đó, họp với NATO tại
Bỉ ngày 25-3, Tổng thống Joe
Biden cũng thừa nhận “tình
trạng thiếu lương thực sẽ trở
thành hiện thực”.
TheoGiámđốcChươngtrình
Lương thực Thế giới (WFP)
DavidBeasley,NgavàUkraine
là những nước sản xuất ngũ
cốc lớn, chiếm khoảng 30%
xuất khẩu lúa mì, 20% xuất
khẩu ngô và 75% xuất khẩu
dầu hướng dương toàn cầu.
Các chuyến hàng ngũ cốc qua
BiểnĐen đã bị gián đoạn.Việc
giao hàng bị đình trệ từ Nga
và Ukraine đã góp phần thúc
đẩy lạm phát lương thực toàn
cầu tăng phi mã. Giữa tháng
3, Ngân hàngThế giới đã cảnh
báo rằng một số nước đang
phát triển phải đối mặt với tình
trạng thiếu hụt nguồn cung lúa
mì ít nhất trong thời gian ngắn
Nạn đói và bạo loạn
lương thực khả năng
sẽ xảy ra ở các
nước nghèo.
Nếu không giải quyết được
vấn đề phân bón và việc buôn
bán phân bón không tiếp tục
thì chúng ta sẽ gặp vấn đề
nghiêm trọng về nguồn cung
(lương thực) trong năm tới.
Châu Á cũng đang gặp khó khăn
Ấn Độ - nước có ngành nông nghiệp quy mô lớn đang
dần chuyển hướng sang Canada và Israel để thay thế nguồn
cung từ Nga.
Trong khi đó, Thái Lan đang phải chịu áp lực duy trì các
vụ lúa. Theo số liệu của chính phủ Thái Lan, phân bón nhập
từ Nga và Belarus chiếm khoảng 12% lượng phân bón nước
này nhập năm ngoái. Bên cạnh đó, chính sách kiểm soát
giá phân bón trong nước đang ép các nhà nhập khẩu Thái
Lan phải kiềm chế nhập từ nước ngoài với giá cao, theo ông
Plengsakdi Prakaspesat, Chủ tịch Hiệp hội Phân bón và vật
tư nông nghiệp Thái Lan.
Năm ngoái, Trung Quốc đã áp đặt hạn chế xuất khẩu phân
bón để bảo vệ nông dân khi giá toàn cầu tăng cao do nhu
cầu mạnh và giá năng lượng cao.
Dù xung đột chưa yên nhưng nông dân Serhiy Ivaschuk ở vùng Khmelnytskyi cách Kiev 350 km
về phía nam(Ukraine) vẫn đưamáy kéo ra đồng cày xới đất chuẩn bị chomùa vụ nămnay.
Ảnh: CHRISMCCULLOUGH
Nga ra tay bảo vệ thị trường thực phẩmtrongnước
Nga trấn an
dân rằng
các siêu thị
không thiếu
hàng hóa.
Ảnh: MAXIM
HIPENKOV/
EPA
do phụ thuộc nhiều vào xuất
khẩu của Ukraine.
Chưa hết, theo
Reuters
, giá
phân bón cao ngất trời khiến
nông dân khắp thế giới phải
thu hẹp sản xuất. Giá phân
bón toàn cầu vốn đã ở mức
cao trước khi Nga phát động
chiến dịch quân sự ở Ukraine
ngày 24-2, do giá khí đốt và
giá than cao kỷ lục buộc một
số nhà sản xuất phân bón phải
cắt giảm sản lượng. Giờ giá
càng cao hơn khi Nga là nhà
xuất khẩu lớn các loại phân
bón chủ lực, như kali (40%
cộng với Belarus), ammoniac
(22%), urê (14%) và các chất
dinh dưỡng khác của đất, vốn
rất quan trọng với các cánh
đồng ngô, đậu nành, gạo và
lúa mì, mà trừng phạt của
phương Tây đã làmgián đoạn
việc chuyên chở phân phối các
mặt hàng này trên toàn cầu.
Nhiều ngân hàng và thương
nhân phương Tây đang loại
dần nguồn cung từ Nga vì
sợ vi phạm lệnh trừng phạt,
trong khi các hãng tàu đang
tránh khu vực Biển Đen do
lo ngại về an toàn.
Từ đầu tháng 3, Tổng thống
Nga Vladimir Putin cảnh báo
rằng các hình phạt của phương
Tây có thể khiến giá lương
thực toàn cầu tăng vọt, vì Nga
là một trong những nhà sản
xuất phân bón chính của thế
giới. Theo ông Putin, “nếu họ
tiếp tục tạo ra các vấn đề về tài
chính và hậu cần cho việc vận
chuyển hàng hóa (phân bón)
của chúng tôi thì giá cả sẽ tăng
lên và điều này sẽ ảnh hưởng
đến sản phẩm cuối cùng, các
sản phẩm thực phẩm”.
Tại Mỹ, giá phân bón dự
kiến sẽ tăng 12% trong năm
nay, sau khi đã tăng 17% trong
năm2021, theo dữ liệu của Bộ
Nông nghiệp Mỹ. Nông dân
Mike Berry cho biết gần đây
ông đã phải trả 680 USD/tấn
cho nitơ lỏng để bón cho ngô,
một mức giá “cắt cổ” mà ông
nói là cao hơn 232%so với giá
năm ngoái.
Nguy cơ mất an ninh
lương thực
Theo ông Maximo Torero,
nhà kinh tế trưởng củaTổ chức
Lương thực và Nông nghiệp
LHQ, xét về một số khía cạnh
thì cuộckhủnghoảngphânbón
đáng lo ngại hơn vì nó có thể
kìm hãm sản xuất lương thực.
Ông Tony Will, Giám đốc
điều hành Công ty phân bón
CF Industries Holdings (nhà
sản xuất phân đạm hàng đầu
ở Mỹ), cho biết sản xuất gặp
nhiều rủi ro nhất ở các nước
đang phát triển, nơi nông dân
có ít nguồn tài chính hơn để
chống chọi với bão giá.
Nông dân đang tính đủ cách
ứng phó. Số tính chuyển sang
trồng các loại cây cần ít chất
dinhdưỡnghơn.Sốđịnhthubớt
diện tích trồng. Số nói sẽ rải ít
phân bón hơn, dù theo chuyên
gia về trồng trọt thì điều này
sẽ ảnh hưởng đến năng suất.
TạiMỹ, nông dânBerry cho
biết ông có kế hoạch cắt bớt
diện tích trồng ngô và cũng
sẽ giảm lượng nitơ lỏng bón
cây khoảng 30%, dù điều này
có thể làm giảm năng suất của
ông xuống 25%. Tại Canada,
có hiện tượng nông dân dự trữ
phân bón cho cả mùa vụ năm
2023vìdựđoánphânbónsẽcòn
khan hiếm và giá sẽ còn tăng.
Brazil là cường quốc nông
nghiệp và là nước xuất khẩu
đậu nành lớn nhất thế giới,
phụ thuộc rất nhiều vào phân
bón nhập khẩu như kali, vốn
chiếm 38% trong số các chất
dinh dưỡng cây trồngmà nước
này sử dụng trong năm ngoái,
mà Nga và Belarus cung cấp
một nửa số đó. Giờ thiếu phân
bón, nôngdânBrazil phải giảm
diện tích trồng. Các nhà lập
pháp từ các bang nông nghiệp
của Brazil còn tính ra luật mở
các vùngđất bảnđịaởAmazon
để khai thác kali.
Tại Zimbabwe và Kenya,
các nông dân canh tác diện
tích nhỏ đang quay lại sử dụng
phân hữu cơ xử lý thủ công để
bón cho cây trồng. Giữa tháng
3, Peru đã ban bố tình trạng
khẩn cấp trong lĩnh vực nông
nghiệp vì lo ngại mất an ninh
lương thực. Sắc lệnh khẩn cấp
cho biết diện tích trồng trọt của
quốc gia này đã giảm0,2%kể
từ tháng 8-2021 do giá phân
bón tăng.
Trang tin
worker.org
dẫn
lời cảnh báo của bà Ngozi
Okonjo-Iweala, Tổng giám
đốc Tổ chức Thương mại Thế
giới, rằng nạn đói và bạo loạn
lương thực khả năng sẽ xảy
ra ở các nước nghèo. Bà giải
thích rằng an ninh lương thực
35 nước châu Phi phụ thuộc
vào nhập khẩu từ khu vực
Biển Đen và điều này đang
bị đe dọa nghiêm trọng.
Trong khi đó, trợ lý Tổng
thư ký LHQ về các vấn đề
nhân đạo Joyce Msuya cảnh
báo rằng xung đột ở Ukraine
có nguy cơ tạo ra một cuộc
khủng hoảng nhân đạo tồi tệ
hơn cả các cuộc khủng hoảng
nhân đạo thuộc hàng lớn nhất
thế giới, như ở Afghanistan,
Yemen và ở vùng Sừng châu
Phi - nơi tình trạng mất an
ninh lương thực lâu nay đã là
một vấn đề.•
Ông
MAXIMO TORERO
,
nhà kinh tế trưởng của Tổ chức
Lương thực và Nông nghiệp LHQ
