6
Pháp luật
&
cuộc sống -
ThứBảy4-6-2022
giam bà Lan để điều tra về tội lừa
đảo chiếm đoạt tài sản, đồng thời
chuyển hồ sơ lên cơ quan điều tra
(CQĐT) Công an tỉnh Đồng Nai
điều tra theo thẩmquyền. Tuy nhiên,
sau đó VKSND thị xã Long Khánh
quyết định đình chỉ vụ án.
Lúc này, khi vợ chồng bà Lan yêu
cầu được bồi thường vì bị oan thì
đến tháng 12-2013, VKSND tỉnh
Đồng Nai phục hồi điều tra và giao
Công an thị xã Long Khánh khởi
tố, bắt giam bà Lan.
Tương tự bà Lan là ôngHổ (chồng
bà Lan), ôngHổ bị tạmgiam từ tháng
5-2012 đến tháng 8-2012 thì được
cho tại ngoại, sau đó được đình chỉ.
Đến tháng 1-2014, CQĐT quyết
định phục hồi điều tra.
Tháng 4-2015, TAND tỉnh Đồng
Nai tuyên phạt bà Lan 16 năm tù,
ông Hổ 10 năm tù cùng về tội lừa
đảo chiếm đoạt tài sản. Tòa ra lệnh
bắt giambà Lan ngay tại tòa và buộc
ông bà bồi thường 3,75 tỉ đồng cho
các bị hại.
Đến tháng10-2015,TANDCấpcao
tại TP.HCMhủy án sơ thẩm, giao hồ
sơ cho VKSND tỉnh Đồng Nai điều
tra lại với lý do cấp sơ thẩm chưa
làm rõ các tài liệu còn mâu thuẫn,
chưa thu thập các tài liệu xác định
hành vi của các bị cáo là giao dịch
dân sự hay hình sự.
Sau khi có kết quả điều tra lại,
VKSND tỉnh Đồng Nai đã yêu cầu
CQĐT điều tra bổ sung bốn lần.
Hai lần điều tra bổ sung ban đầu,
CQĐT đều chuyển hồ sơ qua VKS
đề nghị truy tố nhưng VKS tiếp tục
trả hồ sơ yêu cầu điều tra bổ sung.
Điều tra bổ sung lần ba và bốn,
CQĐT không ra kết luận điều tra
bổ sung mà có văn bản trao đổi
với VKS. CQĐT cho rằng các nội
dung mà VKS yêu cầu đã được xác
minh, làm rõ trong kết luận điều tra
bổ sung lần một và lần hai.
Nhận thấy hành vi của vợ chồng
bà Lan không đủ yếu tố cấu thành
tội phạm nên VKS quyết định
không truy tố. Đến ngày 10-8-2020,
VKSND tỉnh Đồng Nai ban hành
quyết định đình chỉ vụ án và quyết
định đình chỉ vụ án đối với các bị
can vì xét thấy hành vi của bà Lan
và ông Hổ không phạm tội lừa đảo
chiếm đoạt tài sản.
Công an nói tòa có trách
nhiệm bồi thường
Sau hai năm được xác định bị
oan do hành vi không cấu thành tội
phạm, vợ chồng bà Lan - ông Hổ đã
nhiều lần làm đơn gửi cơ quan tố
tụng tỉnh Đồng Nai yêu cầu được
bồi thường.
UBND tỉnh Đồng Nai giao Sở
Tư pháp tỉnh tham mưu trong việc
xác định đơn vị có trách nhiệm bồi
thường trong vụ án này. Do đó, Sở
Tư pháp tỉnh Đồng Nai có văn bản
gửi đến Cục Bồi thường nhà nước
(Bộ Tư pháp) xin ý kiến.
Theo văn bản trả lời ngày 14-5-
2021, Cục Bồi thường nhà nước
cho biết đã phối hợp với TAND
Tối cao, VKSND Tối cao và Bộ
Công an để trao đổi nghiệp vụ.
Từ đó, Cục Bồi thường nhà nước
cho rằng CQĐT Công an tỉnh
Đồng Nai có trách nhiệm giải
quyết bồi thường theo quy định
tại khoản 3 Điều 34 Luật Trách
nhiệm bồi thường của Nhà nước
(TNBTCNN) năm 2017.
Ngày 9-6-2021, Sở Tư pháp đã
có văn bản tham mưu cho UBND
tỉnh xác định CQĐT Công an tỉnh
Đồng Nai là cơ quan giải quyết
bồi thường đối với vụ việc của vợ
chồng bà Lan.
Tuy nhiên, vào ngày 14-3-2022,
CQĐT Công an tỉnh Đồng Nai có
báo cáo gửi Sở Tư pháp và UBND
tỉnh Đồng Nai cho rằng cơ quan
giải quyết bồi thường án oan cho
bà Lan, ông Hổ là TAND tỉnh Đồng
Nai (cơ quan tuyên án sơ thẩm),
VŨHỘI
N
gày 11-5, Sở Tư pháp tỉnh
Đồng Nai đã có báo cáo gửi
Cục Bồi thường nhà nước về
việc giải quyết bồi thường cho vợ
chồng bà Ngô Thủy Lan và ông
PhạmVăn Hổ, người được xác định
bị oan trong một vụ án hình sự do
cơ quan tố tụng tỉnh này giải quyết.
Trong báo cáo của Sở Tư pháp
tỉnh Đồng Nai nêu rõ đây là vụ việc
đặc biệt phức tạp do có nhiều quan
điểm khác nhau giữa các cơ quan
tố tụng của tỉnh Đồng Nai.
Cặp vợ chồng từng bị
tuyên án tù oan
Theo hồ sơ vụ án, từ năm 2012,
Công ty TNHH Minh Khiêm do
bà Lan làm tổng giám đốc kiêm
chủ tịch Hội đồng thành viên và
ông Hổ làm phó giám đốc (có trụ
sở tại thị xã Long Khánh, nay là
TP Long Khánh, tỉnh Đồng Nai)
đã huy động vốn của nhiều người,
tổng cộng 4 tỉ đồng.
Ngày 23-2-2012, Công an thị xã
Long Khánh khởi tố bị can và tạm
Vợ chồng ôngHổ chờ đợi ngày được cơ quan tố tụng xin lỗi công khai và bồi thường. Ảnh: VŨHỘI
Lại tranh
chấp về
cơ quan bồi
thường oan
Hai chủ doanh nghiệp được xác định bị
oan nhưngmònmỏi chờ bồi thường vì cơ
quan nhà nước chưa xác định được ai có
trách nhiệmgiải quyết bồi thường.
theo điểm b khoản 1 Điều 36 Luật
TNBTCNN.
Ngoài ra, Công an tỉnh Đồng Nai
đã có các báo cáo về kết quả rà soát,
đánh giá tài liệu, chứng cứ vụ án
và xin ý kiến hướng dẫn của Văn
phòng Cơ quan CSĐT Bộ Công an
nhưng đến nay vẫn chưa nhận được
ý kiến hướng dẫn.
Trong khi đó, báo cáomới đây của
Sở Tư pháp tỉnh Đồng Nai cho biết
Ban cán sự đảng UBND tỉnh Đồng
Nai đã báo cáo Ban Thường vụ Tỉnh
ủyĐồngNai và đề xuất Thường trực
Tỉnh ủy tiếp tục có văn bản đề xuất
Ban Nội chính Trung ương chủ trì
họp liên ngành tố tụng trung ương
để xem xét lại vụ việc theo đúng
quy định pháp luật.•
Trong vụ việc trên, đối chiếu với Luật TNBTCNN năm
2017, có hai quy định liên quan đến việc xác định cơ
quan có trách nhiệm giải quyết bồi thường trong hoạt
động tố tụng hình sự.
Thứ nhất, CQĐT là cơ quan giải quyết bồi thường
trong trường hợp VKS quyết định trả hồ sơ để điều tra
bổ sung, CQĐT ra kết luận điều tra bổ sung hoặc kết
luận điều tra mới đề nghị truy tố nhưng VKS ra quyết
định đình chỉ vụ án đối với bị can vì không có sự việc
phạm tội hoặc hành vi không cấu thành tội phạm, theo
khoản 3 Điều 34 Luật TNBTCNN năm 2017.
Trong trường hợp này, VKS quyết định trả hồ sơ để
điều tra bổ sung, có thể vụ án đó chưa được truy tố,
xét xử sơ thẩm, xét xử phúc thẩm hủy để điều tra lại;
cũng có thể vụ án đó đã được truy tố, xét xử sơ thẩm,
xét xử phúc thẩm hủy để điều tra lại. Và sau khi VKS
quyết định trả hồ sơ vụ án để điều tra bổ sung, CQĐT
ra kết luận điều tra bổ sung hoặc kết luận điều tra mới
đề nghị truy tố nhưng VKS ra quyết định đình chỉ vụ
án đối với bị can.
Thứ hai, tòa án cấp sơ thẩm là cơ quan giải quyết bồi
thường trong trường hợp tòa án cấp sơ thẩm tuyên bị
cáo có tội nhưng tòa án cấp phúc thẩm hủy bản án sơ
thẩmđể điều tra lại mà sau đó bị can được đình chỉ điều
tra, đìnhchỉ vụánvì khôngcósựviệcphạmtội hoặchành
vi không cấu thành tội phạm, theo điểmb khoản 1 Điều
36 Luật TNBTCNN năm 2017.
Trong trường hợp này, nếu sau khi tòa án cấp phúc
thẩm hủy bản án sơ thẩm để điều tra lại, VKS đình chỉ
giải quyết vụ án ngay thì tòa án cấp sơ thẩm là cơ quan
giải quyết bồi thường. Hay sau khi VKS quyết định trả
hồ sơ vụ án để điều tra bổ sung, CQĐT không ra kết
luận điều tra bổ sung đề nghị truy tố lại bị can mà bị
can được đình chỉ điều tra, vụ án được đình chỉ thì tòa
án cấp sơ thẩm là cơ quan giải quyết bồi thường. Bởi lẽ
lúc này, tòa án cấp sơ thẩm chính là cơ quan có quyết
định gây oan sau cùng.
Đối chiếu với các quy định trong hai trường hợp nêu
trên, vợ chồng bà Lan - ông Hổ bị oan thì tòa án cấp
sơ thẩm không phải là cơ quan giải quyết bồi thường
theo điểm b khoản 1 Điều 36 Luật TNBTCNN năm 2017,
mà CQĐT mới là cơ quan giải quyết bồi thường theo
khoản 3 Điều 34 Luật TNBTCNN năm 2017.
Tôi cho rằng tình tiết của vụ việc và quy định của
pháp luật đã tương đối rõ ràng. Hơn nữa, tinh thần
của Luật TNBTCNN năm 2009 về cơ quan có trách
nhiệm bồi thường và Luật TNBTCNN năm 2017 về
cơ quan giải quyết bồi thường là cơ quan gây oan
sau cùng. Trong vụ việc này, CQĐT chính là cơ quan
gây oan sau cùng bằng kết luận điều tra bổ sung đề
nghị truy tố bị can.
ThS
NGUYỄN TRƯƠNG TÍN
,
Phó Giám đốc Công ty
Luật Tri Ân
MINH CHUNG
ghi
Cơ quan điều tra có trách nhiệm giải quyết bồi thường
Cục Bồi thường nhà
nước cho rằng công an
là đơn vị giải quyết bồi
thường nhưng phía
công an lại cho rằng
trách nhiệm đó thuộc về
tòa án.
Họ đã nói
Trao đổi với
Pháp Luật TP.HCM
, vợ
chồng bà Lan - ông Hổ bức xúc:“Tỉnh
Đồng Nai lại tiếp tục đề xuất Ban Nội
chínhTrungươngchủtrìhọpliênngành
tố tụng trung ương xin ý kiến. Trong
khi đó, trước kia Cục Bồi thường nhà
nước đã họp liên ngành cơ quan tố
tụng trungương xác địnhđược đơn vị
bồi thường là Công an tỉnh Đồng Nai
rồi. Vụ án đã kéo dài suốt 10 năm, vợ
chồng tôi mongngóng kết thúc sớm”.
