16
Quốc tế -
ThứHai 20-6-2022
Tiêu điểm
Ngày 17-6, Chủ tịch Ủy ban châu Âu (EC) Ursula von
der Leyen ủng hộ việc trao tư cách ứng viên Liên minh châu
Âu (EU) cho Ukraine, cũng như với Georgia và Moldova,
theo hãng tin
Reuters
. Dự kiến các lãnh đạo EU sẽ thảo
luận khả năng này tại hội nghị thượng đỉnh của khối diễn ra
tại Bỉ trong hai ngày 23 và 24-6.
Tuy nhiên, theo
Reuters
, con đường trở thành thành viên
của EU đối với Ukraine, cũng như với Georgia và Moldova,
không dễ dàng. Ukraine sẽ được yêu cầu cải cách kinh tế và
chính trị để đạt được tiêu chuẩn của EU. Cụ thể, Ukraine sẽ
phải điều chỉnh các điều luật cho tương thích với các điều
luật của EU theo 35 lĩnh vực chuyên đề, từ tài chính, công
lý đến khí hậu. Hơn nữa, không có khả năng EU tiếp nhận
một quốc gia đang trong tình trạng chiến tranh.
Nói cách khác, Ukraine có thể sẽ mất nhiều năm để trở
thành thành viên EU. Ba Lan dù không có chiến tranh cũng
phải mất 10 năm kể từ khi xin gia nhập vào năm 1994 đến
khi thực sự trở thành thành viên vào năm 2004. Thổ Nhĩ Kỳ
đã có tư cách ứng viên vào năm 1999 nhưng hiện không có
triển vọng gia nhập.
Một khi Ukraine hoàn tất quá trình cải cách, điều chỉnh
luật, một hiệp ước gia nhập sẽ được chuẩn bị và phải được
Ukraine, tất cả các chính phủ EU và Nghị viện châu Âu
chấp thuận. Quá trình này lâu hay nhanh còn tùy thuộc vào
yếu tố chính trị. Những năm gần đây, nhiều nước EU, trong
đó có Hà Lan, Pháp và Đức phản đối kết nạp thành viên
mới.
Tuy nhiên, hiện Ukraine đã giành được sự hậu thuẫn quan
trọng của Pháp và Đức. Các nhà lãnh đạo của Pháp, Đức,
Ý và Romania đã cùng sang Kiev vào ngày 16-6 và tuyên
bố ủng hộ việc Ukraine gia nhập EU, bắt đầu với tư cách
là quốc gia ứng viên. Trong khi Thủ tướng Ý Mario Draghi
nói rằng “thông điệp quan trọng nhất của chuyến thăm là
Ý muốn Ukraine gia nhập EU” thì Thủ tướng Đức Olaf
Scholz khẳng định “Ukraine thuộc về gia đình châu Âu”.
Song điều các nhà quan sát đang đặt câu hỏi là liệu một
khi Ukraine được EU trao tư cách ứng viên thì việc này
tác động thế nào đến việc EU tài trợ cho Ukraine? Cho đến
nay, EU đã gửi khoảng 2 tỉ euro (2,1 tỉ USD) cho Ukraine
để mua thiết bị quân sự.
Theo trợ lý giáo sư về chính trị so sánh Will Daniel tại
ĐH Nottingham (Anh), việc Ukraine trở thành ứng viên
của EU “không nên có tác động trực tiếp đến các loại viện
trợ, hỗ trợ đã được cung cấp và có thể sẽ tiếp tục được cung
cấp trong những tháng tới”.
Mọi diễn biến đều đang được Nga theo dõi chặt, theo
người phát ngôn điện Kremlin Dmitry Peskov ngày 17-6,
đặc biệt trong bối cảnh 27 nước thành viên khối này đang
tăng cường hợp tác quốc phòng.
ĐĂNG KHOA
Nga, Ukraine tranh cãi chuyện gỡ
mìn ở biển Đen
Nga và Ukraine đang đổ trách nhiệm cho nhau trong việc rải mìn dẫn đến hậu quả là việc di chuyển tàu
thuyền bị gián đoạn và hoạt động xuất khẩu ngũ cốc bị đình trệ, nhưng không nước nào chịu dỡmìn trước.
KHÔI CHƯƠNG
T
heo tờ
Financial Times
,
sau khi phát động chiến
dịch quân sự tại Ukraine,
hải quân Nga nhanh chóng
kiểm soát biển Azov và
biển Đen, rải mìn để phong
tỏa các tuyến giao thông và
cảng biển của Ukraine ở hai
vùng biển này, tạo lợi thế để
tấn công vào Ukraine. Phần
mình, Ukraine cũng thả mìn
ở vùng biển TP cảng Odessa
(thuộc tỉnh Odessa và là TP
đông dân thứ ba của Ukraine)
để bảo vệ cảng biển còn lại
của mình, ngăn Nga đổ bộ
vào, theo tờ
The Politico
.
Hậu quả “đáng sợ”
Hành động của hai nước
đã đẩy thế giới vào một cuộc
khủng hoảng lương thực
toàn cầu khi con đường vận
chuyển ngũ cốc từ Ukraine bị
chặn đứng hoàn toàn. Cảng
Odessa nằm trên biển Đen, là
cảng lớn nhất ở Ukraine, là
lối vào của 67% hàng nhập
khẩu vào Ukraine và là cửa
ngõ đưa 65% hàng xuất khẩu
của nước này ra thế giới.
Các bãi mìn do Nga và
Ukraine rải ở biển Đen đã
chặn đứng việc xuất khẩu ngũ
cốc của Ukraine, khiến giá
lương thực toàn cầu tăng cao
kỷ lục. Tổng thống Ukraine
Volodymyr Zelensky mô tả
tình hình hiện tại là vô cùng
“đáng sợ”.
Theo
Financial Times
,
trước khi Nga phát động
chiến dịch quân sự, hơn 90%
lượng ngũ cốc và hạt có dầu
Cả Nga và Ukraine
đang đổ trách
nhiệm cho nhau
trong việc rải mìn
dẫn đến hậu quả
việc di chuyển tàu
thuyền bị gián đoạn
và hoạt động xuất
khẩu ngũ cốc bị
đình trệ.
“Tổng thống Nga Vladimir
Putinnói rằngông ấy sẽ không
sửdụngcáctuyếnđườngthương
mại để tấn công Odessa. Ông
ta cũng từngnói vớiThủ tướng
Đức Olaf Scholz vàTổng thống
Pháp Emmanuel Macron rằng
sẽ không tấn côngUkraine, vậy
mà vài ngày sau đó, nước này
đã phát động một “chiến lược
quân sự toàn diện” nhằm vào
Ukraine. Chúng tôi không thể
tin tưởngvàoôngPutin”-Ngoại
trưởngUkraineDmytroKuleba
giải thích cho lý do Ukraine
không thể ràphámìnởOdessa.
Thổ Nhĩ Kỳ đề nghị giúp khôi phục
tuyến đường thủy ở biển Đen
Đầu tháng 6, Bộ trưởng Quốc phòng Thổ Nhĩ Kỳ Hulusi
Akar cho biết nước này đã thống nhất với Liên Hợp Quốc,
Nga và Ukraine về việc mở lại các cảng bị Nga phong tỏa ở
biển Đen, theo tờ
The Guardian
. Ankara đề nghị được làm
trung gian nhằm mở các hành lang vận chuyển ngũ cốc ra
khỏi các cảng của Ukraine. Tàu hải quân Thổ Nhĩ Kỳ sẽ hộ
tống các tàu chở ngũ cốc rời các cảng Ukraine.
Tuy nhiên, kế hoạch của Thổ Nhĩ Kỳ có vẻ khó khả thi khi
Ukraine chobiết sẽmất khoảng sáu thángđể có thể ràpháhết
các bãi mìn của Nga và Ukraine ở biển Đen, chưa kể Ukraine
vẫn lo rằng Nga sẽ tấn công Odessa nếu mình rà phá mìn.
Tổng thống Zelensky nói ông cần đảmbảo rằng các tàu Nga
sẽ không được phép xuất hiện tại các hành lang an toàn này.
Trong khi đó, ông Dmitry Peskov, phát ngôn viên điện
Kremlin, ra điều kiện rằng Nga phải được quyền kiểm tra các
tàu ra vào các cảng “để đảm bảo rằng chúng không mang
theo bất kỳ vũ khí nào vào cảng”mà chỉ chất hàng ngũ cốc.
CảngOdessa ởUkraine. Ảnh: ODESSA JOURNAL
EUmởđường choUkraine gianhập, liệu có tác độngđếnviệc hỗ trợ?
Tổng thốngUkraine Volodymyr Zelensky
(giữa)
, Tổng thống Pháp
Emmanuel Macron
(phải)
và Thủ tướngĐức Olaf Scholz
(trái)
gặp
nhau tại cung điệnMariinsky ở Kiev, Ukraine ngày 16-6.
Ảnh: REUTERS
của Ukraine được xuất khẩu
ra toàn thế giới bằng đường
thủy, với số lượng lên tới 6
triệu tấn/tháng. Tuy nhiên,
ôngMarkiyanDmytrasevych,
cố vấn bộ trưởng Chính sách
nông nghiệp và Lương thực
Ukraine, cho biết hiệnUkraine
chỉ có thể xuất khẩu tối đa 2
triệu tấn ngũ cốc/tháng.
Ước tính khoảng 20 triệu
tấn ngũ cốc đang bị mắc
kẹt trong các hầm chứa của
Ukraine tại TP Odessa, một
lượng lớn ngũ cốc vốn có
thể giúp giảm áp lực của thị
trường lương thực toàn cầu
nếu chúng được xuất khẩu.
Tổ chức Hàng hải Quốc tế
cho biết hiện có khoảng 80
tàu buôn đang mắc kẹt tại các
cảng của Ukraine, ít nhất 10
chiếc đã bị trúng đạn hoặc bị
tấn công.
Nhiều nước đang phát triển
phụ thuộc vào nguồn ngũ cốc
của Ukraine (như Chad, Ai
Cập, Somalia và Lebanon)
đều cảnh báo về tình trạng
thiếu hụt lương thực và giá cả
tăng. Liên Hợp Quốc cho biết
giá lương thực, thực phẩm tại
châu Phi - khu vực tiếp nhận
40% lượng ngũ cốc từ Nga và
Ukraine đã tăng khoảng 23%.
Ai chịu trách nhiệm
gỡ mìn?
Theo kênh
CNBC
, cả Nga
và Ukraine đang đổ trách
nhiệm cho nhau trong việc
rải mìn dẫn đến hậu quả việc
di chuyển tàu thuyền bị gián
đoạn và hoạt động xuất khẩu
ngũ cốc bị đình trệ. Kiev cáo
buộc Nga đặt mìn hải quân
thời Liên Xô ở biểnAzov và
biển Đen nhằm làmgián đoạn
việc vận chuyển và cung cấp
lương thực ra toàn cầu. Nga
đổ lỗi cho Kiev về các bãi
mìn xung quanh cảngOdessa.
Phía Ukraine yêu cầu Nga
dỡ phong tỏa và rà phá hàng
ngàn quả mìn đang trôi nổi ở
biển Azov và biển Đen. Nga
thì khẳng định hoạt động xuất
khẩu có thể khởi động lại
ngay sau khi Ukraine dỡ bỏ
các bãi mìn khỏi vùng biển
cảng Odessa.
Dĩ nhiên, Kiev từ chối vì
lo sợ Moscow sẽ tấn công
Odessa. Theo Ukraine, nếu
rà phá mìn để tàu thuyền có
thể đi lại được thì Odessa sẽ
“không có sự phòng thủ và
do đó tàu chiến Nga có thể
sử dụng hành lang an toàn
này để tấn công TP cảng lớn
nhất” này. Kiev không phủ
nhận việc mình sử dụng mìn
tại cảng Odessa để bảo vệ TP
này khỏi bị Nga tấn công, vì
một trong những mục tiêu
quan trọng của Nga là giành
quyền kiểm soát các cảng dọc
theo bờ biển Đen, bao gồm
ở Odessa và những cảng dọc
biểnAzov (nhưMariupol) mà
Nga đã chiếm giữ.
Ngượclại,phíaNgacáobuộc
rằng Ukraine phải chịu trách
nhiệm về việc hoạt động xuất
khẩu ở cảng Odessa bị chặn,
do chính Ukraine đã rải mìn
ở Odessa. Hồi tháng 5, Nga
cho biết sẵn sàng giúp các tàu
thuyền vận chuyển ngũ cốc
ra khỏi cảng Odessa, đổi lại,
Ukraine phải rà phá toàn bộ
mìn ở xung quanh cảng này
cũng như dỡ bỏ các lệnh trừng
phạt mà phương Tây áp đặt
lên Moscow.•
