6
Pháp luật
&
cuộc sống -
ThứBa23-8-2022
20 năm.
Do đó, xuất phát từ nguyên tắc
nhân đạo thì phải áp dụng thời hiệu
truy cứu TNHS theo quy định của
BLHS năm 1985 (15 năm), đây
là quy định có lợi nhất cho người
phạm tội. Tuy nhiên, cũng cần lưu
ý, nếu người phạm tội phạm hai tội:
Giết người và cướp tài sản thì thời
hiệu của cả hai tội này chạy song
song với nhau.
Thông báo truy tìm
không phải lệnh truy nã
Ngày 4-4-1999, Công an tỉnh
Bình Thuận ban hành Thông báo
truy tìm số 206 kèm ảnh của Lê
Minh Sơn (tức Trương Đình Chi
sau khi đã đổi tên).
Theo Điều 136 BLTTHS năm
1988, lệnh truy nã chỉ áp dụng đối
với bị can - là người đã bị khởi tố
hình sự. Trong khi đó, kể từ thời
điểm vụ án xảy ra đến nay, các
cơ quan chức năng chưa có quyết
định khởi tố bị can đối với Trương
Đình Chi. Vì vậy, Thông báo truy
tìm số 206 nêu trên không phải là
lệnh truy nã.
Do đó, khi xem xét quy định về
thời hiệu truy cứu TNHS đối với vụ
án cũng có hai nội dung đáng chú ý.
Thứ nhất, theoĐiều 45BLHS năm
1985 về thời hiệu truy cứu TNHS:
“Nếu trong thời hạn nói trên, người
phạm tội cố tình trốn tránh và đã có
lệnh truy nã thì thời gian trốn tránh
không được tính; thời hiệu tính lại
kể từ khi người đó ra tự thú hoặc bị
bắt giữ”. Tuy nhiên, do các cơ quan
chức năng chưa có lệnh truy nã đối
với Trương Đình Chi nên không thể
áp dụng quy định này.
Thứ hai, cũng tại Điều 45 nêu
trên quy định “Nếu trong thời hạn
nói trên, người phạm tội lại phạm
tội mới mà bộ luật quy định hình
phạt từ một năm tù trở lên thì thời
gian đã qua không được tính và
thời hiệu đối với tội cũ tính lại kể
từ ngày phạm tội mới”.
Trong bản kiến nghị gửi Chủ
tịch nước có nêu: “Việc cơ quan
điều tra (CQĐT) cho rằng Trương
Đình Chi trong khi bỏ trốn không
vi phạm pháp luật là không đúng
thực tế bởi sau khi bị điều tra viên
thu CMND thì Chi đã giả mạo giấy
tờ để làm CMND mới mang tên Lê
Minh Sơn. Chính CMND này đã
giúp Chi tránh được sự truy lùng
của pháp luật”.
Tuy nhiên, kiến nghị có một số
điểm cần lưu ý: (i) Có cơ sở nào
kết luận Chi giả mạo giấy tờ, hồ
sơ để làm CMND, bởi vì tại thời
điểm sau ngày 30-4-1975 thì việc
làm CMND cho người dân rất đơn
giản, có thể chỉ cần cam kết, khai
báo… Mà đây không phải là hành
vi làm giả giấy tờ, tài liệu của cơ
quan nhà nước.
(ii) Trong trường hợp chứng minh
được Trương Đình Chi có làm giả
giấy tờ, tài liệu thì cũng phải tính
lại thời hiệu từ ngày phạm tội mới.
Trương Đình Chi sau khi bỏ trốn
đã thay đổi họ tên thành Lê Minh
Sơn, thông báo truy tìm Lê Minh
Sơn ban hành năm 1999 nên có thể
thấy tính đến hiện nay thì thời hiệu
cũng đã hơn 15 năm.
Như vậy, dù ở trường hợp nào thì
thời hiệu truy cứu TNHS đối với
người thực hiện hành vi phạm tội
trong vụ án cũng đã hết.
Có thể thấy mặc dù dư luận xã
hội bức xúc vì tội phạm không bị
trừng phạt. Tuy nhiên, giữa tình
TSPHANANHTUẤN
(TrườngĐại học Luật TP.HCM)
V
ụ án giết người, cướp của xảy
ra tại xã TânMinh, huyện Hàm
Tân, tỉnh Thuận Hải (nay là
tỉnh Bình Thuận) từ 41 năm trước,
nên việc áp dụng văn bản nào để
xác định thời hiệu truy cứu trách
nhiệm hình sự (TNHS) phải căn cứ
vào thời điểm xảy ra vụ án.
Phải áp dụng BLHS năm
1985 khi xác định thời hiệu
Vụ án xảy ra ngày 31-7-1980 và
từ đó đến nay đã trải qua các BLHS
năm 1985, năm 1999 và hiện nay
là năm 2015.
Điều 45 BLHS năm 1985 quy
định thời hiệu truy cứu TNHS dài
nhất là 15 năm, Điều 23 BLHS năm
1999 quy định thời hiệu truy cứu
TNHS dài nhất là 20 năm, Điều
27 BLHS năm 2015 quy định thời
hiệu truy cứu TNHS dài nhất là
Từ trái sang: Di ảnh ông Võ Tê
(người bị bắt oan)
, ông VõNgọc
(con trai ôngTê)
và anhĐỗ ThanhAn
(con trai nạn nhân)
.
Ảnh: PHƯƠNGNAM
Tranh luận
về thời hiệu
trong kỳ án
giết người
41 năm trước
Trong vụ án này, xuất phát từ nguyên tắc
nhân đạo thì phải áp dụng thời hiệu truy
cứu trách nhiệmhình sự theo quy định
của BLHS năm1985.
cảm và pháp luật (lý trí) cần phải
được phân biệt rạch ròi. Bởi lẽ pháp
luật là giá trị công bằng của xã hội,
là cơ sở để đánh giá trách nhiệm,
giới hạn của cơ quan và những
người liên quan, giữa tội phạm
và sự trừng phạt, giữa bức xúc dư
luận và giới hạn của nó trong nhà
nước pháp quyền.•
MINH CHUNG
ghi
Tôi đồng tình với ý kiến của LS Phan Trung Hoài về
việc CQĐT cho rằng Trương Đình Chi trong khi bỏ trốn
không vi phạmpháp luật là khôngđúng thực tế.Thực tế
thì sau khi thực hiện hành vi phạm tội, Trương Đình Chi
đãbỏ trốn; khi bị điều tra viên thuCMND thìTrươngĐình
Chi đã giả mạo giấy tờ, hồ sơ để làm cho mình CMND
mang họ tên mới là Lê Minh Sơn cho đến khi bị bắt.
Hành vi làmgiả CMND và sử dụng để lừa dối cơ quan
nhà nước là hành vi phạm tội làm giả con dấu, tài liệu
của cơ quan, tổ chức; tội sử dụng con dấu hoặc tài liệu
giả của cơ quan, tổ chức, vì CMND là tài liệu của cơ quan
nhà nước có thẩm quyền cấp cho công dân.
Tội làm giả con dấu, tài liệu của cơ quan, tổ chức; tội
sử dụng con dấu hoặc tài liệu giả của cơ quan, tổ chức
là tội phạm kéo dài cho đến khi Trương Đình Chi bị
bắt lại mới kết thúc, nên trong suốt thời gian kể từ khi
Trương Đình Chi làm giả CMND cho đến ngày bị bắt,
TrươngĐình Chi luôn luôn ở trong tình trạng phạm tội.
Vì vậy, thời hiệu truy cứuTNHSđối vớiTrươngĐìnhChi
trong vụ án được tính lại kể từ ngày thực hiện hành vi
phạm tội làmgiả con dấu, tài liệu của cơ quan, tổ chức;
tội sử dụng con dấu hoặc tài liệu giả của cơ quan, tổ
chức, tức là từ ngày Trương Đình Chi bị bắt.
Việc CQĐT đình chỉ điều tra với lý do hết thời hiệu
truy cứu TNHS là không đúng với quy định tại Điều 27
BLHS năm 2015.
Ông
ĐINHVĂN QUẾ
,
nguyên Chánh Tòa Hình sự
TAND Tối cao
Tôi ủng hộ quan điểm của LS Phan Trung Hoài!
Thông báo truy tìm
không phải là lệnh truy
nã vì lệnh truy nã chỉ áp
dụng đối với bị can - là
người đã bị khởi tố hình
sự (Điều 136 BLTTHS
năm 1988).
TS
Phan Anh Tuấn
Cựu phó chánh văn phòng lừa tiền tỉ rồi bỏ trốn
Ngày 22-8, TAND TP.HCM xử sơ thẩm đã tuyên phạt
Huỳnh Thị Nhung (sinh năm 1963) 15 năm tù
về tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản.
Hồ sơ thể hiện Nhung từng công tác tại
UBND phường, UBND quận và Quận ủy Phú
Nhuận, trước khi nghỉ việc là phó chánh Văn
phòng Quận ủy Phú Nhuận (TP.HCM). Ngày
10-1-2011, Nhung bị thi hành kỷ luật khai trừ
khỏi Đảng, đến ngày 14-2-2011 thì nghỉ việc
theo nguyện vọng.
Trong thời gian trước và sau khi nghỉ việc, Nhung dùng
thủ đoạn gian dối, “nổ” đang công tác tại
Phòng TN&MT quận Phú Nhuận, có khả
năng mua hóa giá các căn nhà thuộc sở hữu
của Nhà nước với giá rẻ và dọn các bãi rác ở
các quận 2, 9 và 12.
Cụ thể, Nhung đã ký kết nhiều “hợp đồng
dịch vụ giao khoán việc trọn gói” về việc
nhận hoàn tất mua nhà hóa giá. Ngoài ra, Nhung còn ký
kết các “hợp đồng thực hiện bãi rác” tại các quận 2, 9, 12
(TP.HCM) với thỏa thuận thời gian đầu tư 2-3 tháng, bị
hại giao cho Nhung 500 triệu đồng/bãi rác, khi hoàn tất sẽ
nhận số tiền còn lại là 600 triệu đồng/bãi rác.
Tuy nhiên, sau khi nhận tiền từ các bị hại, Nhung không
thực hiện hợp đồng và đi khỏi nơi cư trú nên các bị hại đã
làm đơn tố cáo. Cơ quan tố tụng xác định có bốn cá nhân
đã đưa tiền cho Nhung, tổng cộng trên 12 tỉ đồng.
HOÀNG YẾN
Tiêu điểm
Trên số báo ngày 22-8, liên quan
đến kỳ án giết người, cướp của xảy
ra 41 năm trước tại huyện Hàm Tân,
tỉnh BìnhThuận,
Pháp Luật TP.HCM
có
đăng tải ý kiến của luật sư (LS) Phan
Trung Hoài (là người hỗ trợ pháp lý
miễn phí cho con nạn nhân và người
bị bắt oan trong vụ án trên).
LSHoài phân tích: Côngan tỉnhBình
Thuận ra quyết định đình chỉ điều tra
vụ án với lý do hết thời hiệu truy cứu
TNHS và Trương Đình Chi không có
hành vi vi phạm pháp luật trong quá
trình lẩn trốn sau khi gây án là không
bảo đảm căn cứ pháp lý. Bởi Trương
Đình Chi sau khi gây án đã cố tình
trốn tránh, có quyết định truy nã và
trong thời gian bỏ trốn đã phạm tội
mới. Do đó, LS cho rằng cần phải tiếp
tục khởi tố bị can, tiến hành điều tra,
truy tố, xét xử đối với người phạm tội.
Trong sốbáonày,
PhápLuật TP.HCM
tiếp tục đăng tải quan điểm của TS
Phan Anh Tuấn, giảng viên Trường
ĐH Luật TP.HCM và nguyên Chánh
Tòa Hình sự TAND Tối cao Đinh Văn
Quế về vụ việc này.
BịcáoNhungtạitòa. Ảnh:H.YẾN
