11
Kinh tế -
ThứBa10-1-2023
Đề xuất sửa đổi
hàng loạt quy
định về xăng dầu
ANHIỀN
B
ộ Công Thương đang
gấp rút lấy ý kiến góp ý
cho dự thảo Nghị định
sửa đổi, bổ sung một số điều
của Nghị định 95/2021 và
Nghị định 83/2014 về kinh
doanh xăng dầu.
Dự kiến dự thảo sẽ được
hoàn thiện và trình Chính phủ
trong tháng 1-2023.
Nhiều nội dung mới
Điểm mới đáng chú ý đầu
tiên tại dự thảo là về công
thức giá và phương thức điều
hành giá xăng dầu. Về công
thức giá, Bộ Công Thương
đề xuất sửa đổi công thức
giá và phương pháp công
bố giá cơ sở mặt hàng xăng
dầu theo hướng Nhà nước
chỉ công bố các yếu tố cấu
thành giá, gồm giá thế giới
(giá Platt’s); các loại thuế thu
vào ngân sách nhà nước, lợi
nhuận định mức, mức trích
lập, chi sử dụng quỹ bình
ổn giá… để định hướng cho
việc tính và quyết định giá
bán lẻ xăng dầu cụ thể của
các công ty đầu mối kinh
doanh xăng dầu. Các doanh
nghiệp (DN) căn cứ các chi
phí thực tế của mình để tự
xác định và công bố giá bán
lẻ, thực hiện kê khai giá khi
thay đổi giá và báo cáo về Bộ
Công Thương, Bộ Tài chính
để giám sát.
“Phương án này giúp đưa
giá xăng dầu dần dần về thị
trường. Qua đó giảm dần sự
can thiệp của Nhà nước, bảo
đảm phản ánh đủ chi phí thực
tế phát sinh của các DN trong
giá cơ sở xăng
dầu, hài hòa lợi
ích giữa các
chủ thể, giúp
duy trì nguồn
cung xăng dầu
cho thị trường.
Đặc biệt, khi
DN đầu mối
được tự quyết
định các chi phí kinh doanh,
họ sẽ cân đối, duy trì chiết
khấu trong hệ thống phù hợp
với thực tế cung cầu trên thị
trường” - đại diện Bộ Công
Thương giải thích.
Về thời gian điều hành giá,
Bộ Công Thương đề xuất
giảm thời gian điều hành giá
từ 10 ngày xuống bảy ngày,
quy định vào thứ Năm hằng
tuần, không kể ngày nghỉ, lễ.
Trường hợp thứ Năm rơi vào
mùng 1 đến mùng 3 tháng
1 âm lịch thì được chuyển
đến ngày mùng 4 âm lịch
của tết Nguyên đán.
Bộ Công Thương cho rằng
phương án này nhằm bảo
đảm giá xăng dầu bám sát
hơn với diễn biến giá xăng
dầu trên thị trường thế giới.
Việc điều hành sẽ được thực
hiện cả vào ngày nghỉ lễ để
tránh việc giá có biến động
lớn trong những dịp nghỉ lễ,
ảnh hưởng đến quyền lợi của
người tiêu dùng hoặc DN.
Về quyền và nghĩa vụ của
thương nhân phân phối xăng
dầu, Bộ Công Thương đề
xuất chọn phương án thương
nh â n ph â n
p h ố i đượ c
mua hàng từ
tối đa ba đầu
mối.Mục tiêu,
theoBộCông
Thương,làvẫn
kiểmsoátđược
số lượng đơn
vị cấp hàng
và bảo đảm sự linh hoạt cho
thương nhân có địa bàn kinh
doanh rộng khắp cả nước.
Vẫn chưa sửa đổi
triệt để
Có thể thấy hàng loạt quy
định mới về xăng dầu đã
được Bộ Công Thương đề
xuất sửa đổi, bổ sung trong
dự thảo nghị định. Từ các
vấn đề của thương nhân phân
phối, quỹ bình ổn cho đến
thời gian điều hành giá…
Điều này thể hiện sự cầu
thị, lắng nghe từ cơ quan
điều hành, mà cụ thể là Bộ
Công Thương.
Tuy nhiên, một số nội
dung quan trọng liên quan
đến hoạt động kinh doanh
bán lẻ xăng dầu mà hàng
ngàn DN thời gian qua liên
tục phản ánh, kiến nghị đã
không được sửa đổi. Trong
đó có thể kể đến quy định
về mức chiết khấu tối thiểu
trong kinh doanh xăng dầu,
cho phép các đại lý bán lẻ
xăng dầu được lấy hàng từ
nhiều nguồn thay vì chỉ một
nguồn như hiện nay.
Trao đổi với
Pháp Luật
TP.HCM
, ông Giang Chấn
Tây, GiámđốcCông tyTNHH
MTV Bội Ngọc, phân tích:
Thực tế thị trường xăng dầu
thời gian qua cho thấy nhiều
đơn vị bán lẻ không có chiết
khấu khiến cửa hàng lỗ liên
tiếp, dẫn đến không có tài
chính nhập hàng, phải đóng
cửa cây xăng.
Do vậy, nếu không quy
định chiết khấu tối thiểu
trong kinh doanh xăng dầu
thì các công ty đầu mối,
phân phối muốn đưa bao
nhiêu chiết khấu cho đơn vị
bán lẻ cũng được và thường
ở mức rất nhỏ hoặc không
có. Hơn nữa, theo quy định,
DN bán lẻ chỉ được lấy từ
một nguồn duy nhất.
“DN bán lẻ đang ở thế vô
cùng khó. Trong khi mỗi lần
ký hợp đồng thì hiệu lực ít
nhất hai năm. Mỗi lần gần
hết hợp đồng họ tăng chiết
khấu lên một vài tháng để
kéo DN bán lẻ tái ký, ký
xong lại đè xuống, DN bán
lẻ không thể làm gì được.
Ngay công ty tôi cũng không
ít lần rơi vào trường hợp bị
đè chiết khấu như thế, không
chấp nhận được thì phải bồi
thường hợp đồng với tổn
Đề xuất chuyển việc điều hành
giá xăng dầu cho Bộ Tài chính
Trong dự thảo, Bộ Công Thương đề xuất giao toàn bộ
việc điều hành giá xăng dầu và tính toán các chi phí kinh
doanh xăng dầu cho Bộ Tài chính chủ trì thực hiện. Bộ
Công Thương lý giải chọn phương án này là nhằm tập
trung việc quản lý điều hành giá về một đầu mối, phù
hợp với chức năng, nhiệm vụ và chuyên môn nghiệp vụ
của Bộ Tài chính.
Trước đó, Bộ Tài chính đã đề nghị chuyển đầu mối điều
hành xăng dầu về Bộ Công Thương.
Về vấn đề này, PGS-TS Đinh Trọng Thịnh, giảng viên cao
cấp Học viện Tài chính, cho rằng việc Bộ Công Thương
đề xuất đưa quản lý xăng dầu sang Bộ Tài chính là không
hợp lý. Bộ Công Thương phải là đơn vị quản lý chung
nhất mặt hàng xăng dầu. Bởi lẽ hoạt động kinh doanh
xăng dầu mang đặc thù của hoạt động thương mại. Từ
việc xuất nhập khẩu, quản lý cung cầu thị trường, quan
hệ mua bán với nhà máy lọc dầu trong nước, Bộ Công
Thương đều quản lý.
Tuy vậy, một số chuyên gia khác lại cho rằng quan trọng
nhất là đổi mới cơ chế quản lý xăng dầu chứ bộ nào quản
lý không phải là yếu tố quyết định.
AN HIỀN
Cần cho phép các đại
lý bán lẻ xăng dầu
được lấy hàng từ
nhiều nguồn, thay vì
chỉ một nguồn như
hiện nay.
thất rất nặng nề” - ông Tây
chia sẻ.
Từ thực tế trên, ông cho
rằng nếu không quy định chiết
khấu thì phải cho nhà bán lẻ
lấy hàng ở ít nhất hai nơi mới
cạnh tranh được chiết khấu.
Khi đó công ty đầu mối sợ
cho chiết khấu thấp thì nhà
bán lẻ sẽ lấy hàng ở nơi cho
chiết khấu cao hơn, từ đó tạo
ra cạnh tranh. Nếu không áp
dụng giải pháp này, nhà bán
lẻ “không sống nổi” nên sẽ
lại đóng cửa.
Giải thích về vấn đề này,
phía Bộ Công Thương cho
biết: Sau khi phân tích ưu,
nhược điểm, bộ đã chọn
phương án không quy định
mức chiết khấu tối thiểu.
Bộ này cũng lý giải về việc
tiếp tục chọn phương án
theo hướng đại lý bán lẻ
chỉ được lấy hàng từ một
nguồn là để “phù hợp với
Luật Thương mại và để kiểm
soát chất lượng, nguồn gốc,
giá bán xăng dầu đến người
tiêu dùng”.•
Trong dự thảo sửa đổi, bổ
sung một số điều của Nghị định
95/2021 và Nghị định 83/2014 về
kinh doanh xăng dầu đang được
Bộ Công Thương lấy ý kiến có
rất nhiều điểm mới. Một trong
những vấn đề quan trọng được đặt ra lần này là giao cho
một bộ quản lý thống nhất mặt hàng xăng dầu, mà hiện
được nhiều bộ, ngành cùng quản lý.
Thực tế lúc thị trường xăng dầu bình lặng, không có gì
bất thường thì cấu trúc nhiều cơ quan cùng quản lý không
phát sinh vấn đề. Nhưng khi thị trường bất ổn như giá
xăng dầu tăng liên tục, các cây xăng đóng cửa vì càng
bán càng lỗ, người dân phải xếp hàng cả giờ đồng hồ mới
có thể đổ được xăng... thì việc nhiều ban ngành cùng quản
lý dẫn đến điều hành hết sức lúng túng. Nguyên do không
có sự phối hợp thống nhất, không ai chịu trách nhiệm
chính.
Vì vậy, việc quy về một đầu mối, bộ quản lý là cần thiết.
Nhưng việc tập trung quản lý xăng dầu về một đầu mối dù
là Bộ Công Thương hay Bộ Tài chính vẫn chưa đủ. Bởi
việc một bộ, liên bộ hay giao về cho ai quản lý giá cũng
không thể tính toán thay được thị trường.
Vấn đề mấu chốt là cần đổi mới toàn diện về cơ chế
điều hành, quản lý thị trường xăng dầu. Theo đó, việc
quản lý xăng dầu đòi hỏi phải tuân thủ nguyên tắc thị
trường, vì cơ chế áp giá phí định mức như hiện nay rất lạc
hậu và không theo kịp thực tế chi phí phát sinh của doanh
nghiệp. Nói cách khác, việc tính không đủ và không đúng
chi phí trong công thức tính giá cơ sở xăng dầu là nguyên
nhân chính gây bất ổn thị trường trong thời gian vừa qua.
Do đó, Nhà nước cần xem xét sửa công thức tính giá
cơ sở theo hướng bổ sung một số chi phí thực tế phát sinh
của doanh nghiệp, bao gồm cả các nhà bán lẻ. Đặc biệt,
cơ quan quản lý chỉ cần đưa ra một khung giá nhập cộng
với thuế, phí theo quy định làm giá định hướng. Phần giá
thị trường nên để doanh nghiệp tự quyết định theo quy
luật cung cầu.
Như một số chuyên gia từng nhấn mạnh: Cơ quan chức
năng nên từ bỏ tư duy mệnh lệnh hành chính, cơ chế xin -
cho trong quản lý xăng dầu. Nhà nước chỉ nên điều hành
thị trường thông qua các công cụ về thuế, phí; giám sát
chất lượng, tạo môi trường cạnh tranh lành mạnh giữa
các công ty xăng dầu. Nhà nước không nên và không thể
làm thay nhà kinh doanh.
Đây là vấn đề then chốt để thị trường xăng dầu Việt
Nam phát triển lành mạnh.
PHƯƠNG MINH
Vấnđề then chốt về xăngdầu
(Tiếp theo trang1)
Bộ CôngThương đề xuất: Nhà nước chỉ công bố
giá định hướng về xăng dầu, còn doanh nghiệp sẽ
tự xác định, đưa ra giá bán lẻ sau khi cộng chi phí
kinh doanh thực tế.
Nhiều công ty xăng dầu đề nghị cho phép cửa hàng bán lẻ xăng dầu được lấy hàng từ nhiều nguồn.
Ảnh: AH
