12
Săn chuột “quý tộc” chuyên
ăn sâm quý Ngọc Linh
LÊKIẾN
T
ừ xưa, sâm Ngọc Linh
được bà con người Xơ
Đăng (huyện Tu Mơ
Rông, Kon Tum) gọi là “cây
thuốc giấu” vì có công dụng
thần kỳ, chữa lành vết thương
nhanh chóng, giúp phục hồi
sức khỏe, tinh thần.
Săn lùng “siêu trộm”
Từ khi được công bố là
dược liệu quý, sâm Ngọc
Linh trở nên đắt đỏ. Trong
vùng, người dân trồng sâm
này thường giấu nhẹm thông
tin mình “trồng sâm ở đâu,
trồng bao nhiêu cây” do lo
sợ sâm bị mất cắp.
Tôi may mắn được “vua
sâm” A Sỹ (xã Tê Xăng,
huyện Tu Mơ Rông), người
có hơn 100.000 gốc sâm, thu
nhập đến cả chục tỉ đồng mỗi
năm, dẫn đườngmới lên được
vườn sâm. Tại đây, tôi được
nghe câu chuyện “vừa thích
vừa hận” về loài chuột rừng
mang tên chuột “quý tộc”.
ÔngASỹ bảo: “Thịt chuột
ở đây ngon không có thịt gì
bằng nhưng nó có thói quen
ai cũng ghét là thích ăn hạt
và củ sâmNgọc Linh. Chỉ vài
nhát cắn, người dân có thể bị
thiệt hại từ vài triệu đến vài
chục triệu đồng. Mới đây
thôi, chỉ nghỉ tết có hai ngày
không lên vườn, hàng chục
hộ dân đã báo có mấy ngàn
gốc sâm bị chuột gây hại”.
Theo chân ôngASỹ, chúng
tôi men theo lối nhỏ, băng qua
ba chốt chặn trên rừng mới
vào được vườn sâm. ÔngASỹ
dặn nhỏ không được tự ý đi
lung tung kẻo mang họa. Mỗi
vườn sâm đều có bẫy chuột
giăng kín xung quanh để ngăn
“siêu trộm sâm quốc bảo”.
Đangmiênman câu chuyện,
chúng tôi bỗng giật mình với
tiếng la và truy đuổi của A
Lang (thanh niên làng Đắk
Viên, xã Tê Xăng đi cùng
đoàn). Thì ra A Lang đang
truy bắt con chuột “quý tộc”
trú trong lùm cây. Chỉ sau 3
phút, con chuột hết đường
đành co rúm lại trong bị.
A Lang chia sẻ thường bà
con dùng bẫy sắt, bẫy dây
hoặc đèn pin soi vào mắt,
lấy ná cao su bắn chuột vào
ban đêm. Loại chuột này khá
tinh ranh, bẫy bình thường
ít dính. Vậy nên họ lấy hạt
ngô trộn với hạt tiêu rừng để
tạo mùi thơm mới bẫy được.
Khác với đồng loại, giống
chuột này có màu lông vàng
óng mượt, bụng trắng, răng
sắc nhọn.
Nói về giải pháp trị chuột ăn
sâm, ôngASỹ cười bảo: “Giải
pháp thì nhiều lắm nhưng đều
chưa triệt để. Thông thường
mình phải có mặt tại vườn, đi
tuần cho nó thấy, nó sợ không
dám đến và đặt bẫy. Nhiều
người cũng nghĩ cách dùng
thuốc độc nhưng sợ nó dính
bẫy và bị người khác bắt được,
làm thịt ăn thì nguy hiểm nên
không ai làm”.
Theo ông A Đê, Chủ tịch
UBND xã Tê Xăng, để trị
loài chuột này, chính quyền
địa phương thường xuyên
khuyến khích, vận động người
dân có nhiều biện pháp phòng
ngừa. Cách phòng ngừa hiệu
quả nhất là dùng lưới rào kín
vườn sâm và bố trí bẫy xung
quanh. Cách bẫy là đặt một
cái cây bắc thành cái cầu để
chúng bò lên và đặt bẫy ngay
trên đó.
“Mấy con chuột này ăn
sâm nên khôn lắm, mình bẫy
bình thường nó né hết” - ông
A Đê nói.
Món ngon
đãi khách quý
Sau chuyến leo núi rã rời,
“vua sâm” A Sỹ mời chúng
tôi dùng bữa và thiết đãi món
khách phương xa ao ước là
thịt chuột “quý tộc” nướng và
nấu canh. Món nướng được
dọn lên bàn trước, trông cháy
sém, đen bóng, tỏa ra mùi
thơm phức nao lòng.
Thấy khách rụt rè, ông A
Sỹ bảo: “Còn nóng, ăn cho
ngon”. Do lần đầu ăn thịt
Nói về giải pháp trị chuột “quý tộc”, ông
Lê Đức Thảo, Phó Giám đốc Công ty CP Sâm
Ngọc Linh Kon Tum (có khoảng 500 ha sâm,
trả lương thường xuyên cho 400 lao động địa
phương), cho hay tình trạng chuột phá hoại
sâmNgọc Linh là vấn đề rất đáng lo ngại. Để
giảmrủi rodo chuột pháhoại, hằngnămcông
ty khuyến khíchngười dân làmviệc trongđơn
vị tăng cường bẫy, bắt chuột…Mỗi cái đuôi
chuột sẽ được đơn vị thu lại và hỗ trợ 10.000
đồng. Đây là việc làm vừa động viên người
dân bắt chuột vừa tạo thu nhập cho họ. Để
ngăn ngừa chuột ăn hạt sâm, công ty đã tạo
ra những cái chụp bằng nhựa bao hạt lại.
Chỉvàinhátcắn,người
dâncóthểbịthiệthạitừ
vài triệu đến vài chục
triệu đồng.
Đời sống xã hội -
ThứNăm2-2-2023
chuột nên tôi cũng hơi e ngại.
Nhưng sau ly rượu sâm ấm
bụng, mạnh dạn cầm miếng
thịt quệt muối ớt mới, tôi cảm
nhận được vị ngon mê ly và
không đắn đo nữa.
Ông ASỹ vui vẻ nói: “Đây
là những món ngon, chỉ có
khách quý hoặc dịp lễ mới
dọn ra mời. Nếu ăn quen thì
mới cảmnhận được, không có
thịt gì so bì được. Chuột nó ăn
sâm, mình ăn nó thì bổ còn gì
bằng. Chuột này có thể được
chế biến ra rất nhiều món như
nướng, xàosảớt, nấuchuối…”.
Chuyện này làm tôi nhớ đến
lời của chị YHlạng, Chủ tịch
Ủy ban MTTQ xã Măng Ri,
huyện TuMơ Rông. Theo chị
Hlạng, trước đây chưa có tủ
lạnh, bà con bẫy được chuột
đều làm thịt, rửa sạch rồi gác
phơi khô trên bếp để ăn dần.
Nay có tủ lạnh, nhà ai cũng
có chuột “quý tộc” tươi trong
nhà. Nếu mua ở ngoài, một
con giá 50.000 đồng.
Chị Hlạng cho biết: “Hiện
nay mỗi ký sâm Ngọc Linh
có giá 70-130 triệu đồng,
sâm lâu năm có thể vài trăm
triệu đồng/kg. Lá sâm cũng
bán được 13-15 triệu đồng/
kg, riêng hạt sâm bán được
100.000 đồng/hạt. Nếu mỗi
cây sâm có trái đều có thể
thu 30-60 hạt/cây… Nếu
quy ra tiền mới thấy giá trị
cây sâm rất cao. Vì thế mới
nói với chuột “quý tộc”, dân
vừa yêu vừa hận”.•
Người
XơĐăng
dưới chân núi
Ngọc Linh
xem chuột
“quý tộc” là
đặc sản dùng
đãi khách
quý nhưng
cũng khá
đau đầu bởi
món khoái
khẩu của nó
là “quốc bảo”
sâmNgọcLinh.
Tiêu điểm
Sâm Ngọc Linh là cây dược
liệu chủ lực thoát nghèo ở địa
phương.Trongbanămqua trên
địa bàn có gần 2.000 hộ thoát
nghèo, trong đó phần lớn nhờ
vào trồng, mua, bán dược liệu
sâmNgọc Linh. Đặc biệt, nhiều
hộđã làmgiàu lên từ sâmNgọc
Linh, chỉ tính ba xã Tê Xăng,
Măng Ri và Ngọc Lây có gần
70 hộ làm giàu, thu nhập từ
500 triệu đến 10 tỉ đồng/năm.
Toàn huyện có khoảng 1.700
ha sâm Ngọc Linh.
Ông
VÕ TRUNG MẠNH
,
Chủ tịch
UBND huyện Tu Mơ Rông
Thu mua mỗi đuôi chuột “quý tộc” 10.000 đồng
Tuyển sinh vào lớp 10 tại TP.HCM bằng hình thức trực tuyến
Người dân dùng bẫy dây bắt chuột tại vườn sâm. Ảnh: LK
AnhA Lang bắt được chuột “quý tộc” giữa ban ngày
(ảnh trái)
và hạt sâmNgọc Linh được bọc lại
để tránh chuột ăn
(ảnh phải)
. Ảnh: LK
Trao đổi với
Pháp Luật TP.HCM
vào ngày 1-2, ông Võ
Thiện Cang, Trưởng phòng Khảo thí và kiểm định chất
lượng giáo dục Sở GD&ĐT TP.HCM, cho biết năm 2022,
học sinh, phụ huynh đăng ký ba nguyện vọng vào lớp 10
thường bằng hình thức trực tuyến lẫn trực tiếp (tức vừa
điền phiếu nộp tại trường vừa thông qua ứng dụng trực
tuyến). Riêng các nguyện vọng vào lớp 10 chuyên và tích
hợp, việc thực hiện đăng ký vẫn bằng giấy trực tiếp.
Năm 2023, Sở GD&ĐT TP.HCM đẩy mạnh ứng dụng
chuyển đổi số. Do vậy, tất cả nguyện vọng trong kỳ thi
tuyển sinh vào lớp 10 bao gồm ba nguyện vọng thường,
nguyện vọng chuyên và nguyện vọng tích hợp sẽ được
triển khai đăng ký theo hình thức trực tuyến.
Đây là điểm mới trong kỳ thi tuyển sinh vào lớp 10
TP.HCM năm 2023. Dự kiến kỳ thi vào lớp 10 sẽ diễn ra
vào đầu tháng 6. Bên cạnh đó, việc xử lý dữ liệu tuyển
sinh đầu cấp năm học này cũng được thực hiện trên hệ
thống dữ liệu tuyển sinh ở tất cả bậc học từ mầm non lên
lớp 1, lớp 5 lên lớp 6, lớp 9 lên lớp 10.
Trước đó, Sở GD&ĐT cũng yêu cầu các trường THPT phải
chú trọng đến công tác tuyển sinh vào lớp 10 cho học sinh, phụ
huynh. Thời gian tư vấn từ tháng 1 đến tháng 4.
Việc tư vấn sẽ được tổ chức tại các trường THCS, đảm
bảo 100% học sinh, phụ huynh lớp 9 phải tham gia. Ngoài
tư vấn chung sẽ có tư vấn riêng cho phụ huynh.
Các chuyên gia tư vấn là lãnh đạo, chuyên viên Phòng
Khảo thí và kiểm định chất lượng cùng đại diện các trường
THPT sẽ trực tiếp giới thiệu về hệ thống trường, lớp các
trường THPT công lập, tư thục trên địa bàn TP; cung cấp
chỉ tiêu, điểm chuẩn các trường THPT các năm học trước;
tư vấn cách lựa chọn nguyện vọng sao cho phù hợp...
Theo thống kê của Sở GD&ĐT, năm học này TP.HCM
có 109.617 học sinh khối 9.
NGUYỄN QUYÊN
Thí sinh thamdự kỳ thi tuyển sinh vào lớp 10 nămhọc 2022-2023.
Ảnh: NGUYỄNQUYÊN
