12
Đời sống xã hội -
ThứSáu 5-5-2023
TRẦNNGỌC
B
S CKII PhạmThị Ngọc
Quyên, khoa Thần kinh
BVĐHYDượcTP.HCM,
cho biết bình thường trung
tâm điều nhiệt tự nhiên ở não
sẽ điều chỉnh (co giãn mạch
máu, đào thải mồ hôi, tỏa
nhiệt) để thân nhiệt luôn duy
trì ở mức 37°C cho dù nhiệt
độ môi trường bên ngoài có
thay đổi như thế nào.
Sốc nhiệt nặng dễ
đột quỵ nhiệt
“Khi hoạt động quá lâu
dưới nắng nóng, con người
dễ ngất xỉu. Ngất xỉu là một
trong những dấu hiệu của sốc
nhiệt do cơ thể bị mất nước
và muối nhưng không được
bù đủ kịp thời, cộng với việc
cơ chế điều nhiệt bị trục trặc
khiến thân nhiệt vượt quá
ngưỡng cho phép. Ngoài ra,
mặc quá nhiều lớp quần áo
không thấm hút mồ hôi, dính
bết trên da cũng làm nhiệt
độ và mồ hôi không thoát ra
được, dễ dẫn đến sốc nhiệt”
- BS Quyên lý giải.
Cũng theo BS Quyên, khi
rơi vào tình trạng sốc nhiệt,
trung tâm điều nhiệt lúc này
bị tổn thương và biểu hiện
thành các triệu chứng từ nhẹ
đến nặng. Ban đầu thường
khó chịu, mệt mỏi, vã mồ
hôi nhiều, khát nước, tiếp
theo phù chân, da nổi mẩn,
ngất xỉu... “Tuy nhiên, được
uống nước bù đủ lượng dịch,
muối đã mất và nghỉ ngơi thì
người bệnh sẽ tỉnh táo, cơ thể
tự hồi phục mà không cần can
thiệp y tế” - BS Quyên nói.
lại thân nhiệt ổn định, bớt
mồ hôi” - BS Quyên khuyên.
Với người buộc phải lao
động nhiều giờ ngoài trời,
ngoài những chuẩn bị trên
nên chủ động uống nước để
bù lại lượng nước, muối đã
mất quamồ hôi. Hạn chế uống
cà phê, rượu trước và trong
khi làm việc, tránh gia tăng
khả năng mất nước. Người
quản lý lao động cần sắp xếp
luân phiên để không ai phải
làm việc quá lâu trong môi
trường nắng nóng. Những
người đã từng bị sốc nhiệt
cần luôn mang theo một lọ
muối hoặc đường để pha
nước uống khi có dấu hiệu
thiếu nước, sốc nhiệt.
BS Hậu cũng khuyến cáo
để tránh nguy hiểm tínhmạng
khi sốc nhiệt, người bệnh cần
được sơ cấp cứu kịp thời và
đúng cách. Cần di chuyển
ngay người bệnh ra khỏi
vùng nhiệt độ cao và làm
mát cơ thể càng nhanh càng
tốt bằng cách tưới nước hoặc
đặt người bệnh vào chậu nước
lạnh. Ngoài ra, cũng có thể
dùng khăn ướt đắp lên những
chỗ tỏa nhiệt nhiều như nách,
bẹn, trán để hạ nhiệt cấp tốc.
“Nếu người bệnh còn tỉnh
táo, không nôn ói quá nhiều
thì cho uống nước lọc, nước
bù điện giải và gọi xe cứu
thương. Riêng những bệnh
nhân đã hônmê, lơmơ, không
được cho uống nước để tránh
hít sặc, tổn thương phổi. Trên
xe cấp cứu, người bệnh cần
được truyền bù dịch, nới lỏng
quần áo. Xe cấp cứu cần mở
cửa sổ để gió lùa vào thông
thoáng, giúp người bệnh tránh
bị tụt huyết áp sâu, dẫn đến
tổn thương não, hủy cơ” - BS
Hậu chia sẻ.•
Cảnh báo nguy cơ sốc nhiệt,
đột quỵ do nắng nóng
Theo các
chuyên gia
y tế, những
người lao
động nặng
nhọc trong
môi trường
nhiệt độ quá
cao trong thời
gian dài dễ
bị tụt huyết
áp, ngất xỉu
do sốc nhiệt,
mất nước và
muối.
TheoĐài khí tượng thủy văn
khu vực NamBộ, tình hình thời
tiết nắngnóngđangdiễn ra rất
gay gắt tại Nam Bộ và sẽ giảm
sau ngày 8-5. Tuy nhiên, trong
tháng 5 vẫn có những ngày
xuất hiện nắng nóng 35-36°C.
Tiêu điểm
Những ai dễ có nguy cơ sốc nhiệt?
Người trên 65 tuổi, người có cơđịa yếu, cóbệnhnềnnặng,
ung thư, đang dùng thuốc suy tim, lợi tiểu (giảmchức năng
điều nhiệt); trẻ dưới bốn tuổi (chức năng điều nhiệt chưa
hoàn chỉnh); côngnhân, nôngdân, vậnđộng viên…thường
xuyên hoạt động cường độ cao dưới nắng nóng hoặc trong
môi trường nhiệt độ cao kéo dài; người sống trong khu vực
đô thị ít cây cối và bóng râm; người uống không đủ nước, có
thói quen uống rượu bia hoặc hút thuốc quá nhiều.
BS CKII
PHẠMTHỊ NGỌC QUYÊN
,
khoa Thần kinh BV ĐH Y Dược TP.HCM
NhữngngàyquaTP.HCMvàcáctỉnhNamBộnắngnónggaygắt,nhấtlàvàobuổitrưa.Ảnh:TRẦNMINH
BS CKII NguyễnViết Hậu,
Trưởng khoa Cấp cứuBVĐH
YDược TP.HCM, lưu ý một
khi tế bào thần kinh bị tổn
thương sẽ dẫn đến tình trạng
sốc nhiệt nặng hơn. “Lúc này
người bệnh có triệu chứng
buồn nôn, nôn, chóng mặt,
đau đầu, rối loạn tri giác, co
giật, thậm chí hônmê... có thể
đã đột quỵ nhiệt, một bệnh lý
nguy hiểm tính mạng. Chưa
hết, tình trạng mất nước, mất
muối, tụt huyết áp kéo dài sẽ
gây thiếu máu gan, thận, tim
mạch, ảnh hưởng đến chức
năng nội tạng” - BS Hậu
chia sẻ.
Làm gì để tránh
sốc nhiệt?
Theo BS Quyên, để ngừa
sốc nhiệt và đột quỵ nhiệt,
nhữngngười thuộc nhómnguy
Khi tế bào thần kinh
bị tổn thương sẽ dẫn
đến tình trạng sốc
nhiệt nặng hơn, dẫn
tới đột quỵ nhiệt nguy
hiểm tính mạng.
cơ cao nên hạn chế ra ngoài
khi trời đang nắng nóng. Nếu
buộc phải ra ngoài thì phải
mặc áo quần dài thấm hút mồ
hôi tốt kèm áo chống nắng,
chống tia UV, đeo kính râm.
“Đặc biệt khi mới ở ngoài trời
nắng về không nên bật điều
hòa quá lạnh hoặc tắm nước
lạnh ngay. Nên nghỉ ngơi 13-
15 phút để cơ thể điều chỉnh
Ung thư da vì dùng thạch tín chữa hen
nhiều năm
Ngày 4-5, thông tin từ BV Da liễu trung ương cho biết
thời gian qua BV tiếp nhận điều trị nhiều trường hợp đa
Bowen (ung thư biểu mô tế bào vảy thể tại chỗ) trên bệnh
nhân có tiền sử dùng thạch tín lâu năm.
Mới đây, một bệnh nhân 66 tuổi đến BV khám vì tổn
thương dát nâu trên da. Bệnh diễn biến đã năm năm,
xuất hiện các tổn thương dát nâu, tăng dần kích thước
ở ngực, bụng, không đau, trợt rỉ dịch và đóng vảy tiết.
Ngoài ra, bệnh nhân còn bị dày sừng điểm rải rác ở lòng
bàn tay, đau nhức nhẹ tại điểm dày sừng kèm theo các
tổn thương dày sừng ánh sáng ở cổ, ngực không rõ thời
gian khởi phát.
Khám cho bệnh nhân, các bác sĩ (BS) thấy tổn thương
dạng mảng màu nâu, dày sừng nhẹ, bề mặt có nhiều vết
trợt da đỏ hồng. Dày sừng điểm rải rác gan bàn tay hai
bên. Các tổn thương dày sừng ánh sáng ở cổ, ngực. Lông,
tóc, móng, răng chưa phát hiện bất thường. Khai thác tiền
sử được biết bệnh nhân có dùng thạch tín hằng ngày để
điều trị hen từ 20 năm trước, bệnh phổi tắc nghẽn mạn
tính (COPD) 10 năm nay. Bệnh nhân mắc xơ gan đã cắt
lách cách đây 17 năm.
Sau khi khai thác yếu tố gia đình, xét nghiệm huyết học,
sinh hóa, giải phẫu bệnh… các BS chẩn đoán bệnh nhân
mắc ung thư biểu mô tế bào vảy ngực, bụng, tiền sử dùng
thạch tín - COPD. Sau một tuần được phẫu thuật loại bỏ
triệt để ung thư, chăm sóc tại chỗ, chống nắng, bệnh nhân
đã ổn định.
Theo BS Nguyễn Hữu Quang, Trưởng khoa Phẫu thuật
tạo hình thẩm mỹ BV Da liễu trung ương, BV thường
xuyên tiếp nhận những trường hợp tương tự. Lý do là
bệnh nhân sử dụng thạch tín hoặc các thuốc có thạch tín
để chữa hen phế quản, vảy nến… Ngoài ra, một số bệnh
nhân sống trong vùng ô nhiễm, sử dụng nguồn nước giếng
khoan nhiễm độc thạch tín lâu ngày.
“Thạch tín là một chất gây độc cho cơ thể, tuy nhiên
việc quản lý chưa chặt chẽ và còn nhiều sơ hở, kết hợp
với việc người dân chưa thực sự đủ kiến thức về nó đã
mang lại những hậu quả không đáng có. Việc trao đổi
cung cấp kiến thức, siết chặt tại phạm vi quản lý địa
phương là quan trọng để góp phần bảo vệ người dân khỏi
những nguy cơ này.
Do đó, khi thấy bất kỳ các triệu chứng như nốt sần
nhỏ trên da, sờ thô ráp... người dân nên đến BV gặp BS
chuyên khoa da liễu để được khám, chẩn đoán và điều trị
sớm, tránh tiến triển thành khối ung thư da” - BS Quang
khuyến cáo.
GIANG THANH
“Cứu chân” cho bệnh nhân bị lupus
ban đỏ
Ngày 4-5, thông tin từ BV Hữu nghị Việt Đức (Hà Nội)
cho biết BV vừa phẫu thuật thay khớp háng toàn phần
thành công cho bệnh nhân NTH (40 tuổi, ngụ TP Hải
Phòng) bị tàn phế do bệnh lupus ban đỏ hệ thống.
Bệnh nhân H phát hiện mắc lupus ban đỏ từ năm 2019,
đang được điều trị tại một BV tuyến trung ương. Bốn
tháng nay, bệnh nhân bị đau khớp háng hai bên ngày càng
tăng nặng, không thể ngồi được xe lăn và thường xuyên
phải di chuyển bằng giường cáng.
Tại BV Hữu nghị Việt Đức, các bác sĩ chẩn đoán bệnh
nhân bị viêm dính, thoái hóa khớp háng hai bên, chỉ định
thay khớp háng toàn phần. Hiện bệnh nhân đã ổn định,
được xuất viện.
HX
Hình ảnh
dày sừng
điểmlòng
bàn tay
của bệnh
nhân.
Ảnh: BV
Da liễu
trung
ương
