3
Thời sự -
ThứHai14-8-2023
TS
TRẦNTHỊHÀVÂN
(*)
C
ông tác cán bộ được coi là “then chốt” trong công tác
xây dựng Đảng với nhiều khâu cùng quy trình chặt
chẽ, bài bản. Tuy nhiên, nếu không được kiểm soát
tốt thì rất dễ dẫn đến tình trạng dùng người nhà, người
thân, họ hàng hay người “cánh hẩu” và cả tình trạng tham
nhũng, tiêu cực trong công tác cán bộ.
Quy định 114/2023 của Bộ Chính trị không chỉ xác định
trách nhiệm kiểm soát quyền lực, chống chạy chức, chạy
quyền mà còn đề cập đến việc phòng, chống tham nhũng,
tiêu cực trong công tác cán bộ.
Nhận diện, chống chạy chức, chạy quyền
từ gốc
Thực tế công tác cán bộ ở một số ngành,
cơ quan, đơn vị thời gian qua cho thấy tình
trạng chạy chức, chạy quyền, chạy chỗ,
chạy quy hoạch đã và đang diễn ra, không
khó để kể tên một số vụ việc tiêu cực đã bị
phát hiện, xử lý.
Thường những sai phạm trong công tác
cán bộ là do người đứng đầu, người có quyền
lực lồng ghép ý đồ cá nhân khi thực hiện các
khâu của công tác cán bộ nhưng lại được
hợp thức hóa bởi nguyên tắc tập trung dân
chủ. Qua kiểm tra một số vụ việc trong thực tế khi thấy có
vấn đề nảy sinh, có dấu hiệu vi phạm thì thường được kết
luận là đúng nguyên tắc, đúng quy trình nhưng vấn đề là
không đúng người, đúng việc.
Quy định 114 của Bộ Chính trị không chỉ nhận diện hành
vi chạy chức, chạy quyền và tiếp tay cho chạy chức, chạy
quyền mà đã chỉ rõ tám hành vi lợi dụng, lạm dụng chức
vụ để tham nhũng, tiêu cực trong công tác cán bộ.
Trong đó, đáng chú ý là nội dung dùng uy tín, ảnh hưởng
của bản thân và người có quan hệ gia đình gợi ý, tác động,
gây áp lực để người khác quyết định, chỉ đạo, thammưu, đề
xuất, nhận xét, đánh giá, biểu quyết, lấy phiếu tín nhiệm, bỏ
phiếu giới thiệu nhân sự, bỏ phiếu bầu theo ý mình. Hoặc
để người có quan hệ gia đình, người có mối quan hệ thân
quen lợi dụng chức vụ, quyền hạn, uy tín của bản thân tác
động, thao túng, can thiệp vào các khâu của công tác cán
cấp tỉnh (PCI) của TP năm 2023. Trong đó, yêu cầu lãnh
đạo sở, ngành, quận, huyện giám sát công chức trong thực
thi công vụ, không để xảy ra hiện tượng công chức có
doanh nghiệp “sân sau” hoặc doanh nghiệp “thân hữu”,
gây bất bình đẳng trong giải quyết công việc. Tôi cho rằng
đây cũng là một giải pháp có tính sát hợp và khả thi nhằm
thực hiện đồng bộ các quy định về kiểm soát quyền lực
trong công tác cán bộ hiện nay.
TS
VŨ TRUNG KIÊN
trong bộ máy của tỉnh; rồi ở
một huyện có hàng chục người
là anh em họ hàng với bí thư
huyện ủy, rồi chồng quy hoạch
vợ làm lãnh đạo…Tất cả câu
chuyện ấy cuối cùng đều được
giải thích là “đúng quy trình”.
Chỉ có điều lạ là sao các quy
trình này lại “đi thẳng” vào
người nhà lãnh đạo.
Lâu nay dư luận cũng râm
ran câu chuyện “nhất hậu duệ,
nhì quan hệ, thứ ba tiền tệ, thứ
tư trí tuệ và thứ năm… mặc
kệ”. Dị bản có thể khác nhau
nhưng đó là điều nhức nhối
mà dân gian truyền tụng bấy
nay và các vị lãnh đạo cao nhất
của đất nước cũng đã phải lên
tiếng.TổngBí thưNguyễnPhú
Trọng cũng từng nhấn mạnh
về điều này.
Dovậy,lầnnàyQuyđịnh114
quy định không bố trí người
có quan hệ gia đình đồng thời
đảm nhiệm các chức danh có
liên quan đối với 13 ngành
nghề thể hiện sự quyết tâm
đó của Bộ Chính trị. Không
những vậy, quyết tâmnày còn
phải thể hiện ở từng cấp ủy
Đảng, người đứng đầu, cán
bộ, đảng viên.
Nếu tất cả kiên quyết thực
hiện tốt nội dung này chắc
chắn sẽ hạn chế được những
câu chuyện “cả họ làm quan”
đã từng ồn ào trong những
năm trước đây.
. BộChính trị cũng quy định
trong trường hợp không có
phương án nhân sự đáp ứng
yêu cầu mà nhân sự là người
có quan hệ gia đình được tín
nhiệm cao thì phải báo cáo
và được sự đồng ý của cấp
ủy cấp trên trực tiếp trước
khi bố trí. Phải chăng đây là
quy định mở để không bỏ lỡ
những nhân sự thực sự giỏi, có
mong muốn cống hiến, phục
vụ trong bộ máy nhà nước?
+Không có bất cứ quy định
nào có thể bao quát hết được
mọi vấn đề. Do đó, việc quy
định trong trường hợp không
có phương án nhân sự đáp ứng
yêu cầu mà nhân sự là người
có quan hệ gia đình được tín
nhiệm cao phải báo cáo và
được sự đồng ý của cấp ủy
cấp trên trực tiếp trước khi
bố trí chính là quy định mở
tạo điều kiện thuận lợi cho
quá trình thực hiện.
Thực ra trên thế giới, câu
chuyện truyền thống làm lãnh
đạo của các gia tộc không phải
hiếm.Chẳnghạn, gia tộcNehru
- Gandhi ở Ấn Độ nhiều đời
làm lãnh đạo, gia tộcKennedy
ởMỹ, gia tộc Bush. Đến vị thủ
tướng của Singapore hiện nay
cũng là con trai của nhà lập
quốc Lý Quang Diệu…
Yếu tố về truyền thống gia
đình là những điều kiện, xúc
tác thuận lợi và họ luôn luôn
phấn đấu bằng năng lực thật sự
của bản thân, được xã hội chấp
nhậnthôngquaconđườngtranh
cử thật sự dân chủ.
Ởđây,nếubáocáocấpủycấp
trêntrựctiếpvàđượcchấpthuận
cùngvới việc thựchiệncácquy
trình dân chủ, công khai, công
bằng, minh bạch thì chính là
cách để không bỏ lọt người có
năng lực và tâm huyết.
. Xin cảm ơn ông.•
Bước tiến mới trong xử lý
chạy chức, chạy quyền
Quy định 114 làmột bước tiếnmới của Đảng trong công tác cán bộ
nhằmphát hiện, xử lý nghiêmviệc lạmdụng, lợi dụng quyền lực
để tiếp tay cho chạy chức, chạy quyền.
Quy định 114 đã
nhận diện rõ các biểu
hiện tham nhũng,
tiêu cực trong công
tác cán bộ để có cơ sở
nhận diện, xử lý đối
tượng “được chạy” và
“phải chạy”.
Không ai dùng tiền mua quyền
với mục đích cống hiến
Theo TS Trần Thị Hà Vân, tham nhũng, tiêu cực trong
công tác cán bộ là được coi là một loại tham nhũng khó
phát hiện, để lại hậu quả lâu dài và nặng nề, làm suy yếu
tổ chức, chất lượng cán bộ giảm sút, cản trở sự phát triển.
Nó cũng chính là căn nguyên dẫn đến các loại tham
nhũng, tiêu cực khác, bởi không ai dùng tiền đểmua quyền
với mục đích cống hiến mà họ dùng quyền mua được với
mục đích để kiếm tiền.
quyền lực
Quy định 114 đã
nhận diện rõ các
biểu hiện tham
nhũng, tiêu cực
trong công tác
cán bộ. Trong
ảnh: Hội nghị sơ
kếtmột nămhoạt
động của ban
chỉ đạo cấp tỉnh
về phòng, chống
thamnhũng, tiêu
cực. Ảnh: TTXVN
bộ. Hay việc lồng ghép ý đồ cá nhân khi thực hiện các khâu
trong công tác cán bộ vì động cơ, mục đích vụ lợi hoặc có
lợi cho nhân sự trong quá trình thực hiện công tác cán bộ…
Như vậy, Quy định 114 đã nhận diện rõ các biểu hiện
tham nhũng, tiêu cực trong công tác cán bộ để có cơ sở xác
định đối tượng “được chạy” mà xử lý, chứ không chỉ nhận
diện và xử lý đối tượng “phải chạy”. Đây cũng là cơ sở, là
mấu chốt để phát hiện, kiểm soát quyền lực, phòng, chống
tham nhũng, tiêu cực, chống chạy chức, chạy quyền từ gốc
trong công tác cán bộ.
Khoanh vùng để không còn việc bố trí
người nhà
Quy định 114 cũng đề cập đến việc không bố trí người có
quan hệ gia đình đồng thời đảm nhiệm các
chức danh liên quan như thành viên trong
cùngban thườngvụ cấpủy, ban cán sựĐảng,
Đảng đoàn, tập thể lãnh đạo cơ quan, đơn vị.
Đặc biệt, Đảng quy định không bố trí
người có quan hệ gia đình đồng thời đứng
đầu các cơ quan ở 13 ngành. Đây là bước cụ
thể hóa của Đảng khi đã “chỉ tên”, “khoanh
vùng” các cơ quan, đơn vị không được bố
trí người đứng đầu có quan hệ gia đình với
người đứngđầucấpủyvàngười đứngđầucác
cơ quan hành chính nhằm chống tình trạng
“chủ nghĩa thân hữu”, “gia đình trị”, “một người làm quan
cả họ được nhờ” đã tồn tại ởmột số địa phương, gây bức xúc
trong nhân dân, tác động đến tâm tư của cán bộ, đảng viên.
Chưa kể, khi người đứng đầu trong các cơ quan này có
quan hệ gia đình mà tâm không trong sáng thì rất dễ dẫn
đến tình trạng câu kết, móc ngoặc, lợi ích nhóm, bòn rút của
công và của dân.
Quy định 114 của Bộ Chính trị là một bước tiến mới của
Đảng trong công tác cán bộ với mục đích nhận diện rõ, đấu
tranh quyết liệt, có hiệu quả với các việc làm sai trái, lợi ích
nhóm, mưu lợi cá nhân, với các biểu hiện, hành vi chạy chức,
chạy quyền. Bảo vệ cái đúng, chỉ rõ cái sai, phát hiện và xử
lý kịp thời việc lạm dụng, lợi dụng quyền lực để thực hiện
những hành vi sai trái trong công tác cán bộ hoặc tiếp tay
cho chạy chức, chạy quyền…
Để quy định này được thực hiện có hiệu quả thì phải đảm
bảo tính đồng bộ trong tổ chức thực hiện từ trung ương đến
địa phương. Người đứng đầu phải nêu gương, chấp hành
nghiêm quy định, thực hiện đúng nguyên tắc, công tâm, dân
chủ, khách quan trong công tác cán bộ; cán bộ, công chức,
viên chức phải có dũng khí đấu tranh với những hành vi vi
phạm trong công tác cán bộ.
Đồng thời, khi có vi phạmphải căn cứ vào trách nhiệmcủa
người đứng đầu, tổ chức Đảng, tập thể lãnh đạo để quy trách
nhiệm rõ ràng, tránh đổ lỗi cho tập thể; phải xử lý nghiêm
minh, kịp thời những sai phạm trong công tác cán bộ.
(*) Trưởng khoa Xây dựng Đảng
Học viện Cán bộ TP.HCM
