8
Đô thị -
Thứ Hai 14-8-2023
Sạt lở khắpnơi: Lời cảnh
báo của thiênnhiên!
Con đường
bị sạt lở
đất vùi lấp
nhiều ô tô
ở xómBan
Tiện (Sóc
Sơn, Hà
Nội) xung
quanh
có nhiều
biệt thự,
homestay
trên đất
trồng rừng.
Ảnh: TP
“Ngoài yếu tố thời
tiết, cấu tạo lớp vỏ
địa chất, biến động
bề mặt… thì tôi cho
rằng sự tác động quá
độ của con người vào
tự nhiên là nguyên
do dẫn đến những
thảm họa này xảy ra
liên tiếp.”
. Đềán triểnkhai từnăm2012, đếnnaykết quả thếnào, thưaông?
+
Giai đoạn 1 của đề án được triển khai từ năm 2012, đến nay
đang tạm dừng để đánh giá, để chuẩn bị cho giai đoạn 2. Theo
kế hoạch ban đầu, đề án sẽ tiến hành công tác nghiên cứu, điều
tra hiện trạng và phân nguy cơ xảy ra trượt, sạt lở đất đá cho 37
tỉnh miền núi, trung du của Việt Nam.
Đến năm 2020, chúng tôi đã điều tra, khảo sát địa chất, xác
minh được gần 15.000 điểm từng xảy ra các tai biến địa chất,
gồm 13.233 điểm sạt lở đất đá; 337 điểm lũ ống, lũ quét; 947
điểm xói lở ở bờ sông, suối, biển; 344 điểm khai thác mỏ sụt lún;
22 điểm sụt lún…
Đến hết năm 2021, đề án này mới chỉ hoàn thành công tác
thành lập bản đồ hiện trạng trượt lở đất đá tỉ lệ 1:50.000 cho 25
tỉnhmiền núi miền Bắc vàmiềnTrung và công tác thành lập bản
đồ phân vùng cảnh báo nguy cơ trượt lở đất đá tỉ lệ 1:50.000
cho 15 tỉnh miền núi phía Bắc.
Các bản đồ này sau khi hoàn thành đều được chúng tôi bàn
giao cho các cơ quan liên quan và địa phương làm công cụ về
quy hoạch, phân bố dân cư cũng như phòng, chống thiên tai.
Qua đánh giá sơ bộ thì các bản đồ này cũng phần nào đạt mục
tiêu, yêu cầu đề ra. Đây là cơ sở dữ liệu cho quy hoạch các vùng,
các tỉnh, cũng như cảnh báo di dân đối với khu vực nguy hiểm
hay xảy ra tình trạng trượt lở đất.
Tuy nhiên, do các bản đồ sạt trượt đã lập mới còn ở tỉ lệ khá
thô sơ nên việc nghiên cứu khoanh vùng và đưa ra các phương
án phòng, chống tai biến trượt, sạt lở đất đá cho các khu vực cụ
thể ở nhiều địa phương còn nhiều hạn chế.
Theo yêu cầu của Chính phủ, giai đoạn tiếp theo cần thiết lập
các bản đồ cảnh báo sạt trượt chi tiết hơn ở mức tỉ lệ 1:10.000
để tăng tính chính xác. Tuy nhiên, để xây dựng hệ thống bản
đồ cảnh báo sạt lở ởmức độ này cần nguồn nhân lực, vật lực rất
lớn để thực hiện được trong điều kiện hiện nay là rất khó khăn.
Các vụ sạt lở nghiêm trọng tại LâmĐồng, Sóc Sơn, các tỉnhmiền Tây…
gần đây chính là lời cảnh tỉnh của thiên nhiên đối với con người.
TRỌNG PHÚ
G
ần đây liên tiếp xảy ra
các vụ sạt lở trên khắp cả
nước, gâymất an toàn tính
mạng, tài sản của người dân
cũng như
thiệt hại
nặng nề
về kinh
tế tại nơi
xảy ra sạt
lở. Trao
đổi với
P h á p
Luật TP.HCM
, TS Trịnh
Xuân Hòa
(ảnh)
, Phó Viện
trưởngViện Khoa học địa chất
và khoáng sản (KHĐC&KS)
Việt Nam, nhấn mạnh những
vụ sạt lở đất liên tiếp xảy ra
trong thời gian qua là lời cảnh
báo của thiên nhiên đối với
hoạt động kinh tế quá độ của
con người…
Sự can thiệp thô bạo
của con người vào
thiên nhiên
.
Phóng viên
:
Thưa ông,
mới đây các vụ sạt lở đất
đá gây hậu quả rất nặng nề.
Nguyên nhân nào khiến các
thảm họa này xảy ra dồn dập
như vậy?
+
TS
Trịnh Xuân Hòa
:
Những nơi xảy ra các vụ
sạt lở gây hậu quả nghiêm
trọng thời gian qua trên địa
bàn nước ta đều có mưa lớn,
diễn ra nhiều ngày. Đây chính
là yếu tố đầu tiên kích hoạt
sạt lở đất. Mưa lớn kéo dài
khiến đất đá ngậm nước bão
hòa gây ra lũ quét và sạt lở
đất, nhất là ở khu vực địa
hình đồi núi dốc, lớp đất đá
bề mặt có độ liên kết yếu.
Như sạt lở đất tại đèo Bảo
Lộc (Lâm Đồng) xảy ra mới
đây cũng do yếu tố mưa lớn
kéo dài kích hoạt. Mưa lớn
kéo dài trên nền địa chất bị
phong hóa, làm yếu các liên
kết, dẫn đến trượt lở.
Ngoài yếu tố thời tiết, cấu
tạo lớp vỏ địa chất, biến động
bề mặt… thì tôi cho rằng sự
tác động quá độ của con người
vào tự nhiên là nguyên do dẫn
đến những thảm họa này xảy
ra liên tiếp. Không gian sống
của con người mở rộng khiến
diện tích rừng tự nhiên bị thu
hẹp. Rừng trồng và rừng tái
sinh hiện nay không có khả
năng giữ nước như rừng tự
nhiên, khiến liên kết đất yếu
và dễ xảy ra sạt trượt đất đá
nếu mưa lớn nhiều ngày. Chưa
nói đến ở nhiều nơi người ta
chặt cây, phá núi mở đường,
xây dựng những công trình,
đường sá trong rừng đã thúc
đẩy quá trình tai biến địa chất,
làm tăng nguy cơ sạt lở.
Những vụ sạt lở đất liên tiếp
xảy ra thời gian qua chính là lời
cảnh báo cho thấy con người
cần phải lắng nghe, chung
sống hài hòa với thiên nhiên.
Đây là vấn đề sống còn, đòi
hỏi Nhà nước và mỗi người
dân phải vào cuộc…
Những vụ việc
đáng báo động
. Vụ sạt lở vùi lấp hàng chục
xe sang ở thôn Ban Tiện, Minh
Phú (Sóc Sơn) mới đây lộ ra
nhiều homestay, biệt thự mới
xây dựng trong đất rừng Sóc
Sơn. Ông có nhận định và
khuyến cáo gì?
+
Vụ sạt lở ở rừng Sóc Sơn
tuy không gây thiệt hại về
người nhưng tôi cho rằng là
một vụ việc đáng báo động và
các cấp quản lý ở địa phương
cần lưu ý. Người ta cho xây
nhiều công trình biệt thự,
homestay, thậm chí mở cả
đường bê tông lớn không nằm
trong quy hoạch tại khu vực
này. Trong khi đó rừng Sóc
Sơn đa phần là rừng trồng,
rừng tái sinh nên độ liên kết
ở lớp đất bề mặt rất yếu. Nếu
diễn ra hoạt động xây dựng
tự phát thì nguy cơ xảy ra sạt
trượt, lở đất càng cao, gây
nguy hiểm cho tính mạng và
tài sản của người dân.
Tại Sóc Sơn khi diễn ra mưa
lớn kéo dài ở khu vực này
thì dòng bùn đất, đá từ trên
núi chảy dồn xuống đường
bê tông do người dân tự mở.
Tôi cho rằng trường hợp này
là lũ bùn đá. Nguyên nhân do
xung quanh khu vực không
có đường thoát nước, vì vậy
bùn đá đã theo dòng chảy cuốn
hết vào đường bê tông dốc
dựng đứng từ chân núi đến
giữa thân núi đó. Điều này
rất nguy hiểm, chính quyền
địa phương không nên để xảy
ra các hoạt động đào bới, xây
dựng công trình quy mô lớn
tại khu vực này.
. Vậy còn những hiện tượng
sụp lún, nứt gãy nghiêm trọng
tại LâmĐồng thì sao, thưaông?
+
Hơn 10 năm qua, Viện
KHĐC&KSViệtNamthựchiện
đề án điều tra, đánh giá và phân
vùng cảnh báo nguy cơ trượt lở
đất đá các vùng miền núi Việt
Nam.Đếnnay,xâydựngvàthành
lập bản đồ hiện trạng trượt lở
đất đá ở 25 tỉnh và bản đồ phân
vùng cảnh báo nguy cơ trượt lở
đất đá ở 15 tỉnh. Riêng khu vực
TâyNguyên lại chưa được điều
tra, đánh giá và phân vùng cảnh
báo nguy cơ trượt lở đất đá, làm
cơsởkhoahọcđể tiếnhànhcảnh
báo ở khu vực này.
Mới đây viện đã thành lập
một đoàn khảo sát vào hai tỉnh
Đắk Nông và Lâm Đồng để
điều tra nguyên nhân, đánh
giá tác động các vụ sạt lở, sụt
lún, nứt đất…để có những kết
luận chi tiết và chính xác hơn.
Đầu tiên, chúng tôi phải nghiên
cứu, rà soát thực địa, hiện trạng
xảy ra vụ nứt vỡ, sạt lở, điều
kiện địa chất bị biến đổi ra
sao, nhất là dự kiến những tác
động xấu, xấu hơn nữa sẽ xảy
ra tiếp theo…
. Xin cảm ơn ông
.•
15.000 điểm từng xảy ra tai biến địa chất
Sau kỳ họp mới đây, HĐND TP.HCM đã đề nghị Sở
GTVT khẩn trương tham mưu UBND TP trình HĐND TP
quyết định chủ trương đầu tư vào kỳ họp cuối năm 2023.
Theo đó, TP phấn đấu khởi công công trình vào dịp 30-4-
2025 nhằm chào mừng kỷ niệm 50 năm ngày Giải phóng
miền Nam, thống nhất đất nước.
Ngoài ra, HĐND TP cũng chỉ đạo nhiều nội dung liên
quan đến ngành giao thông. Cụ thể, với tuyến metro số 1,
Sở GTVT tập trung hỗ trợ Ban quản lý đường sắt đô thị đẩy
nhanh các công việc thi công còn lại. Đồng thời nhanh chóng
tham mưu ban hành phương án giá vé tuyến metro số 1,
chính sách giá vé liên phương thức.
Với tuyến metro số 2, khẩn trương thực hiện các giải pháp
điều chỉnh dự án đầu tư, công tác giải ngân, công tác giải
phóng mặt bằng, di dời công trình hạ tầng kỹ thuật... Phấn
đấu đến hết năm 2030 hoàn thành dự án và đưa vào khai
thác, sử dụng.
Ngoài ra, HĐND TP yêu cầu Sở GTVT chủ trì, phối hợp
với các đơn vị có liên quan tham mưu UBND TP hoàn thành
công tác quy hoạch ngành giao thông đồng bộ với quy hoạch
chung điều chỉnh của TP đến năm 2040, tầm nhìn đến năm
2060 đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt.
Trong đó, chú trọng tới dự báo nhu cầu vận tải hành
khách, hàng hóa và khả năng thích ứng của hệ thống giao
thông vận tải với các kịch bản biến đổi khí hậu. Đồng thời,
xác định mạng lưới giao thông chính cấp đô thị, tuyến và
ga đường sắt đô thị. Bên cạnh đó là tổ chức hệ thống giao
thông công cộng và bố trí vị trí hệ thống bến, bãi đỗ xe theo
từng giai đoạn phù hợp với quy hoạch chung của TP.
Đ.TRANG
HĐNDTP.HCMchỉ đạo triểnkhai nhiềunội dungquan trọngvề giao thông
Tuyến
metro số 1
đang được
lên phương
án giá vé.
Ảnh: ĐT
