4
Thời sự -
ThứSáu 8-9-2023
S
ự ra đời của các thể
chế, pháp luật quốc tế
vẫn không thể xóa bỏ
những mâu thuẫn, tranh chấp
về chủ quyền. Suốt nhiều
thập niên qua, theo Đại sứ-
GS-TS Nguyễn Hồng Thao,
ngoại giao Việt Nam (VN)
đã góp phần giữ hòa bình và
ổn định cho đất nước trong
gần nửa thế kỷ (từ 1975 đến
nay), tạo điều kiện cho đất
nước phát triển kinh tế bền
vững. Ngoại giaoVNđã hoàn
thành xuất sắc Nghị quyết
28-NQ/TW của Trung ương
khóa XI về Chiến lược bảo
vệ Tổ quốc trong tình hình
mới, tập trung giải quyết các
vấn đề biên giới lãnh thổ tạo
điều kiện cho đổi mới, hội
nhập quốc tế.
Những nỗ lực
bảo vệ chủ quyền
không mệt mỏi
.
Phóng viên
:
Thưa đại sứ,
suốt 78 năm qua kể từ ngày
thành lập, đâu là những dấu
ấn lớn của ngành ngoại giao
VN trong công cuộc đấu tranh
bảo vệ chủ quyền?
+ Đại sứ-GS-TS
Nguyễn
Hồng Thao
: Trước hết cần
phải nói đếnHiệpđịnhGenève
về lập lại hòa bình tại Đông
Dương năm 1954. Sau đó là
Hiệp định Paris năm 1973
tạo điều kiện thống nhất đất
nước. Và tiếp đến là tham gia
Hội nghị lần thứ ba của Liên
hợp quốc (LHQ) về Luật Biển
giai đoạn 1977-1982.
VNcũng làmột trongnhững
nước ký văn bản Công ước
LHQvềLuậtBiển (UNCLOS)
năm 1982 ngay vào ngày mở
ký, tạo điều kiện mở rộng các
vùng biển VN theo luật pháp
quốc tế và đấu tranh bảo vệ
chủ quyền trên hai quần đảo
+ Ngành ngoại giao đã tận
dụng được thời cơ, huy động
sức mạnh từ quốc tế. Với tài
thao lược của mình, Chủ tịch
Hồ Chí Minh đã ký Hiệp định
sơ bộ 6-3-1946 để phân hóa
các đối thủ, tìm cách mở rộng
quan hệ với Liên Xô, Trung
Quốc, làm bàn đạp mở rộng
quan hệ với các nước khác,
tranh thủ sự ủng hộ quốc tế để
giành thắng lợi ở Điện Biên
Phủ vàGenève vào năm1954.
Đàm phán Paris kéo dài 14
năm “vừa đánh - vừa đàm”
là sự kết hợp giữa nghệ thuật
quân sự và nghệ thuật ngoại
giao của VN, đưa chiến tranh
VN vào lòng nước Mỹ cũng
như thế giới.
trên biển Đông được công
chúng trong nước và quốc
tế quan tâm, theo dõi nhiều
nhất. Nhiệm vụ này đang đặt
ra những thách thức như thế
nào với bản lĩnh của những
nhà làm ngoại giao?
+ Biển Đông tập trung lợi
ích cạnh tranh chiến lược của
hầu hết các nước lớn trên thế
giới. Song Biển Đông cũng là
khu vực dân số trẻ, năng động,
khát khao vươn lên và khẳng
định của các nước tập trung
trongkhốiASEAN.BiểnĐông
cũng là khu vực có nhiều tài
nguyên quý hiếm và có vai
trò quan trọng trong tương
lai như băng cháy, đất hiếm.
Ngoại giao VN đã góp
phần đấu tranh bảo vệ chủ
quyền, quyền chủ quyền và
các quyền tài phán trên biển.
VN đã đứng vững và bảo vệ
tốt 33 điểmđóng quân trên 21
thực thể quần đảo Trường Sa,
tiếp tục khẳng định chủ quyền
trên hai quần đảo Hoàng Sa
và Trường Sa.
Thách thức lớn nhất ở Biển
Đông hiện nay là làm sao giữ
được hòa bình, ổn định, phát
triển bền vững trong khi thế
và lực của VN còn hạn chế.
Xu thế chung của thế giới
và khu vực là giải quyết hòa
bình các tranh chấp quốc tế,
trong đó có tranh chấp biển,
đảo. Chúng ta có thế mạnh về
luật pháp quốc tế, có lịch sử
đấu tranh bảo vệ chủ quyền
của cha ông khích lệ. Các thế
hệ ngoại giao VN cần phải
trau dồi hơn nữa luật pháp
quốc tế, tham gia tích cực
vào các hội thảo, hội nghị
quốc tế, tranh thủ mọi thời
cơ, tuyên truyền lập trường
VN, đáp trả kịp thời các luận
điệu xuyên tạc.
. Để vượt thách thức, ngoại
giao VN cần lưu ý vấn đề gì?
+ Làm ngoại giao phải kiên
định nguyên tắc giải quyết hòa
bình tranh chấp quốc tế, không
sa vào các bẫy gây xung đột,
“chỉ chọn lẽ phải, không chọn
bên”. Ngoại giaoVN cần làm
tốt hơn và xây dựng sách lược
“tam công pháp” (công pháp
quốc tế, công luận quốc tế,
công khai quốc tế); dựa vào
luật pháp quốc tế, tranh thủ
dư luận, đấu tranh chống lại
các luận điệu sai trái để bảo
vệ tốt nhất chủ quyền, quyền
chủ quyền và các quyền tài
phán trên biển của VN.
Ngoại giao không thể thành
công nếu không có sự hợp tác
và trợ giúp của các ngành kinh
tế, quốc phòng. Chúng ta cần
nâng cao vị thế phát triển kinh
tế và khả năng quốc phòng
của đất nước. Đường lối đối
ngoại của VN sẵn sàng làm
bạn với tất cả các nước; quốc
phòng theo phương châm
“bốn không và một tùy” và
giải quyết hòa bình các tranh
chấp quốc tế đã thể hiện tính
đúng đắn, giúp đất nước vượt
qua những khó khăn vừa qua
và chắc chắn sẽ ứng phó tốt
với những thách thức trong
tương lai.
. Xin cảm ơn đại sứ.•
ViệtNamthamdựHội nghị lần thứ30 cácquốcgia thànhviênUNCLOS1982diễn ravào tháng12-2020
tại trụ sở Liên hợp quốc ở TPNewYork (Mỹ). Ảnh: VNA
Hoàng Sa, Trường Sa.
Với tuyên bố Chính phủ
về các vùng biển VN năm
1977 và tham gia UNCLOS
1982, VN khẳng định chủ
quyền, quyền chủ quyền, các
quyền tài phán quốc gia trên
vùng biển rộng hơn hai lần
đất liền và tham gia quản lý
đại dương quốc tế. Đây được
coi là bước “tiến ra biển” lớn
nhất trong lịch sử dân tộc.
VN cũng đàm phán phân
định biển trong vịnh Thái Lan
(năm 1997), trong vịnh Bắc
Bộ (năm2000), giải quyết dứt
điểm phân định thềm lục địa
(năm 2003) đặc quyền kinh
tế với Indonesia (năm 2022)
và tiến hành khai thác chung
với Malaysia (năm 1995),
vùng nước lịch sử chung với
Campuchia (năm 1982). VN
cũng rất tích cực trong đàm
phán DOC, COC liên quan
đến Biển Đông.
VN cũng đàm phán hoạch
định và hoàn thành phân giới
cắmmốc biên giới đất liền với
Trung Quốc (1991-2009), với
Lào (1977-2007) và 84%biên
giới đất liền với Campuchia,
góp phần định hình rõ cương
vực đất nước sau 4.000 năm
lịch sử.
Thắng lợi đến từ đâu?
. Những thành quả ấy của
ngànhngoại giaođến từnhững
yếu tố nào, thưa đại sứ?
VN đã tận dụng thời cơ,
biến nguy thành cơ trong hoàn
cảnh Liên Xô và hệ thống xã
hội chủ nghĩa Đông Âu sụp
đổ. Ngoại giao VN đã nhanh
chóng chuyển hướng, phá thế
bao vây cấm vận bằng thiết
lập quan hệ với ASEAN.
VN đã góp phần biến một tổ
chức được lập ra trong nghi
kỵ, đối đầu ở khu vực thành
một tổ chức khu vực thành
công, năng động, sáng tạo
với tiềm năng kinh tế chỉ sau
Mỹ, TrungQuốc và Liênminh
châu Âu (EU).
Bình thường hóa quan hệ
với ASEAN, Trung Quốc
và Mỹ đã từng bước vô hiệu
hóa thế bị bao vây, cấm vận,
đồng thời triển khai quá trình
gia nhập các tổ chức quốc tế
quan trọng. Thành tựu này
góp phần giải quyết các tranh
chấp lãnh thổ và biển, bảo vệ
tốt nhất các quyền của VN
theo luật quốc tế.
Khi xảy ra những sự kiện
đầy thách thức, điển hình
như vụ Trung Quốc đưa giàn
khoan HD-981 xâm phạm
chủ quyền của VN gần 10
năm trước hay các sự kiện
tượng tự, VN đã nỗ lực tận
dụng để tuyên truyền, vận
động dư luận thế giới hiểu,
ủng hộ đường lối đấu tranh
bảo vệ chủ quyền, quyền chủ
quyền và quyền tài phán trên
biển của mình. Dư luận quốc
tế đã tạo ra áp lực lớn, buộc
tàu thuyền Trung Quốc phải
chấm dứt các hoạt động phi
pháp, đe dọa hòa bình, ổn
định khu vực.
Ngoại giao bảo vệ
chủ quyền Biển Đông
. Hiện nay, có thể nói vấn
đề bảo vệ chủ quyền của VN
Làm ngoại giao
phải kiên định
nguyên tắc giải
quyết hòa bình
tranh chấp quốc tế,
không sa vào các
bẫy gây xung đột,
“chỉ chọn lẽ phải,
không chọn bên”.
Quyết giữ từng tấc đất,
dặm biển
Dù các yêu cầu về hội nhập buộc Việt Namphải làmbạn, là bạn với tất cả quốc gia
nhưng cương quyết và khéo léo bảo vệ chủ quyền là nhiệmvụ tiên quyết.
ĐỖTHIỆN
thực hiện
Ngoại giao
thời
biến động
- Bài 3
Triết lý “dĩ bất biến, ứng vạn biến”mà Chủ
tịch Hồ Chí Minh đưa ra vẫn được các thế hệ
ngoại giao VN coi là kim chỉ nam cho hoạt
động của ngành.
Dĩ bất biến ở đây là bảo vệ các mục tiêu
lớn, lợi ích cốt lõi của quốc gia, dân tộc. Ba
mục tiêu lớn của ngoại giao VN như cố Phó
Thủ tướng Vũ Khoan từng khái quát: (i) Về
an ninh, ngoại giao bảo đảm độc lập, chủ
quyền, thống nhất và toàn vẹn lãnh thổ...
(ii) về phát triển, ngoại giao hướng tới tận
dụng các nguồn lực bên ngoài để phục vụ
“dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng
và văn minh”. (iii) về vị thế, ngoại giao giúp
quảng bá hình ảnh đất nước, con người VN,
tranh thủ sự hợp tác, ủng hộ của các quốc
gia, từ đó nâng cao vị thế và uy tín VN trên
trường quốc tế.
Ứng vạn biến là căn cứ vào từng hoàn cảnh
cụ thể, từng đối tác, đối tượng cụ thể để có
sách lược vừa kiên định vừa mềm dẻo.
Triết lý “dĩ bất biến, ứng vạn biến” đã và
đang được phát triển bổ sung với phương
châm“ngoại giao cây tre”, đưa ra biểu tượng
cho ngoại giao VN, có gốc rễ cứng, kiên định
với các mục tiêu của mình nhưng cũng hết
sức uyển chuyển trước phong ba bão táp.
Đại sứ-GS-TS
NGUYỄN HỒNG THAO
Tiêu điểm
“Bốn không và
một tùy”
VN chủ trương không tham
gia liên minh quân sự; không
liên kết với nước này để chống
nướckia;khôngchonướcngoài
đặtcăncứquânsựhoặcsửdụng
lãnh thổViệt Namđể chống lại
nước khác; không sử dụng vũ
lực hoặc đe dọa sử dụng vũ lực
trong quan hệ quốc tế…
Tùy theo diễn biến của tình
hình và trong những điều kiện
cụthể,VNsẽcânnhắcpháttriển
các mối quan hệ quốc phòng,
quân sự cần thiết với mức độ
thích hợp trên cơ sở tôn trọng
độc lập, chủquyền, thốngnhất
và toàn vẹn lãnh thổ của nhau
cũngnhưcácnguyêntắccơbản
của luật pháp quốc tế, hợp tác
cùng có lợi, vì lợi ích chung của
khu vực và cộng đồng quốc tế.
Sách Trắng Quốc Phòng Việt Nam
Đạisứ-GS-TSNguyễnHồngThao
Từ “dĩ bất biến, ứng vạn biến” đến “ngoại giao cây tre”
