3
Thời sự -
ThứNăm14-9-2023
Vi phạm bản quyền
khiến các cơ quan
báo chí bị thiệt hại
lớn, trong khi các
trang này chỉ ngồi
không hưởng lợi.
VIẾT THỊNH
N
gày 13-9, tại Hà Nội,
Hội Nhà báo Việt Nam
(VN) phối hợp với Hội
Truyền thông số VN và báo
Đại biểu Nhân dân
(thuộc
Văn phòng Quốc hội) tổ chức
hội thảo “Bảo vệ bản quyền
báo chí trên môi trường số”.
2.000 trang tin
ba không
Phát biểu khai mạc hội
thảo, Phó Chủ tịch Hội Nhà
báoVNTrầnTrọngDũng cho
rằng một trong những thách
thức lớn đối với chuyển đổi
số báo chí là vấn nạn vi phạm
bản quyền nội dung số.
Theođó, hiện tượngvi phạm
quyền pháp lý được cấp cho
người tạo ra hoặc sở hữu nội
dung số để kiểm soát việc sao
chép, phân phối và sử dụng
nó trong môi trường số hóa
đang diễn ra phổ biến với tốc
độ cao, tính chất ngày càng
nghiêm trọng, phức tạp, phạm
vi ngày càng rộng. Đây chính
là rào cản lớn đối với chuyển
đổi số báo chí ở các cơ quan
báo chí hiện nay.
Theo Tổng Biên tập báo
Đại biểu Nhân dân
PhạmThị
Thanh Huyền, cách mạng 4.0
trang này lại chỉ ngồi không
hưởng lợi từ các nguồn thu
quảngcáo...” - nhàbáoNguyễn
Minh Đức nhấn mạnh.
PGS-TS Đỗ Thị Thu Hằng,
ỦyviênBanThườngvụ,Trưởng
ban Nghiệp vụ Hội Nhà báo
VN, cũng bày tỏ việc vi phạm
bản quyền báo chí không chỉ
là vấn đề vi phạm pháp luật
mà hơn thế, đó là sự xuống
Tần suất, số lượng xâm hại
bản quyền báo chí ngày càng tăng
đã mang đến sự thay đổi lớn
về công nghệ. Nhờ chuyển
đổi số, nhiều cơ quan báo chí
ngày càng chuyên nghiệp, hiện
đại hơn. Tuy nhiên, quá trình
chuyển đổi số báo chí cũng
gặp nhiều khó khăn, nhất là
vấn đề bản quyền trên môi
trường số, đòi hỏi có giải pháp
bảo vệ hiệu quả, đặc biệt là
giải pháp công nghệ và hoàn
thiện hành lang pháp lý.
Tổng Biên tập báo
Hà Nội
Mới
Nguyễn Minh Đức cho
biết hiện nay có khoảng 2.000
trang thông tin tổng hợp sao
chép với tốc độ rất nhanh
nội dung thông tin của các
cơ quan báo chí.
“Điều nguy hiểm là đa số
trang tin này không có cơ
quan quản lý, không có người
chịu trách nhiệm, không có
giấy phép hoạt động. Việc sao
chép, vi phạm bản quyền này
khiến các cơ quan báo chí bị
thiệt hại lớn, trong khi các
cấp đạo đức và văn hóa. Giá
trị cốt lõi của nhà báo và tòa
soạn báo là tính chính trực,
trung thực, tôn trọng khách
quan, tôn trọng sự thật và
quyền sở hữu trí tuệ.
Việc nhà báo vi phạm bản
quyền báo chí thường được
coi là vi phạm chuẩn mực
đạo đức và các tiêu chuẩn
về văn hóa truyền thông vì
Cần sửa đổi các quy định của pháp luật hiện hành để bảo vệ bản quyền báo chí trênmôi trường số.
nó liên quan đến một loạt giá
trị quan trọng trong nghề báo
và truyền thông...
Cầncócảbachânkiềng
Đề cập đến những thiệt hại
mà cơ quan báo chí phải chịu
do xâm phạm bản quyền, Phó
TổngBiên tập thường trực báo
Pháp Luật TP.HCM
Nguyễn
ĐứcHiển đồng ý với phát biểu
của một số đại biểu, đồng thời
nêu thực tế: “Có những thông
tin đăng trên một tờ báo chỉ có
một lượng tiếp cận nhất định
nhưng những cơ quan báo chí
làm SEO (tối ưu hóa công cụ
tìmkiếm- PV) tốt thì cókhi bài
phái sinh lại thu hút một lượng
độc giả lớnhơnvà điềuđóxâm
phạm quyền lợi nhiều mặt của
cơquangiữbảnquyềnbáochí”.
ÔngNguyễnĐứcHiểncũng
cho rằng việc xâm phạm bản
quyền của các cơ quan báo
chí đến từ rất nhiều đối tượng
với nhiều phương thức đa
dạng, chia sẻ độc giả và khán
thính giả, từ đó gây thiệt hại
lớn cho các cơ quan báo chí
và ông đề xuất các giải pháp
để chấm dứt thực trạng này...
Bà ĐặngThị PhươngThảo,
Phó Cục trưởng Cục Báo chí
(Bộ TT&TT), cũng cho biết
thời gian qua, Cục Báo chí đã
tích cực trong việc trợ giúp các
cơ quan báo chí đấu tranh với
vấn nạn vi phạm bản quyền.
Tiêu biểu là với việc sửa
đổi Luật Báo chí, cục đã tham
mưu cho bộ một nội dung
quan trọng là hoạt động báo
chí trên không gian số nhằm
đáp ứng sự phát triển của báo
chí trong tình hình mới, trong
đó bản quyền báo chí là điểm
nhấn. Bên cạnh đó, cục cũng
đang tham mưu với bộ xây
dựng quy trình chuẩn nhằm
trợ giúp báo chí đấu tranh với
vi phạm bản quyền.
“Ở thời điểm hiện tại, các
cơ quan báo chí nếu phát
hiện ra vi phạm bản quyền
có thể trực tiếp thông báo tới
Cục Báo chí hoặc Cục Phát
thanh, Truyền hình và Thông
tin điện tử, chúng tôi sẽ xử
lý kịp thời, kể cả nền tảng
xuyên biên giới như TikTok,
Facebook” - phó cục trưởng
Cục Báo chí nhấn mạnh.
Trong khuôn khổ hội thảo
đã diễn ra lễ ký kết thỏa thuận
hợp tác giữa Hội Nhà báoVN
và Hội Truyền thông số VN
về việc “Nâng cao năng lực,
kiến thức thực thi pháp luật
bản quyền, phổ biến kiến thức
và đạo đức văn hóa cơ quan
báo chí trong thực thi bảo vệ
bản quyền tác phẩmbáo chí”.•
3giải pháp cho vấnnạnvi phạmbảnquyềnbáo chí
(Tiếp theo trang1)
Tần suất lẫn số lượng xâm
hại bản quyền ngày càng tăng.
Nếu cách đây hai thập niên, một
tác phẩm báo chí thường chỉ bị
xâm hại bản quyền bởi một hoặc
vài đối tượng (thường là các cơ
quan báo chí khác) thì nay nó có thể cùng lúc bị xâm hại,
chia sẻ độc giả bởi rất nhiều, có thể là hàng trăm, hàng
ngàn đối tượng, trên mọi phương tiện và nền tảng với
phương cách đa dạng, khó đối phó, nhiều trường hợp là
không thể đối phó.
Một tác phẩm báo chí vừa xuất bản, chỉ sau vài mươi
phút có thể được cải biến một chút và trở thành video
clip; voice với giọng đọc AI hoặc viết lại bởi tờ báo khác,
tràn ngập trên mạng, YouTube, TikTok, Facebook…
Trong khi đó, việc bảo vệ bản quyền dù đã có quy định
nhưng chưa theo kịp sự thay đổi của công nghệ, chủ yếu
chỉ đủ sức bảo vệ bản quyền trước sự xâm hại của các đối
tượng và nền tảng truyền thống.
Để giúp cơ quan báo chí tự bảo vệ và hỗ trợ cơ quan
báo chí bảo vệ bản quyền, chúng ta cần cả ba chân kiềng:
Sửa đổi các quy định pháp luật hiện hành; hoạt động
mạnh mẽ và nghiêm khắc và hiệu quả của hệ thống các cơ
quan có thẩm quyền, ý thức tự bảo vệ của chính cơ quan
báo chí; sự hỗ trợ của công nghệ.
Thứ nhất, cần quy định rõ hơn về bản quyền trong luật
chuyên ngành là Luật Báo chí 2016.
Hiện luật này chỉ có một điều khoản là Điều 45 về
quyền tác giả trong lĩnh vực báo chí. Tuy nhiên, điều này
lại quá ngắn gọn, chỉ khái quát chung và dẫn chiếu sang
quy định pháp luật về quyền tác giả của Luật Sở hữu trí
tuệ và rất nhiều văn bản, nghị định.
Cần phải có các quy định chi tiết hơn về: Quyền và
ngh a vụ của doanh nghiệp cung cấp dịch vụ trung gian;
quy định về hình thức, phạm vi hoạt động của các trang
thông tin điện tử tổng hợp; quy định rõ ràng hơn các
trường hợp sử dụng hợp lý trong báo chí…
Thứ hai, cần tăng mức phạt vì mức xử phạt vi phạm bản
quyền báo chí hiện nay quá nhẹ, chưa đủ sức răn đe. Nếu
các mức phạt hành chính nói trên được tăng lên gấp ba,
gấp năm lần thì chăc chăn se có tính răn đe manh hơn đối
với cac tổ chức, cá nhân vi phạm.
Tuy nhiên để xử phạt đối tượng vi phạm thì phải kiện,
phải tố giác và chứng minh. Mức phạt quá thấp khiến
người bị xâm hại thấy “không đáng”; nó tạo ra cảm giác
đối với bên xâm hại lẫn nạn nhân rằng chuyện đó không
có gì to tát. Lâu dần cách hành xử phạm luật, kém văn
minh được coi là bình thường. Chưa kể, với những tác
phẩm bị xâm hại thô bạo bởi nhiều đối tượng, cơ quan
báo chí hoàn toàn không đủ sức để đấu tranh, tự bảo vệ.
Thứ ba, cần thành lập trung tâm bảo vệ bản quyền báo
chí. Cac cơ quan bao chi co thê chu đông hơp tac vơi
nhau thanh lâp liên minh bao vê ban quyên tac phâm bao
chi đê hô trơ lân nhau trong hoat đông nay. Cac cơ quan
quan ly nha nươc vê bao chi (Cuc Ban quyên tac gia - Bô
TT&TT, Hôi Nha bao Viêt Nam...) đưng ra lam đâu môi
thanh lâp môt trung tâm bao vê ban quyên tac phâm bao
chi. Đó không chỉ là công cụ để bảo vệ bản quyền báo chí
mà còn trực tiếp bày tỏ thái độ với tệ trạng này.
Cạnh đó, chúng ta cần khuyến khích phương thức
giải quyết tranh chấp về quyền sở hữu trí tuệ bằng biện
pháp dân sự vì quyền sở hữu trí tuệ thuộc quan hệ pháp
luật dân sự. Việc áp dụng quá nhiều biện pháp hành
chính hoặc hình sự hóa đối với các hành vi xâm phạm
quyền sở hữu trí tuệ như hiện nay là chưa thực sự phù
hợp. Nó gây lúng túng trong vận dụng và nhiều trường
hợp chủ thể có thẩm quyền xử phạt đang lấn sân qua
l nh vực tài phán khác.
NGUYỄN ĐỨC HIỂN
Họ đã nói
Bảo vệ bản quyền báo chí là
điều kiện tiên quyết để bảo vệ
nguồn tài chính của cơ quan
báo chí cũng như thực thi hiệu
quả các mô hình kinh doanh
nội dung số, góp phần giải bài
toán về kinh tế báo chí - truyền
thông hiện nay.
Bảo vệ bản quyền báo chí
trên môi trường số trở thành
vấn đề cấp bách với mọi nhà
báo, mọi cơ quan báo chí.
Nhà báo
TRẦN TRỌNG DŨNG
,
Phó Chủ tịch Hội Nhà báo VN
NhàbáoNguyễnĐứcHiểntrìnhbàythamluậntạihộithảo. Ảnh:VT
Hội NhàbáoViệt NamvàHội Truyền thông sốViệt Namký kết thỏa thuậnhợp tác tại hội thảo. Ảnh: VT
