3
Thời sự -
Thứ Hai18-9-2023
Nghị quyết 98 giúp hoàn thiện hệ thống đường sắt đô thị TP.HCM
1 về đích đúng
hẹn. Công tác
vận hành, chạy
thử nghiệm, giá
vé tàu, kết nối
xe buýt để gom
khách cho tuyến
metro số 1 cần
được triển khai
đồng bộ, đây
là yếu tố để đưa tuyến metro số 1
khai thác hiệu quả, trở thành tuyến
giao thông biểu tượng của TP.
động
Thiêm) cũng sẽđượcphêduyệt
chủ trương đầu tư và dự án đầu
tư, ký thỏa thuận về vốnODA,
vốn vay ưu đãi. Đồng thời, TP
sẽ triển khai công tác chuẩn bị
đầu tư và phê duyệt dự án đầu
tư 1-2 tuyến còn lại.
Ông Nguyễn Quốc Hiển
cho biết quy hoạch TP cần có
11 tuyến, với khoảng 220 km
ĐSĐT, với vốn khoảng 25 tỉ
USD.Nhưvậy,trướcnăm2030,
TPmớicóhaituyếnmetro,khởi
côngvàchuẩnbị khởi côngbốn
tuyến ĐSĐT khác.
“Đểlàmđượcđiềunàylàmột
áp lực rất lớn với TP.HCM. TP
cómậtđộdânsốcao,10-13triệu
dân, chủ yếu sử dụng phương
tiện cá nhân, vì vậy việc sớm
hình thành các tuyến ĐSĐT
là vô cùng cấp thiết” - phó
trưởng ban phụ trách MAUR
nói và cho biết TP.HCM luôn
tranh thủ nguồn lực từ nguồn
vốn ODA truyền thống. Các
nhà tài trợ như JICA, ADB,
MAUR cũng đã và đang chủ
động nghiên cứu về phát triển
đô thị theo định hướng giao
thông công cộng (TOD). Đặc
biệt hơn, Nghị quyết 98 được
thông qua là cơ hội để TP làm
metro và đây cũng là lúc hàng
loạttuyếnmetrođượcthànhhình,
tạo bứt phá trong thời gian tới.
Thời gian tới,MAURsẽphối
hợp cùng các sở, Viện Nghiên
cứu phát triển TP tham mưu
UBND TP về đơn vị chủ trì,
đơn vị phối hợp để quy hoạch
TOD cho diện tích đất xung
quanh các nhà ga. Phối hợp
với các sở, ngành rà soát quy
hoạchmạng lưới giao thôngnói
chung vàmạng lưới ĐSĐTnói
riêng để kịp cập nhật vào trong
đồ án điều chỉnh Quy hoạch
chung TP đến năm 2040, tầm
nhìn đến năm 2060.•
Việc đầu tư tuyến đường
sắt đô thị của TP.HCM
và cả ở Hà Nội là điều
chưa từng có tiền lệ nên
còn nhiều vướng mắc,
cần sự quyết tâm vào
cuộc của cả hệ thống
chính trị.
TP.HCMcần sớm
hoàn thành hệ thống
đường sắt đô thị
TP.HCMcần sớmhoàn thành hệ thống đường sắt đô thị, trước
mắt là tuyếnmetro số 1 và số 2 để có thể đáp ứng nhu cầu phát
triển bền vững, xứng tầm là siêu đô thị với hơn 10 triệu dân.
ĐÀOTRANG
H
iện thực hóa “giấc mơ metro”
là mong ước của chính quyền
và người dân TP.HCM. Tuy
nhiên, TP.HCM cần có các cơ
chế, chính sách mang tính đột phá,
sáng tạo về huy động nguồn lực,
thu hồi vốn đầu tư, chuyên nghiệp
hóa quy trình đầu tư xây dựng đối
với công trình kết cấu hạ tầng mới
có thể nhanh chóng hoàn thành hệ
thống đường sắt đô thị (ĐSĐT)
theo quy hoạch.
Pháp Luật TP.HCM
đã có cuộc
trao đổi với TS PhạmTrần Hải, Viện
Nghiên cứu phát triển TP.HCM, về
vấn đề này.
Đường sắt đô thị
giải quyết nhiều vấn đề
.
Phóng viên
:
Thưa ông, hệ thống
ĐSĐT TP.HCM có vai trò ra sao đối
với một siêu đô thị như TP.HCM?
+ TS
Phạm Trần Hải
: Việc vận
hành hệ thống
ĐSĐTgiúpgiải
quyết vấn đề đi
lạinhanhchóng,
thuận tiện hơn,
antoàn,tiếtkiệm
kinhphí và thân
thiện với môi
trường. Đồng
thời, tạo điều
kiện cho phát triển đô thị theo định
hướng phát triển giao thông công
cộng (TOD).
Thời gian qua, TP.HCMđã đầu tư
Nghị quyết 98/2023 về thí điểmmột số cơ chế, chính
sách đặc thù phát triển TP.HCM đã vận hành, trong đó
có các nội dung về thí điểmmô hìnhTOD. Lúc này, ngân
sách địa phương sẽ được sử dụng để bồi thường, hỗ
trợ, tái định cư thu hồi đất, chỉnh trang, phát triển đô
thị, thực hiện tái định cư, tạo quỹ đất phục vụ các dự
án đầu tư trong khu vực xung quanh nhà ga của các
tuyến ĐSĐT.
Bên cạnh đó, mật độ xây dựng, chỉ tiêu hạ tầng kỹ
thuật, hạ tầng xã hội được điều chỉnh so với quy chuẩn
kỹ thuật quốc gia về quy hoạch xây dựng đối với khu
vực đô thị hiện hữu.
Nghị quyết 98 sẽ góp phần thúc đẩy việc tạo nguồn
lực gia tăng từ các khu đất xung quanh nhà ga của các
tuyến ĐSĐT. Từ đó, thu hồi vốn để chi trả cho đầu tư
tuyến này và tiếp tục đầu tư xây dựng các tuyến khác
nhằm hoàn thiện hệ thống ĐSĐT ở TP.HCM.
TP.HCM sẽ là địa phương đi tiên phong trong việc thí
điểm các cơ chế, chính sách mang tính đột phá, sáng
tạo. Nếu thành công, đây sẽ là cơ sở thực tiễn rất quan
trọng để thể chế hóa các cơ chế, chính sách trên nhằm
áp dụng rộng rãi trên phạm vi cả nước.
TS
PHẠM TRẦN HẢI
,
Viện Nghiên cứu phát triển TP.HCM
xây dựng tuyến metro số 1 và chuẩn
bị đầu tư xây dựng tuyến metro số
2. Tuy nhiên, việc triển khai đầu
tư xây dựng các tuyến ĐSĐT tại
TP.HCM quá chậm. Chính điều này
khiến việc khai thác vận hành các
tuyến đầu tiên kém hiệu quả (xét cả
về hiệu quả tài chính và hiệu quả
kinh tế - xã hội) cũng như khó giải
quyết bài toán thay đổi cấu trúc đô
thị để phát triển theo mô hình TOD.
. Vậy thưa ông, TP.HCM cần phải
làm gì để sớm hiện thực hoàn thành
các tuyến
ĐSĐT
theo quy hoạch?
+HiệnTP.HCMcần giải quyết hai
bất cập liên quan đến nguồn lực và
cơ chế thực hiện dự án.
Thứ nhất là về nguồn lực, để
hoàn thành hệ thống ĐSĐT với hơn
200 km cần nguồn vốn “khổng lồ”,
lên đến hàng chục tỉ USD (trung bình
hơn 100 triệu USD cho mỗi kilomet
ĐSĐT). Đây thực sự là gánh nặng
đối với ngân sách nhà nước, ít nhất
là trong thời gian trước mắt. Vì thế,
ngoài nguồn ngân sách, TP.HCM
cần huy động nguồn lực của các
thành phần xã hội thông qua hình
thức đối tác công tư (PPP). TP.HCM
cũng cần tính toán đến việc thu hồi
nguồn vốn đầu tư cho tuyến ĐSĐT
để đầu tư cho các tuyến tiếp theo
hoặc các công trình kết cấu hạ tầng
trọng điểm khác.
Thứ hai là về cơ chế thực hiện
dự án. Theo đó, cần có một cơ chế
để bảo đảm dự án đầu tư xây dựng
tuyến ĐSĐT được thực hiện nhanh
chóng nhất, tránh tình trạng kéo dài
gây đội vốn (do trượt giá và phát
sinh), ảnh hưởng tiêu cực đến các
hoạt động kinh tế - xã hội của đô thị
và sinh hoạt của người dân. Cơ chế
đó cần xác định trách nhiệm rõ ràng
đối với từng tổ chức, cá nhân, có chế
độ thưởng, phạt côngminh, bảo đảm
giải quyết các vướng mắc, bất cập
trong quá trình thực hiện một cách
nhanh nhất từ các cấp chính quyền.
Hiện nay, ở nhiều đô thị lớn trên
thế giới, hình thức PPP đã được áp
dụng trong đầu tư xây dựng công
trình (tuyến đường, nhà ga), đầu tư
đoàn tàu và trang thiết bị, quản lý
vận hành tuyến ĐSĐT và khai thác
tuyến ĐSĐT. Ví dụ như Singapore,
Seoul, Osaka…
Việc thực hiện dự án đầu tư tuyến
ĐSĐT của TP.HCM và cả Hà Nội
là điều mới mẻ, chưa có tiền lệ. Do
đó, công tác này thường gặp nhiều
bất cập, vướngmắc và tốn nhiều thời
gian, cần có sự quyết tâm của cả hệ
thống chính trị, sự chỉ đạo quyết liệt
từ các cấp lãnh đạo, tinh thần dám
làm, dám chịu trách nhiệm vì lợi
ích chung.
Ưu tiên những dự án có
tính lan tỏa lớn
. Giữa bối cảnh kinh tế còn khó
khăn, buộc phải “liệu cơmgắpmắm”,
TP.HCMcần làmgì để khơi thông các
hoạt động kinh tế trên địa bàn TP?
+ Chính quyền các cấp cần ưu tiên
cho những dự án có tính lan tỏa lớn
và có hiệu quả kinh tế - xã hội cao,
tránh tình trạng phân bổ nguồn vốn
không đúng nơi cần thiết, dàn trải,
manh mún.
Đồng thời, cần khuyến khích huy
động các nguồn lực từ các thành phần
xã hội cho đầu tư các công trình kết
cấu hạ tầng. Một nguyên tắc cơ bản,
ai cũng hiểu nhưng khi áp dụng lại
không dễ dàng, đó là trong quá trình
đầu tư xây dựng cũng như vận hành
dự án kết cấu hạ tầng, ai hưởng lợi thì
phải trả tiền tương xứng, ai bị thiệt
hại phải được bù đắp thỏa đáng. Và
như đã nói ở trên, việc thu hồi vốn
đầu tư cho các tuyến ĐSĐT là vấn
đề quan trọng.
Một trong những cơ chế đó là khai
thác quỹ đất công và điều tiết giá trị
gia tăng từ các khu đất xung quanh
các nhà ga của các tuyến ĐSĐT.
Cụ thể là giá trị gia tăng từ một khu
đất bao gồm giá trị quyền sử dụng
của khu đất và giá trị khai thác khu
đất, hay còn gọi là quyền phát triển
không gian của khu đất đó.
. Xin cảm ơn ông.•
Để hoàn thành hệ thống đường sắt đô thị với hơn 200 kmcần nguồn vốn “khổng lồ” lên đến hàng chục tỉ USD.
Ảnh: ĐÀOTRANG
