16
Quốc tế -
Thứ Hai16-10-2023
Tiêu điểm
Chuyện hòa giải để hạ nhiệt và chấm dứt cuộc xung đột
nguy hiểm Israel - Hamas đang là mối quan tâm của cộng
đồng thế giới. Với diễn biến nóng của cuộc xung đột, hiện
chưa có nhiều lạc quan về triển vọng giảm leo thang giữa
Israel và Hamas, ít nhất trong thời gian trước mắt. Tuy vậy
giới quan sát đã hình dung đến một số quốc gia và tổ chức
quốc tế có thể đóng vai trò hòa giải, theo đài
Al Jazeera
.
Thứ nhất là Liên đoàn Ả Rập, vốn tuần rồi có cuộc họp
khẩn giữa các bộ trưởng, kêu gọi Israel nối lại đàm phán
với chính quyền Palestine.
Thứ hai là Liên hợp quốc vốn có nhiều hoạt động ngoại
giao cố gắng ngăn chặn các cuộc đối đầu vũ trang giữa
Israel và Hamas.
Thứ ba là Trung Quốc (TQ), nước tuần rồi cho biết sẽ
sớm cử đặc phái viên sang Trung Đông hòa giải. Ảnh
hưởng của TQ ở Trung Đông ngày càng lớn. Tháng 3, TQ
giúp làm trung gian giảm căng thẳng tạm thời giữa Iran và
Saudi Arabia.
Thứ tư là Ai Cập, nước trong lịch sử là trung gian hòa
giải quan trọng trong cuộc xung đột Ả Rập - Israel nhiều
thập niên.
Thứ năm là Qatar, vốn có đường dây liên lạc trực tiếp với
Hamas. Các đặc phái viên Qatar trước đây từng giúp hòa
giải các thỏa thuận ngừng bắn giữa Hamas và Israel. Qatar
gần đây trở thành tâm điểm chú ý của giới ngoại giao toàn
cầu, sau khi tổ chức các cuộc đàm phán kéo dài hơn một
năm giữa Mỹ và Iran, đưa đến kết quả hai bên trao đổi tù
nhân.
Thứ sáu là Nga, nước có quan hệ với các nước Ả
Rập, Iran và Hamas cũng như với Israel. Thủ tướng Iraq
Mohammed al-Sudani đề xuất Tổng thống Nga Vladimir
Putin sử dụng vị trí thành viên thường trực của Hội đồng
Bảo an Liên hợp quốc để giúp giải quyết cuộc xung đột
Israel - Hamas. Người phát ngôn điện Kremlin Dmitry
Peskov nói rằng Nga có thể và sẽ tiếp tục đóng vai trò giải
quyết xung đột, đồng thời sẽ duy trì đối thoại và “khoảng
cách bình đẳng” với cả phía Israel và Palestine.
Thứ bảy là Thổ Nhĩ Kỳ. Nếu các cuộc đàm phán hòa
bình bắt đầu, khả năng Thổ Nhĩ Kỳ (và Qatar) đều sẽ có vai
trò tích cực do cả hai đều có liên lạc với Hamas và Israel.
Thứ tám là Mỹ, đồng minh thân cận nhất của Israel
nhưng cũng muốn có một nhà nước Palestine trong tương
lai.
THIÊN ÂN
Israel tăng tấn công Dải Gaza,
các nước nỗ lực để hạ nhiệt
Xung đột Israel - Hamas diễn biến nguy hiểmgây thiệt hại lớn về nhânmạng và khủng hoảng nhân đạo;
cộng đồng thế giới khẩn cấp tìm cách giúp người dânDải Gaza và hạ nhiệt chiến sự.
ĐĂNGKHOA
X
ung đột Israel - Hamas
kéo dài đến ngày thứ 10
và ngày càng nguy hiểm.
Lực lượng Phòng vệ Israel
tiếp tục tấn công Dải Gaza và
cảnh báo rằng “bất kỳ ai đến
gần biên giới sẽ bị bắn”, theo
đài
CNN
. Hamas vẫn phóng
rocket sang Israel, hệ thống
phòng thủ tên lửa Vòm Sắt
của Israel chặn được nhiều
vụ, theo đài
Al Jazeera
.
Ngoài không kích trên diện
rộng, Israel đang chuẩn bị cho
một “chiến trường mở rộng”.
Lực lượng Phòng vệ Israel
tuyên bố rằng “nhiều tiểu
đoàn và lực lượng khác nhau
đã được triển khai trên khắp
Israel, nâng cao mức độ sẵn
sàng và chuẩn bị cho các giai
đoạn tiếp theo của cuộc chiến,
đặc biệt chiến dịch trên bộ quy
mô lớn”. Israel nhiều ngày nay
tập trung quân và thiết bị quân
sự ở biên giới với Dải Gaza.
Từ tuần trước Israel đã cảnh
báo 1,1 triệu người sống ở phía
bắc Dải Gaza sơ tán về phía
nam. Thủ lĩnh Hamas Ismail
Haniyeh ngày 14-10 kêu gọi
người dân Palestine không rời
khỏiDảiGaza theocảnhbáosơ
tán của Israel, cáo buộc Israel
phạm tội diệt chủng. Theo
thông tin từ
CNN
, nhiều dân
thường thiệt mạng trên đường
sơ tán ở Dải Gaza.
Khủng hoảng
nhân đạo Dải Gaza
TổchứcYtếThếgiới(WHO)
báo động rằng cảnh báo sơ
tán hàng loạt từ Israel tương
đương với “bản án tử hình đối
Cộng đồng thế giới
có nhiều động thái,
bước đi, tìm kiếm
giải pháp nhằm hạ
nhiệt cuộc xung đột
nguy hiểm.
Còn sớm để nói về hòa giải
vì ngay lúc này Israel đang
phản ứng dựa trên sự tức giận
và trả thù.
GS
MAHJOOB ZWEIRI
,
Giám đốc
Trung tâm Nghiên cứu vùng Vịnh
tại ĐH Qatar
Cuộc chiến sắp tới sẽ thế nào?
Tính đến ngày 15-10 đã có hơn 3.500 người chết ở hai bên,
trong đó Israel mất hơn 1.300 người với hơn 3.200 người bị
thương, Dải Gazamất hơn 2.200 người với hơn 8.700 người bị
thương. Ít nhất 12 nhà báo thiệt mạng, 8 nhà báo bị thương.
Theo giới quan sát quân sự, việc Israel đổ bộ vào các khu
vực đô thị ở Dải Gaza đồng nghĩa với cuộc chiến sẽ mang
dáng vẻ mới nguy hiểm và đáng sợ hơn.
Chiến thuật của Israel luôn là di chuyển nhanh chóng và
kiểm soát càng nhiều lãnh thổ càng tốt nhưng tránh giao
tranh từng đường phố, từng nhà nơi đối thủ yếu hơn có thể
tận dụng tối đa lợi thế về địa hình,
CNN
dẫn phân tích chuyên
gia BenWedeman. ÔngWedeman cũng lưu ý rằng Hamas đã
cho thấy mức độ năng lực quân sự vượt xa những gì người
ta nghĩ trước đây và có lẽ họ đã chuẩn bị tốt cho giai đoạn
tiếp theo của cuộc chiến. Israel cũng sẽ phải lưu ý đến hàng
chục con tin Hamas đang bị giam giữ.
Kênh
CNBC
dẫn nhận định của nhiều chuyên gia rằng tuần
này sẽ rất quan trọng trong việc xác định những rủi ro lớn
hơn có thể phát sinh từ xung đột Israel - Hamas.
Người dân sơ tán khỏi Dải Gaza vào ngày 14-10. Ảnh: EPA EFE/SHUTTERSTOCK
Quốc gia, tổ chức nào có thể hòagiải Israel -Hamas?
Binh lính và phương tiện chiến đấu quân sự của Israel được nhìn
thấy ở TP Sderot (Israel), gần biên giới với Dải Gaza, vào ngày 14-
10. Ảnh: DPA/GETTY IMAGES
với những người bị bệnh và
bị thương” tại các bệnh viện
đông đúc ở phía bắcDải Gaza.
“WHO lên ánmạnhmẽ các
lệnh liên tiếp của Israel về việc
sơ tán 22 bệnh viện đang điều
trị chohơn2.000bệnhnhânnội
trú ở phía bắc Dải Gaza. Việc
buộc phải sơ tán bệnh nhân và
nhânviêny tế sẽ làmtrầmtrọng
thêm thảm họa nhân đạo và y
tế công cộng hiện nay” -WHO
tuyên bố.
TheoWHO, các cơ sở y tế ở
phía bắcDải Gaza tiếp tục tiếp
nhận lượng lớn bệnh nhân bị
thương và đang phải vật lộn để
hoạt động vượt quá công suất
tối đa. WHO “kêu gọi Israel
ngay lập tức đảo ngược lệnh
sơ tán với các bệnh viện ở phía
bắc Dải Gaza và kêu gọi bảo
vệ các cơ sở y tế, nhân viên y
tế, bệnh nhân và dân thường”.
Dải Gaza đã bị bao vây
hoàn toàn, cắt đứt khả năng
tiếp cận điện, nhiên liệu, thực
phẩm, thuốc men và nước từ
giữa tuần trước. Bộ trưởng
BộY tế Palestine MaiAlkaila
“cảnh báo về sự sụp đổ của hệ
thống y tế ởDải Gaza do thiếu
hụt nghiêm trọng nguồn cung
cấp y tế, vật tư cho phòngmổ,
thuốc men và túi máu”.
Cả Hamas và chính quyền
Bờ Tây kêu gọi các tổ chức
cứu trợ thế giới cung cấp vật
tư y tế và hàng thiết yếu cho
Dải Gaza. Nhiều nước phương
Tây như Mỹ, Anh, Pháp dù
tuyên bố sát cánh với Israel
song vẫn kêu gọi Israel kiềm
chế giảm thương vong ở Dải
Gaza, hạn chế khủng hoảng
nhân đạo. Nga kêu gọi chấm
dứt ngay lập tức chiến sự và
cung cấp thực phẩm, nước
uống cho Dải Gaza.
Cuối tuần rồi thêm nhiều
máybaychởviện trợ từJordan,
Thổ Nhĩ Kỳ, Các Tiểu vương
quốcẢRập thốngnhất (UAE),
WHOvàHội Chữ thập đỏ đáp
xuống Ai Cập. Quan chức Ai
Cập cho biết vẫn đang cố gắng
đảmbảo lối đi an toànchohàng
tiếp tế vào Dải Gaza.
Nỗ lực hạ nhiệt xung
đột Israel - Hamas
Trước tình huống cấp bách,
những ngày qua cộng đồng thế
giới có nhiều động thái, bước
đi, tìm kiếm giải pháp nhằm
hạ nhiệt cuộc xung đột nguy
hiểm này.
Tổng thốngMỹJoeBidenđã
điện đàmvới Thủ tướng Israel
BenjaminNetanyahu vàTổng
thống chính quyền Palestine
Mahmoud Abbas thảo luận
ngăn chặnxungđột lan rộngvà
hỗ trợ nhân đạo cần thiết khẩn
cấp cho người dân Palestine,
đặc biệt là ở Dải Gaza.
Ngoại trưởng Mỹ Antony
Blinken tuần rồi có chuyến
công du con thoi tới Israel,
Jordan, Qatar, Saudi Arabia,
UAE,Ai Cập, nỗ lực giải quyết
vấn đề bảo vệ dân sự, viện trợ
nhân đạo và ngăn chặn xung
đột leo thang hơn nữa trong
khu vực. Một sứ mệnh quan
trọng của ông Blinlen là đề
nghị các nước này “sử dụng
đòn bẩy của họ với Hamas để
thả con tin ngay lập tức và vô
điều kiện”.
Bộ Ngoại giao Qatar xác
nhận với hãng tin
Reuters
rằng
nướcnàyđangphốihợpvớiMỹ
đàm phán hòa giải với Hamas
và Israel, trong đó có vấn đề
trao đổi tù nhân. Đàmphán bắt
đầu từ tối 7-10 và đang “tiến
triển tích cực”. Bộ Ngoại giao
Mỹ xác nhận chuyện phối hợp
với Qatar.
Nguồn tin của
Reuters
cho
biết Ai Cập đang liên hệ chặt
chẽ với Israel và Hamas cố
gắng ngăn chặn xung đột leo
thang hơn nữa và để đảm bảo
an toàn các con tin Israel.
VuaAbdullah của Jordan đã
nói chuyệnvới cácnhà lãnhđạo
khu vực và quốc tế, nhắc lại sự
cần thiết phải có hành động tập
thể để ngăn chặn xung đột leo
thang, nhấnmạnh sự cần thiết
phải tìmra giải pháp côngbằng
cho cả Israel và Palestine.
Kể từ cuộc tấn công dữ dội
chưa từng có của Hamas vào
Israel sáng 7-10, Ngoại trưởng
SaudiArabia Faisal binFarhan
đã gọi điện thoại cho các nhà
lãnh đạo vùngVịnh và phương
Tâyđể tìmcáchgiảmleo thang.
Giữa tuần rồi các bộ trưởng
Liên đoàn Ả Rập họp khẩn,
kêu gọi Israel nối lại “đàm
phán nghiêm túc” với chính
quyền Palestine về giải pháp
hai nhà nước.•
