11
Kinh tế -
ThứHai 15-4-2024
Truyxuất nguồngốc sầu riêng: Có thể
áp dụng công nghệ của Thái Lan?
Thái Lan đã áp dụngmã QR trênmỗi trái sầu riêng để truy xuất nguồn gốc đảmbảo uy tín, thương hiệu của
sản phẩm.
TÚUYÊN
H
iện nay, trên mỗi trái
sầu riêng của Thái Lan
đã được gắn mã QR vô
hình để người tiêu dùng xác
thực nguồn gốc từ Thái Lan
(công nghệ của Tencent).
Nên chăng ngành hàng sầu
riêng Việt Nam (VN) cũng
nên áp dụng công nghệ truy
xuất nguồn gốc để đảm bảo
chất lượng, thương hiệu, uy
tín của sầu riêng VN không
chỉ trên thị trường Trung
Quốc mà các thị trường xuất
khẩu khác? Báo
Pháp Luật
TP.HCM
đã có buổi trao đổi
cùng ông Nguyễn VănMười,
Trưởng cơ quan phụ trách
phía Nam Hội Làm vườn
VN, về vấn đề này.
Quy trình canh tác
chưa chuẩn nên
“thất bại” áp dụng
công nghệ
.
Phóng viên
:
Thưa ông,
sầu riêng VN đã được cấp mã
số vùng trồng nhưng vẫn vi
phạm về nguồn gốc, xuất xứ,
gian lận mã số vùng trồng,
cơ sở đóng gói, chất lượng
hàng xuất khẩu... Ông nhìn
nhận thế nào về vấn đề này?
+Ông
NguyễnVănMười
:
Mã số vùng trồng có quy định
nông dân phải ghi chép quá
trình sản xuất, thông tin về
diện tích, sản lượng sầu riêng/
diện tích bao nhiêu... Hiện nay
sầu riêng VN được cấp 708
mã số vùng trồng và 168 mã
số cơ sở đóng gói. Điều này
cho thấy so với diện tích sản
xuất hiện có thì số lượng mã
số được cấp là hết sức khiêm
tốn. Vì vậy, việc quản lý sản
xuất đối với những diện tích
chưa được cấp mã số vùng
trồng là hết sức khó khăn vì
không biết nguồn gốc, chất
lượng của sản phẩm.
Khi nào chúng ta có những
quy định pháp luật đủ mạnh,
quản lý chặt chẽ, người sản
xuất muốn khẳng định thương
hiệu của mình hoặc doanh
nghiệp thumua yêu cầu người
sản xuất phải minh bạch quá
trình canh tác thì việc truy
xuất nguồn gốc mới phát huy
hiệu quả.
. Thái Lan đang áp dụng
công nghệ truy xuất mã QR
vô hình trên mỗi trái sầu
riêng, liệu chúng ta có thể
làm tương tự để khẳng định
thương hiệu sầu riêng VN?
+ Nhiều nước áp dụng mã
QR và một số ít trang trại của
VN đã thực hiện tốt.
Hiện nay truy xuất nguồn
gốc có hai hình thức. Một là
truy xuất thông tin, chỉ cần
điện thoại thông minh quét
mã QR là người tiêu dùng
dễ dàng biết thông tin về sản
phẩm. Đây là hình thức không
đảmbảo vì không chứngminh
được quá trình sản xuất.
Hai là truy xuất nguồn gốc
quá trình canh tác thông qua
nhật ký sản xuất bằng nhật
ký điện tử. Nghĩa là người
sản xuất phải ghi chép lại cả
quá trình sản xuất như thời
gian tưới nước, bón phân, sử
dụng thuốc bảo vệ thực vật,
thời gian cách ly…Hơn năm
năm qua, hội cũng tập huấn,
hỗ trợ phầnmềmmiễn phí cho
người sản xuất thực hiện việc
truy xuất quá trình canh tác
nhưng chưa hiệu quả.
Một trong những khó khăn
là nông dân không thực hiện
việc ghi chép nhật ký sản xuất.
Sau khi tập huấn hướng dẫn
xong, cấp tài khoản nhưng
rất ít người làm. Lý do là quy
trình canh tác chưa chuẩn và
thương lái không muốn nông
dân làm vì sợ lộ thông tin nơi
cung cấp sản phẩm cho họ.
Còn tình trạng
người trồng ép
người mua sầu riêng
không đủ tuổi
. Ngành sầu riêng VN
được đánh giá rất tiềm năng
nhưng năm qua nhiều doanh
nghiệp lỗ do tình trạng tranh
mua tranh bán, mua phải sầu
Cục Bảo vệ thực vật thuộc Bộ NN&PTNT
cho biết đến nay sầu riêngVN đã khẳng định
được chất lượng tại thị trường Trung Quốc.
Tuynhiên,việcsửdụngmãsốtráiphép,không
đúng quy định và không tuân thủ các yêu cầu
của nước nhập khẩu đã gây ảnh hưởng đến
ngườisảnxuấtvàdoanhnghiệpxuấtkhẩu;ảnh
hưởngđếnuy tíncủacảngànhhàngsầu riêng.
Việc nhiều cơ sở đóng gói không mua
sản phẩm từ vùng trồng đã được cấp mã số,
không mua sản phẩm từ vùng trồng liên kết
đã được cấp mã số vẫn diễn ra, ảnh hưởng
lớn đến việc truy xuất nguồn gốc khi lô hàng
gặp vấn đề. Đáng lo ngại là các thông báo vi
phạm vẫn không ngừng tăng.
Theo ông NguyễnVănMười, những tháng
đầunăm2024sầuriêngVNtiếptụctăngtrưởng
mạnh tại thị trường Trung Quốc.
Tuy nhiên, nếu cơquanquản lý khôngquan
tâmxử lý kịp thời, để xảy ra các vi phạmvề chất
lượngsẽảnhhưởngđếnthịphần,uytínthương
hiệuquốctếlàtổnthấtlớn.TạithịtrườngTrung
QuốckhôngchỉcósầuriêngVNmànhiềunước
nhưThái Lan,Malaysia, Philippines…KểcảLào
hiệnđãtrồngnhiềusầuriêngvàvềlâudàichúng
ta khôngmột mìnhmột chợ.
Người trồng sầu riêng VN phải có ý thức
tự giác để nâng cao chất lượng, xây dựng
thương hiệu và tiếp tục mở rộng thị trường,
không nên xemthắng lợi trướcmắt từ những
lợi thế có được mà quên việc nâng cao chất
lượng để cạnh tranh và phát triển bền vững.
Kế hoạch này được Tập đoàn Công nghiệp Than -
Khoáng sản VN (TKV) đưa vào trong Đề án phát triển
tổng thể lĩnh vực bauxite - alumin - nhôm của TKV đến
năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045.
Đề án đã được Hội đồng thành viên TKV thông qua
và tập đoàn đã báo cáo Ủy ban Quản lý vốn nhà nước tại
doanh nghiệp vào đầu tháng 4 này.
Cụ thể, đến trước năm 2030, TKV sẽ tập trung triển
khai hai đề án thăm dò và hai dự án bauxite - alumin với
tổng vốn đầu tư dự kiến 35.752 tỉ đồng để phục vụ mở
rộng nâng công suất tổ hợp alumin Tân Rai lên khoảng
2 triệu tấn alumin/năm.
Hai đề án thăm dò nằm ở khu vực Lộc Lâm - Lộc Phú
(4.097 ha), trữ lượng dự kiến 49,1 triệu tấn quặng, công
suất 18,4 triệu tấn tinh quặng, vốn đầu tư dự kiến 104 tỉ
đồng; đề án thăm dò khu vực Tân Thượng (Di Linh - Đinh
Trang Thượng) có diện tích 3.690 ha, trữ lượng dự kiến
44,7 triệu tấn quặng nguyên khai, công suất dự kiến 22,6
triệu tấn tinh quặng, tổng vốn đầu tư 128 tỉ đồng.
Hiện TKV đang hoàn thiện các bước để báo cáo Bộ
TN&MT thẩm định, cấp giấy phép trong quý II-2024.
TKV cho hay trong tương lai khi nhu cầu alumin, nhôm
gia tăng; nguồn điện và hệ thống cung cấp điện đáp ứng
đủ cho sản xuất nhôm thỏi như quy hoạch khoáng sản; hệ
thống giao thông đường bộ, đường sắt, cảng biển trong
khu vực được đầu tư hoàn chỉnh, kết nối đồng bộ…, TKV
sẽ tiếp tục đầu tư phát triển các dự án bauxite - alumin -
nhôm mới tại các khu vực Tây Nguyên, ưu tiên tại tỉnh
Lâm Đồng.
AN HIỀN
riêng non…Ông bình luận gì
về hiện tượng này?
+ Khi nông dân minh bạch
quá trình canh tác từng loại
sầu riêng như Ri6, Dona từ
ngày cây ra hoa, xả nụ đến
ngày thu hoạch trên hệ thống
truy xuất nguồn gốc thì người
mua hàng yên tâm về tuổi sầu
riêng đảm bảo.
Tuy nhiên, nămqua xảy tình
trạng tranh mua tranh bán do
trái vụ, sản lượng sầu riêng
ít, nguồn cung trên thị trường
khan hiếm. Đáng lo ngại là
việc thu hoạch sầu riêng non
bán là vấn đề rủi ro lớn cho
doanh nghiệp, do đó vai trò
Nhà nước cần tham gia trong
vấn đề này.
Cần sớm có quy định
cho ngành sầu riêng
.
Năm 2023, Bộ NN&PTNT
ban hành quyết định về quy
trình kỹ thuật việc cắt tỉa hoa
quả và thu hoạch sầu riêng,
ông đánh giá sao về quyết
định này?
+Việc ban hành quyết định
trên theo hướng khuyến cáo
về kỹ thuật. Thực tế hiện
nay chúng ta không có quy
định nào về chế tài, xử phạt
người sản xuất sầu riêng vi
phạm gian lận thương mại
hay chất lượng.
Điển hình vừa rồi tại Tiền
Giang có công ty đã ký hợp
đồng với nông dân. Đến ngày
thu hoạch, phát hiện sầu riêng
chưa đủ tuổi để hái và đề nghị
người dân chờ sầu riêng đủ
tuổi mới thu hoạch nhưng bên
bán không đồng ý. Cuối cùng
doanh nghiệp phải thực hiện
các thủ tục pháp lý để chính
quyền địa phương can thiệp.
Qua đó cho thấy ý thức của
một số người sản xuất chưa
tốt, thể hiện qua việc bán hàng
không đảmbảo chất lượngmà
ép người mua phải lấy. Đây
là thực tế thời gian qua doanh
nghiệp gặp nhiều.
. Vì sao những rủi ro trong
vi phạm an toàn thực phẩm,
gian lận thương mại vẫn tái
diễn, thưa ông?
+Đây là thực tế trong ngành
nông nghiệp nói chung chứ
không chỉ sầu riêng bởi lợi
ích được nhiều hơn nên họ
chấp nhận vi phạm. Hơn nữa,
khi ý thức của người sản xuất
chưa tự giác, chúng ta chưa
có giải pháp căn cơ thì tình
trạng tranh mua tranh bán,
thu hoạch sầu riêng non để
bán tiếp tục xảy ra là không
thể tránh khỏi. Vì vậy, Nhà
nước cần sớm có quy định,
chế tài đủ mạnh để nông dân
không vi phạm.
Vấn đề này Thái Lan làm
rất tốt. Người trồng sầu riêng
Thái Lan chấp hành tốt vì
quốc gia này đưa vào luật.
Nếu vi phạm sẽ bị phạt rất
nặng thậm chí bị phạt tù nên
không ai dám. Ngành sầu
riêng Thái Lan cũng đã có sự
chuẩn hóa về giống, kỹ thuật
canh tác, thu hoạch, đóng gói,
bảo quản, chế biến... Tất cả
đi vào khuôn khổ.
.
Xin cảm ơn ông.•
Sầu riêngcầnđảmbảoviệc truy xuất nguồngốc rõ ràngđểngười tiêudùngyên tâmsửdụng. Ảnh: QH
Nhiều nước áp
dụng mã QR và
một số ít trang trại
của Việt Nam đã
thực hiện tốt.
TKVsẽ đầu tư thêmhơn35.000 tỉ nâng công suất aluminTânRai
Sầu riêng Việt Nam không còn một mình một chợ
ÔngNguyễn VănMười,
Trưởng cơ quan phụ trách phía
NamHội Làmvườn Việt Nam.
