7
Luật & đời
(Tiếp theo trang 1)
Pháp luật
&
cuộc sống -
Thứ Hai15-4-2024
NGUYỄNQUÝ
M
ớiđây,BộTư
phápcôngbố
hồ sơ thẩm
định dự thảo Nghị
định quy định chi
tiết thi hành một
số điều của Luật
Đất đai 2024.
Chủ đầu tư
được gia hạn
một lần
Theo tờ trình về
việc ban hành nghị
định (phục vụ công
tác thẩm định của
Bộ Tư pháp) ngày
8-4 gửi Chính phủ,
Bộ TN&MT cho biết dự thảo gồm
10 chương, 115 điều.
Nghị định quy định các nội dung
về quy định chung; về chức năng,
nhiệm vụ, cơ cấu, tổ chức bộ máy
của tổ chức đăng ký đất đai, tổ chức
phát triển quỹ đất; về quy hoạch,
kế hoạch sử dụng đất; về thu hồi
đất, trưng dụng đất; về phát triển,
quản lý, khai thác quỹ đất; về giao
đất, cho thuê, chuyển mục đích sử
dụng đất...
Điều 127 Luật Đất đai 2024 quy
định việc sử dụng đất thực hiện dự
án phát triển kinh tế - xã hội thông
qua thỏa thuận về nhận quyền sử
dụng đất được thực hiện trong ba
trường hợp.
Đó là: Các trường hợp thực hiện
dự án không thuộc trường hợp thu
hồi đất quy định tại Điều 79; đối
với trường hợp sử dụng đất để thực
hiện dự án đầu tư xây dựng nhà ở
thương mại thì chỉ được thỏa thuận
về nhận quyền sử dụng đất ở; các
trường hợp không sử dụng vốn ngân
sách nhà nước và thuộc trường hợp
thu hồi đất tại Điều 79 của luật này
mà nhà đầu tư lựa chọn phương án
thỏa thuận về nhận quyền sử dụng
đất, không đề xuất thu hồi đất.
Điều này đặt ra vấn đề: Nếu tỉ
lệ thỏa thuận thành giữa nhà đầu
tư và người có quyền sử dụng đất
không đạt 100% thì dự án có được
triển khai không, xử lý vấn đề này
ra sao để hài hòa lợi ích giữa người
dân, doanh nghiệp và Nhà nước.
Trên thực tế, điều này rất được
các nhà đầu tư, chuyên gia quan
tâm và có nhiều ý kiến đóng góp
trong suốt quá trình lấy ý kiến dự
thảo Luật Đất đai sửa đổi: Có quy
định cơ chế xử lý trong trường hợp
nhà đầu tư không thỏa thuận được
Dự thảo nêu cách xử lý khi nhà đầu tư không hoàn thành thỏa thuận
nhận quyền sử dụng đất với người dân. Ảnhminh họa: HÀ THANH
Trường hợp thỏa thuận
nhận quyền để thực
hiện dự án không thuộc
trường hợp Nhà nước thu
hồi đất, nhà đầu tư được
tiếp tục sử dụng đất trong
thời hạn còn lại hoặc
được chuyển nhượng cho
người khác…
Xử lý sao khi không
thỏa thuậnđược 100%
đất thực hiệndự án?
Dự thảo Nghị định hướng dẫn Luật Đất đai 2024 nêu các bước
xử lý khi nhà đầu tư không thỏa thuận được 100%diện tích đất
thực hiện dự án.
Ông Đỗ Hữu Ca bị truy tố về tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản. Người
đưa tiền (vợ chồng Trương Xuân Đước - Nguyễn Thị Ngọc Anh) khai
ông Ca đã hứa hẹn “cứ yên tâm về ăn Tết vì anh đã lo rồi”. Cụ thể,
ông Ca biết doanh số bán hóa đơn VAT trái phép của công ty vợ chồng
Đước - Anh khoảng 200 tỉ đồng nên bảo bà Anh phải chuẩn bị số tiền
là 10% doanh thu cùng một số khoản “tiêu cực phí” khác để lo chạy
tội. Mặc dù không có khả năng giúp vợ chồng Đước - Anh thoát khỏi
việc bị xử lý hình sự nhưng ông Ca đã gian dối, hứa hẹn giúp và nhận
35 tỉ đồng.
Trong phiên thẩm vấn ngày 10-4, ông Ca một mực phủ nhận cáo
buộc hứa hẹn “chạy án”. Ông khai bốn lần nhận tổng số tiền 35 tỉ
đồng với mục đích “cứu người em” bằng cách giúp khắc phục hậu
quả. Những biện bạch này hoàn toàn trái ngược với lời khai của vợ
chồng Đước - Anh và cũng không phù hợp với các tình tiết khách quan
của vụ án.
Trên thực tế, ông Ca đã có hứa hẹn, ông Ca cũng đã nhận tiền và rồi
cũng không có bất kỳ hành động nào cả. Đối chiếu với quy định pháp
luật, hành vi của ông Ca thỏa mãn tất cả dấu hiệu của tội lừa đảo chiếm
đoạt tài sản. Luật là một quan tòa câm, còn quan tòa mới là đạo luật biết
nói. Việc phán xét ông Ca có tội hay không thuộc thẩm quyền của tòa án
thông qua thủ tục tranh tụng công bằng và quyết án công minh.
Bất ngờ, ngày 11-4, trong phiên tranh tụng, ông Ca đã nhận tội. Ông
Ca cho biết sau một đêm suy nghĩ đã nhận thức được sai phạm của
mình khi nhận 35 tỉ đồng của vợ chồng Đước - Anh. Ông Ca nhận tội
đúng như cáo trạng truy tố và xin được tòa án xem xét giảm nhẹ hình
phạt. Với lý do “suy nghĩ pháp luật lỗi thời, tuổi già nua nên tiếp cận
cái mới khó khăn” nên ông đã cãi chày cãi cối trong phiên thẩm vấn.
Tuy nhiên, sau một đêm suy nghĩ, ông đã hồi tâm chuyển ý.
Tại thời điểm thực hiện hành vi trái pháp luật và cho đến tận thời
điểm xét xử, ông Ca chưa được 66 tuổi, một cái tuổi chưa đủ chuẩn để
được hưởng tình tiết giảm nhẹ theo quy định tại điểm o khoản 1 Điều
51 BLHS là “người phạm tội đủ 70 tuổi trở lên”. Như vậy, ông không
phải là quá già để tiếp cận cái mới trong pháp luật. Cái cách ông tự
biện hộ là mình già nua, có lẽ chưa thật sự thuyết phục.
Tính đến thời điểm ông Ca nghỉ hưu (năm 2019), BLHS 2015 (được
sửa đổi, bổ sung năm 2017), BLTTHS 2015 đã được hoàn thiện và
triển khai thi hành một cách ổn định. Các quy định của pháp luật hình
sự về tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản và thủ tục tố tụng hình sự vẫn còn
nguyên giá trị chứ chưa có thay đổi đáng kể nào. Nếu đã là giám đốc
Công an TP Hải Phòng đến năm 2019, chắc chắn ông Ca phải cập
nhật tất cả kiến thức cơ bản này. Vì vậy, ông cho rằng mình “suy nghĩ
pháp luật lỗi thời” là có phần hơi lạ.
Ông Ca từng là một vị tướng công an, rất quyết liệt trong đánh án.
Có thể ông cũng có nhiều kiến thức và kỹ năng trong tố tụng hình sự
nhưng chủ yếu ở vai trò bên buộc tội. Khi ở vào vị trí bên yếu thế, phải
tự “gỡ tội”, ban đầu ông tự tin - một cách rất hùng hồn rằng những
“lời khai nại” của mình có thể qua mắt “lưới pháp luật”. Nhưng rồi
sau một đêm tự lượng giá, ông Ca đã “quay đầu”. Cú quay đầu này đã
kịp cho ông có cơ hội “thấy bờ” với mức án 10 năm tù.
Ông Ca bị truy tố khoản 4 Điều 174 BLHS với khung hình phạt
12-20 năm tù hoặc tù chung thân; khung liền kề của điều luật này là
khoản 3 có khung hình phạt 7-15 năm tù.
Khoản 1 Điều 54 BLHS quy định: “Tòa án có thể quyết định một
hình phạt dưới mức thấp nhất của khung hình phạt được áp dụng
nhưng phải trong khung hình phạt liền kề nhẹ hơn của điều luật khi
người phạm tội có ít nhất hai tình tiết giảm nhẹ quy định tại khoản 1
Điều 51 của bộ luật này”. Ông Ca có ba tình tiết giảm nhẹ đều thuộc
khoản 1 Điều 51 BLHS là: Người phạm tội tự nguyện sửa chữa, bồi
thường thiệt hại hoặc khắc phục hậu quả (điểm b); người phạm tội
thành khẩn khai báo, ăn năn hối cải (điểm s, tình tiết này có được sau
khi ông Ca “quay đầu” nhận tội) và người phạm tội là người có thành
tích xuất sắc trong sản xuất, chiến đấu, học tập hoặc công tác” (điểm
v). Có lẽ vì thế mà tòa đã áp dụng khoản 1 Điều 54 BLHS để xử cho
ông Ca mức án 10 năm tù, dưới mức thấp nhất của khung hình phạt
mà ông bị truy tố. Sau tất cả, ông Ca đã “hồi đầu thị ngạn”. Cụm từ
này có nguồn gốc từ một thành ngữ: “Khổ hải mang mang, hồi đầu thị
ngạn” (tạm dịch: Biển khổ mênh mang, quay đầu là bờ). “Quay đầu là
bờ” mang hàm ý cảnh tỉnh con người hãy biết dừng ngay những điều
sai trái lại trước khi quá muộn màng. Ở chiều sâu hơn, câu thành ngữ
như muốn nhắc nhớ chúng ta khi đã sai lầm thì thành tâm hối cải, thực
lòng sửa chữa khuyết điểm bằng suy nghĩ hướng thiện và những việc
làm tích cực để trở về với bản tính tốt đẹp của con người.
Ông Ca đã quay đầu và cũng đã nhận được lượng khoan hồng của
pháp luật, thể hiện qua mức án 10 năm tù mà tòa sơ thẩm đã tuyên.
Chuyện ông Ca là bài học cho những ai trót nhúng chàm và cả những
ai vì chuyện lợi danh mà thỉnh thoảng có suy nghĩ và hành vi nhúng
chàm: Khổ hải mang mang, hồi đầu thị ngạn!
TS
CAO VŨ MINH
,
Trường ĐH Kinh tế - Luật,
ĐH Quốc gia TP.HCM
Khi ôngĐỗHữuCahiểu
“quayđầu làbờ”
100% diện tích thực hiện dự án hay
không? Nếu có thì xử lý bằng biện
pháp hành chính, Nhà nước thu hồi
phần còn lại chưa thỏa thuận được
hay đã thỏa thuận (phương pháp dân
sự) thì phải theo cơ chế này hoàn
toàn, không được “đầu dân sự đuôi
hành chính”…
Để giải quyết vấn đề này, Điều 70
dự thảo nghị định quy định UBND
cấp tỉnh căn cứ vào thời hạn đề nghị
thực hiện thỏa thuận của nhà đầu tư
và xem xét tính chất, quy mô của dự
án, điều kiện thực tế của địa phương
để xem xét quyết định thời hạn hiệu
lực của văn bản chấp thuận.
Trường hợp hết thời hạn hiệu lực
của văn bản đề nghị thì chủ đầu tư
được gia hạn một lần nhưng không
quá thời hạn đã được UBND cấp
tỉnh đã chấp thuận trước đó.
Đề nghị điều chỉnh
phạm vi dự án
Đáng chú ý, dự thảo đã quy định
hướng xử lý trong trường hợp khi
hết thời hạn hiệu lực nêu trên mà
nhà đầu tư không hoàn thành việc
thỏa thuận.
Thứ nhất, nhà đầu tư đề nghị điều
chỉnh phạm vi dự án phù hợp với
diện tích đã hoàn thành việc thỏa
thuận với người sử dụng đất và dự
án đủ điều kiện để được cơ quan nhà
nước có thẩm quyền xem xét chấp
thuận chủ trương đầu tư thì UBND
cấp tỉnh quyết định cho phép thực
hiện dự án.
Thứ hai, diện tích đã hoàn thành
việc thỏa thuận không đáp ứng điều
kiện để thực hiện dự án đầu tư thì
việc thỏa thuận nhận quyền sử dụng
đất chấm dứt. Diện tích đất nhà đầu
tư đã hoàn thành việc thỏa thuận
nhận quyền sử dụng đất được xử
lý như sau:
Trường hợp thỏa thuận nhận
quyền để thực hiện dự án không
thuộc trường hợp Nhà nước thu
hồi đất, nhà đầu tư được tiếp tục
sử dụng đất trong thời hạn còn lại
hoặc được chuyển nhượng quyền
sử dụng đất cho người khác.
Trường hợp thỏa thuận nhận quyền
để thực hiện dự án thuộc trường hợp
Nhà nước thu hồi đất thì UBND
cấp tỉnh chỉ đạo tổ chức phát triển
quỹ đất, UBND cấp huyện lập dự
án tạo quỹ đất để thu hồi đất, đấu
giá quyền sử dụng đất, đấu thầu
lựa chọn nhà đầu tư thực hiện dự
án có sử dụng đất theo quy định.
Diện tích đất nhà đầu tư đã nhận
chuyển nhượng, nhận góp vốn bằng
quyền sử dụng đất được Nhà nước
bồi thường, hỗ trợ theo quy định.
Cuối cùng, trường hợp thỏa thuận
nhận quyền sử dụng đất bằng hình
thức thuê đất thì hợp đồng thuê đất
chấm dứt. Việc giải quyết quyền và
nghĩa vụ giữa nhà đầu tư và người
sử dụng đất thực hiện theo quy định
của pháp luật dân sự.•
