16
DỰ BÁO CHÍNH SÁCH ĐỐI NGOẠI CỦA ÔNG TRUMP
Chảo lửa Trung Đông có hạ nhiệt?
Nhiệmkỳ tổng thống thứ hai của ông Donald Trump có thể sẽ chứng kiến sự trở lại của chính sách
ngoại giao cứng rắn và quyết liệt hơn củaMỹ ở Trung Đông.
DƯƠNGKHANG-ĐỨCHIỀN
C
ựu Tổng t hống Mỹ
Donald Trump giành
chiến thắng trong cuộc
đua vào Nhà Trắng năm nay,
trong bối cảnh tình hình khu
vực Trung Đông khác xa so
với nhiệm kỳ đầu tiên của
ông. Trung Đông không chỉ
đang chứng kiến cuộc xung
đột Israel - Hamas và đối
đầu Israel - Hezbollah mà
còn cả màn ăn miếng trả
miếng giữa Israel với Iran.
Do đó, câu hỏi đặt ra là liệu
chính quyền sắp tới của ông
Trump có thể tháo ngòi nổ
Trung Đông và lập lại hòa
bình trong khu vực?
Ông Trump sẽ tiếp
tục ủng hộ mạnh
Israel
Chia sẻ với
Pháp Luật
TP.HCM
, ThS Hoàng Việt,
giảng viên Trường ĐH Luật
TP.HCM, nói rằng có thể
quan sát thấy Thủ tướng
Israel Benjamin Netanyahu
“mừng hết lớn” khi nghe tin
ôngTrump thắng cử. Ởnhiệm
kỳ đầu tiên, ông Trump đã
có những quyết định rất táo
bạo “chưa ai dám làm trước
đó” như công nhận phần cao
nguyênGolan là đất của Israel,
công nhận Jerusalem là thủ
đô của Israel. Đây là những
điều chưa một đời tổng thống
Mỹ nào quyết trước đó.
Thờiđiểmđó,ôngNetanyahu
đã khen ông Trump là người
bạn tốt nhất của người Israel
và đặt cả một khu định cư
ở Israel mang tên Donald
Trump. Điều đó cho thấy thái
độ của ông Trump đối với
Israel, theo ThS Hoàng Việt.
Quay lại thời điểm khi
truyền thông đưa tin ông
Trump chiến thắng cuộc
đua vào Nhà Trắng năm nay,
Israel khi đó đã ngay lập
tức phản ứng bằng cách tấn
công các mục tiêu Hezbollah
ở Lebanon. “Israel đã tính
toán và chờ sẵn cơ hội chỉ
cần ông Trump thắng cử là
sẽ ra tay ngay lập tức và thực
tế đến nay họ đã tung đòn.
Và chắc chắn trong thời gian
sắp tới Tel Aviv sẽ mạnh tay
hơn nữa đối với cả khu vực
Trung Đông” - ThS Hoàng
Việt nhận định.
Đồngquanđiểm,TSNguyễn
Tuấn Khanh, giảng viên khoa
Quan hệ quốc tế Trường ĐH
KHXH&NVTP.HCM, cũng
cho rằng trong nhiệm kỳ đầu
tiên, ông Trump là người đã
ủng hộ rất nhiều cho Israel.
TS Khanh nhắc đến quyết
định của ông Trump dời Đại
sứ quán Mỹ về lại Jerusalem.
Tất cả điều đó thể hiện sự ủng
hộmạnh của ôngTrump dành
cho Israel.
“Sẽ không có việcMỹ quay
lưng với đồngminh Israel dưới
thời ông Trump. Tôi đánh giá
rằng ông Trump sẽ cứng rắn
hơn trong việc ủng hộ Israel
nhưng sự cứng rắn hơn này
cũng chỉ ở một mức độ nhất
định và khả năng cũng không
có biến động quá nhiều so với
chính quyền ông Biden” - TS
Khanh nhận định.
Chảo lửa Trung Đông
khó hạ nhiệt
Có thể hình dung cục
diện xung đột Trung Đông
hiện tại là ba mặt trận chính
giữa Israel với phong trào
vũ trang Hồi giáo Hamas
ở Dải Gaza, với nhóm vũ
trang Hezbollah ở Lebanon
và với Iran. Theo ThS Hoàng
Việt, chính quyền sắp tới
của ông Trump sẽ khó có
thể giải quyết được ba mặt
trận xung đột này.
Về giao tranh hiện nay giữa
Israel và lực lượng Hamas ở
Dải Gaza, chia sẻ với
Pháp
Luật TP.HCM
, TS Nguyễn
Khắc Giang, nhà nghiên cứu
tại Viện Nghiên cứu Đông
Nam Á (ISEAS-Yusof Ishak
Institute, Singapore), nhận
định “khả năng chính quyền
mới của ôngTrump giải quyết
được xung đột Israel - Hamas
là rất thấp”. Lý do, theo TS
Giang, “so với chính quyền
Biden, ôngTrump ít chú trọng
đến giải pháp hai nhà nước và
có lập trường cứng rắn hơn
đối với Palestine, lại có cách
tiếp cận thiếu cân bằng và
không có đối thoại trực tiếp
với các lực lượng của người
Palestine”.
“Khoảng cách giữa hai bên
cũng đã bị khoét sâu rất lớn
kể từ đợt bùng nổ vào ngày
27-10-2023 đến nay. Với
câu hỏi có thể giải quyết hòa
bình được không, tôi cho
là không thể được” - ThS
Hoàng Việt cũng đồng quan
điểm về tương lai xung đột
Israel - Hamas.
Đối đầu Israel - Hezbollah
khả năng cũng sẽ không kết
thúc một sớmmột chiều một
khi Israel còn đánh Hamas,
đồng minh của Hezbollah
ở Gaza.
Bên cạnh tiếp tục mạnh
tay với Hezbollah, theo ThS
Hoàng Việt, thời gian tới khả
năng sự đối đầu giữa Israel
và Iran - nhà bảo trợ của
Hezbollah sẽ căng thẳng hơn.
Trước mắt, theo ThS Hoàng
Việt, Israel sẽ mạnh tay hơn
trong việc trả đũa Iran - quốc
gia thù địch số 1 của Israel ở
Trung Đông.
“Trong đòn đánh trả đũa
Iran vào hôm 26-10, Israel
đã hạn chế và cân nhắc mức
độ thiệt hại vừa phải. Khi đó,
do Israel đang e dè vì Mỹ
(dưới thời Tổng thống Joe
Biden) gây sức ép không để
cuộc chiến lan rộng thành
chiến tranh toàn diện trước
bầu cử Mỹ. Đến bây giờ, khi
ông Trump - một người sẽ
ủng hộ Israel vô điều kiện
đã thắng cử, vậy tại sao ông
Netanyahu không tranh thủ
thời cơ?” - ThS Hoàng Việt
nhận định.
Chính sách sắp tới của ông
Trump với Iran cũng là điều
được giới quan sát quan tâm.
Tờ
The Times of Israel
dẫn
nhận định của chuyên gia
địa chính trị Sergio Restelli,
từng là trợ lý đặc biệt cho
phó tổng thống Ý dưới thời
chính quyền Thủ tướng
Bettino Craxi (1983-1987),
rằng ông Trump sẽ có cách
tiếp cận Iran khác với cách
tiếp cận của chính quyền
Tổng thống Biden.
Trong nhiệm kỳ tổng thống
đầu tiên, ông Trump đã rút
Mỹ khỏi thỏa thuận hạt nhân
Tổng thống đắc cửMỹ Donald Trump phát biểu trước những người ủng hộ vào rạng sáng 6-11
tại bang Florida (Mỹ). Ảnh: REUTERS
“Giảiquyếtbằngcáchnàokhi
màmối thù của người Israel và
người Palestine đã lên tới mức
“bấtcộngđáithiên”,tứclàkhông
đội trời chungđược nữa?”-ThS
HoàngViệtđặtcâuhỏivềtương
lai xungđột Israel - Hamas dưới
thời ông Trump.
Tiêu điểm
Ông Trump không
phải là người
“nhân nhượng” với
Tehran, vì thế Mỹ
sắp tới sẽ cứng rắn
hơn với Iran.
Iran 2015 và áp đặt chính sách
trừng phạt kinh tế “gây áp
lực tối đa” lên Tehran. Ông
Trump khi đó cáo buộc Iran
gây bất ổn cho khu vực khi
hỗ trợ các nhóm chiến binh
và phát triển chương trình tên
lửa đạn đạo.
Một khi về lại Nhà Trắng,
ông Trump có thể tăng cường
lập trường cứng rắn này, có
khả năng tìm cách loại bỏ
hoàn toàn tham vọng hạt
nhân của Iran thông qua các
hành động ép buộc hoặc đe
dọa hành động quân sự. Còn
nhớ trước bầu cử Mỹ, ông
Netanyahu từng nhiều lần
nói rằng có khả năng Israel
sẽ tấn công tên lửa vào các
cơ sở hạt nhân và dầu mỏ
của Iran. Theo ThS Hoàng
Việt, một khi nhậm chức
tổng thống Mỹ, ông Trump
có thể sẽ không ngại ngần
ủng hộ Israel tấn công các
cơ sở hạt nhân của Iran, khi
việc Iran phát triển vũ khí
hạt nhân là cái gai trong mắt
Israel và Mỹ.
Bên cạnh đó, chính quyền
ông Trump ở nhiệm kỳ thứ
hai cũng có thể đặt mục tiêu
xây dựng một liên minh rộng
lớn hơn gồmcác bên thamgia
trong khu vực để đối trọng
với ảnh hưởng của Iran, theo
chuyên gia Restelli.•
ÔngDonald Trump khi là tổng thốngMỹ
(trái)
và Thủ tướng Israel
BenjaminNetanyahu trong chuyến thămcủa ông đến Jerusalem
vào ngày 23-5-2017. Ảnh: AFP/GETTY IMAGES
Một địa điểmở TP Jabalya, miền Bắc Dải Gaza bị không kích
vào sáng sớm11-11. Ảnh: X
Quốc tế -
Thứ Ba 12-11-2024
Một trong những thành tựu được ca ngợi
nhất của ôngTrump ởTrungĐông là Hiệp ước
Abraham, kèmtheođó làhàng loạt thỏa thuận
bìnhthườnghóagiữaIsraelvàmộtsốquốcgiaẢ
Rập,baogồmCácTiểuvươngquốcẢRậpthống
nhất(UAE),BahrainvàMaroc.Hiệpướcnàyđánh
dấu sự thayđổi lịch sửvềđộng lực khuvực,mở
ra con đường hợp tác kinh tế và an ninh, theo
chuyên gia địa chính trị Sergio Restelli.
Ông Trump đã ám chỉ khả năng mở rộng
các thỏa thuận này, trong đó thỏa thuận bình
thường hóa quan hệ giữa Saudi Arabia và
Israel là một viên ngọc quý tiềm năng trong
chính sách đối ngoại của ông.
Trong các cuộc phỏng vấn gần đây, ông
Trump tự tin rằng phong cách đàm phán
độc đáo của ông có thể đưa Saudi Arabia
và Israel ngồi vào bàn đàm phán, tạo ra “kỷ
nguyên hòa bình và thịnh vượng mới”trong
khu vực. Một thỏa thuận như vậy có thể tái
cấu trúc địa chính trị Trung Đông, củng cố
khối chống Iran, đồng thời thúc đẩy hội nhập
kinh tế sâu rộng hơn.
Tầm nhìn của ông Trump về Trung Đông
cũng có thể mang lại lợi ích cho “Hành lang
kinh tế ẤnĐộ -TrungĐông - châu Âu”(IMEC),
một dự án nhằm tăng cường thương mại và
kết nối giữa các khu vực này.Việc chínhquyền
của ôngTrump tập trung vào việc tăng cường
mối quan hệ giữa Israel, Saudi Arabia và các
nướcchủchốtkháccóthểmanglạimôitrường
ổn định cho IMEC phát triển.
Điểm sáng cuối con đường
