6
Pháp luật
&
cuộc sống
30 NĂM CÔNG ƯỚC LIÊN HỢP QUỐC
LÊTHOA-THẢOVY-ĐỨCHIỀN
N
gày 15-11, Trường ĐH
Kinh tế - Luật (ĐH
Quốc giaTP.HCM) cùng
báo
Pháp Luật TP.HCM
đã
tổ chức Hội thảo khoa học
quốc gia “30 năm Công ước
Liên hợp quốc về Luật Biển
có hiệu lực: Từ cam kết đến
hành động của Việt Nam”.
Tại hội thảo, giá trị pháp lý,
vai trò của Công ước Liên hợp
quốc vềLuật Biển (UNCLOS)
năm 1982 trong phân định
biển, giải quyết tranh chấp
trên biển cũng như việc thực
thi UNCLOS của Việt Nam
trong giải quyết tranh chấp ở
Biển Đông, được nhiều đại
biểu, chuyên gia quan tâm.
Những giá trị to lớn
của UNCLOS
GS-TS Nguyễn Bá Diến,
Chủ tịch Viện Nghiên cứu
khoa học biển và hải đảo, nhìn
nhận UNCLOS là điều ước
quốc tế mang tính bao quát,
toàn diện nhất về các vấn đề
biển, đại dương.
UNCLOS đã tạo lập một
khuôn khổ pháp lý nền tảng
cho việc phân định các vùng
biển. “Đây cũng chính là ưu
điểmlàmnênmột trong những
giá trị pháp lý quốc tế mang
tầm vóc lịch sử nổi bật nhất
của UNCLOS” - ông nói.
Theo GS-TS Nguyễn Bá
Diến, UNCLOS đã đưa ra
định nghĩa, phương pháp
vạch đường cơ sở - mốc giới
mang tính quyết định để các
quốc gia tiến hành xác lập các
vùng biển của mình và phân
định biển giữa các quốc gia.
“Đến thời điểmhiện tại, đây
là công ước đầu tiên và duy
nhất trên thế giới quy định chi
tiết, đầy đủ, toàn diện nhất về
cơ chế giải quyết tranh chấp
bắt buộc trong lĩnh vực biển,
đảo” -GS-TSNguyễnBáDiến
nhấn mạnh và cho biết có các
phương pháp giải quyết tranh
chấp, gồm:Thương lượng, hòa
giải, cơ quan tài phán quốc tế
(Tòa án Công lý Quốc tế, Tòa
án Quốc tế về Luật Biển, Tòa
trọng tài được thành lập theo
phụ lụcVII của công ước, Tòa
trọng tài đặc biệt, Tòa Trọng
tài thường trực Lahay).
Ngoài ra, UNCLOS còn
thiết lập được các cơ quan
chuyên môn trong lĩnh vực
này, góp phần dung hòa, giảm
thiểu các tranh chấp có thể
phát sinh như Ủy ban Ranh
giới ngoài về thềm lục địa -
CLCS; Cơ quan Quyền lực
quốc tế về đáy biển - ISA…
Theo vị chuyên gia này,
UNCLOS đã đặt nền móng
cho việc giải quyết hàng loạt
tranh chấp về biển, đảo từ
phân định biển, tranh chấp
nghề cá, hàng hải, nghiên cứu
khoa học biển, đặt cáp và ống
dẫn ngầm đến các tranh chấp
biển, đảo khác.
“Việc tạo ra một hệ thống
biển thì sợi chỉ đỏ cho việc
này chính là pháp luật trên
biển quy định tại UNCLOS.
Theo TS Nguyễn Toàn
Thắng, Việt Nam đã nhiều
lần khẳng định chủ quyền
không thể tranh cãi của mình
đối với quần đảo Hoàng Sa và
Trường Sa, đồng thời khẳng
định quyền tài phán hợp pháp
trên các vùng biển thuộc vùng
đặc quyền kinh tế (EEZ) và
thềm lục địa của Việt Nam
theo UNCLOS.
Với tư cách là quốc gia
ven biển, Việt Nam được
UNCLOS ghi nhận thẩm
quyền riêng biệt, mang tính
chất đặc quyền đối với nguồn
tài nguyên ở vùng đặc quyền
kinh tế và thềm lục địa.
Do đó, các quốc gia khác
có nghĩa vụ tôn trọng quyền
chủ quyền của Việt Nam,
không được tiến hành thăm
dò, khai thác nguồn tài nguyên
nói trên khi chưa có sự chấp
thuận của Việt Nam.
Ông dẫn chứng một số vụ
việc và cho biết trên cơ sở
các quy định của UNCLOS,
Việt Namđã sử dụng các biện
pháp ngoại giao nhằmyêu cầu
chấm dứt hành vi vi phạm.
Trên thực địa, lực lượng
chấp pháp trên biển của Việt
Nam cũng kiên quyết bảo vệ
các quyền củaViệt Namđược
ghi nhận bởi UNCLOS.
“Như vậy, Việt Nam thực
thi quyền trên cơ sở các quy
định của luật quốc tế, phù
hợp với Hiến chương Liên
hợp quốc, các điều khoản
có liên quan của UNCLOS,
Tuyên bố về ứng xử của các
bên ở Biển Đông và các thỏa
thuận khác, giải quyết bằng
biện pháp hòa bình, không
sử dụng vũ lực trong quan hệ
quốc tế” - TS Nguyễn Toàn
Thắng phân tích.
Ông khẳng định trong các
biện pháp hòa bình giải quyết
tranh chấp, Việt Nam đặc biệt
chú trọng sử dụng biện pháp
ngoại giao để xử lý tranh chấp
trên Biển Đông, với các hoạt
động chủ yếu bao gồm đối
thoại song phương, đa phương
Các đại biểu, nhà khoa học cùng đại diện Ban tổ chức hội thảo chụp ảnh lưu niệm. Ảnh: NGUYỆTNHI
UNCLOS còn là công ước
đầu tiên trên thế giới quy định
về các đường cơ sở đặc biệt,
gồm: Đường cơ sở quần đảo;
đường cơ sở ở khu vực cảng
biển, bãi cạn lúc nổi lúc chìm,
bãi san hô, cửa sông, cửa vịnh;
đường cơ sở để xác định nội
thủy trongvùngnướcquầnđảo.
Chủ tịch Viện Nghiên cứu
khoa học biển và hải đảo
cho biết với sự ra đời của
UNCLOS, phạm vi, quy chế
pháp lý của các vùng biển đã
được xác định rõ ràng, cụ
thể, bao gồm: Nội thủy, lãnh
hải, vùng tiếp giáp, vùng đặc
quyền kinh tế, thềm lục địa,
quốc gia quần đảo, đảo, eo
biển quốc tế, biển cả và vùng
(đáy biển quốc tế)…
Đáng chú ý, GS-TSNguyễn
Bá Diến khẳng định tính ưu
việt nổi bật, góp phần quan
trọng làm nên giá trị to lớn
của UNCLOS chính là cơ chế
giải quyết tranh chấp quốc tế
về biển, đảo.
Ông cho rằng: Bằng việc
quy định chế độ pháp lý toàn
diện về các vùng biển, đảo
giúp các quốc gia xác định
phạm vi các vùng biển thuộc
chủ quyền, quyền chủ quyền,
quyền tài phán, từ đó giảm
thiểu các yêu sách biển quá
đáng, phòng ngừa, hạn chế
các tranh chấp phát sinh.
Đồngthời,địnhracácnguyên
tắclàmnềntảngcơbảnchoviệc
giải quyết tranh chấp biển, đảo
giữa các quốc gia; khẳng định
trách nhiệm áp dụng nguyên
tắc cơ bản của luật pháp quốc
tế về giải quyết tranh chấp
quốc tế: Nguyên tắc hòa bình
giải quyết tranh chấp quốc tế.
giải quyết tranh chấp mới đã
được thừa nhận rộng rãi, là
một điểm sáng nổi trội của
UNCLOS, đánh dấu tính ưu
việt của “bộ luật” này và là
một mốc son trong tiến trình
pháp điển hóa hệ thống pháp
luật quốc tế” - ông nhìn nhận.
Chủ tịch Viện Nghiên cứu
khoahọcbiểnvàhải đảokhẳng
địnhUNCLOSđóngvaitròthen
chốt trong quản lý và phát triển
kinh tế biển của quốc gia; là
cơ sở để Việt Nam giải quyết
hòa bình các tranh chấp trên
biển với các nước láng giềng,
hướng tới quản lý hòa bình và
bền vững Biển Đông.
Việc vận dụng và phát huy
giá trị pháp lý của UNCLOS
không chỉ giúp Việt Nam bảo
vệ hiệu quả chủ quyền biển,
đảo mà còn góp phần tích
cực và có trách nhiệm kiến
tạo một môi trường hòa bình,
an ninh và ổn định trong khu
vực và trên thế giới.
Sợi chỉ đỏ giải quyết
tranhchấpởBiểnĐông
Đi sâu vào việc thực thi
UNCLOS của Việt Nam trên
Biển Đông, TS Nguyễn Toàn
Thắng, Trường ĐH Luật Hà
Nội, khẳng định trong quá
trình giải quyết tranh chấp trên
Tính ưu việt nổi
bật, góp phần quan
trọng làm nên
giá trị to lớn của
UNCLOS chính
là cơ chế giải quyết
tranh chấp quốc tế
về biển, đảo.
GS-TS
Nguyễn Bá Diến
UNCLOS - Chìa khóa bảo vệ
chủquyềnbiểnđảomột các
Các chuyên gia khẳng định
UNCLOS năm1982 là cơ sở để
Việt Namgiải quyết hòa bình các
tranh chấp trên biển với các nước
láng giềng, hướng tới quản lý hòa
bình và bền vững BiểnĐông.
Phát biểu khai mạc hội thảo, PGS-TS
Hoàng Công Gia Khánh, Hiệu trưởng
Trường ĐH Kinh tế - Luật, Trưởng Ban Tổ
chức hội thảo, cho biết cách đây 30 năm,
ngày 16-11-1994, Công ước của Liên hợp
quốc về Luật Biển (UNCLOS) năm 1982
chính thức có hiệu lực.
PGS-TS Hoàng Công Gia Khánh nhìn nhận
UNCLOS quy định toàn diện các vấn đề pháp
lý quốc tế về biển và đại dương, là cơ sở pháp
lý quốc tế quan trọng nhất để các quốc gia
xác lập, thực thi chủ quyền, quyền chủ quyền,
quyền tài phán; quyền, nghĩa vụ và các tự do
khác trong quá trình quản trị, khai thác, sử
dụng biển và đại dương vì mục đích hòa bình.
UNCLOS cũng là khuôn khổ pháp lý quan
trọng nhất để các tổ chức quốc tế liên chính
phủ, đặc biệt là Tổ chức Hàng hải quốc tế
(IMO), Tổ chức Hàng không dân dụng quốc
tế (ICAO), Tổ chức Nông lương thực thế giới
(FAO) ban hành các văn kiện chính trị, điều
ước quốc tế về hàng hải, hàng không, thương
mại quốc tế, an ninh biển, quản lý, bảo tồn,
khai thác thủy sản và bảo vệ môi trường biển.
Theo ông, UNCLOS là cơ sở pháp lý để
các quốc gia và vùng lãnh thổ có biển ban
hành, hoàn thiện hệ thống pháp luật về biển.
“Vì lẽ đó, UNCLOS năm 1982 được coi là
“Hiến pháp về biển và đại dương” của cộng
đồng quốc tế, điều ước quốc tế toàn cầu có
tầm quan trọng thứ hai sau Hiến chương
Liên hợp quốc” - PGS-TS Hoàng Công Gia
Khánh nhận định.
Dù vậy, hiệu trưởng Trường ĐH Kinh tế -
Luật cho rằng UNCLOS cũng cần phải thay
đổi để tiếp tục hoàn thiện, nhằm phát huy giá
trị pháp lý quốc tế phổ quát trong hiện tại và
tương lai. Bởi có sự thay đổi không ngừng
của khoa học công nghệ, đặc biệt là công
nghệ hàng hải, hàng không; nhu cầu khai
thác, sử dụng tài nguyên biển và đại dương;
biến đổi khí hậu; sự phát triển của thương
mại quốc tế; sự thay đổi nhanh chóng của địa
chính trị quốc tế…
UNCLOS1982 làkhuônkhổpháp lý quan trọng
