11
Kinh tế -
ThứBa19-11-2024
Nước mắm truyền thống sẽ biến
mất nếu buộc sử dụng muối I-ốt?
TÚUYÊN
M
ới đây, Bộ Y tế gửi
Bộ Tư pháp thẩm
định hồ sơ dự thảo
Nghị định sửa đổi, bổ sung
Nghị định 09/2016 về tăng
cường vi chất dinh dưỡng
vào thực phẩm. Đáng chú
ý, dự thảo vẫn giữ nguyên
quy định bắt buộc “Muối
dùng để ăn trực tiếp, dùng
trong chế biến thực phẩm
phải được tăng cường I-ốt;
bột mì dùng trong chế biến
thực phẩm phải được tăng
cường sắt và kẽm”.
Tám năm vẫn chưa
giải quyết được bảy
quan ngại của DN
Theo cộng đồng doanh
nghiệp (DN) thực phẩm, lợi
ích sức khỏe thực tế mà người
dân nhận được từ chính sách
này chưa rõ ràng nhưng lại
tác động nghiêm trọng đến
sự phát triển của DN cũng
như ngành hàng thực phẩm
Việt Nam.
Do đó, gần tám năm qua,
kể từ khi Nghị định 09/2016
có hiệu lực, Hội Lương thực
Thực phẩm TP.HCM (FFA),
Hội Doanh nghiệp hàng Việt
Namchất lượng cao, Hiệp hội
Chế biến và xuất khẩu thủy
sản Việt Nam, Hiệp hội Thực
phẩm minh bạch Việt Nam,
Hội Sản xuất nước mắm TP
Phú Quốc liên tục kiến nghị
cần sửa đổi Nghị định 09 theo
hướng khuyến khích bổ sung
DN sử dụng vi chất trong chế
biến thực phẩm.
Vì vậy, năm 2018, Chính
phủ đã ban hành Nghị quyết
19/2018, trong đó yêu cầu Bộ
Y tế nghiên cứu, sửa đổi và
bổ sung Nghị định 09 theo
hướng khuyến khích DN chế
biến thực phẩm bổ sung vi
chất nhằm tháo gỡ khó khăn,
bất cập của chính sách này.
Đây là chỉ đạo thể hiện quyết
tâmcủa Chính phủ, hỗ trợDN
vượt qua các thách thức trong
thực hiện quy định.
Đặc biệt, từ tháng 7 đến
tháng 11, các hiệp hội, hội
ngành hàng liên tiếp gửi
nhiều văn bản tới lãnh đạo
Bộ Y tế, Vụ Pháp chế, ban
soạn thảo, góp ý dự thảo
Nghị định sửa đổi và kiến
nghị mở rộng phạm vi đánh
giá tác động chính sách…
trước khi trình Bộ Tư pháp
và Chính phủ.
Đại diện các hiệp hội ngành
hàng cho rằng đến nay dự thảo
Nghị định sửa đổi vẫn duy trì
các yêu cầu bắt buộc, không
đưa ra nội dung mới có tính
chất điều chỉnh theo đúng tinh
thần chỉ đạo của Chính phủ
tại Nghị quyết 19 khiến các
khó khăn tám năm qua vẫn
chưa được giải quyết.
Bộ Y tế chỉ dựa vào
kết quả khảo sát của
20/5.000doanhnghiệp
Bà Lý Kim Chi, Chủ tịch
FFA, cho biết trong báo cáo
đánh giá, BộY tế dựa vào kết
quả khảo sát từ 20/21 DN để
kết luận việc bổ sung vi chất
vào thực phẩm là cần thiết cho
sức khỏe cộng đồng.
“Chúng tôi cho rằng việc
chỉ lấy ý kiến 20 DN là thiếu
cơ sở, không phản ánh đúng
thực trạng của hơn 5.000 DN
trong ngành. Các hiệp hội kiến
nghị Bộ Y tế cần triển khai
khảo sát rộng hơn, đánh giá
quymô với nội dung bao quát
đầy đủ cả bảy vấn đề quan
ngại đã được nêu ra” - bà Chi
phân tích.
Bên cạnh đó, tại các báo
cáo tổng hợp, tiếp thu giải
trình ý kiến góp ý của các
bộ, ngành, DN, Bộ Y tế lập
luận hàm lượng I-ốt hao hụt
20%-30% sau chế biến, lưu
thông và dựa trên các sản
phẩm như cá lên men, nước
mắm làm từ cá biển, rau củ
quả muối chua vẫn “có thể
chấp nhận được” và đảm bảo
“đủ ý nghĩa dinh dưỡng” khi
lượng I-ốt ban đầu đạt chuẩn.
Từ đó, để yêu cầu bắt buộc
bổ sung I-ốt cho tất cả thực
phẩm chế biến là thiếu cơ sở,
chưa đủ thuyết phục, không
phản ánh được sự đa dạng các
mặt hàng ngành thực phẩm.
Cụ thể, kết quả các kiểm
nghiệm sản phẩm thành
phẩm tại những trung tâm
kiểm nghiệm uy tín như SGS,
Quatest 3 do DN cung cấp
khẳng định I-ốt gần như biến
mất hoàn toàn trong một số
nhóm sản phẩm như mì, hủ
tiếu ăn liền, rau củ quả sấy
khô, gia vị thịt hầm các loại...
Đặc biệt là các sản phẩm qua
xử lý nhiệt độ cao.
Ngoài ra, tại báo cáo đánh
giá bảy năm thực hiện Nghị
định 09 trình Thủ tướng
Chính phủ của Bộ Y tế nêu
“Việc triển khai Nghị định
09 đã gặp nhiều ý kiến đề
nghị tạm hoãn từ phía DN,
vì phần nào làm gia tăng chi
phí sản xuất và thêm yêu cầu
kỹ thuật, ảnh hưởng đến lợi
ích kinh doanh”.
Theo bà Chi, đây là sự hiểu
nhầm nghiêm trọng về mục
tiêu thực sự của các hiệp hội,
hội ngành hàng đang theo
đuổi, đồng thời không phản
ánh đủ bảy quan ngại lớn cộng
đồng DN thực phẩm đã nêu
trong nhiều kiến nghị gửi Bộ
Y tế. “Việc chỉ tập trung vào
đánh giá yếu tố chi phí phát
sinh như cách làm hiện nay
của bộ chưa phản ánh đúng
các khó khăn, trở ngại và tác
động thực tế mà Nghị định 09
gây ra cho ngành” - bà Chi
nhấn mạnh.
Cầnphân loại đối tượng
bổ sung vi chất
Góp ý về dự thảoNghị định
sửa đổi, Bộ Công Thương
cho biết với điều kiện kinh
tế phát triển hiện nay, người
dân Việt Nam có khả năng
“Chúng tôi cho rằng
việc chỉ lấy ý kiến
20 doanh nghiệp là
thiếu cơ sở, không
phản ánh đúng thực
trạng của hơn 5.000
doanh nghiệp trong
ngành. Các hiệp hội
kiến nghị Bộ Y tế
cần triển khai khảo
sát rộng hơn.”
tiếp cận đa dạng các nguồn
dinh dưỡng.
Do đó, bộ đề nghị Bộ Y tế
cần đánh giá lại tình trạng sức
khỏe cộng đồng do dư thừa
vi chất để đưa ra phương án
bổ sung phù hợp hơn, thay vì
áp dụng đồng loạt. Đồng thời,
đề nghị cân nhắc thực hiện
theo chỉ đạo tại Nghị quyết
19 của Chính phủ là khuyến
khích DN sử dụng vi chất
trong chế biến thực phẩm.
Tương tự, theoBộKH&CN,
dự thảo tờ trình cần có các
căn cứ khoa học đầy đủ hơn
để lý giải về việc không sửa
đổi quy định bổ sung vi chất,
cũng như xem xét kỹ lưỡng
dữ liệu về tình trạng thiếu
I-ốt trong cộng đồng có thật
sự liên quan đến việc cần bổ
sung I-ốt trong tất cả các loại
thực phẩm hay không.
Đồng thời, đề nghị nên áp
dụng nguyên tắc quản lý rủi
ro, kinh nghiệm quốc tế để
phân loại đối tượng, nhóm
người nào và những loại thực
phẩm nào cần được bổ sung
vi chất. Như vậy, vừa đảm
bảo những nhóm có nhu cầu
dinh dưỡng sẽ nhận được lợi
ích, trong khi những người đã
đủ hoặc thừa vi chất không
bị ảnh hưởng tiêu cực và
không gây hại sức khỏe của
nhóm này.
Bộ KH&CN cũng đề nghị
xemxét tính khoa học của việc
sử dụng dữ liệu về mối liên hệ
với “muối I-ốt” (muối được
bổ sung I-ốt trên thị trường,
chủ yếu dùng trong nấu ăn
hằng ngày) để ngoại suy, áp
dụng cho tất cả thực phẩm
đều phải bổ sung muối I-ốt.
Hơn nữa, Bộ Y tế xem
xét bổ sung cơ sở khoa học
đối với thông tin: “Việc bắt
buộc tăng cường vi chất dinh
dưỡng vào thực phẩm dùng
cho cộng đồng không làm
cho cơ thể người sử dụng dư
thừa hoặc gây bệnh do thừa,
kể cả đối với người dân sinh
sống ở vùng không bị thiếu
vi chất dinh dưỡng”.•
Bộ KH&CNđề nghị xemxét kỹ các dữ liệu về tình trạng thiếu I-ốt trong cộng đồng có thật sự liên quan
đến việc cần bổ sung I-ốt trong tất cả loại thực phẩmhay không.
Tiêu điểm
Cộng đồng DN thực phẩm
đề xuất chỉ nên khuyến khích
sử dụng muối có bổ sung I-ốt
trong chế biến thực phẩm
dùng cho tiêu dùng nội địa,
khuyến khích tăng cường sắt
và kẽmvào bột mì dùng trong
chếbiến thực phẩmđúng theo
Nghị quyết 19. Giải pháp này
không chỉ giúp DN thực phẩm
linh hoạt trong sản xuất, tạo ra
nhiều sản phẩmcó bổ sung và
không bổ sung vi chất để đáp
ứng tốt hơn nhu cầu đa dạng
củathịtrường,màcòntôntrọng
quyền lựa chọn sản phẩmphù
hợp với nhu cầu dinh dưỡng,
sức khỏe cá nhân của người
tiêu dùng.
Bên cạnh đó, DN đề xuất
khuyến khích sử dụng, giúp
phòng tránh nguy cơ sức khỏe
tiềmẩntừviệctiêuthụquámức
vi chất, đặc biệt là các bệnh lý
như cường giáp và ung thư
tuyến giáp...
Bà Hồ KimLiên, Chủ tịchHội Sản xuất nước
mắmTP PhúQuốc, chobiết BộY tế chưa đánh
giá đầy đủ tác động của quy định bổ sung
I-ốt đối với sản xuất nướcmắm truyền thống.
“Quy định này đang làm mai một di sản văn
hóa và phương thức sản xuất đặc trưng của
nước mắm” - bà Liên nhấn mạnh.
Nướcmắmtruyền thốngViệt Nam, đặc biệt
là nướcmắmPhúQuốc, đã trải qua hàng trăm
nămvới quy trình ủ chượp thủ công. Nguyên
liệu chính là cá biểngiàu I-ốt tựnhiên vàmuối
hột không qua tinh chế. Đặc biệt, nước mắm
truyền thống Phú Quốc đã được công nhận
là di sản văn hóa phi vật thể quốc gia và được
EU bảo hộ chỉ dẫn địa lý. Theo đó, chỉ được
phép sử dụng muối biển và không được bổ
sung bất kỳ chất nào khác.
Việc bổ sung I-ốt sẽ làm thay đổi màu sắc
nước mắm, khiến sản phẩm không đáp ứng
được các tiêu chuẩn quốc tế. “Cộng đồng
sản xuất nước mắm truyền thống rất lo lắng.
Nếu bắt buộc sử dụng muối I-ốt, nước mắm
truyền thống sẽ biến mất khỏi thị trường” -
bà Liên bày tỏ.
ÔngTrương Quang Hiến, Chủ tịch Hiệp hội
NướcmắmPhanThiết,cũngchorằngquyđịnh
bắt buộcbổ sung I-ốt vàomuối trong sảnxuất
nướcmắm truyền thống là bất hợp lý.“Từ xưa
đếnnay, chúng tôi chỉ dùngmuối biểnđểướp
cá. Việc bổ sung I-ốt mà không có nghiên cứu
khoa học sẽ giết chết cả ngành nước mắm
truyền thốngViệtNam”- ôngHiếnkhẳngđịnh.
Ảnh hưởng đến di sản văn hóa phi vật thể quốc gia?
Nướcmắmtruyền thống bày bán ở siêu thị. Ảnh TÚUYÊN
