9
Pháp Luật TP.HCM
Chủ nhật 23-3-2014
Vanhoa-giai tri
Câu chuyện văn hóa
N
gày 18-3, bản tiếng Việt
Hỏa ngục
của
Inferno
đã ra mắt để kịp dự Hội
sách TP.HCM diễn ra từ ngày 24-3.
Người chuyển ngữ cho Inferno là dịch
giả Nguyễn Xuân Hồng.
Chỉ dở so với đỉnh cao
. Phóng viên:
Theo ông thì tại sao trước khi
Inferno
vào Việt Nam, độc giả thế giới lại chê bai
đây là cuốn sách “dở nhất trong các sách của Dan
Brown”?
+
Dịch giả
Nguyễn Xuân Hồng
: Thực tế độc giả
thế giới cũng có hai luồng ý kiến trái chiều về
Inferno
.
Đúng là có nhiều người cho rằng tác phẩm lần này
“đuối”, “dở” và không vượt qua được cái bóng của
Mật mã Da Vinci
. Nhưng cá nhân tôi cho rằng việc
đòi hỏi một tác giả viết tác phẩm sau phải vượt tác
phẩm đỉnh cao trước đó của chính mình là có phần
khiên cưỡng và không hợp lý. Bởi viết ra được một
tác phẩm đỉnh cao thật sự không hề dễ dàng.
.
Và dù bị chê bai,
Inferno
vẫn là cuốn sách bán
chạy nhất toàn cầu trong năm qua. Ông nghĩ sao
về nghịch lý này?
+
Inferno
là một thử nghiệmmới của Dan Brown
vì câu chuyện trinh thám diễn ra chỉ trong vòng 24
giờ mà tác giả xây dựng lần này không chỉ dẫn dắt
độc giả đến với rất nhiều địa danh, công trình, tác
phẩm văn hóa, lịch sử, nghệ thuật, tôn giáo… mà
còn gắn với một vấn đề thời sự có tính toàn cầu:
tình trạng quá tải dân số. Tôi cho rằng đó là một
bước đột phá rất mới của Dan nhằm thoát khỏi lối
mòn trong sự nghiệp của mình. Và có lẽ
điều đó lý giải phần nào việc
Inferno
vẫn
là cuốn sách bán chạy nhất toàn cầu trong
năm qua, bên cạnh những yếu tố khác như
cái tên đã thành thương hiệu - Dan Brown,
cùng với ấn tượng vẫn còn khá đậm trong
lòng độc giả về
Mật mã Da Vinci, Thiên thần
và Ác quỷ, Biểu tượng thất truyền
.
Cốgắngdịch“ít sai sót nhất”
.
Việc dịch cuốn sách có gì khó khăn và
thuận lợi đối với ông?
+ Đối với
Hỏa ngục
và các tác phẩm trước đó
của Dan Brown, còn có vô số những thuật ngữ, khái
niệm, tác phẩm khoa học, tôn giáo, nghệ thuật…
cũng như tên gọi các địa danh, công trình mà việc
Tâmlinhvàmêtín
Chưa có lúc nào ở nước ta lễ hội nhiều như bây
giờ. Theo con số chính thức được công bố thì mỗi
năm cả nước có trên tám ngàn lễ hội, tức mỗi ngày
vài ba chục lễ hội! Tại nhiều lễ hội, người tham gia
chen lấn dẫm đạp nhau, tranh nhau cúng vái, giành
giật những phẩm vật được coi là linh thiêng và sẽ
mang phúc đức, may mắn cho người lấy được. Năm
nào phóng sự truyền hình cũng đưa lên nhiều hình
ảnh phản cảm của các tệ nạn này nhưng rồi năm
sau còn nhiều cảnh phản cảm hơn năm trước. Kể cả
thành phần “tham gia” vào những đoạn phim này
cũng đa dạng hơn. Không chỉ những người bình dân
ít học mê tín mà cả nhiều người nhìn bề ngoài có vẻ
sang cả, có học thức cũng tham gia. Trong hội thảo
“Văn học và văn hóa tâm linh” tổ chức tại Viện Văn
học hôm 7-3 vừa qua, PGS-TS Phan Tú Châu nhận
định: “Tâm linh ở ta hiện nay không có văn hóa dẫn
đường nên đã biến thành mê tín dị đoan. Mà khi đã
mê tín thì cả người trí thức cũng thành ngu đần”.
Trong tác phẩm
Hãy tự mình thắp đuốc lên mà đi
của
cố hòa thượng Thích Minh Châu có đoạn viết: “Đức
Phật khuyên các đệ tử của ngài hãy tin ở nơi mình,
không tin một ai khác, tin ở nơi khả năng phán xét
thiện ác của mình, chớ có tin vào một phương pháp
nào khác…” (trang 15, ấn bản năm 1990 của Viện
Nghiên cứu Phật học Việt Nam). Cố hòa thượng Thích
Minh Châu là tiến sĩ Phật học, nguyên Viện trưởng
Viện Đại học Vạn Hạnh, Viện trưởng Viện Nghiên
cứu Phật học Việt Nam, nên những bài viết của ông
về Phật học chắc chắn đáng tin. Mong sao những
người nhầm lẫn niềm tin tôn giáo với mê tín đọc được
những lời khuyên này của Phật do hòa thượng truyền
đạt lại. Nguồn mạch tâm linh và mê tín dị đoan đôi
khi chỉ cách nhau một sợi tơ mong manh.
Tại cuộc hội thảo nói trên, PGS Châu cũng phát
biểu: “Bây giờ vào chùa, bước vào bàn thờ đã thấy
hòm công đức”. Thật ra tại nhiều đền chùa, hòm
công đức đặt ở khắp nơi chứ không chỉ trước bàn
thờ, mục đích để người đến hành lễ tiện đóng góp.
Còn chuyện ai quản lý tiền công đức ấy, quyên góp
bao nhiêu cũng ít ai quan tâm vì họ nghĩ rằng tiền
ấy để duy tu, sửa chữa xây dựng đền chùa mà thôi.
Thật vậy, cùng với sự phát triển lễ hội về số lượng
là việc xây dựng, cải tạo, nâng cấp, mở rộng thêm
đền chùa miếu mạo. Dĩ nhiên sửa chữa, xây dựng
đều bằng tiền đóng góp của bá tánh thập phương.
Nhiều đền chùa tuy đã rất nguy nga nhưng vẫn được
nâng cấp, xây thêm. Thật đáng tiếc việc xây dựng, tu
sửa tùy hứng theo ý thích của các vị trụ trì hay các
ban quản trị đã phá vỡ cảnh quan, môi trường và
làm biến dạng nhiều kiến trúc cổ kính, thâm nghiêm
mang đậm dấu ấn thời gian và tâm linh. Xin đơn cử:
Vừa qua báo chí phản ánh vụ việc tu sửa, tôn tạo đền
thờ Ngô Quyền, ban quản lý đã tự ý làm thêmmột số
hạng mục, trong đó có việc xây thêm bức bình phong
có hình một con vật nửa cọp nửa cáo mà người dân
quanh vùng gọi là con quỷ. Với sự bức xúc của dư
luận và con cháu họ Ngô, bức bình phong đã được
đập bỏ… Hay trường hợp ngôi chùa Núi nằm trên
đỉnh ngọn núi đá Hóa An (Dĩ An, Bình Dương) trước
kia khá đẹp và thâm nghiêm, thấp thoáng giữa những
tàn cổ thụ, nay được xây mới thêm nhiều khối nhà
rất hoành tráng, đã phá vỡ mất cảnh quan vì nhiều
cây cối bị đốn bỏ, khoảnh sân rộng trên đỉnh đồi đã
bị san phẳng lót gạch men, không còn bông hoa cây
cối gì. Mùa nắng, sân chùa cháy bỏng quanh những
khối bê tông khổng lồ vô cảm. Đường dốc lên chùa
quanh co, rừng cây phủ trắng bụi đá từ những mỏ
đá quanh đó trông rất xác xơ nhưng chẳng ai thèm
quan tâm… Người ta chỉ chú trọng tới sự bề thế của
kiến trúc mà ít quan tâm tới cảnh quan, môi trường
xung quanh.
PHẠM CHU SA
Số lượng bản in đợt đầu của cuốn
Hỏa
ngục
lên đến 30.000, cao hơn rất nhiều
nếu so với những ấn phẩm thông
thường in vài ngàn bản.
buổi ramắt sách
Hỏangục
tại HàNội ngày 18-3.
Ảnh: BVB
Ông LêThanhHuy
- Giámđốc Công ty
SáchBáchViệt:“Chúng
tôi kỳ vọng trongnăm
nay sẽ bánđược 50.000
bản cuốn
Hỏangục
và sẽ
làmmọi cáchđể đạt được
con sốđó”.
Nhà văn
DI LI:
Khenchêcũngbởi cáchDanBrownhànhvăn
Hỏangục
củaDanBrown
sẽ lại là“bomtấn”?
Phía đơn vị phát hành - Công ty Sách BáchViệt đã phải vượt qua sự cạnh tranh của 12 công ty, nhà xuất
bản khác trong nước đểmua bản quyền cuốn
Inferno
(tựaViệt:
Hỏangục
) của Dan Brownvới kỳ vọng
Hỏangục
sẽ là“bom tấn”xuất bản, như
Inferno
từng là cuốn sách bán chạy nhất toàn cầu trong nămqua.
Tôi đoán
Inferno
bị giới phê bình và độc giả thế giới
đánh giá là“dở nhất trong các cuốn sách của Dan Brown”
làdocáchhànhvăn.Văncủaôngkhôngchứađựngnhững
triết lý sâu sắc hay sự ẩn ý, uyên thâm. Ông thiên về mô
tả cảnh quan và là bậc thầy về kiến thức mật mã, lịch sử,
chính trị, nghệ thuật, tôn giáo…
Bất chấpnhững lời phê bình, không thể nói
Hỏangục
là
tác phẩmđỉnh cao của Dan Brown nhưng với tôi nó là tác
phẩmhay bởi nó cung cấp những thông tin giá trị về lịch
sử, nghệ thuật, địa lý của thành Florence. Ngoài ra,
Hỏa
ngục
còn gửi đến thông điệp về cân bằng hệ sinh thái.
Cuốn sách không thua kém gì một bút ký du lịch thực
thụ, thậmchí còn vượt qua nhiềuđẳng cấpbởi đây làmột
cuộc du ngoạn sinh tử pha trộn giữa vẻ đẹp của nghệ
thuật kiến trúc, mỹ thuật, thi ca và sự chết chóc của kẻ
khủng bố bệnh hoạn đã chết.
dịch sang tiếng Việt cũng là thách thức lớn, đòi hỏi
người dịch phải có phông nền khá tốt.
Với
Hỏa ngục
, thuận lợi tôi có được là đã có kinh
nghiệm dịch tác phẩm trước đó của Dan Brown là
Biểu tượng thất truyền
nên cũng quen giọng văn và
cách xây dựng tình tiết của tác giả. Thuận lợi nữa
là tôi có công cụ Google hỗ trợ trong việc tìm kiếm
thông tin. Nhưng quan trọng hơn cả là tôi được làm
việc với đội ngũ biên tập viên, người hiệu đính rất
chuyên nghiệp và vững vàng về cả tiếng Anh lẫn
kiến thức nền để giúp tôi hoàn thiện bản dịch.
.
Ông phải dịch
Inferno
trong bốn tháng, liệu với
thời gian gấp rút như thế bạn đọc có thể yên tâm
về chất lượng bản dịch?
+ Thực tế dịch
Hỏa ngục
tôi có nhiều thời gian
hơn
Biểu tượng thất truyền
một tháng nên cũng đỡ
gấp gáp hơn. Là người làm công tác dịch thuật đã
lâu năm, tôi rèn cho mình thói quen cẩn trọng, luôn
phải tra cứu, tìm hiểu ngọn ngành những kiến thức
mới xuất hiện trong tác phẩm để hiểu rồi mới dịch.
Tôi tin rằng tôi đã làm việc nghiêm túc trong quá
trình dịch. Tôi cố gắng đưa ra một bản dịch “ít sai
sót nhất”.
.
Bản thân ông có tin là cuốn sách sẽ là “bom
tấn” xuất bản trong năm nay như kỳ vọng của đơn
vị phát hành không?
+ Tôi nghĩ rằng với tên tuổi của Dan Brown thì
bất kỳ tác phẩm mới nào của ông cũng sẽ dễ dàng
trở thành “bom tấn”.
.
Xin cảm ơn ông.
◄
