5
thứtư
26 - 3 - 2014
Nha nuoc-Cong dan
TRUNGDUNG
thực hiện
“C
h i p h í “ b ô i
trơn” làm hỏng
môi trườngkinh
doanh, làm m o mó tất cả
quyết định chấp nhận cho đầu
tư, chọn lựa nhà đầu tư này
hay nhà đầu tư kia nhiều khi
không được quyết định bằng
năng lực mà bằng việc “bôi
trơn”,vận
dụng các
mối quan
h ệ l ợ i
ích, thân
hữu…” -
bà
Ph m
Chi Lan,
chuyên gia kinh tế,
bắt đầu
cuộc trao đổi với
Pháp Luật
TP.HCM.
Cả xã hội phải trả
phí “bôi trơn”
.
Theo bà, chủ đầu tư sẽ lấy
lại vốn đã dùng “bôi trơn”
bằng cách nào?
+ Chi phí “bôi trơn” ảnh
hưởng đến hiệu quả các công
trình bởi sau khi bỏ tiền ra
“bôi trơn”, người ta tính đủ
vào dự án bằng hình thức này,
hình thức khác. Rốt cuộc nó
làm đội giá, người tiêu dùng
gánh chi phí cao hơn so với chi
phí cạnh tranh sòng phẳng có
được. Chất lượng công trình,
dự án có thể k m chất lượng
vì khi mất nhiều chi phí “bôi
trơn” thì chủ đầu tư tìm cách
lấy lại bằng cách s dụng vật
liệu k m chất lượng. Cho nên
không ít công trình vừa khánh
thành xong là đã hư hỏng, lại
phải tiếp tục tu s a.
.
Chi phí “bôi trơn” loại bỏ
các nhà đầu tư ngay ngắn?
+ Đúng rồi. Chi phí “bôi
trơn” làm m o mó năng lực
của nhà đầu tư, người ngay
ngắn đàng hoàng thì không
tiếp cận được, trong khi đó
người chấp nhận đi c a sau
thì lại nhận được dự án. Khi
nhận dự án xong thì không còn
sức làm dự án và rốt cuộc dự
án lại bỏ hoang. Như vậy vừa
mất cơ hội cho doanh nghiệp
tốt, mất cơ hội cho địa phương
vì nếu làm ăn đàng hoàng lẽ
ra có công trình, dự án. Chi
phí “bôi trơn” chỉ làm lợi cho
một số người nhưng mất mát
rất lớn cho xã hội.
.
Luật pháp có đủ, cơ quan
phòng, chống tham nhũng có
từ cấp trung ương đến địa
phương nhưng tham nhũng
ngày càng nhiều, càng tinh
vi và mức độ đòi hỏi chi phí
“bôi trơn” ngày càng lớn
hơn? Vì sao?
+ Không thể hoàn toàn
đổ cho bên hối lộ được vì có
người đ i hối lộ, t o ra cơ
ch phải hối lộ thì người ta
mới đưa hối lộ.
Người đưa
hối lộ mong muốn có dự án,
buộc phải làm như vậy mới
nhận được dự án. Theo tôi,
đầu tiên là bộ máy nhà nước
chứ không thể đổ lỗi cho quy
trình vì quy trình đó do Nhà
nước quy định. Con người
làm trong bộ máy phải được
tuyển chọn minh bạch, công
khai, kiểm soát quá trình làm
việc của họ và đề cao đạo
đức công chức. Nhiều lúc
bản thân việc tuyển dụng
cũng phải “bôi trơn”, phải
hối lộ mới có chỗ làm. Khi
bỏ tiền ra để xin việc thì khi
vào người ta phải tìm cách
lấy lại tiền “đầu tư” thì lại
trút lên đầu người dân, người
kinh doanh.
Khó nhưng không
phải không làmđược
. Án thamnhũng tinh vi, khó
xử lý hơn các loại tội phạm
khác nên việc điều tra, truy
tố khó khăn hơn, thưa bà?
+ Tinh vi nhưng không thể
không làm được, các nước
khác thamnhũng tinhvi nhưng
người ta làm được. Nhìn sang
Trung Quốc, người ta dám trị
đến các vị trí rất cao. Ủy viên
Bộ Chính trị-bí thư Thượng
Hải cũng bị trừng trị vì tội
tham nhũng và nhiều nhân
vật khác ở cấp rất cao. Còn ở
Việt Nam chỉ mới đánh khẽ,
chỉ mới đụng ở cấp thấp thôi.
Thông thường thamnhũng có
cả hệ thống, có các cấp khác
nhau chứ không chỉ là người
làmtrực tiếpvới doanhnghiệp.
. Bà có đồng ý với ý kiến
cho rằng một trong những
nguyên nhân khiến việc chống
tham nhũng chưa hiệu quả là
do khả năng tự phát hiện của
cơ quan giám sát, cơ quan
phòng, chống tham nhũng
còn thấp?
+ Hai vụ liên quan đến
Nhật - vụ ông Huỳnh Ngọc
Sỹ trước đây và mới nhất là
vụ đường sắt do phía Nhật
phát hiện chứ không phải
Việt Nam. Các vụ án ở trong
nước, hầu hết vụ việc liên
quan đến tham nhũng là từ
dân, từ nội bộ trong cơ quan
đưa ra cho báo chí thì cơ quan
giám sát, phòng chống tham
nhũng mới vào cuộc. Tự hệ
thống nhà nước thì hiếm khi
đưa ra được vấn đề đó.
Điều
Phí “bôi trơn”, xãhội sẽ
phải gánh!
Chi phí“bôi trơn”làmméomómôi trườngđầutư, loại bỏnhàđầutưngayngắn, nguyênnhânchính làmcho
côngtrìnhdựánkémchất lượngvàđội giá thànhsảnphẩm.
đó cho thấy luật ph p có
vẻ đầy đủ, quy trình hợp
lý đấy nhưng ẩn bên trong
vẫn c n nhiều k hở.
Khi có vấn đề gì xảy ra thì
cán bộ ở các cấp khác nhau
lại nói Việt Nam đã có luật
pháp đầy đủ, làm đúng quy
trình. Nếu làm đúng quy trình
thì phải có ai đó sai trong
việc thiết kế, thực hiện quy
trình đó chứ! Chứ không thể
nói làm đúng quy trình rồi
không ai chịu trách nhiệm
hết! Nhiều khi quy trình lại
che đậy những sai lầm hoặc
cố tình làm sai, ẩn vào trong
vỏ bọc quy trình để che đậy
hành vi tham nhũng.
. Xin cảm ơn bà.
s
Vụ Sing-Việt: Không thể huề
cả làng
.
Trong dự án khu đô thị Sing-Việt, nhà đầu tư nói “2,8 triệu
USD đã được gửi cho các cơ quan ở Hà Nội”, liệu có thể cơ
quan có liên quan sẽ nói
đã làm đúng quy trình, lời khai
và “khoản 2,8 USD” chỉ là thông tin mộ
t phía?
+ Bà
PhạmChi Lan
: Khi người ta đã nói phải chi cho ông
này, ôngkia làngười ta chấpnhận rủi rovì người tabiết hành
vi của mình là vi phạm pháp luật. Ở Nhật, người ta khai rõ
ràng hối lộ cho những ai và nêu cụ thể từng cá nhân để tố
cáo. Mình phải tin vào lời khai đó chứ đừng có phản ứng
là người ta khai như vậy chứ bằng chứng đâu. Chứ chờ có
bằng chứng thì mất thời gian vàmất cả uy tín nữa về quyết
tâm chống tham nhũng của chúng ta. Như vụ ông Huỳnh
Ngọc Sỹ, lúc đầu cũng không ai nhận nhưng rốt cuộc cũng
điều tra, xét xử và ông Sỹ phải chịu mức án 20 năm tù. Nếu
có thái độ tiếp cận sòngphẳng, nghiêmngặt từđầu thì việc
điều tra, xét xử nhanh chóng hơn thì mới lấy lại niềmtin. Cứ
kéo dài, lúc đó tỏ thái độ không tin giống như bắn một tín
hiệu cho kẻ tham nhũng vẫn còn cửa mà chạy.
Dự án ở TP.HCM mà chi phí “bôi trơn” ra tận Hà Nội có
thể vì quyết định đó liên quan đến cấp trung ương hoặc
là nhờ trung ương can thiệp địa phương bằng cách ra
quyết định trực tiếp hoặc tác động vào để có quyết định
ở cấp địa phương. Chính việc nhùng nhằng phân cấp giữa
trung ương và địa phương nhiều khi dẫn đến tình trạng
không rõ ràng. Khi có chuyện thì địa phương nói việc
này trung ương quyết định, trung ương thì nói việc xảy
ra ở địa phương thì thuộc thẩm quyền của địa phương.
Trong vụ này, không phải các nhà đầu tư tố cáo mà tại
phiên tòa phúc thẩm của TAND Tối cao, HĐXX phát hiện.
Không chỉ lời khai mà có tài liệu thì càng dễ điều tra, xử
lý. Tôi không cho rằng các nhà đầu tư nước ngoài không
biết mà họ nghĩ đó là “thông lệ” ở Việt Nam. Không có
luật pháp nước nào nói phải chung chi, hối lộ để được
dự án hết cả. Khi họ đầu tư vào Việt Nam, họ thuê luật sư
tư vấn và họ biết rõ số tiền “bôi trơn” đó là vi phạm pháp
luật. Nếu như“khoản 2,8 triệu USD”là có thực thì họ cũng
liên đới chứ không chỉ người nhận tiền. Không có chi phí
“bôi trơn” thì chắc gì họ đã nhận được dự án, họ cạnh
tranh không sòng phẳng để loại những nhà đầu tư khác.
Vụ án Huỳnh Ngọc Sỹ được phát hiện từ lời khai của các nhà đầu tư Nhật Bản với
cảnh sát Nhật. Ảnh: TL
PhóThủtướng Nguyễn Xuân Phúc:
“Tôisẽchỉđạolàmrõnghivấn“bôi trơn”2,8triệuUSD”
BanNội chínhTrungươngđãcửtổcôngtácđểxácminh.
Chiều tối 25-3, trao đổi với PV
Pháp Luật
TP.HCM
liên quan đến nghi vấn “bôi trơn”
2,8 triệu USD, Phó Thủ tướng Chính phủ
Nguyễn Xuân Phúc cho biết: “Hiện tại tôi
chưa nhận được thông tin cụ thể. Tôi xin
chia sẻ với nội dung quý báo đã thông tin.
Tôi sẽ chỉ đạo ngay các cơ quan kiểm tra
làm rõ thông tin liên quan đến nghi vấn
“bôi trơn” 2,8 triệu USD cho các cơ quan
tại Hà Nội”.
Khi PV hỏi về thái độ của Chính phủ trong
vụ việc nghi vấn “bôi trơn” này, Phó Thủ tướng
nhấn mạnh: “Tôi rất chia sẻ với phản ánh của
quý báo. Tôi sẽ chỉ đạo kiểm tra ngay!”.
Trong một diễn biến khác, ngày 25-3, lãnh
đạo Ban Nội chính Trung ương đã chỉ đạo một
tổ công tác của Ban Nội chính Trung ương đến
các cơ quan liên quan tại TP.HCM để nắm các
thông tin liên quan đến nghi vấn “bôi trơn” 2,8
triệu USD. Chiều cùng ngày, một lãnh đạo Ban
Nội chính Trung ương cho biết vụ việc đang được
tiến hành xác minh làm rõ. Trước đó, chiều 24-3,
trả lời PV
Pháp Luật TP.HCM
, ông Nguyễn Bá
Thanh - Trưởng ban Nội chính Trung ương cho
biết: “Tôi sẽ yêu cầu các cơ quan liên quan làm
rõ tính xác thực vụ việc được cho là có dấu hiệu
“bôi trơn” nghiêm trọng này. Báo chí cứ bình
tĩnh, Ban Nội chính Trung ương sẽ vào cuộc
và đề nghị các cơ quan liên quan vào cuộc xác
minh, giải trình”.
NGUYỄN ĐỨC
