CHỦNHẬT 19-4-2015
2
TUẦN THỜI SỰ
QUYHOẠCHNGHỆTHUẬTBIỂUDIỄN
NGANGTẦMCHÂUÁ,GSHOÀNGCHƯƠNG:
“Tôithấy
buồncười
lắm”
Mỗi dân tộc cómột nền nghệ thuật riêng,
trong nghệ thuật biểu diễn có cả
nghệ thuật truyền thốngmà loại hình đó
có bước đi rất chậm. Chúng ta chỉ có thể
phấn đấu được đối với một số loại hình nghệ
thuật hiện đại. Không thể gói các loại hình
nghệ thuật làmmột rồi nhắmmắt làmmột
cách vô lý.
nướcmà cảởquốc tế?
+Mục tiêunày cũngkhôngkhả
thi.Năm1973 tôivềnướcđượcđưa
về làm đạo diễn đoàn tuồng Liên
khu 5, bây giờ là Nhà hát tuồng
Đào Tấn. Tôi dựng vở
Trưng Nữ
Vương
của tácgiaTốngPhướcPhổ
và LưuTrọngLư, vở đó năm nay
Liên hoan sân khấu tuồng Tống
Phước Phổ thì có tới bốn đơn vị
đều dựng lại. Thế thời đó có phát
động năm năm hay 10 năm để có
tác phẩmhayhaykhông, dĩ nhiên
làkhôngmàvẫncó tácphẩmđỉnh
caođó thôi.Vấnđềnókhôngnằmở
việcphátđộng,nónằmởchỗkhác.
. Vậy là chỗnào, thưaông?
+ Phát động trước hết phải tìm
được tàinăng, phảiđầu tưchomột
hoặc hai tài năng chứ không phải
đầu tư đại trà. Đầu tư đại trà như
phấnđấuxâydựngmộtnhàmáy thì
khôngphải.KhôngbaogiờNTBD
lại tính theonăm, lúcnàocũng tìm
trong tài năng đó, đầu tư tài năng
đó. Chúng ta cào bằng hàngmấy
chục năm nay. Chúng ta mở bao
nhiêu trại sáng tác nhưng không
có tác phẩm đỉnh cao. Ngày xưa
những tácgiảnổi tiếngvới những
tác phẩm đỉnh cao họ tự ăn cơm
nhà viết ra tác phẩm đấy chứ. Vì
họ có tài, có tâmhuyết.
Nhàhát sang trọngcó
đêmchỉ cóhai khángiả
.Quanđiểmcủaôngvềviệcquy
hoạchNTBD thì nênnhư thếnào?
+ NTBD không nên có giai
đoạn này, giai đoạn khác. Phải
phấnđấuđừngbiếnkếhoạch của
NTBD trong đó có rất nhiều loại
hìnhnghệ thuật nhưmột kếhoạch
phát triển kinh tế. Không nên đổ
đồng, rập khuôn.
.Tạibuổi côngbốnhiềunhàhát
cũng“kêu” việc chưa cónhàhát,
ôngnghĩđócũng làviệcquyhoạch
phải quan tâm không?
+Tôi đã sangnghiêncứu từMỹ
đếnĐức, Pháp… thì thấy không
phải là dựng nhà hát to như thế
mới là nước phát triển về nghệ
thuật. Họ chỉ có những nhà hát
to,mang tính chất biểu trưng cho
một văn hóa thủ đô nhưNhà hát
lớnHàNội chẳng hạn. Chạy đua
xây dựng nhà hát nhiều, hiện đại
theo tôi không cần. Hãy sử dụng
những nhà hát đang có, trang bị
nó lên.Đoànnghệ thuật nàochưa
có nhà hát riêng cho mình cũng
nên xây dựng cho họ một nhà
hát. Hà Nội xây dựng thêmNhà
hát Công Nhân, KimĐồng, Đại
Nam nhưng không thể sử dụng
hết, đa phần là đóng cửa và cho
thuê dịch vụ. Nhà hát biểu diễn
rất cần cho các đơn vị biểu diễn
chuyên nghiệp thì phải lo nhưng
có rồi lại sửdụngkhônghết công
suất.NhàhátHồngHà lànhàhát
sang trọng nhưng diễn có tối chỉ
cóhai khángiả thôi, tôi đã chứng
kiến rồi.
. Theo ông, vì sao các nhà hát
đó lại rơi vào tình trạng bị lãng
phí như vậy?
+Nguyênnhânmột phầnvì tác
động của cơ chế thị trường. Nghệ
thuật thương mại tấn công nghệ
thuật truyền thống.Kéo lực lượng
khángiả trẻvềgiải trí thông thường.
Vềchủquan thìnghệ thuậtchưađủ
sức thuyết phục họ. Vì thế cốt lõi
là phải làm sao nghệ thuật đủ sức
thuyết phục, làm chohọ cảm thấy
đêmdiễn thực sự có íchđómới là
việc nên làm.
. Xin cámơnông.
◄
GS
HoàngChương
:Chúng tachỉ có thểphấnđấuđượcđối với
một số loạihìnhnghệ thuậthiệnđại, vídụnhưcó thểphấnđấu
đếnnăm2030đưaDànnhạcgiaohưởngquốcgiaViệtNamngang
hàngdànnhạcgiaohưởngcủaTokyo thìđược.
VIẾTTHỊNH
thựchiện
Bộ VH-TT&DL vừa công bố
Quyhoạch tổng thểphát triểnnghệ
thuật biểu diễn (NTBD) đến năm
2020, định hướng đến năm 2030.
Quy hoạch được đưa ra sau một
nămgópý, tuynhiênnộidungquy
hoạch vẫn khiến nhiều đại biểu,
chuyên gia lo ngại ở tính khả thi
trong thực tiễn.
Không thểgói các loại
hìnhkhácnhau vào rồi
đặt tiêuchí phấnđấu
.
Phóng viên:
Ông nghĩ gì về
một số mục tiêu của quy hoạch
như định hướng đến năm 2030,
Việt Nam “phấn đấu đưa NTBD
có vị trí vững chắc trong khu vực
và châuÁ”?
+GS
HoàngChương
,
Giámđốc
Trung tâmBảo tồnvàPháthuyVăn
hóaDân tộc:
Tôi thấy buồn cười
lắm, bởi vì có thể so sánhnềnkinh
tếViệtNamđếnnăm2030phát triển
như thế nào. Kinh tế phát hiện rõ,
văn hóa không phải thế, văn hóa
làcái gì đóphi vật thể, khôngnhìn
thấyđược.Nóvừacụ thểvừa trừu
tượng, takhông thểnhìn thấyđược
nhưmộtmặt bằng kinh tế.
Mỗi dân tộc có một nền nghệ
thuật riêng, trongNTBDcócảnghệ
thuật truyền thốngmà loại hìnhđó
cóbướcđi rất chậm. Chúng ta chỉ
có thể phấn đấuđược đối vớimột
số loại hìnhnghệ thuật hiệnđại, ví
dụ như có thể phấn đấu đến năm
2030 đưa Dàn nhạc giao hưởng
quốc gia Việt Nam ngang hàng
dànnhạcgiaohưởngcủaTokyo thì
được.Không thểgói các loại hình
khác nhau vào làmmột rồi đặt ra
tiêu chí phấn đấu cho nó.
. Vậy theo ông, vì sao một quy
hoạch lớn như thế lại không tìm
được tiếng nói đồng thuận cao?
+Vì rõ ràng họ làm khôngmời
chuyên gia như chúng tôi nói. Họ
nhắmmắt làmmột cáchvô lýnhư
thế thì ai chấpnhận được.
Ăncơmnhà vẫn viết ra
tácphẩmhay
. Quy hoạch cũng đưa ra mục
tiêu trong năm năm tới, Việt Nam
sẽcócác tácphẩmcógiá trị nghệ
thuậtcao,quảngbákhôngchỉ trong
Đầutưđạitràkiểunày
đếnthếkỷ22cũng
khôngcótácphẩm
hay.Bởivìpháttiền
bìnhquân,vàotrại
sángtácchiađều.Hết
trạiranộptácphẩmthì
saocótácphẩmhay.
NhàhátKimMãđượcđầutư lớn,thờigianxâydựng lâu…nhưnghiện ítkhisáng
đènvàkhuônviênphíatrướcđãđượcchothuêđểbáncâycảnh.Ảnh.V.THỊNH
NSND
LÊ TIẾN THỌ
,
Chủ tịchHội Nghệ sĩ sân khấu Việt Nam:
Lấytiêuchíchỉđểvươntới
hộinhập?
Quy hoạch lần này có nhiều cái mới, đánh giá
được tiềm năng phát triển
củakhuvực,vùngmiền.Tuy
nhiên, điều chưa thỏa mãn
chính là chưa có thời gian
thực hiện giải pháp cụ thể.
Đề án hỗ trợ ngân sách cho
sáng tác tácphẩmchất lượng
caophải đếnnăm2019mới
xong. Nếu chúng ta không
có giải pháp cụ thể thì tôi
tin rằng chỉ năm năm nữa
chúng ta lại triển khai một
quy hoạch khác. Nếu là kỹ thuật thì vươn tới hội
nhập, cònvới các loại hìnhnghệ thuật lấy tiêu chí
gì để nói rằng vươn tới sự hội nhập, để so sánh là
tầm khu vực và châuÁ? Trong khi các loại hình
nghệ thuật truyền thống thì lại luônchú trọngviệc
gìn giữ bản sắc.
TS nghệ thuật học
PHẠM THỊ THÀNH:
Làmchonghệthuậttruyền
thốngtrởnên laicăng
Rõ ràng trongNTBDbaogồmcảnghệ thuật truyền
thống,nếucứđemnghệthuậttruyềnthốngđisovớikhu
vựcvàthếgiớithìkhôngnhững
khôngphùhợpmà còn có thể
làmchonghệthuậttruyềnthống
trởnênlaicăng.Vớinghệthuật
truyềnthống,mỗidântộclạicó
nhữngbảnsắcriêng,khônghề
giốngnhau.Ví dụ, nghệ thuật
múarốicủachúngtachẳnghạn,
tại sao lại đượckháchquốc tế
yêu quý như thế, vì nó là nét
riêng, độc đáo,mang bản sắc
củadântộcta,nếulạiđemmúa
rốiđi sovới cácnước thì sonhư thếnàođược.
Vềmục tiêu tácphẩmđỉnhcaocũng thế, theo tôichỉ
có thểxuất hiệnnhững tácphẩmxứng tầmnhưmục
tiêuđề ra ở các loại hìnhnhưkịchnói. Còn rộng ra,
quanđiểmcủa tôi thìNTBDởViệtNamnócứbằng
bằngmà lại đem sonhư thế tôi thấykhông thểđược.
Bàn tròn
