9
THỨNĂM
14-5-2015
&
Cuocsong
TSLÊMINHHÙNG,
TrườngĐHLuậtTP.HCM
V
ấnđềxác lậpquyền sởhữu
của chị ve chai đối với số
tiền5 triệuyenmàchị phát
hiện trong chiếc loa thùng từ hơn
một năm trước tưởng chừng đã rõ
ràng thì đến nay lại dấy lên những
ý kiến tranh luận với nhiều quan
điểmkhácnhau, tạo radư luậnnhiều
chiều chưa có hồi kết.
Theo tôi, trong trườnghợpcủachị
ve chai, cần phải áp dụng khoản 2
Điều239BLDS2005đểgiảiquyết.
Điềukhoảnnàyquyđịnhngườiphát
hiện vật không xác định được ai là
chủsởhữuphải thôngbáohoặcgiao
nộpchoUBNDxã, phường, thị trấn
hoặccôngancơsởgầnnhấtđể thông
báo công khai cho chủ sở hữu biết
mànhận lại... Trong trườnghợpvật
khôngxácđịnhđượcai làchủsởhữu
là động sản thì
saumột nămkể từ
ngày thôngbáocôngkhaimàvẫn
không xác địnhđược ai là chủ sở
hữu thì động sảnđó thuộc sởhữu
củangườipháthiện theoquyđịnh
củapháp luật
.
Đây làđộng sản
khôngxácđịnhđược
chủ sởhữu
Cóhaivấnđềcầnxácđịnh rõ:
Thứ
nhất
, tiền là động sản. Cách phân
loại tài sảnquan trọngnhất trong luật
dân sự chính là chia tài sản thành
hai loại làđộngsảnvàbấtđộngsản.
Điều163BLDS2005 liệt kê tài sản
gồm“vật, tiền, giấy tờcógiávàcác
quyền tài sản”nhưngđókhôngphải
là phân loại tài sảnmà chỉ là định
nghĩamang tính liệtkêcácdạng tồn
tại khác nhau của tài sản.
Do vậy,
ápdụngĐiều239BLDS (xác lập
quyền sởhữuđối với vật vô chủ,
vật không xác định được chủ sở
hữu) đối với tiền thì cũng không
cógì sai
.Mọi tài sảndù làvật, tiền,
giấy tờcógiáhayquyền tài sảnđều
bị thu hút về một trong hai loại là
động sản hoặc bất động sản. Theo
Điều 174 BLDS 2005, tiền không
nằm trongcác trườnghợpđượcquy
định tại khoản1 (bất động sản) nên
thuộcquyđịnh tạikhoản2, tứcđược
xem là động sản. Như vậy, 5 triệu
yenđượcchịvechaipháthiện trong
Trườnghợpcủachịve
chai,cầnphảiápdụng
khoản2Điều239BLDS
2005đểgiảiquyết.
BàNgọtcungcấpthêmgiấytờchocôngan
Vụ5triệuyen:
Luậtcòn“lỗhổng”
Cầnlàmrõthẩmquyềntrảlạitàisảnchochủsởhữuhayxáclậpquyềnsởhữuchongườipháthiện
làcủacơquannào,thờihạnđểxácđịnhchủsởhữubaolâu…
thường, tài sản bị chôn
giấu là tài sảnđược chủ
thể giấu ởmột vị trí cố định dưới
một lớp vật chất (nền đất, hang
động…)hoặctrongvật
thể có thể di chuyển
được(bìnhhoa, lốpxe,
thùnggỗ, tủ…)nhưng
vật chứađựng tài sản
bịchôngiấuđó thường
đặt trongsựkiểmsoát
của chủ tài sảnhoặcngười quản lý
tài sản. Nó cũng không phải là vật
bị chìm đắm bởi theo nghĩa thông
thường, tài sản bị chìm đắm phải
nằm dưới mặt nước, chất lỏng.
Số tiền này không phải là vật bị
đánh rơi bởi khôngđược phát hiện
trênđườngđi, trênphương tiệnvận
chuyển, trong các vị trí công cộng
khác. Nó cũng không phải là vật
bỏ quên vì không có chứng cứ cho
thấy ai đã bỏ quên nó.
Ở đây, 5 triệu yen là
vật không
xácđịnhđượcai làchủsởhữu
.Bởi
nó được phát hiện trong tình trạng
khôngcóchủ, khôngbiết đượcchủ
sởhữucủa tài sảnđó làai vàkhông
có bằng chứng cho thấy tài sản đó
đãbị chủcủanó từbỏ.Vì đây là tài
sản không xác định được ai là chủ
nên cần phải thông báo công khai
để chủ sởhữuđích thực của tài sản
biết và nhận lại.
Như vậy, từ các phân tích trên
cho thấy chị ve chai đã phát hiện
một động sản, vật không xác định
được ai là chủ sở hữu.
Nhiều“lỗhổng”
Theo tôi,khoản2Điều239BLDS
2005ápdụngđốivới trườnghợpcủa
chị ve chai vẫn còn cónhữngđiểm
chưa rõ nên đã gây ra nhiều cách
hiểu, nhiều tranh luận, cầnđượccác
nhà làm luật xemxét trongđợt sửa
đổi, bổ sungBLDS lần này.
Thứ nhất
, điều khoản luật quy
định: “… saumột năm kể từ ngày
thôngbáocôngkhaimàvẫnkhông
xác định được ai là chủ sở hữu thì
độngsảnđó thuộcsởhữucủangười
pháthiện…”.Vậyphảihiểu thờihạn
này theonghĩanào?Hiểu theonghĩa
dù có người đến nhận là chủ sở
hữu nhưng trong vòngmột năm
kể từ ngày thông báo công khai
mà không xác định được chủ sở
hữu thậtsự
thìđộngsảnsẽ thuộcsở
hữucủangười phát hiện?Hayhiểu
theonghĩa
trongvòngmộtnămđó,
chỉ cần cóngười đếnnhận thì vụ
việc sẽ bị kéo dài hơn
để UBND
hoặc công an cơ sở có thêm thời
gian xác định chủ sở hữu?Như vụ
của chị ve chai, gần đến ngày hết
hạnmột năm thì bàNgọtmới xuất
hiệnnhận5 triệuyenđó là tiền của
chồngbànên chođếnnayCông an
quận Tân Bình vẫn đang tiếp tục
xácminh.
Thứ hai
, điều khoản luật chỉ quy
địnhUBNDhoặccôngancơsở tiếp
nhậnvật khôngxác địnhđược ai là
chủ sởhữu, lậpbiênbản, quản lý tài
sản, thôngbáocôngkhai để tìmchủ
sở hữu, xác định chủ sở hữu.
Còn
phần trách nhiệm trả lại tài sản
chochủ sởhữuhayxác lậpquyền
sởhữuchongườipháthiện thì lại
không nói rõ thuộc cơ quan nào
,
UBND hoặc công an cơ sở hay tòa
án (đoạn 4 khoản 2). Cần phải quy
định rõ thẩm quyền giải quyết sau
cùng nàyđể tránh tranh cãi.
Thứba
,điềukhoản luậtkhôngquy
định thời hạn đểUBND hoặc công
an cơ sở xác định chủ sở hữu trong
trườnghợpcóngườiđếnnhận làchủ
sởhữugiốngbàNgọt trongvụviệc
của chị ve chai. Cần phải quy định
một thời hạn nhất định, nếu không
UBND hoặc công an cơ sở có thể
sẽcứ“ngâm”vụviệc, cứ“đangxác
minh”, không biết đến khi nàomới
ra kết quả cuối cùng, gây thiệt thòi
cho người phát hiện vật không xác
địnhđược ai là chủ sở hữu.
Bên cạnh đó, trong trường hợp
xác định được chủ sở hữu thì cũng
cần có cơ chế bù đắp phần nào cho
người cócôngpháthiệnvàgiaonộp
vật không xác định được ai là chủ
sởhữuđóchoUBNDhoặccôngan
cơ sở.
s
Lĩnhánnặngvìratrại lạibuônmatúy
chiếc
l o a
thùng cũ
là
động sản
.
Thứhai
,số tiềnnày
làvậtgì?Nókhôngphải
là vật vô chủ bởi vật vô
chủ là tài sảnmà chủ sở hữu
đã từbỏquyềnsởhữu (tuyênbố
công khai từ bỏ bằng văn bản,
bằng lời nói hoặcbằngmột hànhvi
minh thị như công khai vứt bỏ tài
sản) vàchưacóai xác lậpquyền sở
hữu hoặc tài sản của
cánhânchếtmàkhông
có người thừa kế. Ở
đây, 5 triệu yen được
phát hiện trong chiếc
loa thùng chứ không
phải tìmđược trênbãi
rác, cũng không chứng thực được
là đã bị ai từ bỏ nên không phải là
vật vô chủ.
Số tiền này không phải là vật bị
chôn giấu. Bởi theo nghĩa thông
Babị cáoTạ
VănThường,
HoàngThị
Vinhvà
NguyễnThị
Lâmđứng
trướcvành
móngngựa
tạiphiên tòa
sơ thẩm.Ảnh:
ĐẮCLAM
(PL)-TAND tỉnhNghệAnngày13-5xửsơ thẩm, tuyênphạt
TạVănThường 20 năm tù, HoàngThị Vinh và NguyễnThị
Lâm (mỗi bị cáo16năm tù) về tộimua bán trái phép chấtma
túy. Cảbađều cóđịa chỉ tạiTPVinh,NghệAn.
Theohồsơ,sáng20-11-2014,một thanhniên tênTùng(không
rõđịachỉ)gọiđiện thoạichoLâmnhờmua7“cây”heroin.Sau
khi nhận lời,LâmvàVinh tìmđếnnhàcủaThườngđểđặtmua
số lượngma túynói trênvớigiá25 triệuđồng.Trưa21-11-2014,
khi Lâm, Vinh đang giao “hàng” cho thanh niên tênTùng thì
bị cônganậpvàovâybắt, riêngTùngkịpchạy thoát.Tangvật
thugiữ làhai gói đựngheroin có tổng trọng lượng262,45g.
ĐượcbiếtThường cóbốn tiền ánvề các tội trộm cắp tài sản,
cưỡngđoạt tài sản,muabán trái phépchấtma túy.Vinhcóbốn
tiềnánvề tội trộmcắp tài sản, lưuhành tiềngiả, đánhbạc.Lâm
từngbị phạt 24 tháng tùvề tộimuabán trái phépchấtma túy.
ĐẮCLAM
Chiều 13-5, bà PhạmThị Ngọt (40 tuổi, ngụ huyện
HócMôn)đãđếnCônganquậnTânBìnhcungcấpthêm
mộtsốgiấytờ liênquanđếnsốtiền5triệuyenvắngchủ
trong thùng loacũmàCônganquậnTânBìnhđang thụ
lý,giảiquyết.Đó làgiấyphép laođộngdoSởLĐ-TB&XH
cấpchoôngCalebAfolayan (quốc tịchNamPhi, chồng
bàNgọt) làmgiáoviên tạiCông tyTNHHMTVÚcĐạiLợi
thờihạntừtháng6-2010đếntháng6-2013.Ngoài ra,bà
Ngọt còncungcấpgiấy tạm trúdoPhòngQuản lýxuất
nhậpcảnh,CônganTP.HCMcấpchoôngCalebcũng từ
thời gian từ tháng6-2010đến tháng6-2013.
BàNgọt chobiếthiệnôngCalebđang tiếnhành làm
các thủ tục để chứngminhông từngdạyhọc tại Nhật
vàcóthunhậpbằngtiềnyenNhậtnhằmchứngminhsố
tiền5triệuyen làcủaông.TheobàNgọt,bàbổsungcác
giấytờnói trênnhằmthểhiệnviệcbàđếncôngantrình
báosố tiền5 triệuyen trong thùng loa làcủaôngCaleb
bỏquên làcócăncứ.BàNgọtmongmuốntừnhữngcăn
cứđó, côngan sẽchờôngCalebvềViệtNamhoặcông
Caleb sẽ làmgiấyủyquyềnđểbàđại diệngiải quyết.
Trướcđóngày10-4,bàNgọtcóđơngửiCônganquận
TânBìnhyêu cầunhận lại số tiền trêndoôngCalebđể
quêntrongthùng loa,vìkhôngnhớnênđemchothùng
loađi.CônganquậnTânBìnhchobiếtdocótìnhtiếtmới
nhưtrênnêncầncóthờigianxácminh làm rõđểbảovệ
quyền lợi chocácbên liênquan.Dođóngày12-5,Công
anquậnTânBìnhđã cóvănbảngửi chị HuỳnhThị Ánh
Hồng(ngườimuavechaipháthiệnsốtiền)chobiếtchưa
thểgiảiquyết trong thời hạnmộtnămkể từngàyđăng
tin tìmchủ sởhữu.
