11
THỨBA
2-6-2015
Sáng 1-6, tại TP.HCM Trung tâmWTO thuộc Phòng
Thươngmại vàCôngnghiệpViệtNam tổchứchội thảo liên
quan đến hỗ trợ các ngành kinh tế khi ký kết các hiệp định
thươngmại tự do (FTA).
ÔngNguyễnAnhDương,ViệnNghiên cứuquản lýkinh
tếTrungương, phân tích trướcđâychúng tacónhữngchính
sáchhỗ trợphát triểnngànhđiện tử.Thếnhưngkhi ápdụng
trên thực tế thìưuđãiđókhông“xốc”đượccácdoanhnghiệp
(DN) trong nước lên, DN ta không hưởng được lợi, trong
khi đóDN có vốn đầu tư nước ngoài, DN sản xuất ở nước
ngoài củangànhnày lại được lợi hơn.Ví dụ, Samsungnhập
khẩu linh kiện về lắp ráp trong nước thì cácDNViệt Nam
có thể liên kết sản xuất cũng chỉ làDN in ấn bao bì, đóng
gói thiết bị mà thôi, không phải làDN điện tử. NhữngDN
nước ngoài về điện tử, xuất nhập khẩu với Samsungmới
được lợi từ chính sáchưuđãi.
Ngoài chính sách ưu đãi thuế quan thì Nhà nước còn có
thể hỗ trợDN nội địa bằng các rào cản kỹ thuật khác. Thế
nhưng việc đưa ra rào cản kỹ thuật cókhi lại “gậy ông đập
lưngông”vì takém tinh tếmàDNngoại lại rất nhanhnhạy.
ÔngDương dẫn chứng quy định về dán nhãn năng lượng,
tưởngđâuhỗ trợngành sảnxuất trongnước trướchàngđiện
tửnước ngoài nhưng cuối cùng lại đánhđồngviệc ápdụng
cho DN trong và ngoài nước, mà DN trong nước lại thực
hiện lúng túng hơn.
Một ví dụ khác, từ chục năm trước, để bảo hộ chomáy
ghi hình, các cơ quan của ta có quy định “máy ghi hình là
máyquayphimđược trên30phút”, ngờđâucácDNđiện tử
nướcngoài nhanhnhạy, bổ sungchứcnăngquayphim từng
đoạndưới 30phút đểchiếcmáyquayphimđókhôngbị xếp
vàonhómmáyghihình, sẽcó lợihơnvề thuế, vềcạnh tranh.
Một dạnghỗ trợ có tác dụngngược khác nữa là hàng rào
kỹ thuật vềchất lượng.DN trongnước rất khókhănđể thực
hiện hàng rào kỹ thuật về an toàn vệ sinh thực phẩm, chất
lượnghànghóa trongkhihàngngoạinhập lậu lẫnnhậpchính
ngạch thì ta lại không kiểm soát nổi xem hàng hóa đó có
thực hiện đúng hàng rào kỹ thuật haykhông.
Là người nhiều năm lắng nghe ý kiến phản ánh củaDN
có liên quan đến cam kết gia nhậpWTO, tác động của các
hiệpđịnh thươngmại, bàNguyễnThịThuTrang (Trung tâm
WTO -VCCI)nhậnxét: “Chúng tacóchính sáchhỗ trợcho
ngànhkinh tếnội địanhưng làhỗ trợchoDNcóvốnđầu tư
nướcngoài!Vớinhữngchínhsáchhỗ trợđượcchoDN trong
nước, khiDNđó lớnmạnh thì bịDNnướcngoàimua lại!”.
Vấn đề là khi gia nhập, khi ký kết các FTA tới đây, Nhà
nước cần cónhững chính sáchhỗ trợgì choDN?BàTrang
cũng chia sẻ cácDN không nói rõ họ thiệt hại như thế nào
khi Nhà nước điều chỉnh chính sách, nhất là chính sách về
thuế quan. Tuy nhiên, DN phản ánh rằng việc thay đổi lộ
trình thuế, cắtgiảm thuếsớmhơncamkếtđốivớihàngnhập
khẩu... khiến cho kế hoạch sản xuất kinh doanh hàng nội
địa của họ bị ảnh hưởng, ví dụDN ngành gạo, ngành thức
ăn chănnuôi trở taykhông kịp.
BàTrangnhậnđịnh: “Có thể thời gianquacácchính sách
hỗ trợkhôngphát huyđượchiệuquảnhưngkhôngcónghĩa
là ta bỏđi cơhội tạodựng chính sáchhỗ trợ choDN”.Vấn
đề là chính sách phải như thế nào? Bà Trang khẳng định
càngkýkết nhiềuFTA thì càngmởvềkinh tế, càng ít được
bảohộnênvấnđề là làm saođể các chính sách sắp tới đây
“ítmà tinh”.
QUỲNHNHƯ
Kinhte
QUANGHUY
T
rướccáchtínhthuếtiêu
thụ đặc biệt (TTĐB)
mà Bộ Tài chính đề
xuất, nhiều ý kiến doanh
nghiệp (DN) ô tô lo ngại
điều này có thể gây nhiều
tác động tiêu cực đến thị
trường trong nước, đẩy giá
bán xe tăng cao.
Người tiêudùng
chịu thiệt
Ông Trương Kim Phong,
Giámđốckinhdoanhvà tiếp
thịFordViệtNam,chobiếtđề
xuấtvềcách tính thuếTTĐB
mớicủaBộTàichínhdựkiến
cóhiệu lực từđầunăm2016.
Giá tính thuếô tôsẽ làgiábán
racủanhànhậpkhẩu(giábán
buôn) thayvìgiáCIF(giácủa
bênbánhàngđãbaogồmgiá
thànhcủasảnphẩm,cướcphí
vậnchuyểnvàphí bảohiểm)
nhậpvềđãcó thuếnhậpkhẩu
như trướcđây.Vớiphươngán
mớinày,giá thuếTTĐBphải
cộngthêmmộtphầnlợinhuận,
phí hải quan, đăngkiểm, phí
lưukho, lưubãi và cướcvận
chuyển, rồichiphímarketing
quảngcáo…từnhànhậpkhẩu
tới tayđại lýphânphối.
“Nếu thayđổigiá tính thuế
sẽtạorasựphứctạptrongcách
tính thuế,gâynhiềuphiềnhà
cho DN trong việc báo cáo
thuếcũngnhưxâydựngchính
sách bán hàng của các DN.
Việc tính thuế theocáchmới
giúp tăng thu thuế nhưng sẽ
đẩy giá bán xe ô tô lên cao.
Người tiêudùngkhôngđược
lợi vì giá xe quá cao” - ông
Phong longại.
Cácnhànhậpkhẩuvàphân
phốiô tôchínhhãngchorằng
cáchtínhthuếTTĐBchưacông
bằngvàcũngchưachínhxác.
Lýdo làcácnhànhậpkhẩuô
tôhiệnnaycũng lànhàphân
phối, họ buôn đứt bán đoạn
đối với nhà sản xuất chính
hãng. Điều này chứngminh
giá CIF đã bao gồm đầy đủ
cácyếu tốgiávốnvàchi phí
marketing, bánhàngcủanhà
sảnxuất chínhhãng,nghĩa là
cósự tươngđồngvớigiábán
buôncủanhàsảnxuất lắp ráp
trong nước.
ĐạidiệnmộtDNnhậpkhẩu
tính toán, mức thuế TTĐB
theo cách tính mới sẽ tăng
và chắc chắn giá ô tô bán ra
tăng, mức tăng có thể 20%-
30% tùy loại xe.Ví dụchiếc
ToyotaCamry2.0giákhoảng
1 tỉ đồng, với cách tính thuế
mới giá xe có thể tăng lên
mức 1,2 tỉ đồng. Không chỉ
Giáôtôcóthể
tăng20%-30%?
Ápdụngcáchtínhthuếtiêuthụđặcbiệtmớigiúptăngthuthuếnhưngsẽđẩygiábánxeôtôlêncao,ngườitiêudùng
chịuthiệt.
50%DN“mù”thôngtinvềFTA
NghiêncứucủaôngNguyễnAnhDươngcho thấykhi
hỏi 20DN thì có10DN khôngbiết gì về cắt giảm thuế
quantheocáccamkếtFTA,sáuDN“biếtchútchút”vàchỉ
cóbốnDNbiết rõ.Trong20DN thì có10DNkhôngbiết
gìvềưuđãi trongngànhmình,bảyDNbiếtchútchútvà
chỉ cóbaDNbiết rõcácưuđãi.
NhucầumuaôtôcủangườiViệttăngmạnh
Theo số liệu của Tổng cục Thống kê,
cả nước ước nhập về khoảng 10.000 ô tô
nguyênchiếc trong tháng5, tươngđương
so với tháng trước, kim ngạch 337 triệu
USD. Việc ô tô nhập khẩu liên tiếp ởmức
cao trongnhững thánggầnđây, đưa tổng
lượng xe nhập về trong nước năm tháng
đầunăm lên45.000chiếc, giá trị hơn1,2 tỉ
USD, tăng125% về lượng và 185% về kim
ngạch so với cùng kỳnămngoái.
ViệtNamnhậpnhiềuxetừTrungQuốc,Ấn
Độ,Thái Lan,Nhật,HànQuốc…
TheobáocáobánhàngcủaHiệphội Các
nhà sản xuất ô tô (VAMA), doanh số bán
hàng trongbốn thángđầunămđat 66.885
xe, tăng62%sovớicùngkỳnămtrước, trong
đó lượng tiêu thụcủaxenhậpkhẩu tăngáp
đảoxe lắp ráp trongnước.
MứcthuếTTĐBtheocách
tínhmớisẽtăngvàchắc
chắngiáôtôbánracóthể
tăng20%-30%tùy loạixe.
Cáchãngxegiới thiệusảnphẩm tại triển lãmquốc tếô tôdiễn racuốinăm2014
tạiTP.HCM.Ảnh:QH
giábán tăngmàphí trướcbạ
cũng sẽ tăng theo.
Đềxuất giữ thuế cũ
Với cách tính thuế TTĐB
mới,cácDNsảnxuất, lắp ráp
ô tô trongnước về cơbản sẽ
có lợi, có ưu thế trước các ô
tônhậpkhẩu.Tuynhiên,hiện
naycácđơnvịlắpráp,sảnxuất
ô tô trongnướcđềunhậpkhẩu
ô tônguyênchiếcvềbánnên
cũngsẽbịảnhhưởng ítnhiều.
Một chuyên gia lĩnh vực
ô tô chohayôngủnghộ chủ
trươngcầnbảo
hộlĩnhvựcsản
xuấtô tô trong
nướcnhưngđiều
cần thiết làcần
cóchế tàibuộc
cácnhà lắpráp
ô tô phải cam kết thực hiện
bằng được tỉ lệ nội địa hóa
theo lộ trìnhhơn làdùngbiện
pháp tăng thuế.Nếucách tính
thuế TTĐBmới đẩy giá xe
nhập khẩu lên cao, xe lắp
ráp trong nước sẽ không có
động lựcđểgiảmgiá.Khiđó,
người tiêudùng làđối tượng
thiệt thòi nhiều nhất.
Theovị chuyêngia này, ở
Thái Lan vẫn đang có cách
tínhthuếTTĐBnhưViệtNam
hiện nay, đó là tính trên giá
CIFcộngthuếnhậpkhẩu.Còn
Malaysia tính thuếTTĐB trên
giábánbuôn(tươngđồngcách
tính thuế mới được đề xuất
củaViệt Nam) nhưng trừ đi
phầnnội địahóa.Thếnhưng
tỉ lệnộiđịahóacủacácnước
trongkhuvựccaohơnnhiều
sovớiViệtNam.
Ông Vũ Trường Giang,
Trưởngbộphậnphát triểnvà
kinhdoanhhãngxe Infinity
tại Việt Nam, đề nghị cách
tính thuế TTĐB nên theo
cách tính cũ. Bộ Tài chính
vẫnkhẳngđịnhviệc sửađổi
cách tính thuế TTĐB này
không làm giá ô tô trong
nước tăng.Bộcho rằngcách
tínhmới sẽđảmbảo sựcông
bằng giữa DN nhập khẩu
và sản xuất, lắp ráp trong
nướcchứkhông
nhằmmụcđích
tăng thu thuế.
Ngoàirasẽ tạo
môi trường
cạnhtranhbình
đẳng trongbối
cảnhpháthiệnnhiềuDNnhập
khẩu códấuhiệu lách thuế,
chuyển giá. Tuy nhiên, giá
ô tô có tăng hay không thì
chính bản thân DN, người
bán sản phẩm biết rõ nhất.
“Chưakể, cácDN sảnxuất,
lắp ráp ô tô trong nước sẽ
khôngcóđộng lựcđể tăng tỉ
lệnội địahóa của sảnphẩm
lắp ráp trongnước, tácđộng
tiêu cực đến thị trườngô tô
củaViệtNam.Nhànước sẽ
tăngnguồn thu từviệc tăng
thuế TTĐB theo cách tính
mới,DN sẽkhókhănnhưng
vẫnđảmbảođược phần lợi
nhuận củamình, cònngười
tiêudùngchịu thiệtmuagiá
xe đắt hơn” - ông Giang
chia sẻ.
s
FTA:Đượchỗtrợnhưngdoanhnghiệpchưahưởnglợi
