12
THỨTƯ
12-8-2015
Doi song xa hoi
Cầnmộtủy
ban trung
gianđể
giảiquyết,
khôngphải
chuyệngì
cũng lôi
Nhànước
vào.
Ngoàinguyênnhân từphía
VCPMC,vấnđềbiểugiákhông
thống nhất còn xuất phát từ
một số đơn vị, cá nhân chủ
sở hữu quyền như gia đình
nhạc sĩ TrịnhCông Sơn với
nhạcTrịnhCôngSơn;Côngty
PhươngNamPhimvới nhạc
củanhạc sĩPhạmDuy,Tuấn
Khanh,VũThànhAn;Công
tyBếnThànhvớicakhúccủa
nhạc sĩ Lam Phương…Với
những tác giả này, VCPMC
không được quyền định giá
tác phẩm cũng như không
đượcủyquyềnkhai thác tác
phẩm ở toàn bộ lĩnh vực.
Vì thế không ít trường hợp
không thương thảođượcgiá
vớiVCPMC, người sửdụng
lại quay về các chủ sở hữu
này để xingiá tốt.
Sựchồngchéocủacácchủ
sởhữuquyềncũngnhưnhững
xung đột giá tác quyền kéo
dài, gây tranh cãi giữa các
bên và cho thấy sự tùy tiện
trongviệcđưa rabiểugiá tác
quyền tạiViệtNam.
Trao đổi với
Pháp Luật
TP.HCM
,ôngPhóĐứcPhương,
Giám đốc VCPMC, khẳng
định: “Trung tâm không hề
phânbiệt người nàygiácao,
người kia giá thấp. Nhạc sĩ
TrịnhCôngSơn luôn làngười
nhận tiền tácquyềncaonhất
bởi vì ông cónhiều cakhúc,
cakhúcđược sửdụngnhiều
lần, nhiều nơi sử dụng nhạc
Trịnh chứ không phải do
trung tâm quy địnhmức giá
nhạc Trịnh cao. Trong cùng
một chương trình, giá tác
quyền của các nhạc sĩ đều
ngangnhau”.
Tạihội thảo, ôngVũNgọc
Hoan, PhóCục trưởngCục
Bảnquyền tácgiảViệtNam,
khẳng định: “Biểu giá tác
quyền ca khúc làmột trong
Giátácquyềncakhúc,
thusaochohợplý?
QUỲNHTRANG
T
hị trườngcanhạc từng
rối rắm với nhiều vụ
xung đột quanh biểu
mức thù laosửdụng tácphẩm
âm nhạc (gọi tắt là biểu giá
tác quyền). Trong hội thảo
Quyền tác giả, quyền liên
quanvàcácvấnđềcấpbách
diễn ravàongày5và6-8vừa
qua tạiTP.HCM, vấnđềnày
lạimột lầnnữađượcxới lên.
Không thương thảo
đượcgiá
Trong những năm qua,
nhiều chương trình ca nhạc
xung đột với Trung tâm
Bảo vệ quyền tác giả âm
nhạc Việt Nam (VCPMC)
trongviệc thốngnhất giá tác
quyền. Gần nhất là chương
trình
KhánhLy inViệt Nam
trong năm 2014. Ở chương
trình này, nhạc Trịnh Công
Sơn được VCPMC đưa giá
hơn 10 triệu đồng/ca khúc.
Đây là giá cao gấp 10 lần
giá ca khúc của các nhạc sĩ
như PhạmDuy, Ngô Thụy
Miên… trong cùng chương
trình. Ban tổ chức chương
trình thỏa thuậnvớiVCPMC
để giá còn 2 triệu đồng/ca
khúcnhưngvẫnkhôngđược
VCPMCđồngý.Khôngchỉ
chương trình này mà trong
khánhiềuchương trìnhkhác,
giá tácquyềnnhạcTrịnh luôn
caohơncác tácgiảkhác trong
một chương trình.
Trước đó, trong chương
trình của Bằng Kiều ở Hà
NộivàTP.HCM, cũng làmột
VCPMCnhưngcách thuphí
tác quyền lại khác nhau. Cụ
thể tạiHàNội, phí tácquyền
chươngtrìnhnàyđượcthutrọn
gói50 triệuđồng trongkhiđó
tạiTP.HCM,VCPMC lại thu
hơn120 triệuđồng theocách
tínhdựavàosố lượngghếvà
bình quân giá vé.
ỞÚc, chúng tôi khôngđưa
rabiểugiá cụ thểnàonhưng
chúng tôi cũng không tạo ra
sự chênh lệch giá tác quyền
giữacáctácgiảtrongcùngmột
chương trình. Cứmỗi chương
trình sẽ trích 3% doanh thu
để chi trả chophí tác quyền.
Và số tiềnnày sẽchiađềucho
tất cả tácgiả.
Ông
SCOTMORRIS
,Giámđốcđối
ngoại,HiệphộiQuyềnbiểudiễnÚc;
Chủ tịchỦybanchâuÁ-TháiBình
DươngLiênđoànQuốc tếcácnhà
soạnnhạcvàsoạn lời
Tanvỡýđịnhđưamộtbiểu
giátácquyềnchung
Cục Bảnquyền tác giả, BộVH-TT&DL từngđưa ra dự
thảo thông tư liên tịch về thanh toán tácquyền với tên
gọi “Quyđịnhbiểugiá, phương thức thanh toánnhuận
bút, thù lao,quyền lợivậtchấtkhisửdụngtácphẩm,bản
ghi âm, ghi hìnhđãcôngbốđểphát sóngvà tronghoạt
độngkinhdoanh, thươngmại”.
ÔngVũNgọcHoan,PhóCụctrưởngCụcBảnquyềntác
giảViệtNam,chobiết:“Giátácquyềnởcácnướcxuấtphát
từquanhệcungcầuvà tuân thủ theokinh tế thị trường.
TạiViệtNam,Nhànướckhôngápđặtgiáchocác lĩnhvực
dân sựnhư tácquyềnngoại trừgiá củanhữngnhu cầu
cấp thiết: thuốc, xăng,điện,nước…Cácnướckháccũng
thựchiệnnhư thế,miễn làmsaođảmbảohàihòa lợi ích
cácbênnhưchủsởhữuquyền,ngườikhai tháctácphẩm,
công chúnghưởng thụ vàNhànước. Vì thế sau sáu lần
dự thảo, thông tư trênđãbị hủybỏ”.
Tiêuđiểm
nhữngvấnđềgây lúng túng
hiện nay. Việt Nam cần
tham khảo thêm các quốc
gia khác”.
Cầnmột ủyban
trunggian
Thực tế, việc trả-nhận tiền
để sử dụng ca khúc là quan
hệmua-bán vì thế sẽ dễ dẫn
đến xung đột quyền lợi khi
bênbán thìmuốngiácao,bên
mualạimuốnmuagiáthấp.Từ
nhữngxungđộtđó, tạinhiều
quốcgiahọ thường lậpnhững
ủybanhòagiải trướckhi hai
bênkéonhaura tòa.Như theo
chia sẻcủaôngScotMorris,
tạiÚccómộtủybanđểnghe
và đưa ý kiến cho các vụ án
liên quan đến quyền tác giả
vàquyền liênquan, cònPháp
có trung tâmhòagiải đểgiải
quyếtnhữngxungđộtquanh
các quyền này.
Ông Vũ Ngọc Hoan và
ông Phó Đức Phương đều
cho rằngViệtNam cần thiết
cómột ủyban trunggianđể
hòagiảinhữngxungđộtnhư
trên. “Nêncómộtủybanhòa
giải chứkhông thểchuyệngì
cũng lôinhau ra tòahayphải
nhờđếncơquanquản lýnhà
nước. Như trong việc tranh
chấp ca khúc Trịnh Công
Sơn tại chương trìnhKhánh
Lynămngoái,Thanh traBộ
VH-TT&DL phải trở thành
nơi trung gian giữa hai bên
đểgiảiquyếtviệcnày” -ông
PhóĐứcPhươngnói.
ÔngVũNgọcHoanchiasẻ
thêm: “TạiHànQuốc, thành
phần ủy ban hòa giải có cả
thànhviênquản lýnhànước
vàhọcócơchếđiềuhànhgiá
tác quyền. Chúng tôi muốn
xâydựnghìnhmẫunhưvậy,
chứ hiện tại chúng ta không
cómột nơi điềuphối nêndễ
xảy ra những xung đột như
lâunay”.
s
Chương trình
KhánhLy inViệtNam
gâynhiều tranhcãivềphí tácquyềnnhất trong
thờigianqua.Ảnh:TL
Tìnhgiàphốthị
Sổtay
1
. Bệnhviệnvàogiờcaođiểm, dòngngười dân lầm lụi đứng
chenchânchờđến lượt thămkhám.Ởgóckhác, trướccửa
phòngchụpX-quang, cụôngnắmchặt taycụbàđứngchờ.
Phải rất lâu, tiếngnhânviênphòngchụpmới vang lên: “Bà
NguyễnThị Langđâu ...”, cụbàchậm rãi lên tiếng: “Tôi Lang
đây”. “Mời cụvào trongchụpX-quang” - côy tánói.
Cụôngbỏ tayđẩynhẹbàvềphía trước rồi bảo: “Bàvàođi,
tôi đứngởđâychờ”. Cụbànấnnáquay lại nhìnôngvẻngập
ngừng: “Hayôngvàovới tôi”. Cụông trấnan: “Ai chomàvào,
người tachỉ choai chụpvào thôi”. “Nhưng tôi sợ…” - cụbàđáp
lại. “Sợgì, tôi ởđây tôi canhcho”, vừanói tayôngvừaxuaxua
vềphía trước. Cụbànhìnông rồi chầmchậmbướcvào sau
cánhcửaphòngX-quang. Lúcnàycụôngmới đặtmìnhxuống
ghếchờbêncạnh,mắt không rời cánhcửaphòngchụp.
2
.Quánbiahơi lúc tan tầmồnãnhững tiếngnói cười, chúc
tụngcạn ly.Hai ôngbàngậpngừngbướcvàoquán, nhìn
hoangmangvềphía trước.Nhânviênquánchạy rađonđả:
“Ôngbàđếngặpai ạ?”.Ôngnhìn lên, hómhỉnhnói: “Tôi gặp
bia”. “Thếôngđãđặtbàn trướcchưaạ?”, vẫn tiếngcônhân
viênhỏi.Ôngđặt tayvào túi quầnvỗbànhbạchgiọngđã tự
tinhơn: “Tôi có tiềnmà”. Cônhânviêncốníncườimời ôngbà
vàomột chiếcbànđể trống. Vừangồi xuống, bàđãdặn: “Uống
một cốc thôi nhé!”.Ông: “Lúcnãy thỏa thuận là tôi uốnghai
cốc rồi cơmà”. Bà: “Tôi vừa thayđổi ýđịnh rồi, hômnayuống
một cốc”.Ông: “Uốngmột cốcquêchết, người takhôngbán
cho. Thôi cho tôi uốnghai cốc, uống lầnnày rồi khônguống
nữa.Mấykhimà lên thànhphố, bàchiều tôi nhé”. Bànhìnông
cười âuyếm: “Chỉ cóxin làkhéo”.
3
. Bàngồi lặng thinh trongquánnước, cốgiấukhéođi giọt
nướcmắtđangchảy tràn trênkhuônmặtnhănnheo. Côhàng
nướcdườngnhưnhận ra sựbất thườngấynhưng tếnhị không
tiệnhỏi. Lúc sauôngđến, ngồi bêncạnhbàcốnói thật to: “Cho
tôi cốc trànóngđi côVân”.Đưanướcchoông, bàchủquán trà
đámới cất tiếng: “Chắc lại giậnnhauvới condâuà?”.Ônggật
đầuxácnhận: “Hômnaycóvẻcăng, hai bàgiậnnhauđượchai
ngày rồi, sángnay thì chiếnđấumiệngquádữ”. Rồi ôngquay
sangvỗvai bànói: “Tôi đãbảo, chấpchúngnó làmgì!”. Lúc
nàybàmới chịungẩngđầu lên, nhìnôngkhócméo: “Cũng tại
ôngcả, ngàyxưa tôi đãkhôngưng rồimàôngcứchochúng
nó lấynhau, đểbâygiờnóghét, nókhinh, sướng thânông,
thân tôi chưa?”.Ôngmỉmcười, chậm rãi uốngchénnước trên
tay rồimới cất tiếng: “Thì vì chúngnóyêunhau”. Bàvẫnchưa
chịu thua: “Conmình trẻngười nondạ, yêugìmàyêu.Ôngmà
khôngđồngý thì đừnghòng tôi cho”. Lầnnàyôngkhôngquay
sangnhìnbà, đôimắtnhìnxavắng rồi buông lời: “Ngàyxưa
cáccụnhà tacũngcấmđoán, chắcbâygiờ tôi với bà làmgì
đượcngồi ởđâyvới nhau”. Bàbật cười, lẫnchútngượngnghịu:
“Thì tôi với ôngnókhác”.Uốngxongcốcnước, ôngnắm lấy tay
bà lắc lắc: “Thôi vềđi, chúngnóđi làmhết rồi, vềngủ lấy sức
tốimàgiậnnhau tiếp”…
Nhìnhai bóngngười giàchầmchậmbướcđi giữadòng
người tấpnập, côbán tràđáchépmiệng: Khôngbiết saunày
cóbằngđượcmộtnửacáccụkhông?!.
HỒVIẾTTHỊNH
